pgo 5 platentektoniek

PGO-leidraad Algemene NatuurWetenschapen
module
Artikel (titel)
Module 3, Biosfeer
Platentektoniek
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen
Zeebodemspreiding: het verplaatsen van de zeebodem vanaf de mid-oceanische rug.
Asthenosfeer: het bovenste deel van de aardmantel, maximaal 300 km dik.
Oceaantrog: een langgerekte, nauwe en diepe kloof in de zeebodem veroorzaakt door subductie van een
tektonische plaat.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel
Wat is platentektoniek en welke verschillende soorten platentektoniek zijn er?
3. Analyseer het artikel / de rode draad
De theorie van de platentektoniek bouwt voort op eerder beschreven concepten van continenten drift.
Door de verschuiving van tektonische platen ontstaan er drie verschillende typen plaatgrenzen:
- divergentie
- convergentie
- transformbreuk
Vulkanische activiteiten, aardbevingen en het ontstaan van bergen en oceaantroggen vindt allemaal plaats
langs grenzen van tektonische platen.
Tektonische platen kunnen bewegen omdat de lithosfreer van de aarde sterker is en een lagere dichtheid
heeft dan de onderliggende athenosfeer. Dit zorgt ervoor dat de tektonische platen als het ware drijven op
het vloeibare binnenste van de aarde.
De suggestie dat continenten kunnen verschuiven werd echter pas geaccepteerd nadat was aangetoond
dat de tektonische platen aangroeien langs spreidingsruggen.
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem
~ de aardkorst bestaat uit verschillende tektonische platen. Sommige tektonische platen vormen de
volledige bodem van een oceaan terwijl andere maar een stukje land dragen. De samenstelling en dikte
verschilt dus heel erg.
~ tektonische platen kunnen drie kanten opgaan; of ze groeien uit elkaar, of ze groeien over elkaar heen,
of ze groeien langs mekaar heen. Oftewel: divergentie, convergentie en transformbreuk. Dit ontstaat in
principe door de verschuiving van tektonische platen ten opzichte van elkaar.
~ het optreden van plaattektoniek is misschien wel het duidelijkst terug te zien in de vorm van kustlijnen
bij de Atlantische oceaan. De oostkust van Noord- en Zuid-Amerika past precies in de westkust van Afrika,
wat betekent dat de platen vroeger toch wel echt duidelijk een geheel zijn geweest.
5. formuleer leerdoelen
1. Tektonische platen kunnen bewegen, omdat de lithosfeer van de aarde sterker is en een lagere
dichtheid heeft dan de onderliggende asthenosfeer.
2. ‘’Vulkanische activiteit, aardbevingen en het ontstaan van bergen en oceaantroggen vindt allemaal
plaats langs grenzen van tektonische platen’’
Hoe ontstaan vanuit bewegende tektonische platen vulkanen?