bermbeheer - Gemeente Ede

april 2006
gemeente
E de
Natuurlijk
bermbeheer
De gemeente Ede wil meer ‘natuur’
in de stad. Bij de aanleg en het
beheer van de bermen houdt zij
hier rekening mee. De bermen
worden, waar mogelijk, minder vaak
gemaaid. Daarom zien de bermen
er niet uit als een gazon. Ze staan
vol met hogere grassen en meer
bloemen. Bermen langs doorgaande
wegen functioneren steeds meer
als leefgebied en verbindingszone
voor planten en dieren. In de
toekomst wordt deze functie door
de achteruitgang van natuur en
landschap steeds belangrijker.
Wij krijgen wel eens vragen als:
‘Wanneer wordt er gemaaid?’
en ‘Waarom wordt niet alles
gemaaid?’. In deze folder geven wij
u meer informatie over natuurlijk
bermbeheer in de gemeente Ede.
Wat is natuurlijk bermbeheer?
Natuurlijk bermbeheer betekent dat de
bermen zó onderhouden worden, dat een
bloemrijke berm ontstaat met ruimte
voor plant en dier. De gemeente maait
de bermen één tot twee keer per jaar en
voert het maaisel af. Zij past géén (kunst)­
meststoffen en chemische bestrijdings­
middelen toe op de berm.
De gemeente kiest in hoofdzaak voor
bermen die in onze omgeving passen,
namelijk bermen van de voedselarme
zandgronden.
kleine vuurvlinder
één jaar leven zoals: Klaproos, Koren­
bloem, Bolderik en Kamille én uit soor­
ten die langer leven zoals: Knoopkruid,
Margriet, Duizendblad, Boerenwormkruid
en Vlasbekje.
Het wilde bloemenmengsel wordt vooral
gebruikt in grootschalig groen: langs
doorgaande wegen, singels en aan de
rand van woonwijken.
Bloeibeeld van de berm
Aanleg van de berm
Om een bloemrijke berm te krijgen is
een stabiel milieu voor de planten nodig.
Dit proces kan jaren duren, maar kan
versneld worden door bij de aanleg van
de berm de bodem te verschralen. Bij
verschralen wordt de bovenste grond­
laag afgegraven en door zand vervangen.
Het doel is om de bodem voedselarm te
maken.
Na deze grondbewerking wordt een
speciaal bermgrasmengsel en een wilde
bloemenmengsel ingezaaid. Dit wilde
bloemenmengsel bestaat uit soorten die
Het eerste jaar na het inzaaien ziet de
berm er kleurig en bloemrijk uit. Hier zor­
gen voornamelijk de eenjarige soorten uit
het bloemenmengsel voor. In het tweede
jaar volgt de ontwikkeling van de overblij­
vende soorten uit het mengsel. Sommige
soorten hebben meerdere jaren nodig
om tot bloei te komen. Daarna fleuren ze
ieder jaar de berm op.
De bloei van de berm verschilt per jaar,
omdat deze erg afhankelijk is van de
weersomstandigheden. Een natte zomer
zorgt voor meer grassen. In een droge
berm met overblijvende soorten
zomer krijgen de bloemen meer kans om
zich te ontwikkelen. Bij extreem warme
en droge periodes verdrogen de gras­
sen en bloemen echter snel. Dit heeft
geen ­gevolgen voor de berm. Het volgend
seizoen lopen de planten op de berm
opnieuw uit.
maaien van talud langs singel
jaar te ontkiemen. Na een paar dagen
wordt het maaisel met een opraapwa­
gen ­afgevoerd. Door het maaisel goed af
te voeren wordt de grootste vorm van
­organische bemesting tegengegaan. Een
berm die schraler wordt, krijgt steeds
meer bloemen.
Maaien is belangrijk voor het behoud van
de berm. Wanneer er niet gemaaid wordt,
is de kans groot dat er spontaan struiken
of bomen gaan groeien. Door te maaien
kunnen de grassen en wilde bloemen zich
handhaven.
U kunt veel bermen beschouwen als
kleine hooilandjes. Ze kunnen dan ook
het beste als hooiland beheerd worden.
Bermen met veel hoog gras worden
twee keer per jaar gemaaid. Bij schra­
lere bermen is één keer per jaar maaien
­voldoende. Het maaisel wordt op ruggen
gelegd en blijft een paar dagen liggen om
te drogen. Het zaad krijgt zo de kans om
op de grond te vallen en volgend voor­
hooilandbeheer
Maaien van de berm
Op plaatsen waar dit hooilandbeheer
niet mogelijk is, wordt gemaaid met een
klepelzuigkar. Deze machine slaat het
gras met messen kapot, zuigt het direct
op en verzameld het maaisel in de kar.
Deze methode wordt veel toegepast op de
taluds langs vijvers en singels.
Veiligheid
Bij het maaien van de bermen gaat de
verkeersveiligheid altijd voor. Voordat de
eerste maaironde start, bekijken onze
medewerkers eerst alle uitzichthoeken
bij de kruispunten. Als de beplanting van
de berm het uitzicht belemmert, wordt
de hoek gemaaid. Ook bij de keuze één of
twee keer per jaar maaien, geeft veilig­
heid als eerste de doorslag.
Meer weten?
Wilt u meer weten over natuurlijk berm­
beheer? Neem dan contact op met Peter
van Hensbergen of Theo van Diest van de
gemeente Ede, afdeling Beheer, telefoon­
nummer: (0318) 439767 / 439763.
Niet alles in een keer maaien
De gemeente maait de bermen niet
­allemaal tegelijk. Schralere bermen
worden bij de eerste maaironde in juni
overgeslagen. Hierdoor kunnen insekten
(vooral vlinders) tijdens het hele groei­
seizoen bloeiende planten met nektar
vinden. Ook in september, tijdens de
tweede maaironde, worden bepaalde
bermen of delen daarvan niet gemaaid.
Deze ruigere en uitgebloeide delen blijven
de hele winter staan. Kleine zoogdieren
en vogels eten de zaden en vruchten in
deze bermdelen. Veel dieren vinden een
schuilplaats in de berm of overwinteren
er zelfs.
Vaak worden delen van oevers langs
vijvers en singels niet gemaaid. Vogels en
insekten vinden er voedsel en beschut­
ting.
Colofon
Tekst, foto’s en samenstelling
gemeente Ede, ROB
Vormgeving en lay-out
bureau Repro en Post
Druk
drukkerij Permar
Oplage
1000
gedrukt op chloorvrij papier
Uitgave/PDF
december 2003/ april 2006