Magnetisme Het magneetveld van de aarde zorgt voor gebieden rond de aarde van de Zuidpool naar de Noordpool, waarin geladen deeltjes opgesloten zitten, de zogenaamde "Van Allen" stralings-gordels. Bij de polen kunnen deze deeltjes ontsnappen. Door hun hoge snelheid veroorzaken ze ionisatie van de atmosfeer, die daardoor gaat "gloeien", wat tot prachtige lichtverschijnselen leidt, bekend staand onder het Noorderlicht (Aurora Borealis) en Zuiderlicht (Aurora Australis). De opname boven is in Alaska gemaakt. 1. Permanente magneten 1.1 Soorten 1.2 Eigenschappen !!! Daar de aarde ook een reusachtige magneet is, wijst één kant van een kompasnaald steeds naar de magnetische noordpool van de aarde. We noemen daarom deze kant de noordpool. 1.3 Materialen 2. Magnetisch veld Willy Cochet Pagina 1 3. Elektromagnetisme 3.1 Ontstaan van een magnetisch veld door een elektrische stroom 3.2 Zin van het magnetisch veld Een handige regel om de zin van het magnetisch veld te bepalen is de kurkentrekkerregel. 3.3 Spoelen 3.3.1 Spoel ↔ magneet 3.3.2 Experiment 3.3.3 Spoel met ijzeren kern Magnetische flux IJzerkern 3.3.4 Blijvend magnetisme Willy Cochet Pagina 2 3.4 Relais In onderstaande figuur hebben we een relais getekend, bestaande uit een spoel (s), een kern (k), een anker (a) en een contact (c). Vragen 4. Elektrodynamische krachten 4.1 Lorentz-kracht Video 4.2 Toepassingen 4.2.1 De elektrische motor 4.2.2 De luidspreker Willy Cochet Pagina 3 5. Het ontstaan van een spanning door elektromagnetisme Via magnetisme, kan je met een mechanische beweging een spanning doen ontstaan. 5.1 Het ontstaan van een spanning in een winding of in een spoel In een winding wordt een elektrische spanning gegenereerd als de door die winding omvatte magnetische flux verandert. (Inductiewet van Faraday) 5.2 Wet van Lenz 5.3 Toepassingen Een eenvoudige generator Wisselspanningsgenerator met ronddraaiende magneet Verloop van de opgewekte spanning Wisselspanningsgenerator met stilstaande elektromagneet Willy Cochet Pagina 4 Gelijkstroomgenerator Principe Elektromagnetische bekrachtiging Vragen 6 De elektromagnetische inductie 6.1 Wederzijdse inductie 6.1.1 Twee spoelen op één kern 6.1.2 De transformator Gebruik van transformatoren Galvanische scheiding Voorstelling van een transformator in elektrische schema's 6.2 Zelfinductie 6.2.1 Verschijnsel zelfinductiespanning. 6.2.2 Zin en coëfficiënt van zelfinductie Vragen 7. Te onthouden Willy Cochet Pagina 5