preek - Kerk in Dordt

Filippenzen 2: 5-11, Dordrecht, hemelvaartsdag 2013
Liturgie:
Overdenkingstekst: laat onder u de gezindheid heersen die in Christus Jezus had (Filippenzen
2:5)
Votum/zegengroet
Ps 72:1,2,4
Gebed
Schriftlezing: Filippenzen 1:27-2:11 (tekst: 2:5-11)
Ps 97:1,2,5
Verkondiging van het evangelie I
Lb 360:3
Verkondiging van het evangelie II
Gk 67
Dankzegging en voorbede
Belijdenis van het geloof: Geloofsbelijdenis van Nicea
Gk 100:1,3
Inzameling gaven
Gk 100:4,6
Zegen
Dia 1 Hemelvaart: dat is dat Christus als koning de hemel binnengaat. Vlak voor
Hij naar de hemel gaat, zegt Hij: Mij is gegeven alle macht in hemel en op
aarde… Als consequentie daarvan moeten de leerlingen de wereld in: ga dus op
weg en maak alle volken tot mijn leerlingen (Mt 28:19v).
Hemelvaart is: Christus wordt ingehuldigd.
Dia 1a Maar wat zegt het jou? De viering van hemelvaart is maar een mager
feestje als je het vergelijkt met de inhuldiging van koning Willem Alexander.
En toch: dia 1b je bidt dat Willem Alexander op zo’n manier koning is dat je in
hem iets van Koning Christus ziet. Dat is niet alleen mijn verlangen. Ik ontdekte
dat prins Friso tijdens de trouwdienst van Willem Alexander en Maxima voorlas
uit het evangelie: volken worden onderdrukt door heersers, leiders misbruiken
hun macht; maar (zegt de Heer): zo mag het onder jullie niet gaan… Wie de
belangrijkste wil zijn zal anderen moeten dienen (Mk 10:42vv).
Ik denk ook aan een ander moment in deze dagen: de dodenherdenking op de
Dam. Peter van Uhm, tot voor kort de hoogste militair van ons land vertelde hoe
hij als jongen van 16 besloot om de wereld beter te maken, dat hij wilde gaan
dienen.
Dia 1c In dienen, zo zei hij, ligt de sleutel voor een betere wereld. Wie dient
denkt niet alleen aan ik, wie dient denkt aan wij. Het gaat erom: in tijden waarin
alle nadruk op het individu wordt gelegd, het ik, moeten wij wij weer
terugvinden.
1
Dienen: onze koning wil dienen. En die hoge militair wilde het: dienen. En van
de laatste was het extra indrukwekkend omdat zijn zoon die ook diende, werd
gedood in Afghanistan.
Dienen vraagt offers. Juist een dodenherdenking bepaalt je daarbij.
Twee voorbeelden die duidelijk maken: in onze samenleving wordt het belang
van dienen gezien. En juist bij twee van die grote mannen blijkt: dia 1d dienen
is niet iets kruiperigs. Deze mannen stonden fier rechtop. Het zijn mannen die
zich niet schamen voor de dienst die zij vervullen.
Vandaag vieren wij hemelvaart. Een feest waarin jij en ik erbij bepaald worden:
willen wij vanuit overtuiging dienen? Onze Heer dienen? Elkaar dienen?
Dienen, met overtuiging. Ik vat de preek zo samen:
Dia 1e
Hemelvaart maakt je tot een overtuigd en nederig mens.
1. als je kijkt naar je Heer die Zich vernederde;
2. als je kijkt naar je Heer die verhoogd werd;
3. als je kijkt naar de bedoeling die de Heer met je heeft.
Dia 2
1. Ik noemde net twee voorbeelden: onze nieuwe koning, en een man die aan de
top van het leger stond. Twee mannen die bereid zijn om te dienen. Bereid om
offers te brengen. Komen we die offerbereidheid ook in de kerk tegen? Bij
jezelf?
Heel tragisch zijn de toestanden die je in Filippi tegenkomt.
Dia 2a Daar heb je juist in de kerk mensen die zich graag laten gelden. Anderen
aftroeven. Het idee hebben dat zij het veel beter zien dan anderen. Mensen die
zich hard opstellen naar elkaar. Het er eens stevig in wrijven…
Het is zo menselijk.
Terwijl je in de wereld nog veel goeds vindt, kan het ook in de kerk zo
ondermaats toegaan.
Dia 2b Paulus stelt het aan de orde. En hij doet het met humor. Vanaf 2:1.
Paulus stelt zich voor als een bedelaar. Hij gaat op de knieën voor de mensen in
Filippi. Hij wil niet overvragen. Hij acht in alle bescheidenheid de mensen in
Filippi beter dan zichzelf. Hij vindt dat de mensen in Filippi wel zo rijk zijn dat
hij hen iets durft te vragen.
Jullie worden zo bemoedigd door Christus (1). Zo liefdevol getroost.
De Heilige Geest bindt jullie samen (1). Wat een rijkdom.
Willen jullie mij nu blij maken met een beetje eensgezindheid, bedelt Paulus
(2:2).
Dia 2c Eensgezind. Dat is niet dat je overal hetzelfde over denkt in de kerk. Wel
dat je Christus liefhebt. De zaak van het evangelie liefhebt. Dat je elkaar
liefhebt. En dat dat je gezindheid, je houding bepaalt.
2
Daarom zegt hij ook in vs 5: laat onder jullie de gezindheid regeren die Christus
Jezus had.
En dan is Paulus echt enthousiast over die gezindheid van Christus. Er komt een
echt opwekkingslied uit. Paulus is helemaal vol van Christus.
Christus Jezus: Hij had de gestalte van God.
Dia 2d Hij was dus God. Hij kon Zich als God laten gelden. Alle tegenstand
uitschakelen. Een enkele vraag aan God, en legioenen engelen zouden afrekenen
met de mensen om Hem heen… Maar Christus houdt zijn goddelijke status niet
voor Zich. Hij wordt een nederig mens. Ook als Hij op aarde rondloopt is Hij
echt God. Hij bewijst het in het genezen van zieken, uitdrijven van demonen; als
Hij de storm stilt, doden opwekt, 5000 mensen te eten geeft van vijf broden en
twee vissen. Hij was God, Hij bewees het. Maar alles wat Hij aan wonderen
doet, doet Hij voor anderen. Nooit om Zichzelf te profileren.
Integendeel: Hij neemt de gestalte van een slaaf aan.
En dat gaat ver.
Tot op het kruis.
En als Hij aan dat kruis hangt, en mensen roepen: ‘als je nou echt Gods Zoon
bent, kom dan van dat kruis af…’, dan blijft Hij hangen.
Hij was God. Maar niet om er zelf beter van te worden. Niet om goedkoop te
scoren.
Hij buit de mogelijkheden die er in zijn aan God gelijk zijn liggen niet uit voor
Zichzelf. Hij vernedert Zichzelf. Maar verbetert de positie van zijn volk.
Nee: Hij hield niet op God te zijn. Dia 2e Maar juist bij Hem zie je: Hij laat Zich
niet leiden door geldingsdrang of machtsmisbruik. In plaats van Zich te laten
gelden kiest Hij voor de nederige positie van een slaaf. Hij wordt een rechteloos
mens. Hij geeft Zich over aan de macht van anderen. Jesaja vertelt van Hem (hs
53): Hij wordt door mensen gemeden, veracht (3); om onze zonden doorboord
(5); mishandeld, maar Hij verzet Zich niet (7); door een onrechtvaardig vonnis
weggenomen, uit het land van de levenden verbannen (8).
Uiteindelijk wordt Hij aan een kruis geslagen.
Een wrede dood. Vernederend.
En dat laat Hij niet gebeuren omdat Hij geen keus heeft tegen die overmacht.
Maar: dat is gehoorzaamheid. Hij is bereid elke vernedering te ondergaan.
Dat is de gezindheid van Christus.
Hij was God. Werd ook mens.
Dia 2f Hier zie je het unieke van God.
God die mens werd. God die zo in onze ellende kwam.
Geen afstandelijke God.
Maar Hij kwam mensen die afstand hadden genomen, heel nabij.
3
Paulus zingt er een lied over. Nee, begrijpen kun je het niet. Maar dit is jouw
God. Hij dacht dit uit. Hij deed het. Paulus bezingt het in een opwekkingslied.
Om jou en mij op te wekken te breken met dat altijd maar gelijk willen hebben,
die geldingsdrang. Dat boze. Gods Zoon, Hij verdiept Zich werkelijk in die
ander. In ons.
Dia 2g Laat die wonderlijke gezindheid onder u heersen.
Kan dat? Kan ik dat? Kunt u dat?
Nee, dat kunnen wij niet. En toch: het wordt van je gevraagd. Hoe zul je hier
telkens weer moeten smeken om de Geest van Christus. Je zonden belijden.
Verlangen met zonde te breken. Bidden om in deze gezindheid te mogen dienen.
Laten wij daarom nu eerst zingen: Lb 360:3.
Dia 3
2. We hebben de Heer Jezus gezien die Zich vernederde.
We gaan nu zien hoe God zijn Zoon verhoogt. Dia 3a God grijpt handelend in.
God heeft Jezus Christus verhoogd en Hem de naam boven alle naam gegeven
(9).
Jezus had het meerdere keren gezegd: wie zichzelf vernedert, wordt verhoogd
(Mt 23:12). Die wet gold ook Hem. Hij had Zich vernederd. Maar God verhoogt
Hem tot de allerhoogste positie. Vandaag vieren wij het: Hemelvaart.
God verhoogt Hem en schenkt Hem de naam boven alle naam.
Dia 3b God verhoogt Hem: dat zijn woorden waar zoveel achter schuil gaat.
Probeer daar eens over na te denken: Gods Zoon, Christus, door de Vader
verlaten… Dat vreselijke van Golgota… En dan komt Hij de hemel binnen…
Hij wordt welkom geheten. Engelen zingen. Gestorven gelovigen zingen. Een
feest in de hemel… Gods Zoon komt daar met een menselijk lichaam in de
hemel. Hij wordt gehuldigd: U komt het toe de geschiedenis tot haar doel te
brengen. U bent geslacht en met uw bloed hebt U voor God mensen gekocht uit
alle landen en volken… (Opb 5:9v).
Nu gaat het er op aan dat iedereen en alles zich in de naam van Jezus zal buigen.
In de hemel.
Op aarde.
Onder de aarde.
Niemand, niets kan meer onder Hem uit.
Iedereen zal moeten belijden: Jezus Christus is de hoogste Heer.
Jezus: zo heet die miskende man die door Galilea trok. Die in Jeruzalem
gegeseld werd. Op Golgota aan een kruis gehangen. Dia 3c Die Jezus krijgt nu
de naam Heer. In het Oude Testament wordt die naam HEER met allemaal
hoofdletters gespeld. Jahwe. Ik ben. Ik ben bij je. Op Mij kun je aan.
Ja, Ik ben er. Je ziet Me niet. Daarom is geloof ook spannend. Die naam HEER,
of IK BEN, die daagt je uit om te geloven.
4
Ze brengt je op je knieën: Jezus: U leek zo gewoon. God die in de gestalte van
een slaaf tot ons kwam. Zoon van God, echt God: en toch aan een kruis
gespijkerd. Deze Jezus krijgt die unieke naam: HEER: Jahwe. Ik ben je echt
nabij. Ik loop nergens voor weg.
Deze Heer heb je nu in de hemel.
Wonderlijk hoe Hij verhoogd is.
Paulus gebruikt Christus als voorbeeld.
Lieve mensen in Filippi, in Dordrecht, ben je bang dat zelfverloochening, dat
nederigheid je nergens brengt? Dia 3d Kijk dan naar Jezus: zijn nederigheid
opent geweldige vergezichten.
Ga in dat spoor. Laat zijn gezindheid ook jou beheersen.
Weg met die geldingsdrang. Acht liever in alle bescheidenheid de ander
belangrijker dan jezelf.
En eens zul je dan met Christus als koningen heersen.
Besef je iets van jouw toekomst met Christus?
Neem je er wel eens de tijd voor daarover na te denken? Hoe dat zal zijn: in dat
koninkrijk van vrede, met Christus? Bij die eeuwig creatieve God? Begin daar
anders eens mee. Beproef jezelf of je het kunt opbrengen je geldingsdrang op te
geven. En dienstbaar te zijn. Je in anderen te verdiepen. Liefde op te brengen
voor mensen die de komst van je Heer liefhebben (2 Tm 4:8). Mensen waar
vaak van alles aan ontbreekt. Tegenover wie jij je toch niet kunt voordoen alsof
je beter bent.
Dia 4
3. Tenslotte moeten we nog dieper ingaan op het doel in dat Paulus met deze
aansporing heeft. Waarom zet Paulus deze dingen met zoveel nadruk neer?
Waarom benadrukt hij het met zo’n indrukwekkend lied?
We zagen al (1:12v) dat voor Paulus heel belangrijk is dat het evangelie
verspreid wordt. Dia 4a Daar draait het in heel zijn leven om. Maar voor de
verspreiding van het evangelie is het wel noodzakelijk dat onderlinge
verhoudingen in de gemeente goed zijn. Dia 4b Je kunt wel willen vechten voor
de waarheid, of voor onderdelen daarvan, als er geen bescheidenheid in de
gemeente woont, als we de ander niet belangijker achten dan onszelf, dan zijn
alle mooie woorden leeg. Juist in onze gesprekken zal de nederigheid van
Christus de toon moeten aangeven. Juist in de gemeente kijk je tegen elkaar op,
omdat je in de ander iets van de genade van Christus ziet.
In 1:27 zegt Paulus: leef in overeenstemming met het evangelie.
Heel letterlijk staat er een woord dat je kunt omschrijven als: dia 1c gedraag je
als burgers van Gods rijk (vgl 3:20). En burgers van Gods rijk leven in het besef
dat de Heilige Geest een team van hen maakt. Een team waarin je één van geest
bent. Een team waar je voor stáát. Als team heb je een strijd aan te gaan (1:27).
5
Je hebt met een tegenpartij te maken (28). Tegenstanders proberen je uit elkaar
te spelen. En dan lig je zomaar uit de wedstrijd. Dan moet je terrein prijsgeven.
Paulus benadrukt: strijd samen voor het geloof (27). Geef geen terrein prijs,
doordat je terugtrekkende bewegingen moet maken. Dia 1d Maar laat het juist
zo mogen zijn dat het geloof verspreid blijft worden (1:12). Dat je terrein wint.
Laat het je intense verlangen zijn dat elke tong belijdt dat Jezus Heer is. Dat
mensen Hem erkennen als hun Heer. Dat we hemelse principes over
dienstbaarheid inhoud geven op aarde beneden.
Ik begon met een koning en een legercommandant. Bijzonder hoe mensen
vandaag onder de indruk zijn van leiders die willen dienen. Laten wij daar
alsjeblieft niet klein van denken. Maar wil je vervolgens ook proberen je in te
denken dat hemelvaart nog iets veel groters is? Wil je dat onvoorstelbare
koesteren van die Heer die God was, mens werd, en gehoorzaam was tot aan het
kruis? Dat Hij jou, mij in dienst neemt… Nee, als ik dat wonder vatten wil, dan
word ik in alle verwondering stil. Dia 1e Dan is het mijn diepste verlangen dat
juist de kerk in deze wereld opvalt als een plek waar mensen bereid zijn elkaar
te dienen.
Amen.
Zingen: Gk 67.
6