Meer weten over kinderbijslagen

Troonstraat 125 - 1050 Brussel
Tel. 02 507 89 37 - [email protected]
Meer weten over kinderbijslagen
1. Waarvoor dient de kinderbijslag?
De kinderbijslag is een tussenkomst van de overheid om deels de opvoedingskosten van
kinderen te compenseren. Terwijl de fiscaliteit de welvaart tussen rijk en arm
herverdeelt, is de kinderbijslag een vorm van horizontale solidariteit tussen gezinnen
zonder en gezinnen met kinderen. De kinderbijslag is op dit moment niet hoog genoeg
om de minimumkost van kinderen te dekken.
Volgens ons moet de Vlaamse kinderbijslag zo snel mogelijk minstens de helft dekken van de
minimumkosten van kinderen, en dat in elke leeftijdsklasse. Op dit moment is dat nog bijlange niet
het geval. Voor gezinnen met 1 kind dekt de kinderbijslag amper een kwart van de minimumkost,
voor gezinnen met 2 kinderen bedraagt de dekkingsgraad iets méér dan een derde en voor gezinnen
met 3 kinderen iets minder dan de helft.
2. Wat verstaan we onder de minimumkost van kinderen?
Onder minimumkost verstaat de Gezinsbond het welvaartsverlies dat een gezin met een
basisgezinsinkomen van 2.120 euro per maand (net onder de armoederisicodrempel voor een koppel
met twee kinderen) lijdt omdat ze een kind hebben ten aanzien van een koppel zonder kinderen.
Momenteel bedraagt die minimumkost gemiddeld 460 euro per maand. Kinderen kosten meer
naarmate ze ouder worden. De minimumkost schommelt daarom tussen 314 euro (0 tot en met 5
jaar) en 598 euro (18-plus).
3. Hoe hoog zijn de huidige bedragen van de gewone kinderbijslag?
De bedragen van de gewone kinderbijslagen worden vandaag bepaald door twee
factoren:


Het aantal kinderen in het gezin dat kinderbijslag krijgt (rangorderegeling): het
eerste kind krijgt de laagste basiskinderbijslag, het tweede kind krijgt een hoger
bedrag en het derde kind een nog hoger bedrag. Het vierde kind en alle volgende
kinderen krijgen dezelfde basiskinderbijslag als het derde kind. Om de rang te
bepalen houdt het kinderbijslagfonds alleen rekening met de kinderen die
kinderbijslag krijgen. Als in een gezin met drie kinderen, het oudste kind
afgestudeerd is, wordt dit voor de kinderbijslag een gezin met twee kinderen. Dan
dalen de twee jongste kinderen allebei in rang: de tweede wordt eerste en de
derde wordt tweede. Boven de 18 jaar krijgen kinderen alleen kinderbijslag als ze
verder studeren of tijdens hun beroepsinschakelingstijd.
De leeftijd van het kind: op 6, 12 en 18 jaar verhoogt de basiskinderbijslag met
een leeftijdsbijslag. Bovendien krijgen gezinnen éénmaal per jaar in augustus nog
een jaarlijkse leeftijdsbijslag (de vroegere schoolpremie).
1ste kind
Basis
0 tem
jaar
2de kind
3de kind en volgende
Leeftijd Totaal Basis
Leeftijd Totaal Basis
Leeftijd Totaal
0,00
0,00
0,00
5
6 tem 11
12 tem 17
90,28 15,73
23,95
18 tem 24
27,60
90,28
167,05
249,41
106,01 167,05 31,36
114,23
47,92
198,41 249,41 31,36
214,97
47,92
280,77
117,88
227,98
310,34
60,93
Cijfervoorbeelden
Voorbeeld 1: gezin met drie kinderen van 11, 9 en 5 jaar
 Oudste kind: 106,01 euro/maand
 Middelste kind: 198,41 euro/maand
 Jongste kind: 249,41 euro/maan
 Totaal huidige situatie: 553,83 euro per maand
Voorbeeld 2: gezin met twee kinderen van 14 en 11 jaar
 Oudste kind: 114,23 euro/maand
 Jongste kind: 198,41 euro/maand
 Totaal huidige situatie: 312,64 euro/maand
Voorbeeld 3: gezin met twee kinderen van 19 (student) en 16 jaar
 Oudste kind: 117,88 euro/maand
 Jongste kind: 214,97 euro/maand
 Totaal huidige situatie: 332,85 euro/maand
60,93
297,33
Voorbeeld 4: gezin met drie kinderen van 22 (student), 19 (student) en 16 jaar
 Oudste kind: 117,88 euro/maand
 Middelste kind: 227,98 euro/maand
 Jongste kind: 297,33 euro/maand
 Totaal huidige situatie: 642,54 euro/maand
Voorbeeld 5: gezin met vier kinderen van 22 (student), 19 (student), 16 en 13 jaar
 Oudste kind: 117,88 euro/maand
 Tweede oudste kind: 227,98 euro/maand
 Tweede jongste kind: 297,33 euro/maand
 Jongste kind: 297,33 euro/maand
 Totaal huidige situatie: 939,87 euro/maand
4. Zijn er kinderen die een hogere kinderbijslag krijgen?
Ruim 90 procent van alle Vlaamse kinderen krijgt de gewone kinderbijslag. Eén op tien
kinderen krijgt bovenop de gewone kinderbijslag nog een toeslag. Er zijn twee soorten
toeslagen die worden toegekend als het gezinsinkomen onder een bepaald plafond ligt en
de ouder(s) tot een bepaalde categorie behoort/behoren:


Eenoudertoeslag
Sociale toeslag
Er zijn twee soorten toeslagen die worden toegekend op basis van de kenmerken van het
kind zelf:


Wezentoeslag
Verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een handicap (het bedrag is
afhankelijk van de ernst van de handicap op basis van de score op de medischsociale schaal)
5. Zijn er verschillen tussen ambtenaren, werknemers en zelfstandigen?
Lange tijd waren er drie stelsels in de kinderbijslag naargelang het beroepsstatuut van de
rechtgevende ouder: werknemer, ambtenaar of zelfstandige. Elk van die stelsels had
andere bedragen en andere regels. De verschillen tussen ambtenaren en werknemers
zijn al langer weggewerkt en sinds 1 juli 2014 krijgen ook zelfstandigen dezelfde
bedragen. Vanaf die datum regelt de Algemene Kinderbijslagwet de kinderbijslagen voor
alle beroepsgroepen volgens dezelfde regels en bedragen. Er blijft wel nog een reststelsel
bestaan: het stelsel van de gewaarborgde kinderbijslag voor gezinnen die geen band met
de arbeidsmarkt hebben of gehad hebben.
6. Wat verandert er op 1 januari 2015? Geen indexering van de bedragen.
Sinds 1 juli 2014 is Vlaanderen bevoegd voor de kinderbijslag. De regio’s zijn echter
verplicht nog enige tijd het huidige kinderbijslagstelsel te behouden en er voor te zorgen
dat alle rechthebbende gezinnen hun kinderbijslag blijven behouden. Normaal worden de
kinderbijslagbedragen automatisch geïndexeerd met 2% telkens als de spilindex wordt
overschreden. De Vlaamse regering heeft echter beslist om in 2015 de bedragen niet te
indexeren. Normaal zou volgens het Planbureau de spilindex in maart 2015 overschreden
worden, zodat de bedragen van de kinderbijslag vanaf april 2015 zouden stijgen met 2%.
Als de huidige deflatietrend (negatieve inflatie) aanhoudt, zal de spilindex pas later in
2015 worden overschreden. De laatste indexaanpassing van de kinderbijslagen dateert
van december 2012.
7. Wat is er al bekend van de geplande hervorming?
Vanaf 2016 kan de Vlaamse overheid een eigen beleid voeren op het vlak van
kinderbijslagen. Het regeerakkoord bevat een aantal principiële beslissingen over de
richting van deze hervorming:



Er komt één bedrag voor de gewone kinderbijslag gelijk voor elk kind ongeacht
zijn rang:
o Afschaffing van de rangorderegeling
o Afschaffing van de leeftijdsbijslagen (voorlopig is het nog onduidelijk of de
jaarlijkse bijslag – de vroegere schoolpremie –al dan niet behouden blijft)
Behoud toeslag voor wezen en verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een
handicap
De sociale toeslag, wordt voortaan ook uitgebreid naar kinderen die opgroeien in
een gezin van koppels met een laag arbeidsinkomen. De inkomensgrens van deze
toeslag zal gezinsgemoduleerd worden. Vlaanderen stapt dus af van de huidige
categoriale selectiviteit en behoudt het gezinsinkomen als enige criterium voor de
sociale toeslagen.
8. Wat zijn de gevolgen van de geplande hervorming?
Uiteraard kunnen we kinderen niet beperken tot kosten en opbrengsten, maar
het is wel belangrijk om stil te staan bij de financiële gevolgen van een
hervormd Vlaams kinderbijslagstelsel. In het regeerakkoord is nog geen concreet
bedrag opgenomen. Om te kunnen inschatten wat het afschaffen van de rangtoeslagen
en de leeftijdsbijslagen
betekent, hebben we een simulatie gemaakt met een
basisbedrag van 150 euro per kind, ongeacht zijn rang zonder leeftijdsbijslagen en
zonder jaarlijkse bijslag. (vroegere schoolpremie).
Positief is dat gezinnen met 1 kind dan een hoger bedrag zullen krijgen dan vandaag:
hoe jonger het kind, hoe groter het verschil. Een kind jonger dan 6 jaar krijgt
maandelijks 58 euro meer, een kind ouder dan 18 jaar krijgt maandelijks 25 euro meer.
Voor gezinnen met 2 kinderen geeft de simulatie een gemengd beeld. Als beide
kinderen jonger zijn dan 6 jaar, bedraagt de maandelijkse kinderbijslag voor de 2
kinderen samen 39 euro meer dan vandaag. Als beide kinderen echter ouder zijn dan 18
jaar ligt de maandelijkse kinderbijslag echter 59 euro lager dan vandaag. Gezinnen met 2
kinderen winnen alleen zolang beide kinderen jonger zijn dan 12 jaar. Alle andere
gezinnen met 2 kinderen gaan er op achteruit.
Van zodra er 3 kinderen of meer zijn in een gezin, zal de kinderbijslag altijd lager zijn
dan vandaag. Het exacte verlies hangt af van het aantal kinderen en hun leeftijd, maar
kan oplopen tot meerdere honderden euro's per maand. Algemeen geldt: hoe ouder de
kinderen, hoe groter het verschil. Dit verlies wordt een klein beetje gecompenseerd door
het hogere bedrag dat een gezin krijgt tijdens de periode vóór de geboorte van het derde
kind en nadat de oudste kinderen het huis uit zijn. Elk groot gezin is immers altijd eerst
een klein gezin en wordt na verloop van tijd opnieuw een klein gezin.
Maandelijks verlies voor gezinnen met 3 of meer kinderen bij een basiskinderbijslag van
150 euro
Aantal kinderen
in gezin
3
4
5
6
Maandelijks verlies
aan kinderbijslag (in euro)
Minimum
62
163
264
365
Maximum
226
393
560
727
We hernemen hier de vijf voorbeeldgezinnen.
Voorbeeld 1: gezin met drie kinderen van 11, 9 en 5 jaar
 Totaal huidige situatie: 553,83 euro per maand
 Totaal bij basisbedrag van 150 euro: 3 x 150 euro = 450 euro per maand
 Maandelijks verlies = 103,83 euro
Voorbeeld 2: gezin met twee kinderen van 14 en 11 jaar
 Totaal huidige situatie: 312,64 euro/maand
 Totaal bij basisbedrag 150 euro: 2 x 150 euro = 300 euro/maand
 Maandelijks verlies = 12,64 euro
Voorbeeld 3: gezin met twee kinderen van 19 (student) en 16 jaar
 Totaal huidige situatie: 332,85 euro/maand
 Totaal bij basisbedrag 150 euro: 2 x 150 euro = 300 euro per maand
 Maandelijks verlies = 32,85 euro
Voorbeeld 4: gezin met drie kinderen van 22 (student), 19 (student) en 16 jaar
 Totaal huidige situatie: 642,54 euro/maand
 Totaal bij basisbedrag 150 euro: 3 x 150 euro = 450 euro/maand
 Maandelijks verlies = 192,54 euro
Voorbeeld 5: gezin met vier kinderen van 22 (student), 19 (student), 16 en 13 jaar
 Totaal huidige situatie: 939,87/maand
 Totaal bij basisbedrag 150 euro: 4 x 150=600 euro per maand
 Maandelijks verlies = 339,87 euro
9. Pleidooi voor het behoud van leeftijdsbijslagen
Als de leeftijdsbijslagen afgeschaft worden, verhoogt het verschil met de huidige
kinderbijslagbedragen naarmate de kinderen ouder worden. Dat is zelfs al voelbaar in
gezinnen met twee kinderen: gezinnen met twee kinderen ouder dan twaalf jaar zullen
minder kinderbijslag krijgen dan vandaag.
Het is onbegrijpelijk dat de Vlaamse regering de leeftijdsbijslagen wil afschaffen omdat
kinderen meer kosten naarmate ze ouder worden. Gezinnen met studerende kinderen
voelen dat nog harder omdat naast de opvoedingskost ook de onderwijskost met de
leeftijd toeneemt. Zonder leeftijdsbijslagen zal het voor veel gezinnen een zware
financiële dobber worden om hun kinderen te laten studeren.
Onder het mom van een vereenvoudiging van de kinderbijslag gooit de Vlaamse regering
het kind met het badwater weg: de kloof stijgt tussen de kinderbijslag en de
minimumkost, het bedrag dat gezinnen minimaal nodig hebben om een kind groot te
brengen.
Daarom eisen wij van de Vlaamse regering dat ze niet bespaart maar integendeel
investeert in de toekomst van onze kinderen door de leeftijdsbijslagen te behouden in
het hervormde Vlaamse kinderbijslagstelsel.
Om deze eis kracht bij te zetten, organiseren we een petitie:
Kinderen zijn een rijkdom, maar toch kosten ze veel geld, en meer naarmate ze
ouder worden. De leeftijdsbijslagen in de kinderbijslag op 6, 12 en 18 jaar
vangen die meerkost deels op. Daarom vinden wij de beslissing van de Vlaamse
regering om de leeftijdsbijslagen af te schaffen onterecht.”Een student stuur je
toch ook niet op een driewieler het verkeer in!”. De Gezinsbond roept alle
gezinnen op mee te strijden om de leeftijdsbijslagen in de kinderbijslag te
behouden. Teken daarom onze petitie.
10. Pleidooi voor een compensatietoeslag voor grote gezinnen
Als het basisbedrag van de kinderbijslag te laag is (bijvoorbeeld 150 euro), dan gaan
grote gezinnen er op achteruit ten aanzien van hun kinderbijslag. Hoe groter het gezin,
hoe groter het verschil. Daarom stelt de Gezinsbond voor om een compensatietoeslag te
voorzien voor grote gezinnen zowel voor de huidige als voor de toekomstige grote
gezinnen. Gezinnen mogen immers niet gestraft worden omdat ze kiezen voor meer
kinderen. De huidige gezinnen hebben recht op verworven rechten zodat ze niet de dupe
worden van de staatshervorming en de vereenvoudiging van het kinderbijslagstelsel. Die
verworven rechten moeten maximaal gegarandeerd blijven zodat de huidige grote
gezinnen er nooit op achteruit gaan. Maar ook toekomstige grote gezinnen hebben recht
op een extra toeslag omdat ze naarmate het gezin meer kinderen telt alsmaar meer zelf
bovenop de kinderbijslag moeten opleggen om de minimumkost en te dekken.
Ons volledig standpunt “Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen” vind je op onze website:
www.gezinsbond.be/standpunten.