Urolithiasis + zwangerschap

De meest courante oorzaken van nierkolieken
tijdens de zwangerschap zijn een urineweginfectie (pyelonefritis) en stenen in de urineafvoerwegen (urolithiasis).
Bij de zwangere vergen zowel de beeldvorming
als de behandeling van urolithiasis bijzondere
voorzorgsmaatregelen.
BEELDVORMING
Volgende factoren spelen een rol in de beeldvorming in geval
van urolithiasis tijdens de zwangerschap:
a. Uitzetting van de urine-afvoerwegen bij de zwangere:
. rechts meer dan links.
. begint op het einde van het eerste trimester en neemt
toe naar het einde van de zwangerschap.
. veroorzaakt door:
- hormonale invloeden: hoog gehalte aan progesterone in
het bloed geeft aanleiding tot relaxatie van de gladde
spiervezels van de afvoerwegen.
- mechanische invloeden: de zwangere baarmoeder kan op
de urine-afvoerwegen drukken en de normale afvloei van
de urine hinderen.
b.Invloed van ioniserende stralen op de foetus:
. hoogste risico tijdens de ontwikkeling van de organen
(0-8 weken na de bevruchting).
. dosisgebonden: minder risico bij goed geplande en laag
gedoseerde onderzoeken.
c. Toediening van contrast:
. zoals bij alle patiënten kan dit ook bij de zwangere een
reactie uitlokken.
. reactie bij de foetus?
Bij nierkolieken tijdens de zwangerschap kunnen volgende
beeldvormingstechnieken veilig worden uitgevoerd:
a. Echografisch onderzoek:
Veilig tijdens de volledige duur van de zwangerschap.
b.Uro-MRI:
Met een zekere reserve voor het eerste trimester kan een
onderzoek met Magnetische Resonantie (Uro-MRI) veilig
worden uitgevoerd.
bijzondere omstandigheden toch aangewezen zijn. Kan in de
meeste gevallen echter vervangen worden door de Uro-MRI.
BEHANDELING
a. Pijnbestrijding bij nierkolieken:
. een warm bad geeft spierrelaxatie.
. geen extra vochtinname.
. Buscopan is veilig tijdens de zwangerschap;
NSAID (Voltaren, Brufen, …) NIET.
b.Spontane passage:
Afhankelijk van de lokalisatie in de urineleider (ureter) kunnen
60-70 % van de kleinere steentjes (≤ 5 mm) spontaan uitgewaterd
worden.
c. “Actieve” behandeling tijdens de zwangerschap:
. De behandeling van urolithiasis bij de zwangere is zo veel
mogelijk “conservatief ”: geen extra vochtinname, rust,
pijnbestrijding (zie 2a).
. Alleen in bepaalde omstandigheden zal een “actieve”
behandeling nodig zijn:
- hevige nierkolieken die niet beantwoorden aan
“conservatieve” behandeling.
- uretersteen bij een zwangere met slechts
1 functionele nier.
- (dreigende) ontsteking.
- (dreigende) premature arbeid die niet aan
behandeling beantwoordt.
. “Actieve” behandeling is best “minimaal invasief ”:
- Plaatsen van een katheter (stent) via de urineleider of het
nierbekken. Definitieve behandeling wordt dan best
uitgesteld tot na de bevalling.
- Ureteroscopische extractie (URS) van het steentje
(zie brochure “Ureteroscopie”)
Conform: Guidelines on Urolithiasis of the EAU.
c. IVP (Intraveneus pyeologram):
Dient vermeden te worden in het eerste trimester, doch kan
nadien mits strenge voorzorgen van dosisbeperking en in
UROLITHIASIS en ZWANGERSCHAP
Urolithiasis+Zwangerschap_01.indd 1
UROLITHIASIS en ZWANGERSCHAP
UROLITHIASIS en ZWANGERSCHAP
21/04/09 17:41
informatie
voor de patiënt
UROLITHIASIS
en
ZWANGERSCHAP
Dr. Joost A. Baert - Dr. Marc Claessens
Dr. K. Robert Hente - Dr. Geert G. Tailly
AZ KLINA - Augustijnslei 100, 2930 Brasschaat
SECRETARIAAT UROLOGIE - T: 03/650.50.56
www.urologiena.com
Urolithiasis+Zwangerschap_01.indd 2
21/04/09 17:41