eiceldonatie

EICELDONATIE
Freyabiedtnieuws,achtergrondinformatie,ervaringsverhalenencontactover
vruchtbaarheid,problemenmetzwangerwordenenongewildekinderloosheid.
Freyaiseenlandelijkeenonafhankelijkeverenigingmetruim2.500leden.
Informatieverstrekking,lotgenotencontactenbelangenbehartigingzijndedrie
sleutelwoordenvandedienstverleningvanFreya.
Inhoudsopgave
1.Inleiding _______________________________________________________________________________ 2
2.Hoewerkteiceldonatieinhetkort?_________________________________________________________ 2
3.Slagingspercentage ______________________________________________________________________ 2
4.Eendonorvinden________________________________________________________________________ 2
4.1Dewetdonorgegevenskunstmatigebevruchting ___________________________________________ 2
4.2Anoniemedonatie____________________________________________________________________ 3
4.3Donatiedooreenbekendedonor________________________________________________________ 3
4.4Ruildonatie__________________________________________________________________________ 3
4.5DonatiedoorstellendiezelfIVFondergaan________________________________________________ 4
4.6Eicelbank ___________________________________________________________________________ 4
4.7Naarhetbuitenland___________________________________________________________________ 5
5.Indicatiesvooreiceldonatie _______________________________________________________________ 5
5.1Kwaliteitenkwantiteiteicellen__________________________________________________________ 5
5.2Vervroegdeovergang__________________________________________________________________ 6
5.3Onbereikbaarheidvandeeierstokken ____________________________________________________ 6
5.4Genetischeindicatie___________________________________________________________________ 6
6.Leeftijdsgrensvandewensmoeder _________________________________________________________ 6
7.Overdonoren: __________________________________________________________________________ 7
7.1Wiekandonorworden? _______________________________________________________________ 7
7.2Hoewordtjedonor? __________________________________________________________________ 7
Eigendonor__________________________________________________________________________ 7
Eicelbank____________________________________________________________________________ 7
7.3Registratiedonorgegevens _____________________________________________________________ 8
8.Openheidofgeheimhouding?______________________________________________________________ 8
8.1Overwegingenrondgeheimhouding______________________________________________________ 8
8.2Overwegingenrondopenheid___________________________________________________________ 9
9.Belangrijkezakenvooraf__________________________________________________________________ 9
10.Debehandeling _______________________________________________________________________ 10
10.1Voorhetstartenvandeprocedure_____________________________________________________ 10
10.2Debehandelingbijdedonor__________________________________________________________ 11
Hormoonstimulatie___________________________________________________________________ 11
Defollikelpunctie ____________________________________________________________________ 12
Periodenadefollikelpunctie ___________________________________________________________ 13
Derisico’svoordedonor ______________________________________________________________ 13
10.3Debehandelingbijdewensmoeder ____________________________________________________ 14
Deembryotransfer___________________________________________________________________ 14
Negatievezwangerschapstest __________________________________________________________ 14
Positievezwangerschapstest ___________________________________________________________ 15
11.Zwangerschapnaeiceldonatie ___________________________________________________________ 15
12.Dekostenvaneiceldonatie______________________________________________________________ 15
12.1Kostenvandebehandeling___________________________________________________________ 15
12.2Extrakostenbijeiceldonatie__________________________________________________________ 15
12.3Kostenvoorbehandelinginhetbuitenland ______________________________________________ 16
13.Psychosocialeaspecten_________________________________________________________________ 16
13.1Ervaringenuitwisselen_______________________________________________________________ 17
14.Meerinformatie_______________________________________________________________________ 17
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-1–
1.Inleiding
Eiceldonatieishetafstaanvan(onbevruchte)eicellendooreenvrouw(donor)metalsdoel
bijeenanderevrouw(dewensmoeder,ookwelacceptorgenoemd)eenzwangerschaptot
standtebrengen.Dewensmoedermoetdaarvoorweleengoedfunctionerende
baarmoederhebben.Eiceldonatieisineenaantalopzichtenvergelijkbaarmet
spermadonatie(KID).Eiceldonatieisechtermindereenvoudigomdateicellenmoeilijkerte
verkrijgenzijndanzaadcellen.VolgensdeNederlandsewetgevingisdevrouwdiehetkind
baartautomatischdejuridischemoeder.
2.Hoewerkteiceldonatieinhetkort?
Deeiceldonorondergaateen(bijna)completeIVF-behandeling.Eerstwordthaareigen
cyclusmetmedicatieonderdrukt.Danwordenhaareierstokkenmetbehulpvan
hormooninjectiesgestimuleerdommeerdereeicellentotrijpingtebrengen.Totslotvolgt
eeneicelpunctieomdeeicellente‘oogsten’.TerwijldedonordezeIVF-behandeling
ondergaat,moetdewensmoedermedicijnengebruikenomhaarbaarmoederslijmvliesvoor
tebereidenopinnestelingvaneenembryo.Alsdewensmoederzelfnogeenmenstruele
cyclusheeftzalzebovendiendaarnaastookmedicijnenmoetengebruikenomhaareigen
hormoonhuishoudingstilteleggen.
Opdedagvandeeicelpunctiewordendedonoreicellenbevruchtmethetspermavande
wensvader(ofeventueelmetdonorsperma).Totslotwordenéénof–bijuitzondering–
tweevandeontstaneembryo’sindebaarmoedervandewensmoedergeplaatst.Alser
goedeembryo’soverblijven,kunnendiewordeningevrorenenopeenlatertijdstipworden
ontdooidenindebaarmoedergeplaatst.
3.Slagingspercentage
Dekansopzwangerschapnaeeneiceldonatiebehandelingisevengrootofgroterdandiena
eenreguliereIVF-behandeling.Hetslagingspercentage(kansopeenzwangerschap)isvooral
afhankelijkvandeleeftijdvandeeiceldonor.Hoejongerdedonor,hoegroterdekansdatde
bevruchteeicelzichinnesteltenereendoorgaandezwangerschapontstaat.Deleeftijdvan
dewensmoederlijktnauwelijksinvloedtehebbenopdeslagingskans.
4.Eendonorvinden
4.1Dewetdonorgegevenskunstmatigebevruchting
In2004isinNederlanddeWetdonorgegevenskunstmatigebevruchtinginwerking
getreden.DezewetisinlijnmethetInternationaalVerdraginzakedeRechtenvanhetKindvan
deVerenigdeNaties.Indatverdragstaatdatkindereninbeginselrechthebbenom,indienzij
ditwensen,teachterhalenvanwiezijafstammen.Datbetekentdatdeanonimiteitvaneicel-
enzaaddonorenondergeschiktisgewordenaanhetbelangvanhetkindomte
wetenvanwiehetbiologischafstamt.Allesperma-,eicel-enembryodonoren
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-2–
wordensindsdiendoordeNederlandsefertiliteitskliniekengeregistreerd.Zijzijnverplichtde
gegevenstemeldenvoordelandelijkeregistratie.Anonieme(eicel)donatieissindsdienbij
wetverboden.DeStichtingdonorgegevenskunstmatigebevruchtingbewaartenbeheertde
gegevens.DeStichtingkanbepaaldegegevensverstrekkenaandonorkind,ouderofhuisarts
vaneendonorkind.UitgebreideinformatiehieroveristevindenopdewebsiteStichting
Donorgegevens
4.2Anoniemedonatie
ZoalshierbovenbeschrevenisanoniemeeiceldonatieinNederlandnubijwetverboden.Inhet
buitenlandwordtdezebehandelingweltoegepast.Hieroverleesjemeeronderhetkopje‘Naar
hetbuitenland’.
4.3Donatiedooreenbekendedonor
DemeestestellendieinNederlandeiceldonatieondergaan,zoekenzelfeendonor.Ditkan
bijvoorbeeldeenzus,nichtjeofvriendinzijn.Vaakiserechtergeenfamilielidofbekendediewil
ofkandoneren.Ookkanhetzijndatdewensoudershetjuistprettigervindenomwatmeer
afstandtehebbentotdedonor.Dezewensouderskunnenopzoekgaannaareendonorviaeen
oproepineentijdschriftofviabemiddelingssitesopinternet.OokopdeFreyawebsitestaan
regelmatigoproepen.Ditnoemenwenogsteedseenbekendedonor,jelegtzelfcontactmet
dedonorendezewordtookgeregistreerddoordebehandelendkliniekinNederland.Hetisin
Nederlandnietverbodentebemiddeleninvraagenaanbodvaneicel-en/ofspermadonoren.
CommerciëlemotievenvoordonorschapzijninNederlandverboden.Dedonorontvangtdus
geenfinanciëlevergoedingvoorhetdonerenvanhaareicellen.Hetisgebruikelijkdatde
wensoudersdedoordedonorgemaaktekosteninhetkadervandebehandeling(medische
kosten,reiskosten,opvangkostenkinderen,etc.)voorhunrekeningnemen.Hetisbelangrijk
omhiervantevorenduidelijkeafsprakenovertemaken!
Wensoudersdiezelfeendonormeebrengen,kunnenterechtindiverseIVF-centraenIVFtransportklinieken.TransportkliniekenzijnziekenhuizendieophetterreinvanIVFnauw
samenwerkenmeteenIVF-centrumenwaarbehandelingtotenmetdeeicelpunctiewordt
uitgevoerd.Alsdebehandelendgynaecolooghierovergeeninformatieheeftverstrekt,zijn
adressentevindenindeFertiliteitsmonitoropdeFreyawebsite.Alshetziekenhuisvande
wensoudersvoordedonorverwegis,ishetinprincipemogelijkomeendeelvande
behandelingonderbegeleidingvaneenartsineendichterbijgelegenziekenhuistedoen.
Informeerhiernaarbijdebetreffendekliniek.Verderkunnenlotgenotenelkaarsomsgoede
tipsaanreiken!
4.4Ruildonatie
Bijdezogenaamde'ruildonatie’brengjezelfeendonormee.Deeicellenvanjouwdonor
wordenverwisseldmetdievaneendonorvaneenanderpaar.Dezemaniervan
donerenvindtplaatsalsdewensoudersweleenbekendedonorhebben,maar
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-3–
graageendonorwillendiezijnietpersoonlijkkennen.Dewensoudersen/ofdedonor
(familielid/bekende)willenmisschienlievervoorkomendatdedonorhetkindzalzienals‘haar’
kind.Eenmoeilijkheidisdatditnogalwatorganisatievanhetziekenhuisvergt.InNederland
wordtdezevormvandonatievoorzoverbekendniettoegepast,maaralsditwelzougebeuren
zaldedonerendevrouwvanwegedeWetdonorgegevenskunstmatigebevruchtingmoeten
instemmenmeteenmogelijkebekendmakingvanhaargegevensaanhetkind(zieonder
‘Registratiedonoren’).InBelgiëpastmendezewijzevan(anoniem)donerenwelveeltoe.
Eenanderevormvanruildonatieisdespiegeldonatie.Hierbijbeschikthetenepaarover
zaadcellenenwensteicellenterwijlhetanderepaarovereicellenbeschiktmaarjuistdonorzaad
nodigheeft.Ditwordt‘donerenineensysteemvancoöperatievewederkerigheid’genoemd.
Dankzijditsysteemkunnenwachtlijstenwordenteruggebracht.DeNederlandseVerenigingvan
ObstetrieenGynaecologie(NVOG)isvanmeningdatartsengeendonorendienentewerven
onderparendiezelfeenvruchtbaarheidsprobleemhebbenomdatdezeparenzichtenopzichte
vandeartsineenafhankelijkerelatiebevinden.DeNVOG achtmedewerkingaan
spiegeldonatieineensysteemvancoöperatievewederkerigheiddanookongewenst.
4.5DonatiedoorstellendiezelfIVFondergaan
ZeersporadischwordeneicellengedoneerddoorvrouwendiezelfIVFondergaaneneendeel
vanhuneicellenwillenafstaan.Ditisalleenmogelijkalseenvrouwveeleicellenproduceerten
alsbijeerderepogingenisgeblekendatdekansopbevruchtinggoedis,zodathaareigen
kansendoordedonatienauwelijksverminderen.Demeestestellenkiezenerechtervoorom
hunembryo’stelateninvriezenvoorlatergebruikomdatdaardoorhuneigenkansopeen
zwangerschaptoeneemt.
Eenvariantopeiceldonatieisembryodonatie.Hierbijgaathetombevruchteeicellen
(embryo’s)diezijnovergeblevenvanparendiehunkinderwenshebbenvervulden/ofhun
vruchtbaarheidsbehandelinghebbenbeëindigd.Hoewelwettelijkdemogelijkheidbestaatom
dezeembryo’saanandereparentedonerenvindtembryodonatieinNederlandnognietvaak
plaats.Inmaart2013isinNederlanddeeerstebabyuitembryodonatiegeboren.Meer
informatieoverembryodonatiekunjevindenopwww.embryodonatiebureau.nl.DezeFreya
brochurebeperktzichtotdeverschillendeaspectenvaneiceldonatie.
Indiendergelijkeeicel-ofembryodonatieinNederlandplaatsvindt,moetendedonoren,
vanwegedeWetdonorgegevenskunstmatigebevruchting,instemmenmeteenmogelijke
bekendmakingvanhungegevensaanhetkind(zieonder‘Registratiedonoren’).
4.6Eicelbank
Dankzijeennieuweinvriestechniek(vitrificatie)ishetnumogelijkomeicellenintevriezen
engedurendelangeretijdtebewaren.Ditbiedtperspectievenvoorhetopzettenvan
eicelbankennaaranalogievandealveellangerbestaandespermabanken.HetUMCUtrecht,
hetMedischCentrumKinderwensinLeiderdorpenhetAMCinAmsterdamhebbeneen
eicelbank.OverigensgeldtookhierdatcommerciëledonatieinNederlandverbodenis.De
vrouwendieeicellendoneren,ontvangenhiervooralleeneenpassende
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-4–
onkostenvergoeding.Debetreffendekliniekenkunnenjehierovermeerinformatiegeven.
Bijgebruikvaneicellenvandeeicelbankhoeftdewensmoedernietmeerzelfopzoeknaar
eendonorineigenfamilie-ofvriendenkring,opinternetofuittewijkennaarhetbuitenland,
waardedonorenveelalanoniemzijn.Hetfeitdateendonoruitdeeicelbankgeendirecte
bekendevandewensmoederis,kan(later)eenvoordeelzijn.
Degegevensvandeeicelbankdonorenwordengeregistreerdbijde‘Stichtingdonorgegevens
kunstmatigebevruchting’zodateendonorkindlater,indiengewenst,(persoons)gegevens
vandedonorkanopvragen.Bijhetgebruikvaneicellenvandeeicelbankhoeftdecyclusvan
dewensmoedernietmeersynchroontelopenmetdecyclusvandedonoromdatdeeicellen
ingevrorenzijnenopiedergewenstmomentkunnenwordenontdooidenbevrucht.Tussen
hetinvriezenvandeeicellenendeontdooiingwordteenquarantaineperiodeinacht
genomen.Zokanvoorontdooiingeerstgechecktwordenofdedonorgeenvirusinfectie,
zoalshepatitisenHIV,onderdeledenhadtentijdevandedonatie.
Ingevroren(endaarnaontdooide)eicellenkunnenalleenwordenbevruchtd.m.v.
intracytoplasmatischespermainjectie(ICSI),eentechniekwaarbijéénzaadcelinhetplasma
vandeeicelwordtgeïnjecteerd.ZiedeFreyabrochureICSI.Helaasovertreftdevraagnaar
donoreicellenopditmomentnogvelemalenhetaanbodenzijnvrouwenindedagelijkse
praktijkveelalnogsteedsaangewezenopeeneigendonorofhetbuitenland.
4.7Naarhetbuitenland
InkliniekeninBelgië,Spanje,Rusland,GriekenlandeninenkelevoormaligeOostbloklanden
wordt,metnamedoortoestroomvanbuitenlanders,vakereiceldonatietoegepastdanin
Nederland.OokNederlandsestellenzoekenregelmatighuntoevluchttothetbuitenland.
InBelgiëheeftmenvoorkeurvooranoniemedonatieenpastmenveelruildonatie(zieboven)
toe.OokkanmenzichinBelgiëbijeenaantalziekenhuizenopeenwachtlijstvooreendonor
latenplaatsen.Dezewachtlijstenzijnmeestalwelerglang.
InSpanjeiswettelijkalleenanoniemedonatietoegestaan.Erzijngeenwachtlijsten.
ErbestaanooklandeninEuropa(Italië,Duitsland,ZwitserlandenNoorwegen)waar
eiceldonatieverbodenis.
Meerinformatieovereiceldonatie-in-het-buitenland.
5.Indicatiesvooreiceldonatie
Erkunnenverschillende(medische)redenenzijnomeiceldonatieteoverwegen.
5.1Kwaliteitenkwantiteiteicellen
Eiceldonatievaltteoverwegenalsersprakelijkttezijnvanverminderdekwaliteitvande
eicellen.Ditkanzichuiteninbijherhalingslechtebevruchtingofslechteontwikkelingvande
embryo’sbijeenivf-behandeling.
Ookalsgedurendeeenvruchtbaarheidsbehandelingblijktdatermaarweinigeicellengroeien,
ondanksadequatehormoonstimulatie,kaneiceldonatieeenoptiezijn.
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-5–
AlseenIVF-behandelingprimaverloopt,maardepogingmisluktomdatergeeninnesteling
plaatsvindt,isdit(vooralsnog)geenofficiëleindicatievooreiceldonatie.
5.2Vervroegdeovergang
Wesprekenvanvervroegdeovergangalseenvrouwvoorhaarveertigstejaarindeovergangis
gekomenengeengoedfunctionerendeeierstokken(meer)heeft.Ditkanhetgevolgzijnvan
eenerfelijkeaandoeningmaarookvanchemotherapie,bestralingofeenoperatieaande
eierstokken.Vaakisdeoorzaakvanvervroegdeovergangechteronbekend.Vervroegde
overgangwordtookPrematuurovarieelfalenofinsuffienciegenoemd(afgekorttotPOFof
POI).
5.3Onbereikbaarheidvandeeierstokken
Indiendeeierstokkenvaneenvrouw,dieeenindicatievooreenIVF-behandelingheeft,op
geenenkelemaniertebereikenzijnvoordeeicelpunctie.
5.4Genetischeindicatie
Indieneenvrouwdragerisvaneenernstigeerfelijkeaandoeningenereenhoogrisicobestaat
omdezeaandoeningaanhaarkinddoortegeven,kaneiceldonatieeenmogelijkeoplossing
biedenvoordeinvullingvandekinderwens.Inbepaaldegevallenishetechterookmogelijkom
eendriedagenoudembryodatontstaanisuiteenIVF-behandelingtetestenopdeerfelijke
aandoeningenmetalsdoelalleeneennietaangedaan(gezond)embryoindebaarmoederte
plaatsen.Ditheetpre-implantatiegenetischediagnostiek(PGD).ZiedeFreyabrochurePGD.
6.Leeftijdsgrensvandewensmoeder
Demaximumleeftijdvoordewensmoederis45jaar.Deredenvoordezeleeftijdsgrensishet
verhoogdemedischerisicovoormoederen(ongeboren)kind.Erwordtveelwetenschappelijk
onderzoekgedaannaardemedischeenethischeconsequentiesvaneiceldonatie.De
NederlandseVerenigingvoorObstetrieenGynaecologie(NVOG)sluitdanooknietuitdatde
leeftijdsgrensindetoekomstwordtverhoogd.
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-6–
7.Overdonoren:
7.1Wiekandonorworden?
Wanneerwensouderszelfopzoekgaannaareeneiceldonor,ishetvanbelangopdehoogtete
zijnvanonderstaandepuntenwaaraandedonormoetvoldoen.
• Deeiceldonormoetdeconsequentiesvanhaarkeuzegoedhebbendoordachtenhaar
hulpvrijwillighebbenaangeboden.
• Deleeftijdisbijvoorkeurlagerdan36jaarmaarnooithogerdan40jaar.Deredenvoor
dezeleeftijdsgrensisdatdesucceskansvaneeneiceldonatiebehandelingsterkafhangt
vandeleeftijdvandedonorensnelafneemtalsdedonor36jaarofouderis.Bovendien
bestaatereenindicatievoorprenatalediagnostiek(vruchtwaterpunctie,vlokkentest)
wanneerdedonor36jaarofouderis,ookwanneerdewensmoederzelfjongerisdan
36jaar.
• Dedonormoetbijvoorkeureenvoltooidgezinhebbenomdateraltijdeen(zeerklein)
risicobestaatopcomplicaties(bijvoorbeeldeeninfectie)waardoordeeigen
vruchtbaarheidvandedonorzoukunnenverminderen.
• Dedonormoetlichamelijkengeestelijkgezondzijnindiezindatdebehandelinggeen
extrarisico’soplevert.Zomogenerbijvoorbeeldgeencontra-indicatieszijnvoor
hormoonstimulatie.
• Ermoeteenredelijkekansbestaanopeengoedeeicelopbrengstnastimulatie.
• Dedonormaggeengeslachtsziektehebben.
• Dedonormaggeenverhoogdrisicohebbenophetkrijgenvaneengeslachtsziekte.
• Ermogengeenerfelijkeziektesindefamilievandedonorvoorkomen.Ditisvanminder
belangwanneerdefamilievandedonordezelfdeisalsdefamilievandeontvanger
(eenzusbijvoorbeeld)omdaterdangeentoegevoegdrisicois.
7.2Hoewordtjedonor?
Eigendonor
Veelwensouderszijnopzoeknaareendonor,omdatzeniemandinhuneigenomgeving
hebbendieditwilofkandoen,ofomdatzelievergeendonorwillenwaarmeezealeen
bandhebben.Omdatervooreicellenuitdedonorbanklangewachtlijstenzijnplaatsenzij
vaakoproepjes,bijvoorbeeldopwww.freya.nl,opwebsiteswaarveelouderskomenofin
diverseweek-enmaandbladen.Alsjeeroverdenktomeicellentedonerenzoujeopzo’n
oproepkunnenreageren.Ookbestaanerbemiddelingssitesopinternet.
Eicelbank
De(potentiële)donordiezelfgeencontactmetwensouderswilkanhaareicellendoneren
bijdeeicelbankvanhetUMCUtrecht,hetMedischCentrumKinderwensofhetAMC
Amsterdam.Jeontvangthiervooreenpassendeonkostenvergoeding.Links
naarwebsitesvoormeerinformatiestaanonderaandezebrochure.
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-7–
7.3Registratiedonorgegevens
De‘StichtingDonorgegevensKunstmatigeBevruchting’registreertdedonorgegevensdiede
behandelendekliniekwettelijkverplichtisaanhendoortegeven.Eenkindvan12jaarofouder
kanzelfgegevensopvragenbijdeStichting.DeStichtingverstrektaankinderenvan12toten
met15jaaralleenfysiekeensocialedonorgegevens(zoalskleurhaar,ogen,opleiding,
leefsituatie).Vanaf16jaarkanhetkinddeStichtingverzoekenomverstrekkingvan
persoonsgegevens(naam,geboortedatum,adres,woonplaats)vandedonor.Vóórhet
verstrekkenwordteerstaandedonoromtoestemminggevraagd.Indiendedonorbezwaar
maakt,moetzijhaarbelangtegenopenheidaantonen.Alleenzwaarwegenderedenenzullen
doordeStichtingwordenafgewogentegenhetbelangvanhetkindomteachterhalenvanwie
hetafstamt.
8.Openheidofgeheimhouding?
Dekeuzevooropenheidoverofgeheimhoudingvandeafkomstvanhetkindkanmoeilijkzijn.
Menwordtgeconfronteerdmetdevraagofmenvindtofeenkindhetrechtheefttewetenwie
zijngenetischeouderszijn.
8.1Overwegingenrondgeheimhouding
•
•
•
•
•
•
Hetkindwordtnietbelastmethetfeitdatdesocialemoederendegenetische
moedernietdezelfdezijn.
Vooreenaantalbevolkingsgroepenishetmoeilijkomeiceldonatieteaccepteren.Dit
isbijvoorbeeldhetgevalbijgroepenmetbepaaldegeloofsovertuigingen.Mensen
binnendezegroependietochvooreiceldonatiekiezen,kunnenhiermoeilijkmet
anderenoverpraten.Zijkiezenvaakvoorgeheimhouding.
Tijdensdezwareperiodevanbehandelingendaarnaishet,behalvemetdepartner,
nietmogelijkommetanderenindedirecteomgevingtepratenoverdeproblemen
endilemma’s.Hetismoeilijkomgeheimhoudingvoltehouden;somsmoeten
daarvoorleugensverzonnenworden.
Erzalaltijdeengeheimbestaantussendeoudersenhetkind.Dekansopuitlekken
vanditgeheimblijftaanwezig.Tijdenseenechtscheidingofbijeensterfgevalneemt
dekansopuitlekkentoe.Ookalsblijktdathetkindeenerfelijkeeigenschapof
aandoeningheeftdienietindefamilievoorkomtofeenanderebloedgroepheeft
dandeouders,kanhetgeheimuitkomen.
Alshetkindoplatereleeftijdvandeeiceldonatie-achtergrondhoort,viaderdenof
doordeouderszelf,kanhetineenernstigeidentiteitscrisiskomen.De
vertrouwensbandmetdeouderswordtbeschadigd,omdatzealdiejarende
waarheidhebbenverzwegen.
Geheimhoudingbijgebruikmakingvaneenbekendedonoriszeermoeilijk,vooralalsde
donoruitfamilie-ofvriendenkringkomt.Hoezaldedonorzichgaangedragenten
opzichtevanhetkindendeopvoedingvandeouders?Kunnen
wensoudersendonortotovereenstemmingkomenoverderolvande
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-8–
donorinhetlevenvanhetkind?
8.2Overwegingenrondopenheid
•
•
•
•
•
Erisgeenfamiliegeheim.Despanningdiedekansopuitlekkenvanhetgeheimmet
zichmeebrengtvaltweg.Erkanopenlijkmetdeomgevingenhetkindgesproken
wordenoverdebehandeling.
Alshetkindalvanjongsafaaningelichtwordt,ziethetkinddeeiceldonatiemeestal
alsietsnormaalsenkanhetgoedinzijnofhaarleveninpassen.Bekendisdatde
reactiesvanKID-kinderendiezijningelichtoverdemaniervanhunverwekking
meestalpositiefzijn.(KID=kunstmatigeinseminatiemetdonorzaad;ditwordtalvele
jarentoegepastenisvergelijkbaarmeteiceldonatievoorwatbetreftde
afstammingsproblematiek.)
Voorhetkindkanhetmoeilijkzijnomtewetendatergeengenetischebandismet
zijn/haarmoeder.DankzijdeWetdonorgegevenskunstmatigebevruchtingishet
tegenwoordigvooriederdonorkindmogelijkomdeidentiteitvandedonorte
achterhalen.Ditgeldtuiteraardnietalsergebruikgemaaktisvaneenanonieme
donoruithetbuitenland.
Indepraktijkzullenmeermensenmoetenwordeningelichtdanmenineerste
instantiedenkt;denkaanoudersvanvriendjesenvriendinnetjesofonderwijzersop
debasisschool.Hetkindkannamelijkonverwachtmeteenopmerkingofeenvraag
overeiceldonatiekomen.
Doordathetkindweetdatdesocialemoedernietdegenetischemoederis,kanhet
tijdensdepuberteitextraworstelenmetzijn/haaridentiteit.Tijdensruzieskunnen
opmerkingenzoals“jijbenttochmijnechtemoederniet”,hardaankomen.
Ditzijnzakendieopvoorhandmoeilijkteoverzienzijn.Hetisechterwelbelangrijkhiergoed
overnatedenken,tepratenengoedeafsprakentemakenmetdedonor.
9.Belangrijkezakenvooraf
Eiceldonatieisgeengemakkelijkebehandeling.Dedonormoetsteviginhaarschoenen
staan,wantzijkrijgttemakenmetallerleiemoties(vanzichzelf,haarpartner,eventueel
haareigenkinderenenvandewensouders)enmoeteenlichamelijkbelastendebehandeling
ondergaan.Daaromishetbelangrijkdatdepartnervandedonorachterhaarkeuzevoor
donatiestaat.Indemeesteziekenhuizenwordthierexplicietnaargevraagd.Hetkanook
voorkomendateenziekenhuishetbloedvandepartnervandedonorwiltesten(HIV,
Hepatitus-B).Verdermoetdedonorzichrealiserendatderelatie/vriendschapmetde
wensmoederkanveranderenophetmomentdatereenkindkomtdatbiologischvanhaar
is.
Alshetgaatomdonatiedooreenbekendedonorishetbelangrijkdedonatie,de
behandelingzelfenallebijkomendezakenvantevorenuitvoerigmetelkaartebespreken.
Afsprakenmakenoverderelatiediededonorbijeengeslaagdedonatiezalhebbenmethet
kindendewensoudersisdaarbijuiteraardvangrootbelang.Hetisgoedom
ruimdetijdtenemenomerovertepratenennatedenken,bijeenoverhaaste
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
-9–
beslissingisniemandgebaat!Onderwerpendiebijhetmakenvanafsprakenmetelkaaraan
boddienentekomenzijn:
• Willendewensoudersdeomgevingen/ofhetkindvertellenvanwiedeeicelafkomstig
is,enzoja:wanneer?
• Houdendonorenwensouderscontactmetelkaar,ooktijdensdezwangerschapenna
degeboortevanhetkind?
• Hoezietdedonorditkindenzouzijer(later)contactmeewillenhebbenofwilzijhet
contacttoteenminimumbeperken?
• Gaatdewensmoederaanhetdonorkindvertellendathethalfbroertjesof-zusjesheeft
endaarmeesamenhangend:gaatdedonoraanhaareigenkinderenvertellendater
eenhalfbroertjeof-zusjeis?
• Kentdedonordebijwerkingenenrisico’svandebehandeling?Dedonorkanvoortijdig
willenofmoetenstoppen.
• Hetgebruikvanmedicijnendoordedonorenrisicovolgedragvandedonor(roken,
alcohol,drugs).Ditisnietwenselijktijdensdebehandeling.
• Watvoorcontactzalerzijntussendonorenwensouderstijdensdebehandeling?
Gaandewensoudersmeebijallebezoekenvandedonoraanhetziekenhuis?Wie
magerbijdepunctieaanwezigzijn?
• Dedonormoetbijeenmisluktepogingnietde‘plicht’voelenomnogeenpogingte
ondergaan.
10.Debehandeling
HieronderschetsenwijhetverloopvaneeneiceldonatiebehandelinginNederland.
10.1Voorhetstartenvandeprocedure
VoordatdedonordaadwerkelijkaandedonatieendeIVF-behandelingkanbeginnen,zal
eersteengesprekwordengevoerdmetdebehandelendartsenmeestalookmeteenmaatschappelijkwerkendeofeenklinischpsycholoog.Erzalwordennagegaanofdedonor
gemotiveerdis,debeslissinguitvrijewilheeftgenomenenweetwatdebehandeling
inhoudt.Ookkomtdaarbijaanbodofdepartnervandedonorachterdeeiceldonatiestaat.
Verderzalwordeningeschatofdedonordebehandelingemotioneelaankan.Deze
procedureisnodigomdatallepartijengebaatzijnbijeenzokleinmogelijkrisicodateen
donortijdensdebehandelingwilstoppen.Hetisoverigenszowelvoordedonoralsvoorhet
wenspaarbelangrijkomtewetendatdiemogelijkheidvoordedonorwelaltijd–enopelk
momenttijdensdebehandelingenzonderopgaafvanredenen–bestaat;wensouders
hebbengeenjuridischeovereenkomstmeteendonor.Daarnaastwordenderisico's
besprokendieeenIVF-behandelingmetzichmeebrengt(zie‘Derisico’svoordedonor’).
Erwordteenalgemeneengynaecologischeanamnesevandedonorafgenomen,waarbij
gekekenwordtofermedischebezwarenzijntegeneenIVF-behandeling.Ervindteen
echoscopischonderzoekplaatsomtebeoordelenofdeeierstokkengoedbereikbaarzijnvoor
vaginalepunctieenerwordtbloedafgenomenvoorscreeningopo.a.hepatitis(geelzucht),lues
(eengeslachtsziekte)enHIV(Aids)omdatdezevirussenviaeicellenkunnen
wordenovergebracht.Ookkanerhormoononderzoekwordeningezetomte
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 10 –
beoordelenofdeeierstokkenvandedonorgoedstimuleerbaarzijn.Ditisvooralbelangrijkals
dedonordoneertvoorhaarzusdievervroegdindeovergangisgekomen.Ditkannamelijk
erfelijkzijn.
VolgensdeEmbryowetmoetelkedonordaarnaastwordengeaccepteerddoordeethische
commissievanhetziekenhuis.Deziekenhuizendiezichbezighoudenmethandelingenmet
eicellen,zaadcellenenembryo’sdienenhiervooreenprotocoltehebben.
Insommigeziekenhuizenwordterbijdewensmoedervoorafgaandaandeeigenlijke
behandelingeersteenproefcyclusuitgevoerdomtebeoordelenofhetbaarmoederslijmvlies
zichgoedontwikkeltophetgebruikelijkschema.
Hetisvanbelangdatzoweldedonoralsdewensmoederfoliumzuurslikken(dedonorkan
hieropdedagvandepunctieweermeestoppen)tervoorkomingvandegeboortevaneen
babymeteenneuralebuisdefect(bijv.‘openruggetje’).
Voordestartvandebehandelingwordtdoordedonoreenbehandelovereenkomst
getekendwaaro.a.instaatdatdedonorafstanddoetvandeeicellen.Volgensde
embryowetmoetdedonorookaangevenofzijwelofnietwilmeebeslissenoverde
bestemmingvandeembryo’sophetmomentdatdezenietmeernodigzijnvoorde
vervullingvandekinderwensvandewensmoeder(enhaarpartner).Indiendedonoreen
hormoonhoudendspiraaltjeheeft(Mirena)moetdezevoordestartvandebehandeling
wordenverwijderd.Ditkanmeestaldoordehuisartsgedaanworden.Indiendedonorniet
gesteriliseerdis,iszijtijdensdebehandelinginprincipenormaalvruchtbaar.Zijmoet
daarom,zonodig,condoomsgebruikentijdensdebehandelingtotaanhaarvolgende
menstruatieofhervattingvanhaarreguliereconceptie!
10.2Debehandelingbijdedonor
Hormoonstimulatie
DeheleIVF-behandelingduurtvoordedonortussendetweeenvierweken.Hetisbelangrijk
tewetendatdedonortijdensdebehandelingzelfzwangerkanworden.Anticonceptie
(gebruikvaneencondoom)isdusnoodzakelijk!Meestalwordtomwillevandeplanning
(synchronisatiecyclusdonorenwensmoeder)kortdurenddepilvoorgeschreven.Vervolgens
startdetoedieningvaneenhormoonpreparaatdatdeeigencyclusvandedonortijdelijk
stillegt(GnRH-agonisten).Dedonordientditdagelijksopeenvasttijdstipaanzichzelftoevia
eensubcutane(onderhuidse)injectieofeenneusspray(inNederlandnietveeltoegepast).
Ditmiddelkansomseenaantalbijwerkingenhebben,zoalsopvliegers,nachtelijkzweten,
hoofdpijnenandereovergangsklachten.Ookdepressievegevoelenszijnmogelijk.Ditis
echtervantijdelijkeaard,enigetijdnadebehandelingzijndezeverdwenen.Indemeeste
gevallenstartnatientotveertiendagen(langprotocol)ofsomsdetweededag(kort
protocol)naaanvangvandemedicatieomdecyclusstilteleggendagelijkseentweede
hormoonpreparaat.Dithormoonheefttotdoelderijpingvanmeerdereeicellente
stimulerenenookditkandoordedonoraanzichzelfviaonderhuidseinjectiesworden
toegediend.Mogelijkebijwerkingenhiervanzijnroodheid,pijnenzwellingopde
injectieplaats,hoofdpijn,groeivancystenindeeierstokken,buikpijn,
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 11 –
misselijkheideneenopgeblazengevoelensomsoverstimulatie(OHSS,zieonderrisico’s).
Sommigevrouwenervarenstemmingswisselingentijdenshetgebruikvanhormonen,ditkan
zowelinpositievealsinnegatievezinzijn.Hetiswelprettigalsdepartnervandedonorvan
dezebijwerkingopdehoogteis.
Indiengebruikwordtgemaaktvaneenanderhormoonpreparaatomdeeigen
hormoonhuishoudingstilteleggen(dezgn.GnRH-antagonisten),wordtdevolgorde
andersom.Debehandelingstartdanmettoedieningvanhormonenomderijpingvanzoveel
mogelijkeicellentestimulerenenpasvanafenkeledagenvoordateisprongverwachtwordt,
moetdedonordeantagonistgaaninjecterenzodaternietvoortijdigeeneisprongzal
optreden.IndienGnRH-antagonistengebruiktwordentredengeenovergangsklachtenop,
welkanopdeinjectieplekirritatieoptredenenmisselijkheidenhoofdpijnkomenincidenteel
voor.
Hetziekenhuisverzorgtprikinstructies,zodatdedonorzelf,haarmanofdewensouderde
injectieskantoedienen.Subcutaneinjectieswordenmeteenkortnaaldjeindehuid(veelal
indebuik)gespoteneniedereenkanditinprincipezelfleren.Tijdensdebehandelingzalde
donoreenaantalkeren(gemiddelddrie)naarhetziekenhuismoetenkomenomeenechote
latenmakenwaaropdeIVF-arts/gynaecoloogkanzienhoeenhoeveeleiblaasjes(follikels),
waarindeeicellenzichbevinden,zichontwikkelen.Somsmoetenhormoonspiegelsinhaar
bloedwordengecontroleerd.Vanzelfsprekendsprekendonorenwensoudersvantevorenaf
ofzeditsteedsgezamenlijkzullendoenofniet.Deeventueleaanwezigheidvande
wensvaderdienttevorenbesprokenteworden,omdatdedonorvoorde(inwendige)
echocontrolesineengynaecologischestoelmoetliggen.
Defollikelpunctie
Alsdefollikelsindeeierstokkenvandedonorgrootgenoegzijn(minimaal3follikelsvan17
millimeter)volgteeninjectiemethCG,ookdezeinjectiekansubcutaan(zelf)worden
toegediend.Dithormoonzorgtvoordelaatstefasevandeeicelrijpingenhetloslatenvande
eicellenindefollikelsendeovulatie(eisprong).34tot36uurnadehCG-injectie,vlak
vóórdatdeovulatiezalplaatsvinden,zaldeIVF-arts/gynaecoloogviaeenvaginalepunctiede
follikelsaanprikkenenleegzuigenenzodoendedeeitjeswegnemen.HettijdstipvandehCGinjectieisdusergbelangrijkenwordtaltijddoorhetIVF-centrumvastgesteldomdathet
afhangtvanhettijdstipwaaropdepunctiekanplaatsvinden.AlsdeperiodetussendehCGinjectieendepunctietelangduurtisdekansaanwezigdatdefollikelsvoortijdigspringenen
deeicellenverdwenenzijnindebuikvandedonor.Depunctiewordtuitgevoerdmet
hetzelfdeechoapparaatalsbijdeeerderecontroles.Erzitnuechternogeenzgn.
naaldgeleideraanbevestigd.MeteenhollenaaldpriktdeIVF-arts/gynaecoloogdoorde
vaginawandheenderijpefollikelsindeeierstokkenaan.Defollikelswaarindeeicellenzich
bevindenwordenleeggezogen.Voorafgaandaandepunctiewordtdesgewenstviaeen
infuusofeeninjectiepijnstillingtoegediend.Somswordtookdevaginawandplaatselijk
verdoofd.Nietalleziekenhuizenhebbenhierinhetzelfdebeleid.Ondanksdepijnstillingkan
hetaanprikkenvandefollikelspijnlijkzijn.Ditispervrouwergverschillendenheefto.a.te
makenmethetaantalfollikelsendeliggingvandeeierstokken.Ookdematewaarinde
vrouwzichkanontspannenisvaninvloedopdepijnbeleving.Zonodigkaneen
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 12 –
rustgevendmiddelwordentoegediend.Devrouwkan,alszijdatwil,zelfmeekijkenopde
monitoromhetaanprikkenvandeeiblaasjestevolgen.Insommigekliniekenkande
follikelpunctieopdedagbehandelingondersedatie(een“roesje”)plaatsvinden.Desgewenst
magdewensmoederofdepartnervandedonoraanwezigzijnbijdepunctie.Alsdepunctie
opdedagbehandelingplaatsvindtmagditniet.Depunctiekaneenemotioneelmomentzijn:
dedonorkanzicht.o.v.dewensmoederbezwaardvoelenomteuitendatzijpijnheeften
voordewensmoederishetvaakmoeilijkomteziendathaarzus,nichtjeofgoedevriendin
eenmogelijkpijnlijkepunctievoorhaarmoetondergaan.
Periodenadefollikelpunctie
Nadepunctiekandedonornogevenrustigbijkomenineenapartekamer.Naongeveereen
uurmagzij,alszijzichverdergoedvoelt,naarhuis.Vandepijnstillingkanzenogdeheledag
sufzijn.Hetisdusverstandigomdedagvandepunctieverdervrijtenemenengeenautote
rijdenoftefietsen.Opdedagvandepunctiekanersprakezijnvanwathelderroodvaginaal
bloedverlies,dedagenernakanernogwatoud(bruin)bloedverlieszijn.Ookkandedonor
nadepunctienogenkeledagenbuikpijnhebben,ditisvolstrektnormaal.Debuikpijnmoet
weliederdagwatminderworden.Zolangdebuikpijnnogaanwezigis,ishetbeteromhet
rustigaantedoen(nietsporten).Bijtwijfeloverdeernstvandebuikpijnofdematevanhet
vaginalebloedverlieskandedonorcontactopnemenmethetIVF-centrum.Erzaldanaltijd
gevraagdwordenofersprakeisvankoortsen/ofgewichtstoename(zieverderbij:‘Risico’s
voordedonor’).
Hierhoudtdebehandelingvandedonorop.Zijdienternogrekeningmeetehoudendat
haareerstemenstruatie,diemeestal10-14dagennadepunctieoptreedt,heftigerkanzijn
danzegewendis.
Derisico’svoordedonor
• Infectie:Buikpijnincombinatiemetkoorts(38gradenofhoger)kanwijzenopeen
infectievandeeierstokkenen/ofdeeileiderstengevolgevandepunctie.
Behandelingmetantibioticaisdannoodzakelijk.
• Bloeding:Bijhetaanprikkenvandefollikelsbestaateenzeerkleinekansopeen
bloedingindebuik.Alsjenadepunctietoenemendebuikpijnofvaginaal
bloedverlieskrijgt,neemdancontactopmethetIVF-centrum.
• Overstimulatie:Buikpijnincombinatiemetsnellegewichtstoename(meerdan3kgin
enkeledagentijd)kanwijzenopeen(beginnende)overstimulatie.HetOvarieel
HyperStimulatieSyndroom(OHSS)kenmerktzichdooreensterkgezwollen,pijnlijke
buik.Ditkomtdoorophopingvanvochtindeeiblaasjesendevrijebuikholte.Het
vochtdatzichophooptindeeierstokkenendebuikholte‘lektweg’uitdebloedbaan
(circulatie)waardoorhetbloedkanindikkenenergevaarvoortrombosekan
ontstaan.Metrustenveeldrinkengaatditmeestalvanzelfweerovermaarin
ernstigegevallenkanziekenhuisopnamemettoedieningvanvochtviaeeninfuusen
ontstollingnodigzijn.DezeernstigevormvanOHSSkomtvooralvoor
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 13 –
alsertevenssprakeisvaninnestelingenhetbeginvaneenzwangerschapnaIVFen
isdaaromzeldzaambijeeneiceldonor.
Infectieenbloedingkunnennadeligzijnvoordevruchtbaarheid.Vanwegeditrisicobestaat
erbijdebehandelaarseenvoorkeurvoordonorendiezelfaleenvollediggezinhebben.
10.3Debehandelingbijdewensmoeder
Tegelijkertijdmetdestimulatievandedonorwordtdecyclusvandewensmoeder(alszij
nogeeneigencyclusheeft)stilgelegdmethormonen.Daarnabegintdewensmoedermet
hetslikkenvanhormoonpillen(estradiol)omhetbaarmoederslijmvliesgecontroleerdopte
bouwen.7tot14dagennadatzijbegonnenismethetslikkenvandezehormoonpillenwordt
ereeninwendigeechogemaaktomtebeoordelenofhetbaarmoederslijmvliesdikgenoegis
voordeterugplaatsing.Zolangdewensmoederdehormoonpillenblijftslikken,blijfthet
baarmoederslijmvliesklaarvoordeterugplaatsing(nietonbeperkt,dezeperiodemag
ongeveer90dagenduren).
Dewensmoederstart,meestalopdeavondvoordepunctiebijdedonor,methetvaginaal
inbrengenvanhormoontabletten(progesteron)omhetbaarmoederslijmvliesopde
terugplaatsingvoortebereiden.Hiernaastblijftzijdehormoonpillen(estradiol)omhet
baarmoederslijmvliesoptebouwenslikken.
Deembryotransfer
Nadepunctiewordeninhetlaboratoriumdegevondeneicellenenhetzaad–datdoorde
wensvaderisgeproduceerdopdedagvandepunctie–bijelkaargebrachtenineen
broedstoofgeplaatst.EventueelwordtICSI(eenspecialebevruchtingstechniek)toegepast.
Natweeofdriedagenwordtduidelijkofergoedeembryo’szijnontstaan.Hetkomthelaas
eenenkelekeervoordatdebevruchtingnietluktenergeenembryo’szijnontstaan.De
pogingisdantevergeefsgeweest.Alserwelbevruchtingisopgetredenwordentweetotvijf
dagen(nadepunctie)éénof–bijuitzondering–tweeembryo’sindebaarmoedervande
wensmoedergeplaatst.Zijnermeerembryo’sontstaan,danwordendieingevrorenvoor
eenvolgendepoging.Deembryo’smoetendaarvoorechterwelvaneenbepaaldekwaliteit
zijn.
Dewensmoedermoetdehormoonpillenvoordeopbouwvanhetbaarmoederslijmvliesen
devaginaalintebrengenhormoonpillenblijvengebruiken.Hiernakunnendewensouders
(endedonornatuurlijk)alleenafwachtenofdebehandelingsuccesvolisgeweest.Meestal
wordtgeadviseerdom18dagennadepunctieeenzwangerschapstesttedoen.
Negatievezwangerschapstest
Alsdezwangerschapstestnegatiefismagdewensmoederstoppenmetdemedicijnen
waarnabinnenenkeledageneenmenstruatiezaloptreden.Indienernogembryo’szijn
ingevrorendanwordendezeuiteraardeerstontdooidenteruggeplaatstalvorenserweer
eengeheelnieuweeiceldonatieprocedurewordtopgestart.Hetontdooienen
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 14 –
terugplaatsenvandiepvriesembryo’s(cryo’s)wordtdoordeziektekostenverzekeringnogtot
devoorafgaandepoginggerekendennietgezienalseennieuwepoging.
Positievezwangerschapstest
Naeenpositievezwangerschapstestmoetdewensmoedernogenkelewekendebeide
hormonenblijvengebruiken(meestal6tot8weken).Daarnaishetgebruikvanhormonen
nietmeernodig.
11.Zwangerschapnaeiceldonatie
Zwangerschappennaeiceldonatiegeveneengroterekansopcomplicatiesdan
zwangerschappendieopnatuurlijkewijzezijnontstaanendan‘gewone’IVFzwangerschappen.Hetgaathierbijombloedingeninheteerstetrimester,verhoogdrisicoop
eenmiskraamenzwangerschapsvergiftiging(hogebloeddruk).Zwangerschappenna
eiceldonatiewordenalsrisicozwangerschappenbeschouwdencontrolemoetaltijddooreen
gynaecoloogplaatsvinden.Kinderengeborennaeiceldonatieverschillenniettenopzichte
vankinderengeborenna‘gewone’IVFwatbetreftgroei,ontwikkelingengezondheid.
12.Dekostenvaneiceldonatie
12.1KostenvandebehandelinginNederland
Deeiceldonatiebehandelingwordtmeestaloprekeningvandewensmoederuitgevoerden
wordtvergoedalseenIVF-behandelingdoordeziektekostenverzekeringvande
wensmoeder.JedientdusbijdezeverzekeringnategaanhoedeIVF-behandelingwordt
vergoed.Omdatzorgverzekeraarsnietaltijdbekendzijnmetdetermeiceldonatie,ishet
handigeromhetIVF-behandelingtenoemen.
Eicellenuitdeeicelbankwordenaltijdd.m.v.ICSIbevrucht.Voorhetgebruikvaneicellenuit
deeicelbankworden,naastdekostenvandeICSI-behandeling,extrakosteninrekening
gebracht.Dezeextrakosten(ongeveer€4800,-)vallennietonderjeziektekostenverzekering
enzijndusvooreigenrekening.
12.2Overigekostenbijeiceldonatie
NaastdekostenvoordeIVF-behandelingzelfmaaktdeeiceldonoronkostenwaarmeeje
rekeningdienttehouden.Dezekostenkomenvooreigenrekeningenverschillenper
situatie.
Naasthetintakegesprek,hetbezoekaandemaatschappelijkwerkster/klinischpsycholoog
enhetvoorbereidingsgesprekopdepolizaldedonorgemiddeldnogdrieàvierkeernaar
hetbehandelendeziekenhuismoetenvoorecho’senpunctie.Dekostendiegemaakt
moetenwordenvoorbezoekaanhetziekenhuis,kunnenbestaanuit:
- reiskosten
- parkeerkosten
- verblijfskosten(bijvoorbeeldindiendedonorvervanhetbehandelend
ziekenhuiswoontenvoordepunctievroeginhetziekenhuismoetzijn)
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 15 –
-
kostenvooroppas/opvangvoorhaareigenkinderen
inkomstenderving(aantalkerenvrijnemenvoorbehandeling)enmogelijkalser
complicatiesoptredenwaardoordedonorlangeretijduithetarbeidsprocesis
Tevensdientrekeninggehoudentewordenmethetfeitdatdedonornaeenpunctieniet
zelfmagrijdenendathaarpartnermeekomtwantonbegeleidreizenmetopenbaarvervoer
wordtdoordeziekenhuizenafgeraden.Ookdepartnerkanhierdoorinkomstenderving
hebbenen/ofmoetenovernachten.
Daarnaastzijnermogelijknogdevolgendekosten:
- telefoonkostenvooroverlegmetwensoudersetc.
- extramaandverband
- evt.koffie/thee/broodjeinziekenhuis
Doorsamendekostendievoorjedonorvantoepassingzijnopeenrijtezetten,krijgjeeen
indicatievandezebijkomendekosten.Hetisnatuurlijkbelangrijkomditsoortdingenvan
tevorengoeddoortesprekenenoppapiertezettenenaftesprekendatdedonor
eventuelebonnetjesbewaart.
Somskandeeiceldonorbijhaareigenziektekostenverzekeringvervoerskostendeclareren.
Debetreffendeafdelingvandeziektekostenverzekering(transportenvervoerskosten)zal
danbeoordelenofdedeclaratiegehonoreerdgaatworden.Inelkgevalmoetersprakezijn
vaneenmedischenoodzaakomnaareenziekenhuistegaan.Dezemogelijkheidkanvan
tevorenwordengechecktbijdezorgverzekeraarvandedonor.Ditkanoverigensweer
gevolgenhebbenvoorhaareigenrisico.
Belangrijk:wensoudershebbengeen(juridische)overeenkomstmeteendonorenkopen
niets.Eendonorkanzichaltijdenopelkmoment,zonderopgaafvanreden,terugtrekken.
12.3Kostenvoorbehandelinginhetbuitenland
Eeneiceldonatiebehandelinginhetbuitenlandgaatvaakgepaardmetveelhogerekosten
daninNederland.OfdeIVF-behandeling(vooreendeel)doorjezorgverzekeringwordt
vergoedalsdezeinhetbuitenlandplaatsvindt,verschiltperpolis.Inelkgevalbedraagtde
vergoedingnooitmeerdanhetbedragdatdebehandelinginNederlandzoukosten.Nadere
adviezenhieroverkunjehetbestebijhetverzekeringspanelvanFreyavragen.Hiervoordien
jewellidvanFreyatezijn.
13.Psychosocialeaspecten
Omteleurstellingentevoorkomenmoetbenadruktwordendatzoweldonoralswenspaarde
emotioneleenlichamelijkebelastingvandebehandelingnietmoetenonderschatten.Denk
vooralookverderdanalleendebehandeling.Alsdebehandelinglukt,komterstrakseen
kindopdewereldenhoeliggendeverhoudingentussendepartijendan?
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 16 –
Uiteraardishetookmogelijkdatdebehandelingnietlukt.Watalsdepogingmislukt?
Misschienzijnerbevruchteeicelleningevrorenvooreentweedekans.Isdedonorbereid
hettrajecteentweedekeertedoorlopen?Vooreendeelhangtditnatuurlijkafvanhet
verloopvandebehandelingenhoededonorhetervarenheeft.Wensoudersvindenhet
vaakergmoeilijkomditvaneendonortevragen.Hoeveelkaneenmensvooreenander
overhebben?Praathiervantevoren,maarookgedurendehetheleprocesover!
13.1Ervaringenuitwisselen
Bijzo’nbelangrijkonderwerpbestaatvaakbehoefteaanervaringenvananderen.Freya
biedtdiemogelijkheid,onderandereviaeenbeslotenforumovereiceldonatie.
14.Meerinformatie
•
•
•
•
•
•
•
Informatieovereiceldonatieinhetbuitenland:
www.freya.nl/eiceldonatie-in-het-buitenland/
EicelbankUtrechthttp://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Ziekte/Eicelbank/
Informatievooreiceldonoren:www.bijzonderewaarde.nl
EicelbankAMC:www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Afspraak-op-de-polikliniek/Centrum-voorVoortplantingsgeneeskunde/Patientenfolders/Doneren-van-eicellen-voor-de-eicelbank.htm
EicelbankMedischCentrumKinderwenswww.ivfkliniek.nl/wcs/mck/nl/7154/eicelbank.html
Stichtingdonorgegevenskunstmatigebevruchtingwww.donorgegevens.nl
Informatieoverembryodonatiewww.embryodonatiebureau.nl
Meerlezen:
•
•
DinekevanderBurg,Eiceldonatie,eenovertreffendetrap(2010)ISBN978-906523-2410
MireillevanSeggelen,EenWereldwondertjeEiceldonatie(2007)http://www.mvscreations.nl
Ditiseenuitgavevan:
Freya,verenigingvoormensenmetvruchtbaarheidsproblemen©
HerziendoorJoséKnijnenburg,januari2016.Laatstewijzigingmei2016.
Controle:Dr.F.M.Prak(mei2016)
Aandezetekstkunnengeenrechtenwordenontleend,tevensaanvaardtFreyageenaansprakelijkheidindien
regelsdoorinstantiesanderswordengehanteerd.
Eiceldonatie
Versie: januari 2016
© Freya
- 17 –