It’s the Energy Money Food my friend Klaas van Egmond consumenten producenten distancing producenten consumenten Voedsel-soevereiniteit ??? In NL 5 retailbedrijven = 60 % markt consumenten producenten distancing producenten consumenten Externaliteiten: ‘Welvaartziekten’; Obesitas (2000 miljard $ /j) Antibiotica resistentie consumenten producenten distancing producenten consumenten Externaliteiten: Biodiversteit / broeikasgassen Land-degradatie/ waterschaarste Arbeidsomstandigheden Landgrab Globalisering Financialisering $ consumenten producenten distancing producenten consumenten € Financialisering Voedsel-zekerheid (yield gap) Video NOS Journaal Wat gaat hier mis ? - Globalisering; Soevereiniteit Meervoudig Overlappende Normatieve Gemeenschappen - Washington consensus; privatisering, liberalisering - Eigendomsverhoudingen; zeggenschap aandeelhouders en toe-eigening - Financialisering - Marktfalen; externe kosten Financialisering (voedsel, energie, milieu, geld) - Toenemend belang financiële motieven, actoren, markten en instituties; waardecreatie aandeelshouderswaarde - Winst steeds meer via financiële, dan via productieve kanalen - (Neo)liberalisering; private geldschepping; liquiditeit deregulering; speculatie, prijsopdrijving ? commodificering ; landgrab Financialization; prijsstijgingen Handbook on Food; Gilbert & Pfuderer; 2010 In 2008 extensive speculation on the wheat market. In 2008 collapse, money migrates from sector to sector. ‘World money supply has been a major determinant in changes of food prices over a 40 year period” Voedselvraag middenklasse China Foot loose financiële bedrijven op zoek naar winst Deregulering Glass-Steagall act 1933 – 1999 Comm Futur. Modern.Act 2000 Commodity prijzen Dodd-Frank 1999 2000 Dodd-Frank WB: In 2011 toename landacquisitie 12 x zo groot Target countries 75 Mha naar buitenlandse investeerders (= 5 % wereld-akkerbouw areaal) In landen oplopend tot 20 % va het areaal Tanzania; 150.000 ‘vluchtelingen’ (niet schadeloos) In Afrika 1 – 10 % bevolking getroffen Land-investeringen vanuit Nederland Ethiopië Nederland 10e op wereld-ranglijst; USA, Emiraten, UK, China Millenium Challenge Corporation MCC G W Bush, US congres 2004: 7 miljard US$ ‘market based solutions for food security’ Grants in ruil voor ‘encouraging economic freedom’ 50 -75 vermogen van ontwikk.landen is land en vastgoed; doel: ‘opening up this wealth to global real estate market’ 50 M mensen uit markt 1 Miljard mensen honger Prijsstijging / volatiliteit gerelateerd aan: - toenemende liquiditeit (Ghosh, 2012) - financiële derivaten - biofuels; toenemende vraag Biofuels Biomassa < 0.5 W/m2 0.5 MW/km2 200 GJ / ha; 1 EJ = 5 Mha Wind Zon 1 10 W/m2 W/m2 Energiegebruik Nederland = biomassa areaal 1 10 ~ Energiegebruik wereld ~ Akkerbouw areaal wereld overig areaal ? ~ MW/km2 MW/km2 3000 PJ = 3 EJ 15 Mha = 5 x Nl 500 EJ 1500 Mha = 300 EJ Land grab (Oost-) Europa: Euparl. report In de EU is de helft van alle landbouwgrond in handen van 3 procent van de landbouwbedrijven. (Jan Douwe van der Ploeg) 25 miljoen burgers worden bedreigd in hun bestaan door landgrab In Roemenië komt 50 % van de CAP-uitkeringen bij 1 % boeren terecht. Morgan Stanley en Nederland investeringen in Ukraine Nodig: Deconcentratie & CAP reform Vrij verkeer van kapitaal beperken Transitie lokaal grootschalig soevereiniteit zekerheid externaliteiten financialisering lokaal /regionaal distancing soevereiniteit internaliseren Voedsel prijseffecten heffingen: vlees, suiker CAP-reform Energie biomassa zon, wind CO2-heffing Milieu stofkringlopen sluiten Feminien Waarden oriëntatie Masculien Im-materieel Stromingsenergie (Flows) Centraal Economische efficientie Decentraal Locaal Zelfvoorziening ‘resilience’ Materieel Voorraad-energie Fossiel (Stocks) Europese geschiedenis Transition towns De toestand van de huidige wereld (rechtsonder): - Bevolking - Ecologisch draagvlak - Overheid / bestuur ++ --- terugtredend; private actoren financieel-bestel ------------------------------------------------------+ -- Doelstellingen Waarden Economie Financieel systeem Boekhouding Doelstellingen Financieel Waarden systeem Boekhouding Economie Doelstellingen Financieel Waarden systeem Boekhouding Food sovereignty Food security (yield gap) Land grab De oplossing: Eigendomsverhoudingen; Aandeelhouder ; publieke commons Soevereiniteit; land,voedsel, economie wereld – Europa - Nederland CAP; te richten op kleine boeren Monetaire hervorming; geldschepping als recht en plicht van de overheid Ethica Moraliteit: ‘Human Nature’ Telos Bewustzijn Duurzaamheid It’s It is the Foolish Food my friend Klaas van Egmond