01CR-Intentieverklaring nascheiding AEB

Collegebesluit
Collegevergadering: 15 december 2015
ONDERWERP
Intentieverklaring nascheiding AEB
SAMENVATTING
De gemeente Heemstede heeft een overeenkomst met het Afval Energie Bedrijf (AEB) van
de gemeente Amsterdam voor het verwerken van huishoudelijk restafval. AEB is
voornemens om een nascheidingsinstallatie te bouwen. Voorgesteld wordt om een
intentieverklaring af te geven aan AEB Amsterdam voor het nascheiden van restafval uit
Heemstede. Nascheiding van restafval levert een aanzienlijke bijdrage aan de gemeentelijke
recycledoelstelling.
BESLUIT B&W
1. Een intentieverklaring af te geven aan AEB Amsterdam voor het nascheiden van restafval,
waarbij de voorkeur wordt uitgesproken voor scenario D: “Gemeente breidt de bronscheiding
van Plastic, Metalen en Drankenkartons uit. Het huishoudelijk restafval zal worden
nagescheiden door AEB”;
2. Meerlanden te verzoeken om mede namens de gemeente Heemstede het gesprek aan te
gaan met AEB om gunstigere financiële voorwaarden voor optie D te bedingen, voordat de
definitieve overeenkomst wordt getekend;
3. Dit besluit ter kennisname te brengen van de Commissie Ruimte (C-stuk).
INLEIDING
De gemeente Heemstede heeft met Afval Energie Bedrijf van de gemeente Amsterdam
(hierna AEB) een overeenkomst voor het verwerken van huishoudelijk restafval tot 1 januari
2023.
Met het landelijke uitvoeringsprogramma Van Afval Naar Grondstof (VANG) worden
gemeenten in Nederland gestimuleerd om te komen tot een scheidingresultaat van 75% uit
huishoudelijk restafval in 2020 en/of 100 kilogram restafval per inwoner. AEB ondersteunt
deze ambitie en is daarom voornemens om een nascheidingsinstallatie voor huishoudelijk
restafval te bouwen. Deze installatie zal volgens planning gereed zijn medio 2017. Uit het
restafval worden kunststoffen, drankenkartons, metalen en als bijvangst oud papier en
karton en organisch natte fractie (o.a. vervuild GFT) ter recycling danwel vergisting
gescheiden.
In dit besluit worden de termen bronscheiding en nascheiding regelmatig gebruikt. Voor de
duidelijkheid een omschrijving op deze begrippen:
- Bronscheiding: afvalscheiding door de inwoners zelf. Gft in de groene rolemmer en glas,
papier, kunststof verpakkingsafval (hierna plastic) en textiel wegbrengen naar de
verzamelcontainers.
- Nascheiding: Het huishoudelijk restafval wordt door Meerlanden ingezameld en naar AEB
in Amsterdam vervoerd. In een nascheidingsinstallatie worden de waardevolle grondstoffen
er uit gehaald voordat het afval in de verbrandingsovens gaat.
De gemeente Amsterdam, tevens 100% aandeelhouder van AEB, is vooralsnog de enige
investeerder. Om een gedegen investeringsbeslissing te kunnen maken is inzicht vereist of
partnergemeenten gebruik wensen te maken van de nascheidingsinstallatie. Daarom
verzoekt AEB om een keuze te maken voor één van de vijf scenario’s:
A. Participeren als aandeelhouder/investeerder. (Heemstede heeft al laten weten dat
dit niet wenselijk is. Deze optie wordt dan ook niet verder beschreven);
664153
1/5
Collegebesluit
Collegevergadering: 15 december 2015
B. Gemeente stopt de bronscheiding van PMD(*). Het huishoudelijk restafval zal
worden nagescheiden door AEB;
C. Gemeente stabiliseert de bronscheiding van PMD(*) op het huidige niveau. Het
huishoudelijk restafval zal tevens worden nagescheiden door AEB;
D. Gemeente breidt de bronscheiding van PMD(*) uit. Het huishoudelijk restafval zal
worden nagescheiden door AEB;
E. Gemeente breidt de bronscheiding van PMD(*) uit. Het huishoudelijk restafval zal
niet worden nagescheiden door AEB.
(*) PMD is een afkorting voor: Plastic, Metalen en Drankenkartons. Heemstede zamelt op dit
moment alleen plastic in. Het toevoegen van drankenkartons en metalen verpakkingen (blik)
aan de inzameling van plastic is sinds kort technisch mogelijk. Dit zal resulteren in een
verbetering van het totale recyclepercentage van 2-3%. De vergoeding en opbrengst van
deze stromen wegen waarschijnlijk op tegen de extra inzamelkosten. Voordat dit breeduit
gecommuniceerd wordt is het nodig om op enkele locaties een extra (ondergrondse)
(pers)container te plaatsen, omdat de huidige capaciteit onvoldoende is voor PMD
inzameling.
Als financiële dekking van de investering en nascheiding dient de gemeente de volledige
ketenvergoeding voor het Kunststof Verpakkingsafval en Drankenkartons welke zij ontvang
van het Afvalfonds als gevolg van de nascheiding ter beschikking stellen aan AEB. Hoe
minder PMD er in het restafval zit, hoe minder opbrengst voor AEB. Daarom stelt AEB de
volgende verrekening voor:
B – de gemeente ontvangt het volledige verwerkingstarief van het huishoudelijk restafval
over de nagescheiden grondstoffen retour (€ 66,28 per ton in 2015);
C – de gemeente ontvangt een deel (€ 20 tot € 25 per ton) van het verwerkingstarief van het
huishoudelijk restafval retour over de nagescheiden grondstoffen;
D- de gemeente betaalt een opslag van € 4,00 per ton aangeleverd huishoudelijk restafval
dat ter nascheiding wordt aangeboden.
Samengevat: de gemeente Heemstede kan ervoor kiezen om plastic volledig te blijven
bronscheiden, volledig na te scheiden, of gecombineerd (bron en vervolgens na) te
scheiden. De financiële consequenties en de gevolgen voor het recyclepercentage van de
scenario’s zijn onderzocht, met het onderstaande (indicatieve) resultaat:
Huidige situatie
(2014)
B
Nascheiding
(stoppen met
bronscheiding)
C
Bronscheiding
stabiel +
nascheiding
D
Bronscheiding
uitbreiden +
nascheiding
E
Bronscheiding
uitbreiden
Recyclepercentage
(prognose 2018)
61,8%
69,3%
69,5%
69,9%
64,8%
Financieel resultaat
-
€ 13.737
(goedkoper)
€ 8.128
(goedkoper)
- € 7.863
(duurder)
€ 12.137
(goedkoper)
Alle kosten voor de inzameling en verwerking en huishoudelijk afval worden verrekend in de
afvalstoffenheffing. Deze is 100% kostendekkend. Conform de programmabegroting wordt er
in 2016 een bedrag € 2.609.000 toegerekend aan de afvalstoffenheffing. Conform het
huidige voorstel van AEB leidt optie D naar verwachting tot een stijging van de
afvalstoffenheffing met 0,3%. Dit komt neer op ongeveer € 0,70 per huishouden.
MOTIVERING
1.1 Aanzienlijke bijdrage aan de recycledoelstelling
664153
2/5
Collegebesluit
Collegevergadering: 15 december 2015
De gemeente Heemstede onderschrijft de ambitie van het uitvoeringsprogramma Van Afval
Naar Grondstof (VANG): 75% huishoudelijk afval scheiden en/of 100 kilogram restafval per
inwoner in 2020. Het huidige scheidingspercentage van Heemstede is 62%. Nascheiding
levert een substantieel grotere bijdrage dan alleen uitbreiding van de bronscheiding van
plastic en/of het toevoegen van drankenkartons en blik. Door uitbreiding van de
bronscheiding zal dit recyclepercentage stijgen naar ca. 65%. Nascheiding van het restafval
levert nog eens 5% extra op, waardoor het scheidingspercentage uitkomt op ca. 70%.
1.2 Uitbreiden van bronscheiding is wenselijk
Bronscheiding blijft erg belangrijk. Dit is het meest zichtbaar en sluit aan bij landelijke
campagnes. Om de doelstelling van 100kg restafval per inwoner te kunnen halen moeten
inwoners bewust bezig zijn met afval(preventie) en scheiden. Daarom is het wenselijk om de
bronscheiding uit te breiden en ook het scheiden van drankenkartons mogelijk te maken.
Optie B en C vervallen hierdoor.
1.3 De kwaliteit van de nagescheiden grondstoffen voldoet aan de afgesproken norm
Een belangrijk uitganspunt bij de inzet van nascheiding is de kwaliteit van het ter recycling
aangeboden materiaal. Voor sommige stromen waarbij vervuiling een grote rol speelt is
bronscheiding dan ook essentieel. GFT, oud papier en karton, glas en textiel zijn stromen die
meer waardevol zijn als deze bij de bron worden gescheiden en niet vermengd worden met
huishoudelijk restafval. Bij andere stromen is er geen kwaliteitsverschil tussen bron- en
nagescheiden materiaal. Dit is het geval bij plastic, drankenkartons en metalen.
1.4 Goede communicatie is zeer belangrijk
De mate van afvalscheiding wordt grotendeels bepaald door het gedrag van de inwoners.
Kennis is hierbij essentieel. De inzet van de nascheiding wordt zorgvuldig gecommuniceerd.
Nascheiding levert een belangrijke bijdrage aan de circulaire economie, waarin afgedankte
materialen en producten als grondstoffen in de kringloop blijven. In de communicatie wordt
vooral ingezet op bewustwording en gedragsverandering. Hierbij speelt ook preventie een
rol; afvalpreventie is nog beter dan recycling.
1.5 Intentieverklaring in plaats van een intentieovereenkomst
Ter bevestiging van de intenties heeft AEB een intentieovereenkomst opgesteld, die door
beide partijen moet worden ondertekend. In deze intentieovereenkomst staat dat er geen
bindende voorwaarden zijn. Door onze juridische afdeling wordt geadviseerd om de intentie
schriftelijk kenbaar te maken middels een intentieverklaring van het college. AEB heeft
kenbaar gemaakt dat dit ook voldoende is.
2.1 Heemstede trekt gezamenlijk op met andere Meerlanden gemeenten
De gemeente Heemstede heeft een overeenkomst met AEB. Meerlanden is hierin formeel
geen partij. Wel is afgesproken dat de gemeenten samen zullen optrekken met Meerlanden
als penvoerder en aanspreekpunt. Meerlanden is een belangrijke partner in de keten. Het
restafval wordt na inzameling in verschillende gemeenten door Meerlanden verzameld en
getransporteerd naar AEB. Indien Heemstede als enige gemeente besluit deel te nemen aan
de nascheiding kan dit leiden tot hogere kosten voor de overslag en transport.
2.2 Onderhandeling met AEB over de financiële voorwaarden is nog mogelijk
Op 11 juni 2015 heeft Meerlanden, namens de deelnemende gemeenten, een brief aan AEB
gestuurd, waarin het gezamenlijke standpunt is verwoord. De gemeenten staan positief
tegen de nascheiding als aanvulling op bronscheiding. Een algemene insteek is dat
eventuele deelname aan nascheiding geen belemmeringen mag opleveren voor de
(intensivering van) bronscheiding. Nascheiding mag niet leiden tot verhoging van kosten. De
tariefstelling is nu dan ook nog onderwerp van gesprek. Meerlanden stelt dat de financiële
consequenties van optie D niet optimaal zijn. De gemeente moet een opslag van 4 euro per
664153
3/5
Collegebesluit
Collegevergadering: 15 december 2015
ton betalen voor de nascheiding. Volgens Meerlanden zou dit kosteloos of met een positief
resultaat voor de gemeenten moeten kunnen. Meerlanden heeft aangeboden om namens
meerdere gemeenten het gesprek met AEB aan te gaan en te trachten gunstigere
voorwaarden voor optie D te regelen voordat de definitieve overeenkomst wordt getekend.
Meerlanden zal namens de gemeente Bloemendaal, Haarlemmerliede en Spaarnwoude en
Heemstede de onderhandelingen met AEB voeren. Wellicht dat er nog andere gemeente(n)
aansluiten bij deze onderhandelingen. Vooralsnog heeft geen enkele gemeente de
intentieovereenkomst ondertekend.
FINANCIËN
De verwerkingskosten van het huishoudelijk restafval bij AEB bedragen in 2015 € 66,28 per
ton. Sinds 1 januari 2015 is daarnaast een verbrandingsbelasting van € 13 per ton
ingevoerd. De prognose is dat er in 2015 5500 ton restafval uit Heemstede wordt afgevoerd
naar AEB. De totale verwerkingskosten bedragen hierdoor 5500 x 79,28 = € 436.040. De
kosten voor overslag en transport van restafval naar AEB zijn in 2015 begroot op € 76.169.
De hoeveelheid restafval neemt jaarlijks iets af. De prognose dat er in 2018 nog 5200 ton
restafval aan AEB ter nascheiding zal worden aangeboden en dat de nascheidingsinstallatie
hier ongeveer 850 ton aan grondstoffen uit zal halen.
AEB rekent een extra tarief van € 4,00 voor elke ton aangeleverd restafval dat ter
nascheiding wordt aangeboden. Als voordeel hoeft de gemeente geen
verbrandingsbelasting te betalen over als het materiaal dat door de nascheiding niet
verbrand hoeft worden. Er vanuit gaande dat de installatie in 2018 volledig operationeel is,
betekent dit vanaf dat jaar een stijging van de verwerkingskosten van ongeveer € 8.000 per
jaar. Dit wordt verrekend in de afvalstoffenheffing.
JURIDISCH KADER
De gemeente Heemstede heeft een alleenrecht verleend aan AEB voor de verwerking van
het huishoudelijk restafval tot 1 januari 2023. Dit is vastgelegd in de
“Samenwerkingsovereenkomst betreffende het aanbieden en (laten) verwerken van
huishoudelijk restafval en soortgelijk afval”. De definitieve overeenkomst zal als een
addendum onderdeel gaan uitmaken van deze overeenkomst.
Het scheiden van afval kan zeer waarschijnlijk worden aangemerkt als (een processtap in
de) afvalverwerking en is dientengevolge geen wezenlijke wijziging van de bestaande
dienstverlening. Daarom worden geen nadelige juridische consequenties voorzien. Dit wordt
voor het ondertekenen van het addendum nader onderzocht.
PLANNING/UITVOERING
Intentieverklaring toesturen aan AEB
Investeringsbesluit door gemeente Amsterdam / AEB
Uitwerking afspraken in addendum bij de overeenkomst
Aanbesteding en bouw installatie
Geplande ingebruikname nascheidingsinstallatie,
2 december 2015
medio december 2015
1e kwartaal 2016
2016-2017
medio 2017
COMMUNICATIE/BEKENDMAKING
Een korte melding van dit besluit op de website en in de Heemsteder volstaat
664153
4/5
Collegebesluit
Collegevergadering: 15 december 2015
BIJLAGEN
Kenmerk 664154
Kenmerk 664155
Kenmerk 664194
664153
Intentieovereenkomst nascheiding huishoudelijk restafval
Brief: intentieverklaring nascheiding huishoudelijk restafval
Presentatie nascheidingsinstallatie AEB
5/5