EERWRAAK en EER GERELATEERD GEWELD

EERWRAAK en EER
GERELATEERD GEWELD
Een rol weggelegd voor de GGZ?
Kitty Riedewald
14-04-2008
Inhoud

Casus
 Vraagstelling
 Achtergrondinformatie
 Literatuur
 Bevindingen
 Samenvatting
 Aanbevelingen
Casus: Dhr Z

RvA: angstklachten; slecht slapen
 A/ moord gepleegd. wv 6 jaar detentie
 Slachtoffer: ‘vriend’ van dochter (24)
Symptomen

Slecht slapen, nachtmerries
 Angst op straat, vermijding moordplek &
openbare gelegenheden
 Terugtrekken in huis/ in slaapkamer
 Waakzaam en schrikachtig
 Somberheidklachten; interesseverlies
 Geen suicidaliteit; geen psychose
Biografie








Dorp in Turkije
Lagere school
Gehuwd, Turkse vrouw
Sinds jaren ’70 in NL
2 kinderen
Begin jaren ’70 eigenaar horeca
Financieel +
Sociale aanzien groot
Na detentie

Geen contact meer met Zoon en jongste
dochter
 Geen contact familie in NL
 Horeca kwijtgeraakt
 Uitkering; schulden
 Geen sociale contacten meer
Diagnose & Beleid

PTSS (hoofd)
 Depressie, matig ernstig

Beleid:
 Medicatie: cipramil; temazepam
 Steunend contact heden; geen Turkse hulpverlener
 EMDR – ivm taalbarrière
Vraagstellingen


Moet er een rol zijn voor de GGZ?
Wat zijn de signalen?
 -preventie
 -risicotaxatie
Zoekmethode

Literatuur (Ovid)
-criminologie en sociologie
 Mentrumnet

Internet (Eerwraak.info)
Definitie

Eerwraak:
Het doden van een meisje/ vrouw vanwege schending
seksuele eer.

Eer gerelateerd geweld:
elke vorm van seksuele, geestelijk en lichamelijk
geweld in reactie op een schending van de eer van
een man of vrouw.
bron: eerwraak.info
Namus & Seref
Namus/ ‘ird:
Kuisheid
Familie eer (zedelijke)
 Şeref/ Sjaraf:
Prestige
Maatschappelijke eer

NB. Eerwraak is cultureel gebonden en niet
religieus!
Uitingsvormen









Eermoord
Verstoting
Verminking
Uithuwelijking
Mishandeling
Zelfmoord
Afkopen (m.u.v. seksuele eer)
Wegsturen land van herkomst
Kinderen afpakken
Epidemiologie

Vrouwen en mannen
 Leeftijd vrouwen: 16-33 jaar
 Traditionele families (platteland)
 Middel. Zee, Midden Oosten, (N.) Afrika,
Centraal-Azië
 Prevalentie NL: onbekend. Politie
Haaglanden registreert sinds 2004.
Slachtoffers
Vrouwen:
 Roddel en smaad
 Seksuele relatie buiten
huwelijk
 Ongehuwd seksueel
contact
Mannen:
 Seksuele geaardheid
 Omgang met gehuwde
vrouw
 Weigeren gedwongen
huwelijk
 Niet (goed)
uitgevoerde
eerzuivering
Daders
Mannen:
 Vanaf 12 jaar (= man)
 Druk vanuit familie
 Familiehoofd
 In openbaar (getuigen)
 Meestal lage SES; lage
opleiding
Vrouwen:
 Slachtoffer aanranding
 Dochter slachtoffer
aanranding
 Opdrachtgever
Onderzoek
Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige
zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005)

Emperisch
 20 zaken
-aard van de conflicten
-voortekenen en kritische momenten
-veiligheidsmaatregelen
Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige
zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005)

16 v/d 20 bekend bij professionele
instanties:
-9 politie
-3 vrouwenopvang
-2 gezondheidszorg
-1 school
-1 maatschappelijk werk
Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige
zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005)
Kernconclusies:
 Ernstig kennistekort professionele instanties
(politie, psychiaters, leerkrachten)
 Kennistekort beleidstekort bestuurlijk
niveau: wie is verantwoordelijk?
 Beleidstekort & kennistekortsolistisch
handelen; informatie uitwisseling beperkt
Handleiding Hulpverleners
Dr. Rob Ermers
Boek: “Eer en eerwraak: definitie en analyse”
(2007)
Turkoloog; Arabist

Eerverlies=grootste angst
 Gevolgen:
-gevoel van schaamte
-sociale uitstoting
R. Ermers
Directe signalen

Langdurige afwezigheid vrouw/ meisje
 Roddels immoreel gedrag
 Afblazen huwelijk/ verloving
 Verstoting binnen familie
 Gezinnen geen bezoekontvangst meer
 Plotselinge verdwijning verhuizing familie
R. Ermers
Indirecte signalen

Dreigende scheiding
 Onverklaarbaar verzuim school/ werk
 Stress, slapeloosheid, geweld
 Zelfmoordpoging/ -ideaties
R. Ermers
Aanbevelingen

Vragenlijsten:
-Snelle analyse
-1e beeldvorming
-Verhouding familie
-Huiselijke problemen
-Financiën
-Vluchtelingen
Handleiding hulpverleners
Jale Simsek
Boek: “Alle ogen op haar gericht, eerwraak:
traditioneel geweld tegen Turkse vrouwen en
meisjes.” (2002)
Hoofd Ouder en Kind Centrum Amsterdam

Verhelderen hulpvraag (zwijgcultuur)
-gerichte vragen stellen
Jale Simsek
Aandachtspunten

Vicieuze cirkel?
 Visie tav partner? Angst?
 Duur klachten? Actie cliënt?
 Zelfreflectie cliënt aanwezig?
 Als hulpverlener niet door kunnen dringen
Jale Simsek
Aanbevelingen

Deskundigheidbevordering hulpverleners
 Interculturalisatiebeleid binnen instelling
 Voorlichting medewerkers
 Outreachend werken
 Gebruik van zelforganisaties en
sleutelfiguren
 Afstemming/ samenwerking instanties
JellinekMentrum

Geen Interculturalisatiebeleid tav
eergerelateerd geweld
 Geen protocol
 Migrantenvrouwen en –mannengroep (poli
Noord)
 Voorheen: migrantenwerkgroep poli jeugd
Keizersgracht
Eerwraak protocol
Rivierenland
Doel:
 Benoemen probleemeigenaar
 Verantwoordelijkheden betrokken organisaties
 Optimaliseren veiligheid betrokkenen
 Benoemen interventie tav niet gewelddadige
manieren
 Verminderen kennisachterstand; vroegherkenning
 Rode vlaggenlijst
Eerwraak protocol
Rolverdeling

Regio Politie:
strafbare feiten; wegnemen gevaar; verwijzing
naar instellingen

BJZ/ AMK:
veiligheid kinderen

Thuiszorg & Maatschappelijk Werk:
verwijzing; signalering geestelijke hulpverlening
Eerwraak protocol
Rolverdeling

GGZ De Gelderse Roos:
psychische hulpverlening; psychosociale
problematiek

Vrouwenopvang:
veilige plek vrouwen en kinderen
Samenvatting

Eergerelateerd geweld is cultuurgebonden.
 Eergerelateerd geweld is breder dan begrip
eerwraak/ eermoord
 Vrouwen én mannen kunnen slachtoffer én
dader zijn
 Gebrek aan kennisbeperkt/ geen
signalering professionele hulpverleners
Beantwoording vraagstelling

Moet er een rol zijn voor de GGZ?
JA!
Aanbevelingen

Ontwikkelen van beleidsplan
 Opstellen protocol
 Migranten werkgroepen (mn poli’s)
 Samenwerking instellingen
 Advies/ trainingen opvragen
gespecialiseerde organisaties (vb Movisie)
Organisaties

Stichting Kezban (Diemen)
 Movisie (Utrecht)
 Vrouwenopvang Amsterdam
 Inspraak Orgaan Turken in Nederland (IOT)
 Vluchtelingen Organisatie Nederland
(VON)
VRAGEN ?
Literatuurlijst
-Simsek, J. (2002) Alle ogen op haar gericht, eerwraak: traditioneel
geweld tegen Turkse vrouwen en meisjes.
-Ermers, R. (2007) Eer en eerwraak: definitie en analyse.
-Eck van, C. (2001) Door bloed gezuiverd. Eerwraak bij Turken in
Nederland.
-Gezik, E. (2003) Eer, identiteit en moord: een vergelijkende studie tussen
Nederland, Duitsland en Turkije.
-Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005) Ernstig eergerelateerd geweld:
een casusonderzoek.
-Aalst van, S en Johannik, R. (2007) Eergerelateerd geweld in Nederland:
een onderzoek naar mannelijke slachtoffers.
-www. eerwraak.info.nl
-www.movisie.nl
-www.human.nl (documentaire eerwraak)