Inleiding - Studiosus.nl

Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
blz.
1
Inleiding deel A
blz.
2 t/m 4
Wenselijke situatie deel B
blz.
5 t/m 14
Werkelijke situatie deel C
blz.
15 t/m 16
Conclusie en aanbevelingen
Deel D
blz.
17 t/m 19
Bijlage 1
blz.
20
Bijlage 2
blz.
21
Nawoord
blz.
22
Bronvermelding
blz.
23
Deze scriptie is afkomstig van:
http://www.studiosus.nl
Online Scripties & Verslagen
1
Inleiding ( deel A )
Voor het afronden van de opleiding tot verpleegkundige, BBL
niveau 4 schrijf ik dit kwaliteitsproject.
Als onderwerp heb ik gekozen voor: “bewustwording van
ontspanningstechnieken voor chirurgische zorgvragers in de post
operatieve verpleegkundige zorg”.
Dit is een belangrijk onderdeel van het verpleegkundige beroep
want ontspanning kan pijnverlichtend werken, ook zorgen voor
snellere mobilisatie wat leidt tot kortere opname en doorstroming
van de zorgvragers.
Tijdens de uitoefening van mijn beroep werd ik mij bewust van
het feit dat er ook andere methoden zijn naast de medicatie om
pijn te bestrijden. In mijn opleiding maakte ik hier kennis mee en
er wordt door verpleegkundigen in de praktijk ook soms mee
gewerkt zonder dat men zich daar echt bewust van is. Het
interesseert me wat er allemaal aan alternatieven zijn om pijn te
bestrijden en deze kennis te delen zodat er bewuster gehandeld
kan worden.
Het doel van dit kwaliteitsproject is om aanbevelingen te doen aan
(leerling) verpleegkundigen in de begeleiding van zorgvragers met
pijn in de leeftijdscategorie 30-70 jaar bij de post operatieve zorg
die een buikoperatie hebben ondergaan. Deze aanbevelingen
hebben betrekking op het aanreiken van alternatieven methoden
bij de pijnbestrijding.
Om mijn doel te kunnen behalen ga ik eerst de wenselijke situatie
beschrijven, hoe het vanuit de theorie het beste zou kunnen zijn.
Middels literatuurstudie en gebruik van internet wil ik dit gaan
uitzoeken.
Daarna wil ik de werkelijke situatie gaan inventariseren door
middel van observatie. Hoe verloopt op dit moment de begeleiding
tijdens het contact van de zorgvrager met pijn en worden
ontspanningstechnieken wel/niet toegepast. Deze observaties zal
ik later in dit kwaliteitsonderzoek gaan beschrijven.
Vervolgens wil ik de wenselijke situatie gaan vergelijken met de
werkelijke situatie. Naar aanleiding van de wenselijke en
werkelijke situatie ga ik conclusies en aanbevelingen beschrijven.
2
Mijn visie op verplegen is: hulpverlening bieden aan een individu
die door een zelfzorgtekort in het lichamelijk, geestelijk of sociaal
functioneren niet in staat is zichzelf volledig te verzorgen. Bij de
tekorten in de zelfzorg wordt alleen aanvullende zorg geboden,
zorg op maat, indien nodig in samenwerking met andere
disciplines. De geboden hulp is gericht op het handhaven van
gezondheid, herstellen van verstoring van het zelfzorg tekort in
overleg met het individu en diens naasten. Ik wil de zorgvragers
verantwoordelijk maken en inzicht geven in hun eigen ziekte en
herstel.
De relatie met de externe ontwikkelingen:
-Reiki, Haptonomie, Yoga, gebruik van natuurextracten en
bijvoorbeeld Therapeutic Touch worden buiten het ziekenhuis wel
gebruikt ter ontspanning en vermindering van pijn echter nog niet
binnen het ziekenhuis. Het wordt wel gedaan maar is (nog) geen
officiële goedgekeurde methode. Het zou goed zijn wanneer er
onderzoek gedaan wordt naar deze methoden met hun effect
naast de nu gehanteerde methoden.
Volgens ‘www.Gezondheid.be’ (zie bijlage) dossier: pijn en
kinesthesietherapie:
“De effecten van massage zijn uiteenlopend: spierontspanning,
versoepeling van de weefsels, het verminderen van littekenletsels”.
Massage wordt (onbewust) toegepast en op dat aspect wil ik mij
nu toespitsen.
Aangezien massage het meest voor de hand ligt heb ik daar verder
onderzoek naar gedaan.
De hierover gevonden passages heb ik toegevoegd in de bijlage.
3
Voor mij relevante vragen zijn;
-Hoe wordt deze methode spontaan en/of onbewust gebruikt?
* ik observeer mijn collega’s en kijk bewuster naar mijn eigen
handelen.
- Welke methoden zijn er buiten de reguliere medicatie?
* internet en bibliotheek
- welke methoden kan en mag een verpleegkundige gebruiken?
* internet, bibliotheek en de BIG wet (bevoegd en bekwaam).
- hoe zet ik deze bewustwording van andere methoden in gang?
* door middel van communicatie technieken en voorbeeldfunctie,
klinische les.
Inleverdata delen A, B, C, D, van de scriptie:
Deel
Deel
Deel
Deel
A:
B:
C:
D:
Inleiding
wenselijke situatie
werkelijke situatie
conclusie en aanbevelingen
4
28/02/05
21/03/05
18/04/05
16/05/05
De wenselijke situatie (deel B)
Inleiding
In dit hoofdstuk zal ik vanuit mijn literatuurstudie en mijn visie
gaan beschrijven hoe ontspanningstechnieken in de zorg geboden
kunnen worden ter verlichting van pijn.
Mijn visie op verplegen luidt: Hulpverlening bieden aan een
individu dat door een zelfzorgtekort in het lichamelijk, geestelijk
en/of sociaal functioneren niet in staat is zichzelf volledig te
verzorgen.
Bij tekorten in de zelfzorg wordt aanvullende zorg geboden, indien
nodig in samenwerking met andere disciplines.
De geboden hulp is gericht op het handhaven van gezondheid,
herstellen van verstoring van het zelfzorg tekort.
In overleg met de zorgvrager en indien mogelijk diens naasten het
in kaart brengen van de problematiek met als wenselijk gevolg de
bewuste medewerking van de zorgvrager.
Mijn doel is hierbij indien mogelijk een snellere genezing.
De relatie tussen mijn visie en het onderwerp van mijn
kwaliteitsproject:
Ik wil de zorgvragers bewust maken van- en inzicht geven in hun
pijnbeleving, het omgaan hiermee. [In overleg met de zorgvrager
en indien mogelijk diens naasten, het in kaart brengen van de
problematiek met als wenselijk gevolg de bewuste medewerking
van de zorgvrager]
Ik bespreek met de zorgvrager de mogelijkheden om pijn te
verminderen naast de protocollaire pijnbestrijding.
Wanneer de zorgvrager er voor open staat kan ik alternatieve
(pijnverlichtende) methodes bespreken [zorg op maat, indien nodig
in samenwerking met andere disciplines].
5
“Zelfzorgtheorie van Dorothea Orem: Volgens Orem is verzorgen
hetzelfde als beroepsmatig hulp geven aan mensen met een tekort
in hun zelfzorg. Door dit tekort in hun zelfzorg zijn deze mensen
niet in staat voor zichzelf te zorgen op een zodanige manier dat je
kunt spreken van een gezond leven. Met ‘zorg’ bedoelt Orem dat
het gaat om activiteiten waarmee mensen reageren op hun eigen
zorgbehoefte.”
De verpleegkundige visie van Orem komt het dichtst bij mijn
eigen visie.
In mijn kwaliteitsproject komen instrueren, adviseren en
begeleiden gedeeltelijk overnemen naar voren in het bewust
maken van en het aanbieden van ontspanningtechnieken.
Orem beschrijft namelijk de volgende stappen in de hulpverlening
bij zelfzorgtekorten:
1: instrueren en adviseren
2: scheppen van een therapeutisch klimaat
3: gedeeltelijk overnemen van de zelfzorg
4: begeleiden in de zelfzorg, bijstaan in het adviseren
5: geheel overnemen van de zelfzorg
6: ten aanzien van de zorgcoördinatie van deze zorgverlening,
speelt het scheppen van een therapeutisch klimaat een
belangrijke rol. Hier geldt immers dat de wensen/behoeften van
de zorgvrager centraal staan. De totale zorg dient hierop
afgestemd te worden.
In mijn kwaliteitsproject komt het meest het voorlichtend en
ondersteunend aspect naar voren.
6
Pijnbestrijding
De volgende twee overzichtsschema’s heb ik uit het artikel
“Protocol postoperatieve pijnbehandeling” van het Universitair
Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen (zie bronvermelding)
omdat ik vind dat deze schema’s een duidelijk beeld weergeven op
welke vlakken deze invloed heeft bij een zorgvrager. Zo kun je de
volgende factoren (beter) herkennen en hier gericht actie op
ondernemen.
In dit artikel geeft de International Association for the study Pain
aan dat postoperatieve pijn een nadelig fysiologisch effect kan
geven op:
- de longen
- het hart
- het spijsverteringsstelsel
- de uitscheiding
- de spierkracht
- het neurologische gestel
In hetzelfde artikel “Protocol postoperatieve pijnbehandeling”
wordt beschreven welke factoren er kunnen meespelen in de
beleving van de postoperatieve pijn.
Postoperatieve pijn wordt beïnvloed door een aantal factoren;
- aard, plaats en duur van de pijn
- de pijnbeleving van de patiënt
- de voorbereiding van de operatie
- de toegepaste chirurgische en anesthesiologische technieken
- het optreden van postoperatieve complicaties
- de kwaliteit van zorg
De nadelige gevolgen van postoperatieve pijn zijn direct
verantwoordelijk voor een deel van de posteroperatieve
complicaties en ongemak voor de zorgvrager.
Pijn is een onplezierige emotionele ervaring die gepaard gaat met
werkelijke of dreigende weefselbeschadiging. Pijn is daarmee in de
eerste plaats een waarschuwingssignaal.
Als eerste wil je de oorzaak wegnemen of voorkomen.
De gewaarwording van een pijnlijke prikkel brengt een
lichamelijke en emotionele reactie teweeg.
De pijn wordt beïnvloed door een complex samenspel van
lichamelijke, emotionele, sociale en geestelijke factoren.
7
De pijnbeïnvloedende factoren worden op hun beurt mede door
ervaring ‘pijn’ bepaald. Op deze wijze ontstaat een vicieuze cirkel
van oorzaken en gevolgen van pijn.
Postoperatieve pijn is een belangrijk klinisch probleem. Het wordt
de laatste jaren door steeds meer instellingen erkend en worden
activiteiten ondernomen om de kwaliteit voor de zorgvragers met
postoperatieve pijn te verbeteren. Verpleegkundigen moeten
deskundig en bekwaam zijn op het gebied van het observeren van
patiënten die pijnmedicatie gebruiken.
Pijn alleen met medicijnen verhelpen, is niet altijd mogelijk en
noodzakelijk daarom moet er ook gekeken worden naar de
psychische, sociale en spirituele aspecten om de pijn dragelijker
te maken.
Wat voor effect heeft ontspanning op het menselijk lichaam?
Ontspanning zorgt ervoor dat de spierspanning in het lichaam
verminderd wordt. De ademhaling wordt dieper en reguleert op
die manier zowel de bloeddruk als het hartritme. Door
bijvoorbeeld lachen worden er in de hersenen endorfine
geproduceerd. Dit is een stof die een kalmerend en pijnstillend
effect geeft (het is een ‘broertje’ van morfine). Endorfine zorgt
ervoor dat stresshormonen zoals Adrenaline en Cortisol
verminderen, tegelijk maakt het lichaam meer antistoffen aan
waardoor het immuunsysteem versterkt wordt.
De definitie van pijn volgens het zakwoordenboek der
geneeskunde: ‘dolor, gewaarwording door prikkeling v.d.
uiteinden van gevoelszenuw: elementaire waarschuwing voor
dreigend gevaar’ .
8
Beroepsprofiel m.b.t de pijnbestrijding
Voor de uitwerking heb ik het ‘Beroepsprofiel van de
verpleegkundige’ geraadpleegd.
Hierin wordt het verpleegkundig beroep in zes taakgebieden
verdeeld;
Taakgebied A: Vaststellen van benodigde zorg
Taakgebied B: Plannen van zorg
Taakgebied C: Uitvoeren van zorg
Taakgebied D: Evalueren van zorg
Taakgebied E: Professiegebonden taken
Taakgebied F: Organisatiegebonden taken
Ik heb er voor gekozen om uit het ‘Beroepsprofiel van het
verpleegkundige’ taakgebied C (bladzijde 26-27-28 en 29) te
beschrijven.
Zo wordt de wenselijke situatie met betrekking tot de uitvoering
van zorg inzichtelijk gemaakt.
Ik beschrijf van ‘Taakgebied C Uitvoeren van zorg’ zeven
verpleegkundige interventies met betrekking op mijn onderwerp:
1. Observeren en signaleren;
Het observeren, analyseren en interpreteren van de behoeften van
de zorgvrager die het uitgangspunt vormen voor de
verpleegkundige zorgverlening n.l. signaleren van pijn en de
daarbij horende interventies. Het observeren of de reguliere
middelen daaraan voldoen.
2. Verzorgen;
Het geheel of gedeeltelijk overnemen van de zorg die de zorgvrager
anders zelf zou hebben uitgeoefend om in zijn persoonlijke
verzorging, zorg voor opname van voeding en vocht, voor de
uitscheiding, de mobiliteit, de ademhaling, de temperatuur, de
circulatie het slaap- en waakritme en de directe omgeving.
In betrekking tot mijn onderwerp: soms is de zelfzorg die de
zorgvrager m.b.t. de pijnbestrijding kan geven niet voldoende.
Daardoor kan de interventie door de verpleegkundige nodig zijn
wanneer de reguliere middelen niet voldoende blijken.
9
3. Begeleiden;
Het begeleiden, ondersteunen en het stimuleren van de
zelfredzaamheid, vergroten van de zelfcontrole van de zorgvrager.
Door middel van het aanbieden van ontspanningmethodes ter
vermindering en /of afleiding van pijn kan de verpleegkundige de
zelfredzaamheid stimuleren en vergroten.
Bij het begeleiden van een zorgvrager met pijn, is het nodig een
duidelijk begrijpelijke uitleg te geven bij het aanbieden van
alternatieve methoden. Je doel is hierbij het ‘eigen’ maken van
pijnverlagende methodes zodat de zorgvrager het nut in kan gaan
zien van ontspanningtechnieken naast de medicamenteuze
pijnbestrijding.
4. Verpleegtechnisch handelen;
Het uitvoeren van voorbehouden en risicovolle handelingen.
Volgens het verpleegkundig Beroepsprofiel C4 Blz. 28:
“Verpleegtechnisch handelen is het uitvoeren van handelingen
inzake diagnostische en therapeutische werkzaamheden van de
eigen en andere disciplines.”
Aanbieden van alternatieve methodes zoals Reiki en/of
Therapeutical Touch is nog niet voldoende onderzocht of het
wel/niet onder voorbehouden handelingen valt. Hier wordt nog
onderzoek naar gedaan. Ontspanningsoefeningen kunnen door de
fysiotherapie aangereikt worden. Het is van belang dat de
verpleegkundige dit aanvraagt en bespreekt met de arts. Het zelf
geven en onderhouden van de ontspanningsoefeningen zal de
verpleegkundige zich zelfstandig eigen moeten maken.
De verpleegkundige moet wel op de hoogte zijn van eventuele
risico’s.
5. Informeren en adviseren;
Het bevorderen van kennis waardoor het eigen vermogen van de
zorgvrager wordt vergroot. De informatie is algemeen gericht op
het uitvoeren van onderzoek en behandeling, de rechten en
plichten van de zorgvrager, de functie en de deskundigheid van
andere disciplines.
Bij de meeste zorgvragers zijn alternatieve methodes om pijn te
bestrijden niet algemeen bekend.
De verpleegkundige geeft uitleg over alternatieve methode en
adviseert de zorgvrager een bepaalde methode.
10
Vervolg 5: Informeren en adviseren
De verpleegkundige dient dan wel vooraf op de hoogte te zijn van
de aanwezigheid van deskundigen op dat gebied. Ook dient de
verpleegkundige te achterhalen waar de benodigde informatie
verstrekt wordt.
6. Preventie en voorlichting geven;
Het vroegtijdig signaleren en voorkomen van gezondheids en of
daaraan gerelateerde bestaansproblemen en de gevolgen hiervan,
ter voorkoming van erger. Bij de voorlichting die je geeft gaat het
om specifieke onderwerpen om problemen te voorkomen en goede
leefgewoonten te stimuleren.
De uitleg aan de zorgvrager moet bijvoorbeeld ook informatie
bevatten over het mogelijk insluipende gevaar aan pijnstilling
verslaafd te raken door gewenning van het lichaam aan
medicamenteuze pijnstilling.
Preventief aanbieden van ontspanningstechnieken kan
voorkomen dat er om meer pijnstilling gevraagd wordt.
Doordat de zorgvrager al reeds bekend is met de alternatieve
methode, zou er door de zorgvrager eerder gebruik gemaakt
kunnen worden.
7. Coördineren;
Het op elkaar afstemmen van multidisciplinaire zorgverlening
vormen van zorg rond de zorgvrager. De continuïteit van de
verpleegkundige zorg kunnen bieden. Rapporteren en overdracht
zijn hiervoor belangrijke vereisten.
Overleg met de dienstdoende arts, fysiotherapeut, en of eventueel
psycholoog waardoor er continuïteit van zorg onstaat. Doordat de
verpleegkundige na instructie door bijvoorbeeld fysiotherapeut
geïnstrueerd is er een mogelijkheid om ten alle tijden
ontspanningsoefeningen aan te bieden bij momenten van pijn bij
de zorgvrager.
11
Ik heb deze zeven verpleegkundige interventies hier vermeld om
zo een beter beeld te krijgen van de verpleegkundige standaarden.
Deze interventies behoren naar voren te komen in de uitvoering
van het verpleegkundig beroep. Een aantal interventies kan wel
behandeld worden tijdens de zorgverlening maar het gevaar sluipt
erin om dit niet als een interventie te herkennen. Dus ook bij de
bewustwording van ontspanningstechnieken na de operatie.
Het is voor de kwaliteit van zorg belangrijk om open te staan voor
vernieuwing. Om nieuwe technieken en behandelingsmethoden
met betrekking tot pijnbestrijding te verwerken in je persoonlijke
uitstraling en handelen naar de zorgvrager toe.
Door dit toe te passen kan de verpleegkundige een breder vangnet
creëren om oplossingen aan te kunnen bieden binnen de
uitvoering van het verpleegkundig beroep.
12
Verpleegkundige Standaard
Standaard:
De verpleegkundige is op de hoogte van ontspanningstechnieken,
kan deze aanbieden, kan samenwerken met andere disciplines,
met als doel de zorgvrager zo min mogelijk pijn te laten ervaren in
de postoperatieve fase.
De verpleegkundige kan de zorgvrager begeleiden, motiveren en
stimuleren in het gebruiken van ontspanningstechnieken naast
de reguliere pijnbestrijding.
Structuurcriteria:
- Op de afdeling zijn medicijnen (opiaten) aanwezig.
- De verpleegkundige is bevoegd en bekwaam.
- De verpleegkundige maakt gebruik van andere discipline
(toegespitst op de gevraagde specialisatie).
- De verpleegkundige houdt de behandelend arts en naasten op
de hoogte van de effecten van de ontspanningstechnieken bij pijn
in de postoperatieve fase.
- De verpleegkundige begeleidt de zorgvrager en stimuleert in het
gebruiken van ontspanningstechnieken bij pijn in de
postoperatieve fase.
- De verpleegkundige informeert en adviseert collega’s en leerlingverpleegkundigen door middel van een klinische les en
voorbeeldfunctie.
- De verpleegkundige staat open voor de huidige relevante
ontwikkelingen met betrekking tot de pijnbestrijding.
Procescriteria:
- De verpleegkundige vertelt de zorgvrager bij de anamnese hoe de
pijnbestrijding op de afdeling bij de desbetreffende chirurgische
ingreep protocollair geregeld is.
- De verpleegkundige vertelt welke alternatieven er beschikbaar
zijn naast de protocollaire pijnbestrijding en biedt deze aan.
- De verpleegkundige begeleidt en stimuleert de zorgvrager in het
gebruik van ontspanningstechnieken bij pijn in de postoperatieve
fase.
- De verpleegkundige weet dat pijnbeleving subjectief is en neemt
de zorgvrager serieus in zijn/haar uiting van de pijn.
- De verpleegkundige is in staat om de massagetechnieken uit te
voeren. De verpleegkundige weet (bij onbekwaam voelen) een
bekwame collega en of andere discipline in te schakelen.
13
Productcriteria:
- De verpleegkundige verstrekt naar tevredenheid van de
zorgvrager de postoperatieve pijnbestrijding met behulp van
ontspanningstechnieken naast de protocollaire pijnstilling.
- De zorgvrager geeft in stabiele zorgmomenten aan dat de
doelstelling om pijn te reduceren (voor minimaal 75 %) of het
geheel wegnemen van pijn met succes geslaagd is.
- De verpleegkundige evalueert samen met de zorgvrager de
toegevoegde waarde van de ontspanningtechnieken.
Ik heb het internet geraadpleegd en literatuur gezocht met
betrekking tot de pijnbestrijding. De verkregen informatie sluit
aan bij mijn onderwerp.
Ook heb ik literatuur gevonden die weergeeft welke methoden
buiten de medicamenteuze middelen zoals de alternatieve
geneeskunde geraadpleegd/gebruikt kunnen worden in de
uitvoering van pijnbestrijding.
De geraadpleegde documenten zal ik in de bronvermelding
volledig vermelden.
14
De werkelijke situatie ( deel C )
In dit hoofdstuk beschrijf ik hoe er op de afdeling Chirurgie
langverblijf wordt omgegaan met postoperatieve pijn van de
zorgvrager.
Ik kies voor een observatielijst die is opgebouwd naar aanleiding
van de structuur-, proces- en productcriteria.
Deze observatielijst vind je terug in de bijlage en heb ik op de
volgende pagina uitgewerkt.
Ik heb gekozen voor deze observatielijst omdat dit voor mij een
objectiever beeld weergeeft. Een interview is op dit moment een
stap te ver, de discussies over persoonlijke visie over alternatieve
methoden kunnen beter later worden gevoerd wanneer een plan
van aanpak ontworpen moet worden.
Door de wenselijke met de werkelijke situatie te vergelijken krijg
ik een duidelijk beeld van welke voorwaarden er aanwezig zijn en
welke er ontbreken op de afdeling.
Gedurende 3 dagen heb ik collega’s getoetst en rapportage
doorgelezen naar aanleiding van de observatielijst, zo kreeg ik een
beeld/inzicht welke maatregelen verpleegkundigen nemen ter
verlichting van pijn.
Ik heb van 5 zorgvragers (in de postoperatieve fase) de
verpleegkundige zorgdossiers doorgelezen.
De conclusie beschrijf ik hieronder, de observatielijst met de
verwerkte data op de volgende pagina.
Resultaten:
In de structuur-, proces en productcriteria is naar voren gekomen
dat verpleegkundigen volgens de protocollen werken maar de
alternatieve middelen (zoals ontspanningtechnieken) niet
toepassen.
15
Observatielijst voor de Werkelijke situatie ( deel C )
Deze lijst is opgemaakt met de ingrediënten uit de structuur-,
proces- en productcriteria:
Voorwaarden aanwezig:
Ja
Nee
Structuurcriteria
-Op de afdeling zijn medicijnen (opiaten) aanwezig.
-Op de afdeling zijn literatuur en naslagwerk aanwezig.
-De verpleegkundige is bevoegd en bekwaam.
-De verpleegkundige maakt gebruik van andere discipline
(toegespitst op de gevraagde specialisatie).
-De verpleegkundige houdt de behandelend arts en naasten
op de hoogte van de effecten van de ontspanningstechnieken
bij pijn in de postoperatieve fase.
-De verpleegkundige begeleidt de zorgvrager en stimuleert in
het gebruiken van ontspanningstechnieken bij pijn in de
postoperatieve fase
-De verpleegkundige informeert en adviseert collega’s en
leerling-verpleegkundigen door middel van een klinische les
en voorbeeldfunctie.
-De verpleegkundige staat open voor de huidige relevante
ontwikkelingen met betrekking tot de pijnbestrijding.
Productcriteria
-De verpleegkundige vertelt de zorgvrager bij de anamnese
hoe de pijnbestrijding op de afdeling bij de desbetreffende
chirurgische ingreep protocollair geregeld is.
-De verpleegkundige vertelt welke alternatieven er
beschikbaar zijn naast de protocollaire pijnbestrijding en
biedt deze aan.
-De verpleegkundige begeleidt en stimuleert de zorgvrager in
het gebruik van ontspanningstechnieken bij pijn in de
postoperatieve fase.
-De verpleegkundige weet dat pijnbeleving subjectief is en
neemt de
zorgvrager serieus in zijn/haar uiting van de pijn.
-De verpleegkundige voert de massagetechnieken uit.
De verpleegkundige weet (bij onbekwaam voelen) een
bekwame collega en of andere discipline in te schakelen.
Productcriteria:
-De verpleegkundige verstrekt naar tevredenheid van de
zorgvrager de postoperatieve pijnbestrijding met behulp van
ontspanningstechnieken naast de protocollaire pijnstilling.
-De zorgvrager geeft in stabiele zorgmomenten aan dat de
doelstelling om pijn te reduceren (voor minimaal 75 %) of het
geheel wegnemen van pijn met succes geslaagd is.
-De verpleegkundige evalueert samen met de zorgvrager de
toegevoegde waarde van de ontspanningtechnieken.
16
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
NVT
CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN ( deel D )
Hier beschrijf ik mijn conclusie en aanbevelingen naar aanleiding
van de hiervoor beschreven punten.
Conclusie:
Verpleegkundigen staan open voor alternatieve middelen (zoals
ontspanningtechnieken) maar gebruiken dit niet in de uitvoering
van het verpleegkundig beroep, er wordt protocollair gehandeld
(waar de ontspanningstechnieken niet in vermeld staan).
Het gebruik van ontspanningtechnieken moet dus eerst algemeen
geïntroduceerd en toegevoegd worden.
In het artikel ‘Alternatieve zorg in het ziekenhuis’ wordt gezegd:
“Veel artsen, verpleegkundigen en beleidsmakers zijn sceptisch
over alternatieve zorg en behandelingen. Ze vinden dat het niet in
ziekenhuizen thuishoort omdat van vormen van alternatieve zorg
niet is bewezen dat ze helpen.”
“Ziekenhuizen willen dat doorgaans niet aan de grote klok
hangen. Als artsen en verpleegkundigen al buiten de reguliere
paden treden, willen de ziekenhuizen waar zij werken dit in het
algemeen niet bevestigen - ik vermoed - om hun goede naam als
wetenschappelijk werkende instelling niet te willen verliezen.”
Dat alternatieve zorg desondanks oogluikend wordt toegestaan,
heeft deels te maken met de situatie op de arbeidsmarkt.
Verpleegkundigen kunnen overal aan de slag en als ziekenhuizen
botweg verbieden dergelijke zorg toe te passen bestaat de kans
dat zij personeel verliezen aan instellingen die er wel open voor
staan.
Van alle alternatieve behandelwijze lijkt acupunctuur nog het
meest aanvaard in ziekenhuizen.”
(Acupunctuur is een Chinese geneeskunst waarbij punten op het
lichaam worden gestimuleerd, vaak met naalden – om de energie
in het lichaam te laten stromen en zo ziektes en kwalen te
verhelpen.
17
Graag wil ik mijn kwaliteitsproject afronden door nog een paar
aanbevelingen te doen.
“Probeer in de uitvoering van het verpleegkundig beroep
ontspannen over te komen. Voor zorgvragers is dit prettig en
vertrouwenwekkend. De zorgvrager kan zich hierdoor ook
ontspannen gaan voelen en dit werkt een snellere genezing in de
hand dan wanneer de zorgvrager zich gespannen voelt.”
“Gebruik ontspanningstechnieken en biedt ze aan!”
Ik heb deze informatie van de Nederlandse Vereniging
Complementaire Zorg die aanbevelingen geven over de volgende
ontspanningstechnieken;
Ademhalingsoefeningen;
“Het kan goed zijn bij patiënten die erg gespannen zijn en niet
goed (door)ademen om ademhalingsoefeningen te doen waardoor
zij zich meer ontspannen voelen en vraag dit na bij fysiotherapie”.
Warmte/koude toepassingen;
“Toepassing van warmte en koude is een vorm van
huidstimulatie. Deze toepassing is al eeuwenoud. We kennen het
koude washandje bij hoofdpijn of een warme kruik bij rugpijn.
Onterecht wordt weinig gebruik gemaakt van warmte en koude in
het ziekenhuis. Warmte en koude hebben invloed op de
bloedcirculatie in de huid en het onderhuidse bindweefsel,
daardoor is de pijnintensiteit minder tijdens de vormen van
huidstimulans”.
Warmte;
“Patiënten hebben een voorkeur voor warmte, dat is plezieriger en
geeft geborgenheid en behaaglijkheid.
Warmte stimuleert de bloedcirculatie en kan daardoor
spierontspannend werken. Vormen kunnen zijn; kruik, warme
handdoeken, elektrische deken, warm bad.
Effect kan zijn; verminderde spierspanning, verminderde stijfheid,
minder gevoelig voor pijn”.
18
Koude;
“Koude toepassingen is effectiever dan warmte.
Koude kan ongevoeligheid geven voor een plaatselijke verdoving.
Vormen van toepassing kunnen zijn; kruik van rubber of plastic
gevuld met een handdoek natgemaakt in ijswater, bevroren
ijspacks, massage met ijsblokjes.
Effect kan zijn; verlaging van spierspasmen, afname
ontstekingsverschijnselen, vermindering van gevoeligheid van de
huid.
Deze behandelingsvormen worden vooral in de antroposofie
gebruikt. Verpleegkundigen kunnen een specialisatiejaar hierin
volgen.
Therapeutic Touch;
“Therapeutic touch is gebaseerd op de gedachte dat de mens een
energieveld heeft, dat in gezonde toestand op een evenwichtige
manier en symmetrische manier in beweging is. Ziekte en
klachten zou men in dit energieveld als asymmetrie terug kunnen
vinden.
Het doel is het zelfgenezende vermogen van de patiënt te
stimuleren.”
Reiki;
“Geneeswijze waarbij door handoplegging ‘levensenergie’ wordt
doorgegeven waardoor het zelfhelend vermogen van het lichaam
zou worden gestimuleerd”
19
Bijlage 1: “complementaire zorg”
20
Bijlage 2: observatielijst voor de werkelijke situatie
Voorwaarden aanwezig:
Ja
Structuurcriteria
-Op de afdeling zijn medicijnen (opiaten) aanwezig.
-Op de afdeling zijn literatuur en naslagwerk aanwezig.
-De verpleegkundige is bevoegd en bekwaam.
-De verpleegkundige maakt gebruik van andere discipline
(toegespitst op de gevraagde specialisatie).
-De verpleegkundige houdt de behandelend arts en naasten
op de hoogte van de effecten van de ontspanningstechnieken
bij pijn in de postoperatieve fase.
-De verpleegkundige begeleidt de zorgvrager en stimuleert in
het gebruiken van ontspanningstechnieken bij pijn in de
postoperatieve fase
-De verpleegkundige informeert en adviseert collega’s en
leerling-verpleegkundigen door middel van een klinische les
en voorbeeldfunctie.
-De verpleegkundige staat open voor de huidige relevante
ontwikkelingen met betrekking tot de pijnbestrijding.
Productcriteria
-De verpleegkundige vertelt de zorgvrager bij de anamnese
hoe de pijnbestrijding op de afdeling bij de desbetreffende
chirurgische ingreep protocollair geregeld is.
-De verpleegkundige vertelt welke alternatieven er
beschikbaar zijn naast de protocollaire pijnbestrijding en
biedt deze aan.
-De verpleegkundige begeleidt en stimuleert de zorgvrager in
het gebruik van ontspanningstechnieken bij pijn in de
postoperatieve fase.
-De verpleegkundige weet dat pijnbeleving subjectief is en
neemt de
zorgvrager serieus in zijn/haar uiting van de pijn.
-De verpleegkundige voert de massagetechnieken uit.
De verpleegkundige weet (bij onbekwaam voelen) een
bekwame collega en of andere discipline in te schakelen.
Productcriteria:
-De verpleegkundige verstrekt naar tevredenheid van de
zorgvrager de postoperatieve pijnbestrijding met behulp van
ontspanningstechnieken naast de protocollaire pijnstilling.
-De zorgvrager geeft in stabiele zorgmomenten aan dat de
doelstelling om pijn te reduceren (voor minimaal 75 %) of het
geheel wegnemen van pijn met succes geslaagd is.
-De verpleegkundige evalueert samen met de zorgvrager de
toegevoegde waarde van de ontspanningtechnieken.
21
Nee
NVT
Nawoord
Het schijven van dit kwaliteitsproject ging af en toe met veel
moeite maar het is toch gelukt.
Achteraf was het heel leuk om aan dit kwaliteitsproject te werken.
Het was vooral leuk om te ontdekken hoe het in de theorie
allemaal behoort te zijn en hoe de werkelijke situatie wat betreft
ontspanningstechnieken is op de afdeling.
Voor de begeleiding, tijdens het schrijven van dit
kwaliteitsproject, wil ik mijn docente Wiep van Stralen bedanken.
Ik hoop dat u met veel plezier en interesse dit kwaliteitsproject
heeft gelezen.
22
Bronvermelding:
 Complementaire Zorg (Nederlandse Vereniging)
www.complementairezorg.nl
 Chronische pijn- medische informatie over chronische pijn
www.spreekuurthuis.nl
 Thema organisatie oncologische zorg, pijnregistratie
www.ikcnet.nl
 Alternatieve zorg in het ziekenhuis
www.frederike.nl
 Verpleegkundige.web-log.nl
www.verpleegkundige.web-log.nl
 Visie op verplegen en verzorgen
www.btsg.nl/infobulletin
 Gezondheid.be
www.gezondheid.be/index
 Pijn
www.kittz.nl/product
 Kwaliteitsverbetering bij acute en postoperatieve pijn
Marion Giesberts
[email protected]
 Verpleegkundige zorg bij pijnbehandeling van de patiënt met
prostaatkanker
Voordracht symposium uroned/ Paul Vogelaar
 Nursing: afleiden en pijn bestrijden
www.zibb.nl
 Protocol postoperatieve pijnbehandeling
Universitair medisch Centrum St. Radboud Nijmegen
 Beroepsprofiel van de verpleegkundige
LCVV (Landelijke Centrum Verpleging & Verzorging)
23