Autisme en de DSM-5 - Autismenetwerk Zuid

Autisme en de DSM-5
symposium autismenetwerk ZuidHolland Zuid
Autismeweek
Woensdag 2 april 2014
Ad van der Sijde, Yulius Autisme
Paul Reijnen, BOBA
Inhoud Presentatie
● Vragen
● Veranderingen DSM-5 autisme
● Mogelijke gevolgen
● De Nederlandse vertaling van de DSM-5
● Veranderingen tov de DSM-IV
● Plaatsbepaling
● Hoe de DSM-5 te gebruiken?
● Stellingen/Discussie
13
1
Vragen aan de zaal
● Merkt u in de praktijk al iets van de DSM-5?
● Hoe belangrijk is de DSM-5 voor u (bijbel van de
psychiatrie)?
● Welke gevolgen kan het gebruik van de DSM-5 hebben
voor hulpverleners/mensen met autisme?
14
Achtergrond veranderingen criteria
autismespectrumstoornis
● Betekenisvol onderscheid tussen de verschillende
autismespectrumstoornissen is zelfs voor ervaren
clinici lastig
● Wetenschappelijk onderzoek toonde niet echt
verschillen aan tussen de verschillende subgroepen
● Criteria voor PDDNOS onvoldoende gespecificeerd
● Te veel overlap tussen het domein van de sociale
interacties en de communicatie
● Gebrek aan aandacht voor sensorische over- en
ondergevoeligheid is altijd als een belangrijke
tekortkoming ervaren.
15
2
Veranderingen DSM-5 (1)
● De voormalige diagnostische classificaties, ‘autistische
stoornis’, ‘stoornis van Asperger’, en ‘pervasieve
ontwikkelingsstoornis niet anders omschreven’ worden
vervangen door één overkoepelende classificatie namelijk:
autismespectrumstoornis.
● De stoornis van Rett en de desintegratiestoornis van de
kinderleeftijd verdwijnen als aparte classificatie uit de
categorie autismespectrumstoornis.
● De hoofdgroepen (domeinen) van criteria voor
autismespectrumstoornis worden teruggebracht van drie
naar twee. De hoofdgroepen kwalitatieve tekortkomingen
in sociale interacties en communicatie worden
samengevoegd tot één hoofdgroep. De tweede
hoofdgroep is stereotiepe patronen van gedrag.
16
Veranderingen DSM-5 (2)
● Het aantal symptoomcriteria is teruggebracht van
12 naar 7.
● Er moet nu aan alle 3 criteria in het domein van
sociale interacties en communicatie worden voldaan.
● In het domein van sociale interacties en
communicatie zijn oude (overlappende) criteria
samengevoegd.
● In het domein van sociale interacties en
communicatie is het criterium over afwijkende
taalontwikkeling vervallen.
17
3
Veranderingen DSM-5 (3)
● In het domein van sociale interacties en communicatie
is het criterium van afwezigheid van gevarieerd
spontaan fantasiespel of sociaal imiterend spel
vervallen.
● In het domein van de stereotiepe patronen van
gedrag moet aan ten minste twee van de vier criteria
worden voldaan.
● In het domein van stereotiepe patronen van gedrag
zijn nu ook criteria over taalstereotypie opgenomen.
● In het domein van de stereotiepe patronen van
gedrag is over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke
prikkels opgenomen.
18
Veranderingen DSM-5 (4)
● Er worden niveaus van ernst aangegeven.
● Er komt een nieuwe classificatie die niet onder de
autismespectrumstoornis gaat vallen:
de sociale communicatiestoornis.
Deze wordt ingedeeld bij de hoofdgroep
neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen.
● ADHD mag als nevendiagnose worden
geclassificeerd.
19
4
Gevolgen veranderingen in
classificatie
● Niet iedereen die nu een diagnose heeft die valt onder de
DSM IV pervasieve ontwikkelingsstoornissen zal een
classificatie autismespectrumstoornis in de DSM-5 krijgen
(getallen variëren van 9 % tot 73%).
● Onduidelijk is of dit gevolgen heeft voor financiering van
de hulpverlening.
● Het vergelijken van resultaten van wetenschappelijk
onderzoek wordt bemoeilijkt
● Algoritmes van diagnostische instrumenten als ADOS en
3Di moeten worden aangepast.
● Het stellen van een diagnose bij volwassenen wordt
makkelijker
● Onzekerheid bij cliënten en hulpverleners
● ??????
20
+
DSM-5: Nederlandse Vertaling: passen en meten.
Nieuwe
Namen / Nieuwe Stoornissen
Nederlandse vertaling
Onder
DSM
DSM-5
supervisie van Prof. M.W Hengeveld
als classificatiesysteem
DSM ‘misbruik’
DSM(-5): Hoe
moet het wel?
Paul Reijnen; Kinder- en Jeugdpsychiater
5
+
DSM-5: Nieuwe Namen / Nieuwe Stoornissen
Nieuwe namen:
Aandachtdeficiëntie- / hyperactiviteitsstoornis
Morfodysfore stoornis
Histrionische persoonlijkheidsstoornis
Autismespectrumstoornis (niet nieuw maar wel verandering)
Nieuwe stoornissen
+
Sociale (pragmatische) communicatiestoornis
Disruptieve stemmingssdisregulatiestoornis
Verzamelstoornis
Excoriatiestoornis
DSM-5: Nederlandse vertaling
‘Manual’ nu ook vertaald:
uitgebreidere (Nederlandstalige) referentie
6
+
DSM-5: Nederlandse vertaling
Nog 7 dagen: presentatie tijdens Voorjaarscongres NVvP
Ongelukkige
+
vertaling DSM-IV:
Classificerend niet Diagnosticerend.
DSM(-IV): Wat was het ook alweer..
Categoraal, Statisch, Descriptief.
Expliciet a-theoretisch
Operationele definitie van criteria
Eenheid van taal in de wereld
Wetenschappelijk (vergelijkend) onderzoek mogelijk
Overzicht van basis (ingangs-)problematiek
Geen diagnose maar classificatie
Oppervlakkig en ‘plat’:
(Ab)normaliteit
Context / Omgeving
Luxerende factoren
Individuele (genetische / familiare) verschillen
Stadium
Etiologie
Prognose
En toch: (onterecht) diagnose
en (dus) behandelimplicatie
..leidt tot:
7
+
+
DSM: ‘Misbruik’ door verzekeraar
DSM: ‘Misbruik’ door professionals
‘Perverse Prikkel’
‘Upcoding’
‘Medicaliseren’
‘Zorg te zwaar & duur’
Diagnose afstempelen
Motief bv. Jeugd-GGZ
overhevelen in de Jeugdwet.
8
+
DSM-5: Wat wordt het ook alweer..
DSM sluit onvoldoende aan met huidige kennis psychische stoornissen
Onderkend door APA, aanpassingen in DSM-5:
Doel DSM(-5) blijft:
+
Geen onderscheid tussen kinder-jeugd. vs. volwassenen
Loslaten van het 5-assen systeem (As I, II, III = 1 As)
As IV: V-codes
Meer dimensionele benadering
Stagering: episode, duur, aantal symptomen, ernst
Profilering: specificering / subtypes
Psychosociale / contextuele kenmerken
As V: GAF wordt WHODAS 2.0
Andere hoofdstukindeling DSM: levensloop & internaliserend vs. externaliserend
NAO verdwijnt: 2 opties: ‘unspecified disorder’ en ‘other specified disorder’
scheppen gemeenschappelijke taal beschrijving psychopathologie.
Geen beter alternatief?
DSM-5: Hoe dan te gebruiken?
Gebruik vereist klinische training en ervaring:
‘Voor het oordeelkundig gebruik van de DSM bij het vaststellen van
een stoornis is klinische training en ervaring vereist [..]
Klinische expertise is vereist om [daarbij] het verschil aan te
kunnen brengen met de variaties die in het dagelijkse leven
voorkomen [..]’
Structuurdiagnose maatgevend, niet classificatie:
Om een psychische stoornis te kunnen diagnosticeren is het dan ook
niet voldoende om alleen te controleren of de symptomen uit de
classificatiecriteria aanwezig zijn maar is een beschrijvende- of
structuurdiagnose maatgevend’
(Hengeveld)
9
+
DSM-5: Hoe dan te gebruiken?
+
Classificatie niet de sleutel voor beslissing tot behandeling:
‘Dat iemand een classificatie van een bepaalde psychische stoornis
krijgt toegekend, hoeft echter niet automatische te betekenen dat
behandeling noodzakelijk is. Dit is een ingewikkelde klinische
beslissing […]’.
[..] Het feit dat sommige mensen niet alle symptomen vertonen
die wijzen op een bepaalde classificatie, moet niet worden
gebruikt als een rechtvaardiging om iemand de toegang tot
passende zorg te ontzeggen’ (Hengeveld)
DSM-5:
Classificatie ingang tot zorgvuldige diagnostiek
Naar: A. Beekman
10
+
INDIVIDU
ETIOLOGIE
Stagering
Profilering
+
PROGNOSE
GENETISCH / FAMILIAR
33
Stellingen..
11
Stelling 1
● Mensen die de diagnose sociale communicatiestoornis
krijgen lopen het risico de nodige behandeling niet
vergoed te krijgen. Daardoor wordt het waarschijnlijk
dat behandelaars toch gewoon de diagnose
autismespectrumstoornis zullen stellen.
34
Stelling 2
● Het is goed dat de stoornis van Asperger uit de DSM-5 is
verdwenen. Deze had geen toegevoegde waarde.
35
12
Oproep
Laten we stoppen met het
gebruik van de afkorting
ASS en in plaats daarvan
autisme gebruiken als
synoniem voor
autismespectrumstoornis
36
13