DE PEUTERTIJD ONTWIKKELING (P. 101-118) INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Lichamelijke ontwikkeling 3. Motorische ontwikkeling 1. Grove motoriek 2. Fijne motoriek 4. Tekenontwikkeling 5. Sociaal-emotionele ontwikkeling 1. 2. 3. 4. Eigen wil Zelfstandigheid Koppigheidsfase Aanpak peutergedrag 1. 2. 3. 5. Regels en grenzen Toepassen van regels en grenzen Time-out Scheidingsangst INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING 4. Aanpak peutergedrag • Verkeerd handelen door onwetendheid • Koppigheid • Frustratie, ongeduld, moeheid driftbuien 1) Regels en grenzen 2) Toepassen regels en grenzen 3) Time-out 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING 4. Aanpak peutergedrag 1) Regels en grenzen • Positief formuleren • Regels = afspraken die voor iedereen op voorhand duidelijk zijn • Grenzen = worden gesteld op het moment dat kind iets doet wat te ver gaat 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING 4. Aanpak peutergedrag 2) Toepassen van grenzen en regels: vuistregels • Beloning en correctie gebruiken • Consequent gedrag stellen • Één lijn trekken 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING 4. Aanpak peutergedrag 3) Time-out • Afkoelingsperiode voor peuter en opvoeder • Locatie • Na time-out opvoeder tonen dat het gedrag geen verdere gevolgen meer heeft 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING The Supernanny – The Bailey Family A. Wat moeten de ouders eerst doen vooraleer ze Billy op timeout zetten? En op welke manier moeten zijn ouders dat doen? B. Wat moeten de ouders zeggen wanneer ze Billy op time-out plaatsen? C. Waarom werkt de ‘naughty step’ volgens de supernanny? D. Wat moest Billy nog zeggen vooraleer hij van de ‘naughty step’ mocht? Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=okr8aK3KbYI&hd=1 5. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING 5. Scheidingsangst • • • • 8 maanden – 3 jaar Objectpermanentie Voorbereiden Transitionele objecten Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=_3Yh6ZE-b7g&hd=1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Lichamelijke ontwikkeling 3. Motorische ontwikkeling 1. Grove motoriek 2. Fijne motoriek 4. Tekenontwikkeling 5. Sociaal-emotionele ontwikkeling 1. 2. 3. 4. Eigen wil Zelfstandigheid Koppigheidsfase Aanpak peutergedrag 1. 2. 3. 5. Regels en grenzen Toepassen van regels en grenzen Time-out Scheidingsangst INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 1. Piaget: pre-operationeel stadium 2. Verworven denkcapaciteiten 3. Aanvaarde denkfouten a) Egocentrisme b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 1. Piaget: pre-operationeel stadium Leeftijd Stadium 0-2 jaar Sensomotorische fase 2-7 jaar Pre-operationele fase 7-12 jaar Concreet operationele fase Vanaf 12 jaar Formeel operationele fase 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 1. Piaget: pre-operationeel stadium • • • • • • Taalgebruik Motoriek, vnl. fijne Het ik, egocentrisme Animisme Denken: egocentrisch Nog geen beheersing van behoudsprincipe Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=YtLEWVu815o#t=681 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 2. Verworven denkcapaciteiten • • • • Geïnterioriseerd/in gedachten experimenteren Beginnend symbolisch denken Fantasie Anticiperen 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten a) Egocentrisme b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten a) Egocentrisme • • • • • Focus op zichzelf Geen theory of mind Wat ziet een ander? Hoe voelt een ander zich? Waarom doet een ander iets? Kan peuter nog niet 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten a) Egocentrisme • Sally-Anne test 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten a) Egocentrisme • Drie bergen-experiment van Piaget Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=OinqFgsIbh0&hd=1 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken Over opwaaiende blaadjes zegt een peuter: “de blaadjes zijn bang van mij” 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken “Kabouters hebben op één nacht de paddenstoelen in het bos gemaakt” 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken In de wagen, voor het rode licht, roept de peuter: ‘groen groen groen!’ om het verkeerslicht op groen te laten springen 6. COGNITIEVE ONTWIKKELING 3. Aanvaarde denkfouten b) Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid o Animisme o Artificialisme o Magisch denken Edward Scissorhands: Edward's alone but still sharing his artistic gift with the snow he creates from his ice sculptures http://www.youtube.com/watch?v=qmOScCWGKOo&hd=1 INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 7. TAALONTWIKKELING • Uitbreiding betekenisvol taalgebruik • Begrijpen > zeggen • Volwassene = spreekbuis • Grammaticale fouten • Monologen • Imitatie • Verschil naargelang economische welvaart • Belang van voorlezen INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 8. MORELE ONTWIKKELING • Verbonden aan aanwezigheid opvoeder • Nog geen verinnerlijking • Moeilijk • Gericht op de gevolgen INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 9. SPELONTWIKKELING • Spelen • Leuk • Leren sociaal en motorische vaardigheden • Verwerken • Parallel spel • Solitair spel • Toekijkend spel 1) Fantasiespel 2) Fijne en grove motoriek bij het spelen 3) (Voor)lezen 9. SPELONTWIKKELING 1. Fantasiespel • ‘Doen alsof’ • Imitatie en nabootsen van gebeurtenissen dat het kind heeft gezien of meegemaakt Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=6CcuWxc2z-Q&hd=1 9. SPELONTWIKKELING 2. Fijne en grove motoriek 9. SPELONTWIKKELING 3. (Voor)lezen • • • • • • Leren kennen van de wereld Positieve invloed op taalontwikkeling Intimiteit Fantasie Alledaagse of herkenbare thema’s Voor het slapengaan INHOUDSOPGAVE 6. Cognitieve ontwikkeling 1. 2. 3. Piaget: pre-operationeel stadium Verworven denkcapaciteiten Aanvaarde denkfouten van de peuter 1. 2. Egocentrisme Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid 7. Taalontwikkeling 8. Morele ontwikkeling 9. Spelontwikkeling 1. Fantasiespel 2. Fijne en grove motoriek bij het spelen 3. (voor)lezen 10. Persoonlijkheidsontwikkeling 1. 2. Zelfbesef Zelfbeeld 9. PERSOONLIJKHEIDSONTWIKKELING 1. Zelfbesef • Besef zelfstandige entiteit • Besef zelf dingen kan willen en/of doen • Ontwikkeling van het ‘ik’-je Videofragment: http://www.youtube.com/watch?v=M2I0kwSua44&hd=1 9. PERSOONLIJKHEIDSONTWIKKELING 2. Zelfbeeld • = geheel van gedachten omtrent zichzelf • Reactie opvoeders is belangrijk EINDE