Rendement van een WKO

Symposium
Energiebesparende maatregelen en
ondergrondse energieopslag
in de praktijk
Voorbeelden van WKO Oplossingen in NL
Peter Slot
Unica Ecopower BV
1
Agenda
 Even voorstellen
 Duurzame energie installatie
 Voorbeelden van duurzame WKO projecten
 Vragen
Symposium 27 april 2009
2
Even voorstellen
In 2010 de meest duurzame installateur van Nederland
Symposium 27 april 2009
3
Exploitatieprojecten
nov 2008
Exploitatieprojecten in uitvoering /realisatie
Concrete offertes / concepten
Opdrachtgevers:
• Ontwikkelaars
• Beleggers
• Woningcorporaties
• Eindgebruikers
• Gemeenten
Symposium 27 april 2009
4
Duurzame energie installaties
 Waarom ?
- Betaalbaar milieuvoordeel
- Econologisch verantwoord
 Wat is het voordeel ?
- Milieu-voordeel:
 Energiezuinige opwekinstallatie, lagere emissie
- Financieel voordeel:
 Lagere primaire energiekosten
Symposium 27 april 2009
5
Ingrediënten duurzame installaties














Warmteterugwinning
HR(E)-ketels
Hout / biomassaketels
Restwarmte
Zonnecollectoren
Klimaatgevel
Frequentieregelingen (pompen, ventilatoren)
HR-Verlichting
Windenergie
Warmtepompen
Lange Termijn Energie Opslag in de bodem, (LTEO, WKO)
WKK, biocentrales
Energie afgifte-systeem: LTV, HTK (fcu, bka, vv)
Gebouwautomatisering:
- Functionaliteit o.b.v. temperatuur, aanwezigheid, klok,
lux, luchtkwaliteit,…..
- Monitoring en beheer
 ……
Symposium 27 april 2009
6
Warmtepomptechnologie
 Warmtepompen nemen bij lage temperatuur warmte op die bij
hoge temperatuur weer wordt afgegeven (zoals een koelkast).
 Hiervoor is arbeid benodigd (2e hoofdwet thermodynamica)
Symposium 27 april 2009
7
Rendement van een warmtepomp
 COP (coëfficiënt of performance)
450
COPw = --------- = 4,5
100
 Voorbeeld:
E = 100
45 °C
W-nuttig = 450
WP
35 °C
7 °C
17 °C
K = 350
Symposium 27 april 2009
8
LTEO (Lange Termijn Energie Opslag)
Toepasbaarheid WKO
Toegepast in NL t/m heden:
78 % utiliteit
18 % industrie
4 % woningbouw
Symposium 27 april 2009
Mogelijkheden in NL
9
Warmte Koude Opslag
Principe van WKO:
17 °C
< 7 °C
Zomer: koude uit de
bodem om gebouwen
te koelen
> 17 °C
7 °C
Winter: warmte uit de
bodem om gebouwen te
verwarmen (via WP)
Concept d.d. 3-7-2007
Symposium 27 april 2009
10
Rendement van een WKO
 Warmte onttrekken door WP = Koude laden in grond
 Koude onttrekken = Warmte laden in grond
350
COPk = --------- = 50
7
 Rendement: Koude levering
 COP van 25 tot 60 !!
E=7
45 °C
K-nuttig = 350
WP
35 °C
7 °C
17 °C
K = 343
Symposium 27 april 2009
11
Vergelijk duurzaam  traditioneel
Symposium 27 april 2009
12
De Belastingduurkromme
Vermogen [kW]
Specifiek voor elk gebouw en combinatie van gebouwen
Hoe vaak komt welk vermogen per jaar voor ?
Oppervlakte = verbruik per jaar [GJ/jr]
uren/jr
Symposium 27 april 2009
13
15 %
Vermogen [kW]
Inzet van duurzame energiebronnen (warmte)
Duurzaam (ca. 85 %)
Piekketel
Warmtepomp
uren/jr
Symposium 27 april 2009
14
Koude
Bio - WKK
AKM
Warmte
orc
Bio olie
Motor
Elektriciteit
Generator
Aandachtspunten:
• Stimulering noodzakelijk (SDE, 2009, 2010)
• Rendementseisen
• Milieu- en bouwvergunning, traject
• “NPA-lijst” Bio brandstoffen
Symposium 27 april 2009
15
Duurzame voorbeelden …
Symposium 27 april 2009
16
Zernike complex RUG/HHS te Groningen
7 x WKO + WP
= WKO-energiecentrale
Symposium 27 april 2009
17
Duurzame realisatie
SKID-bouw
B
D
C
A
• Perfectie in voorbereiding
• Hoge kwaliteit installatie
• Minder risico voor kwetsbare componenten
• Snelle realisatie op locatie
• Beperkte overlast
• Geen bouwafvalstromen op locatie
Symposium 27 april 2009
18
Faculteit FNWI Universiteit van A’dam.
WKO + WP
Noodstroom
Symposium 27 april 2009
19
Het boren van een open WKO - bron
Symposium 27 april 2009
20
Transportleidingen
Symposium 27 april 2009
21
Centrale: pompen en warmtewisselaars
Symposium 27 april 2009
22
Centrale: Warmtepompen + HR - ketels
Symposium 27 april 2009
23
Centrale: duurzame prefab - montage
Symposium 27 april 2009
24
Centrale: regeneratie via drycoolers
Symposium 27 april 2009
25
De Tongelreep te Eindhoven




Bio Warmte Kracht – centrale
Met ORC (Elektriciteit uit rookgassen)
2.000 kW(e), 2.500 kW(th)
Ontwerp, realisatie, onderhoud
Bio WKK
Symposium 27 april 2009
26
Winkelcentrum “Centrumplan Geleen”
Gasmotor WP
Symposium 27 april 2009
27
“The Bank” in Amsterdam
GT50
GT50
Symposium 27 april 2009
28
Exploitatieproject: Koude leveren uit een zeer diepe plas (-45 mtr)
Lake Source Cooling, Eeserwold te Steenwijk
Symposium 27 april 2009
29
LSC; principe
Deelsystemen
1
2
3
Symposium 27 april 2009
4
5
30
Project De Sniep, te Diemen
WKO + WP
Collectief + decentraal
Symposium 27 april 2009
31
Project De Sniep, te Diemen
Symposium 27 april 2009
32
Bedrijventerrein Schuttersveld-Zuid Ede
WKO + WP decentraal
Bluswater
Glasvezel
Symposium 27 april 2009
33
Symposium 27 april 2009
34
WKO in winterbedrijf
Symposium 27 april 2009
35
Dank voor uw
aandacht.
Vragen ?
36