Nakoming van overeenkomsten: plichten van de koper

© NEVI
pag.: 1 van 2
code: INP-CON-kre-033-bl.doc
Nakoming van overeenkomsten: plichten van de koper
Een verbintenis of overeenkomst is gericht op voldoening: de schuldenaar moet presteren
en daardoor gaat de verbintenis teniet. Dit presteren heet in de wet nakoming, voldoening
of betaling. De laatste term is ruimer dan wat we er in het spraakgebruik onder verstaan. Er
valt niet alleen betaling van geldschulden onder, maar ook bijvoorbeeld het leveren van
een zaak of een dienst. Heeft een partij betaald, dan is hij bevrijd van zijn verplichting. We
noemen dit een bevrijdende betaling: het rechtsgeldig voldoen van een schuld.
Bij een koopovereenkomst spelen de volgende rechten en plichten: voor de koper het recht
op verkrijging van het eigendom van de gekochte zaak en de plicht tot betaling daarvoor;
voor de verkoper recht op betaling van de geleverde zaak en de plicht de overeengekomen
zaak in eigendom over te dragen. Daarnaast is er nog een aantal overige verplichtingen. In
dit artikel gaan we in op de plichten van de koper.
Betalen (het geven van een som gelds)
De koper is verplicht de koopsom tijdig op de overeengekomen of naar het gebruik
bepaalde wijze te voldoen. Het moment van betaling wordt in de eerste plaats bepaald door
hetgeen daarover uitdrukkelijk of stilzwijgend is overeengekomen. Ontbreekt een eigen
regeling, dan geldt ‘gelijk oversteken’.
Betaling dient te geschieden bij de aflevering (art. 7:26 lid 2 BW). We moeten ons goed
bewust zijn van het moment waarop moet zijn betaald. Vanaf dat moment mag de verkoper
namelijk de wettelijke rente in rekening brengen (art. 6:119 BW). Een verkoper is niet
verplicht leverancierskrediet te verlenen. Vaak staat de betalingstermijn in de overeengekomen in- of verkoopvoorwaarden. De betalingstermijn is de termijn na afloop waarvan
de betaling van de prijs opeisbaar is en betaald moet worden.
Als betalingstermijn is in art. 6:119a BW een regeling omtrent betalingen opgenomen
die van aanvullend recht is. Indien partijen bij een handelskoop niets omtrent betalingstermijnen en boeterente zijn overeengekomen, dan geldt een betalingstermijn van
30 dagen en een wettelijke rente van (in 2009) 8% op jaarbasis. De rente is direct
opeisbaar na het verstrijken van de (wettelijke) betalingstermijn, zonder dat een
ingebrekestelling noodzakelijk is. Partijen kunnen een eigen regeling overeenkomen
voor de betalingstermijn en voor de rente.
Zaken in ontvangst nemen
De koper is in beginsel niet verplicht de zaak af te nemen, maar de koper die de zaak wil
weigeren, is onder omstandigheden toch verplicht de zaak in ontvangst te nemen
(art. 7:29 BW lid 2). Als hij dit heeft moeten doen of al had gedaan, dan is hij verplicht voor
het behoud van de zaak te zorgen en heeft hij ter zake van de kosten die hiermee gemoeid
zijn een retentierecht (lid 1).
De koper is gehouden de zaak in ontvangst te nemen indien: (a) hij de koopprijs niet
behoeft te betalen en (b) dit geen ernstige bezwaren of onredelijke kosten met zich
meebrengt. Zou de zaak relatief veel opslagruimte van de koper in beslag nemen of zeer
bijzondere maatregelen vergen, dan kan dit waarschijnlijk als te bezwaarlijk of te duur voor
de koper worden aangemerkt.
© NEVI
pag.: 2 van 2
code: INP-CON-kre-033-bl.doc
Uitzondering: de koper is niet verplicht tot ontvangst indien de verkoper of iemand die
bevoegd is voor rekening van de verkoper voor de zaak te zorgen bij de bezorging
aanwezig is. Het is dus relevant te weten of het transport door een transportonderneming
óf door de verkoper zelf is verzorgd.
Keuring en controle
Als de zaken eenmaal zijn geleverd door de leverancier, dan moeten we nog bepalen of er
tijdig en ook overigens conform de overeenkomst is geleverd. Dat houdt in dat er controle
nodig is. Zo kan worden bepaald of in de juiste hoeveelheden en volgens de overeengekomen specificaties is geleverd.
Hoe eerder met deze controle wordt begonnen, hoe beter het is. Dan kunnen zo nodig nog
maatregelen worden genomen, zonder dat de interne organisatie van de inkoper ernstig in
de problemen komt. Naarmate er meer tijd verstrijkt tussen levering en controle van de
geleverde zaken, krijgt de wederpartij argumenten om de geconstateerde gebreken te
wijten aan het handelen of nalaten van de koper. Dat geldt zeker bij zaken die aan verval of
bederf onderhevig zijn. Als de koper te lang wacht met klagen, geldt het principe van
rechtsverwerking. Rechtsverwerking houdt in dat een recht verloren kan gaan als niet tijdig
wordt gereageerd of geprotesteerd.
Een tweede argument om zo spoedig mogelijk een bericht van afkeuring te zenden, is dat
de koper dan een drukmiddel heeft, aangezien hij nog kan wachten met betaling totdat de
levering deugdelijk is geschied.