NL NL MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES

EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 10.5.2012
COM(2012) 216 final
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE
RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ
VAN DE REGIO'S
betreffende het Europees innovatiepartnerschap inzake water
NL
NL
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE
RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ
VAN DE REGIO'S
betreffende het Europees innovatiepartnerschap inzake water
1. Inleiding
Overstromingen, waterschaarste en droogte hebben enorme ecologische, sociale en
economische gevolgen. Ontoereikende waterkwaliteitsniveaus bedreigen de volksgezondheid
en de biodiversiteit. Daarnaast leveren de aanvoer van veilig drinkwater en
rioolwaterzuivering nog steeds problemen op, zowel in Europa als daarbuiten. Om op
duurzame wijze om te gaan met de toenemende druk op de waterreserves, zijn nieuwe,
innoverende benaderingen nodig.
De Europese innovatiepartnerschappen (EIP’s), die zijn voorgesteld in het Europa 2020kerninitiatief “Innovatie-Unie”1, bieden een strategische aanpak en een strategisch kader om
de zwakke punten van het Europese onderzoek- en innovatiesysteem weg te werken en zo
innovaties te versnellen die een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing van
maatschappelijke problemen. Daardoor zal het Europese concurrentievermogen worden
versterkt, wat tot het scheppen van werkgelegenheid en economische groei zal leiden. De
EIP’s zijn een middel om deskundigheid en middelen rond de voornaamste beleidsprioriteiten
te bundelen; alle betrokken belanghebbenden worden immers over de beleidsgebieden,
sectoren en grenzen heen ingeschakeld en bijeengebracht om de voordelen van doorbraken en
innovatie sneller bij de mensen te brengen.
De lidstaten van de EU erkennen het belang van innovatie op het gebied van waterbeheer. Op
21 juni 2011 heeft de Raad van de Europese Unie de Commissie verzocht “onderzoek te doen
naar een innovatief partnerschap betreffende water, in nauwe samenwerking met de lidstaten,
teneinde te komen tot een duurzaam en efficiënt gebruik van water2.
In “Efficiënt gebruik van hulpbronnen - Vlaggenschipinitiatief in het kader van de Europa
2020-strategie”3 komt naar voren hoe belangrijk het is dat Europa zich inlaat met duurzaam
beheer van water als essentiële hulpbron. In het “Stappenplan voor efficiënt
hulpbronnengebruik in Europa”4 worden de mogelijke efficiëntievoordelen benadrukt.
De Commissie werkt momenteel aan een Blauwdruk voor het behoud van de Europese
wateren, de watermijlpaal in het stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik. Deze
blauwdruk zal uiterlijk eind 2012 de beleidsrespons zijn op de uitdagingen van de
implementatieproblemen en -lacunes in verband met het huidige EU-beleidskader inzake het
beheer van de waterreserves. De blauwdruk en het EIP zullen in nauwe coördinatie worden
ontwikkeld om te garanderen dat bij de opstelling en de uitvoering van het EU-beleid inzake
het beheer van de waterreserves innovatieve benaderingen en op de innovatiebehoefte
1
2
3
4
NL
Mededeling COM(2010) 546 definitief.
Conclusies van de Raad van de Europese Unie van 21 juni 2011 (doc. 11308/11).
Efficiënt gebruik van hulpbronnen, COM(2011) 21 definitief.
Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa, COM(2011) 571 definitief.
2
NL
gerichte maatregelen op elkaar worden afgestemd. Voorts zal met het EIP worden
voortgebouwd op het Actieplan voor eco-innovatie5, waarin wordt gefocust op het bevorderen
van innovatie die leidt tot, of althans gericht is op, het verlagen van de milieudruk en het
dichten van de kloof tussen innovatie en de markt.
2. De innovatiekansen benutten
Burgers, ondernemingen, landbouwbedrijven en industrieën zullen steeds meer innovatieve
oplossingen nodig hebben om het water efficiënter en doelmatiger te gebruiken. Innoverend
denken en een slimmer gebruik van innovatie bieden mogelijkheden om nieuwe oplossingen
snel en efficiënt naar de markt te brengen en daarbij in te spelen op de behoeften van de
eindgebruikers in de stads-, de plattelands- en de industriegebieden.
De ontsluiting van het innovatiepotentieel op het gebied van waterbeheer kan in grote mate
bijdragen tot werkgelegenheid, economische groei en een betere concurrentiepositie in
Europa. Een toename met 1 % van de groei van de waterindustrie in Europa kan resulteren in
10 000 à 20 000 nieuwe banen6. Door gebruik te maken van de nieuwe, belangrijke
marktmogelijkheden kan Europa een steeds betere positie innemen als wereldmarktleider in
watergerelateerde innovatie en technologie.
Er is een groot potentieel om de concurrentiepositie en de groei van de Europese watersector,
die bestaat uit 9 000 actieve mkb-bedrijven en alleen al in de waterbedrijven 600 000
rechtstreekse banen biedt6, te bevorderen. Een dergelijk potentieel is er ook voor de andere
watergerelateerde sectoren (waterverbruikende bedrijven, ontwikkeling van watertechnologie,
enz.), waar innovatie de bedrijfsefficiëntie kan opdrijven. Er is een snel groeiende
wereldwijde watermarkt, die in 2020 naar verwachting 1 000 miljard US-dollar zal bedragen7.
De Europese watergerelateerde sectoren werken reeds wereldwijd aan innovatieve
oplossingen voor waterproblemen, maar trekken zelden profijt van de vermarkting daarvan.
Als de hinderpalen voor marktdoorbraken worden weggenomen en Europa's comparatieve
voordelen in de innovatiewaardeketen worden bevorderd, zullen de Europese bedrijven
gemakkelijker oplossingen op de markt kunnen brengen en daardoor hun volledig economisch
potentieel kunnen verzilveren.
Innoverende oplossingen voor de waterproblemen kunnen rechtstreeks ondersteuning bieden
voor ruimere milieudoelstellingen, zoals de bescherming van ons natuurlijk kapitaal en onze
ecosystemen en van de daaraan ten grondslag liggende biodiversiteit. Bovendien zijn
oplossingen op het gebied van drinkwater en afvalwaterbehandeling gunstig voor de
volksgezondheid, wat op zijn beurt tot grote besparingen zal leiden. Verder zullen
oplossingen voor de bescherming van (en in) gebieden die kwetsbaar zijn voor
overstromingen, de openbare veiligheid vergroten en mogelijke economische verliezen
voorkomen.
3. Maatschappelijke uitdagingen
5
6
7
NL
COM(2011) 899 definitief.
Werkdocument van de diensten van de Commissie “Research Joint Programming Initiative on Water”
(doc. SEC(2011) 1250 definitief).
Onderzoeksrapport LUX “Water Cultivation: The Path to Profit in Meeting Water Needs”, 2008.
3
NL
Zonder efficiënt beleid om de innovatie te stimuleren loopt Europa het risico zijn potentieel
op de wereldmarkten voor watergerelateerde innovatie niet te kunnen waarmaken, waardoor
het onnodig technologie van elders zal moeten aankopen om zijn waterproblemen aan te
kunnen8.
Uit recente studies blijkt dat concurrerende behoeften aan het schaarse water tussen nu en
2030 kunnen leiden tot een wereldwijd watertekort van naar verwachting 40 %9, waardoor
ook grote delen van Europa zouden worden getroffen. Verwacht wordt dat de concurrentie om
schoon water steeds meer sociale, economische, ecologische en wereldwijde geopolitieke
gevolgen zal hebben.
De uitdagingen met betrekking tot waterkwaliteit en -hoeveelheid zijn groot. Een groot deel
van het Europese zoetwater loopt het risico de doelstellingen van de EU-kaderrichtlijn Water
in 2015 niet te halen. Uit de eerste analyse van 2009 blijkt dat voor 30 % van de
oppervlaktewateren en 38 % van het grondwater misschien geen goede status zal worden
gehaald10. Dit heeft negatieve gevolgen voor de biodiversiteit en de volksgezondheid en staat
de levering van ecosysteemdiensten in de weg.
Wat de waterhoeveelheid betreft, wordt reeds een derde van het EU-grondgebied op
verschillende breedtegraden door waterschaarste en droogte getroffen. Een vergelijking van
de impact van droogte in de EU tussen 1976-1990 en 1991-2006 laat een verdubbeling van de
getroffen gebieden en de getroffen bevolking zien11. Daarnaast had Europa de voorbije tien
jaar te kampen met meer dan 175 grote overstromingen, die levens kostten, mensen op de
vlucht dreven en grote economische verliezen veroorzaakten11.
Naar verwachting zullen deze uitdagingen toenemen door de klimaatverandering, de
sociaaleconomische ontwikkelingen en de toenemende vraag van de landbouw naar water om
levensmiddelen en biomassa te produceren. Verstedelijking en snelle industrialisering hebben,
in combinatie met demografische ontwikkelingen, de problemen op het gebied van water nog
sneller doen toenemen, en de veroudering van de waterinfrastructuur zorgt op haar beurt voor
verdere uitdagingen. Voorts zullen interacties tussen water en energie en efficiëntiewinsten op
dat gebied steeds belangrijker worden voor het duurzame beheer van water.
Wat de ontwikkelingslanden betreft, is het halen van de millenniumdoelstellingen voor
ontwikkeling op het gebied van rioolwaterzuivering en drinkwater dienstig om de armoede te
bestrijden en de economische ontwikkeling van miljoenen mensen te bevorderen.
4. Het antwoord van de EU
De bescherming van de waterreserves en de stimulering van duurzame economische groei
gaan hand in hand en vragen om een geïntegreerde aanpak. Het EIP zal het zoeken naar
innovatieve oplossingen ter ondersteuning van een doeltreffend waterbeleid in de EU
vergemakkelijken en tegelijk bijdragen tot de ontsluiting van het potentieel van bedrijven en
8
9
10
11
NL
Global Water Intelligence, 2011. Global Water Market 2011 - Meeting the world's water and
wastewater needs until 2016.
McKinsey & Company, 2009. Charting our Water Future: Economic frameworks to inform decisionmaking.
Nota voor de waterdirecteuren: “Preliminary analysis of the River Basin Management Plans in 2009”.
Vergadering van de waterdirecteuren, Warschau, 8-9 december 2011.
Europees Milieuagentschap (EMA), 2010. “Water resources: quantity and flows” - SOER 2010 thematische evaluatie.
4
NL
industrieën om te innoveren en concurrentievoordelen te behalen. Naast de nieuwe
benaderingen op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling zullen ook nieuwe
benaderingen nodig zijn op het gebied van financiering, ICT, governance, ruimtelijke
ordening, instellingen, beheer en andere disciplines of de interacties daartussen.
4.1 De toegevoegde waarde van de EU
De kennis en de technologie waarover de Europese watersector beschikt, zijn weliswaar
uitstekend, maar versnipperd. Het EIP kan een kritische massa creëren door over de sectoren
en grenzen heen hulpbronnen te bundelen, de concurrentie te bevorderen en te zorgen voor
een gelijk speelveld. Maatregelen op Europees niveau kunnen de coördinatie van de
inspanningen, de preventie van doublures en de vaststelling van gezamenlijke doelstellingen
vergemakkelijken, initiatieven opschalen en ervoor zorgen dat innovatieve oplossingen sneller
tot stand komen. Het EIP zal de bestaande hulpbronnen optimaal benutten en acties
aanbevelen waarvoor aanvullende steun nodig is. Voorts zal een EU-benadering de
schaalvoordelen opleveren die nodig zijn om innovatieve oplossingen te ontwikkelen, te
introduceren en te helpen verspreiden.
Water stopt niet bij administratieve grenzen. De grensoverschrijdende kenmerken van
waterbeheer vergen een holistische en geïntegreerde Europese aanpak op het niveau van de
stroomgebieden, zoals geformuleerd in het Europees waterbeleid. Regionale en internationale
coördinatie is een belangrijk middel om dit te bereiken.
Maatregelen aan de vraagzijde (overheidsopdrachten, regelgevingskaders, vaststelling van
normen, enz.) zijn van cruciaal belang voor de invoering en de verdere verspreiding van
watergerelateerde innovaties en moeten in het kader van het EIP worden genomen. De
Europese regelgeving is een grote drijfveer voor innovatie en handelsactiviteit. Het EIP kan
ertoe bijdragen dat innovatieve oplossingen op adequate wijze worden omgezet in
beleidsontwikkelingen en de uitvoering daarvan. Als overheden en nutsbedrijven opdrachten
plaatsen voor waterinfrastructuur, kan dit een belangrijke motor zijn voor de ontwikkeling en
de verspreiding van innovatieve oplossingen. Ook andere regelgevingskaders, zoals de
richtlijn inzake ecologisch ontwerp, kunnen er wellicht toe leiden dat innovatieve ontwerpen
die de beleidsdoelstellingen ondersteunen, een hogere marktpenetratie bereiken. Voor dit alles
moeten bijbehorende normen worden vastgesteld of moeten bestaande normen worden
aangepast.
De EU-instrumenten die gericht zijn op het innovatie-aanbod, bijv. de financiering van
onderzoek en ontwikkeling, moeten op adequate wijze worden afgestemd op de acties,
maatregelen en beleidslijnen aan de vraagzijde die nodig zijn om tot innovaties aan te zetten.
Het EIP zal een sterke onderzoek- en innovatiedimensie koppelen aan
beleidsdomeinoverschrijdende maatregelen aan de vraagzijde, met de bedoeling de introductie
op de markt te versnellen; hiertoe zal gebruik worden gemaakt van innovatieondersteunende
activiteiten op EU-niveau en op het niveau van de lidstaten (herziening van de regelgeving en
indiening van nieuwe regelgevingsvoorstellen, versnelling van de goedkeuring van producten,
snelle procedure voor de vaststelling van normen, opstelling van strategieën inzake
overheidsopdrachten, enz.). Tot slot zal het EIP bedrijven, en met name het mkb,
grensoverschrijdende mogelijkheden bieden om partners te vinden voor de ontwikkeling van
innovatieve oplossingen in de hele EU.
4.2 Doelstellingen en streefdoelen
NL
5
NL
In overeenstemming met de genoemde uitdagingen en mogelijkheden en gezien het belang
van de op Europees niveau te nemen maatregelen dient het EIP inzake water bij te dragen tot
de algemene doelstellingen van het waterbeleid van de EU als omschreven in de
Kaderrichtlijn Water en het Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik, en tot het
oplossen van de moeilijkheden bij de uitvoering. Meer bepaald zijn de uiterlijk in 2020 te
verwezenlijken strategische doelstellingen van het EIP de volgende:

ervoor zorgen dat iedereen over veilig en betaalbaar water beschikt, en dat er
tegelijk voldoende water is voor het milieu;

komen tot een relatieve ontkoppeling tussen enerzijds de uitputting van de
waterreserves en anderzijds het niveau van de economische activiteit in de
belangrijkste EU-sectoren (waaronder energie, landbouw en chemische
producten);

in een context van toenemende druk op de waterreserves de goede status van het
water in alle stroomgebieden van de EU behouden of verbeteren wat betreft
kwaliteit, kwantiteit en gebruik.
Om te meten in welke mate vooruitgang wordt geboekt bij het bereiken van deze strategische
doelstellingen en om de belanghebbenden aan te sporen zich actief in te zetten, worden
streefdoelen vooropgezet. Die weerspiegelen de verschillende actiegebieden die zijn
opgenomen in de strategische doelstelling en het EIP zelf. Deze streefdoelen zullen verder
worden uitgewerkt in het Strategisch uitvoeringsplan, dat in het najaar 2012 zal worden
opgesteld, en zullen nauw samenhangen met de Blauwdruk voor de Europese wateren, die
voor november 2012 is gepland.
In dit verband zijn de streefdoelen van het EIP voor 2020 als volgt:

alle stroomgebiedbeheersplannen worden binnen de termijn (d.i. uiterlijk in 2015)
uitgevoerd. Ondanks de toenemende druk op het water worden de doelstellingen nog
steeds gehaald, met een geringere impact van droogtes en overstromingen,
aangepaste gewassen, een betere waterretentie in de bodem en efficiënte irrigatie.
Alternatieve watervoorzieningsopties worden enkel in aanmerking genomen als er
geen goedkopere mogelijkheden voor besparing bestaan;

de waterverliezen worden in de hele EU tot duurzame niveaus beperkt door innovatie
die vooral gericht is op de regio’s waar die verliezen het acuutste probleem vormen;

de wateronttrekking bedraagt in alle regio’s minder dan 20 % van de beschikbare
hernieuwbare waterreserves.
Dit zal de volgende voordelen op het gebied van innovatie en concurrentievermogen
opleveren:

NL
de tijd die nodig is om innovaties op het gebied van water in Europa op de markt te
brengen, is korter dan in economieën met een vergelijkbaar ontwikkelingsniveau.
Europa is de wereldmarktleider op het gebied van innovatieve oplossingen die een
doeltreffend antwoord bieden op de waterproblemen;
6
NL

in 2030 zullen de eco-bedrijven van de EU die actief zijn op het gebied van
waterbeheer, hun omzet in de EU met 20 % en hun aanbod aan arbeidsplaatsen met
20 % hebben verhoogd12;

de duurzame praktijken op het gebied van waterbeheer komen op de wereldmarkt en
bij de samenwerking op het gebied van water tussen enerzijds de EU en de lidstaten
en anderzijds de naburige landen en de ontwikkelingslanden wordt met die praktijken
rekening gehouden.
Het EIP heeft zelf de volgende operationele streefdoelen:

uiterlijk eind 2012 overeenstemming bereiken over het Strategisch uitvoeringsplan;

uiterlijk in 2013 daadwerkelijk functioneren als platform voor openbare en
particuliere belanghebbenden, zodat efficiënt kan worden samengewerkt aan de
ontwikkeling van innovatieve oplossingen voor de waterproblemen;

uiterlijk in 2013 een op het web gebaseerde markt voor innovaties op het gebied van
water oprichten, waardoor de actoren aan de vraagzijde en die aan de aanbodzijde in
de hele EU met elkaar kunnen samenwerken;

uiterlijk in 2015 de eerste resultaten voorleggen van acties die erop gericht zijn de
grote obstakels voor innovatie weg te werken op het niveau van de EU, de lidstaten
en de regio’s en zo te bewerkstelligen dat de wetgeving en de financiële instrumenten
de innovaties ondersteunen;

uiterlijk in 2020 geteste oplossingen voor 10 grote waterproblemen die met succes
zijn verspreid en opgeschaald, voorleggen.
5. Aandachtsgebieden voor innovatie
Om de activiteiten te optimaliseren die bedoeld zijn om hinderpalen voor innovatie uit de weg
te ruimen, commercieel interessante oplossingen te ontwikkelen en verspreidingsstrategieën
uit te werken, worden de volgende drie Werkpakketten voorgesteld: stedelijk waterbeheer,
landelijk waterbeheer en industrieel waterbeheer. Uitgebreid overleg heeft ertoe geleid dat de
betrokken partijen deze aanpak in grote mate steunen. Het gebruik van werkpakketten is
pragmatisch om de outputactiviteiten van het EIP te structureren door middel van een
coherente groep betrokkenen die met gelijkaardige moeilijkheden te maken krijgen. De
volgende indicatieve beschrijving dient als basis voor de ontwikkeling van de werkpakketten.

Stedelijk waterbeheer
Het stedelijk waterbeheer komt steeds meer onder druk te staan door de toenemende
verstedelijking (naar verwachting zal in 2050 meer dan 80% van de EU-bevolking in
12
NL
De watergerelateerde bedrijven zijn goed voor 33 % van de wereldmarkt voor eco-bedrijven en de
omzet ervan wordt voor 2010 geraamd op 1 150 miljard EUR. In 2010 maakte de werkgelegenheid in
watergerelateerde bedrijven 22 % uit van de totale werkgelegenheid in de eco-industrie in Europa.
(Studie van Ecorys “The number of jobs dependent on the Environment and Resource Efficiency
improvements” – februari 2012).
7
NL
stedelijke gebieden wonen13). Er is nood aan een geïntegreerde aanpak waarbij de stedelijke
waterkringloop centraal staat en met deelname van alle betrokken partijen die voor
uitdagingen staan wat betreft waterbeheer of er enige invloed op hebben. Dit houdt in dat
zowel de belanghebbende beroepsgroepen als burgers en plaatselijke autoriteiten de acceptatie
en toepassing van innovatie waarborgen. Innovatieve oplossingen die gericht zijn op het
verband tussen water en energie, efficiënt (huishoudelijk en industrieel) watergebruik,
waterkwaliteit, waterinfrastructuur, recreatie, volksgezondheid en computerondersteunde
bewustmakingscampagnes zullen van essentieel belang zijn. Er zal worden samengewerkt met
het initiatief "Slimme steden en gemeenten" van de Europese Commissie op het gebied van
energie, vervoer en ICT.

Landelijk waterbeheer
In plattelandsgebieden beïnvloeden biodiversiteit, landbouw, ruimtelijke ordening en beheer
van het bodemgebruik elkaar en kunnen zij met elkaar in concurrentie treden met betrekking
tot de beschikbare waterreserves. Bovendien kunnen plattelandsgebieden een belangrijke rol
spelen bij het voorkomen van overstromingen en bij het inperken van de gevolgen van
waterschaarste en droogte. Het Water-EIP zal het raakvlak behandelen tussen waterbeheer op
het niveau van het landbouwbedrijf en de toewijzing van watervoorraden aan de landbouw op
het niveau van het stroomgebied en de watermassa, en de toegestane druk op de
waterkwaliteit. Het EIP zal afstemmen met het EIP inzake "productiviteit en duurzaamheid
van de landbouw", dat waterkwaliteit en –kwantiteit op het niveau van het landbouwbedrijf
zal behandelen.

Industrieel waterbeheer
Innovatie in industriële processen, ICT-toepassingen en nieuwe technologieën voor een
efficiëntere waterzuivering zullen leiden tot kosten- en energiebesparingen en de
verontreiniging doen afnemen. In industrietakken met een hoog waterverbruik, zoals
energieproductie of de chemische industrie, zal innovatie met het oog op efficiënter
watergebruik in de productieprocessen een positief effect hebben op de totale
"watervoetafdruk". Het Water-EIP zal erop gericht zijn aan de industrie en het MKB de
mogelijkheid te bieden deze innovatie te verspreiden. Er zal onderzocht worden of het WaterEIP complementair is met het EIP inzake grondstoffen.
Er zullen een aantal "transversale thema's" worden omschreven voor kwesties die zich
uitstrekken over verschillende terreinen en van belang zijn voor de activiteiten in twee of drie
werkpakketten. Zij kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op stroomgebiedbeheer,
klimaatverandering en water, het varband tussen energie en water, watergovernance,
watergerelateerde ontwikkelingssamenwerking, financieringstechnieken of normalisatie.
6. Tenuitvoerlegging van het EIP
Een Strategisch Uitvoeringsplan (SIP) zal het uitgangspunt vormen voor de concrete
resultaten van het EIP. Door middel van een bottom-up-benadering zullen in het SIP de
prioriteiten worden bepaald voor initiatieven binnen de werkpakketten alsook de transversale
thema's die behandeld dienen te worden. Het SIP zal ten volle rekening houden met de
13
NL
Afdeling Bevolking van het Departement Economische en Sociale zaken van het secretariaat van de
Verenigde Naties, World Population Prospects: The 2006 Revision and World Urbanization Prospects:
The 2007 Revision, http://esa.un.org/unup.
8
NL
desbetreffende financieringsprogramma's van de EU14 en met de initiatieven die een optimaal
effect van de financiering beogen en bedoeld zijn om bij te dragen aan de doelstellingen van
het EIP. Het SIP zal eveneens de streefdoelen van het EIP onderzoeken, daarbij rekening
houdend met de Blauwdruk voor het behoud van de Europese wateren.
6.1 Resultaten
De uitvoering van het EIP zal tot de volgende resultaten leiden:

Innovatiegebieden
Een eerste reeks innovatiegebieden zal in 2013 worden opgezet om te onderzoeken welke
hinderpalen er zijn voor innovatie, om concrete activiteiten, acties, prototypes en oplossingen
te ontwikkelen, te testen en te demonstreren, in overeenstemming met het SIP en met
betrekking tot een bepaald waterprobleem. Deze kunnen gaan van fysieke
demonstratielocaties
tot
samenwerkingsprojecten
of
netwerkontwikkeling.
De
innovatiegebieden zullen een belangrijke rol spelen in de toepassing van het EIP.

Verspreiding van innovatieve oplossingen
Het EIP zal de ontwikkeling vergemakkelijken van strategieën om doorbraken en innovatieve
oplossingen voor de belangrijkste watergerelateerde problemen te verspreiden en zo de
marktintroductie ervan te versnellen.

Uit de weg ruimen van hinderpalen voor innovatie op het gebied van water
De ontwikkeling van oplossingen om innovatie met succes op de markt te introduceren en te
verspreiden wordt belemmerd door een aantal hinderpalen (financiële, technische, sociale, op
het vlak van regelgeving en normalisatie, enz.). Het EIP zal onderzoeken wat de grootste
hinderpalen zijn voor innovatie. Het EIP zal de maatregelen en acties in kaart brengen die
nodig zijn om de knelpunten uit de weg te ruimen en om te bepalen hoe doorbraken en
innovatie kunnen worden versneld voor elke stap van de waardeketen, van onderzoek tot
markt.

"Markt" voor waterinnovatie
Uiterlijk in 2013 zal een internetmarkt worden ontwikkeld en opgezet. Op deze "markt" zal er
wisselwerking mogelijk zijn tussen diegenen die problemen hebben en diegenen die oplossing
kunnen bieden, ongeacht waar zij zich bevinden. Op deze markt zal toezicht worden
gehouden door de governancestructuur van het EIP en hij zal gekoppeld worden aan andere
gebieden waarop het EIP betrekking heeft.
6.2 Financiering
Het EIP zal onderzoeken welke de best mogelijke wisselwerking is tussen verschillende
financieringsprogramma's op EU-, nationaal en regionaal niveau en particuliere bronnen om
de ontwikkeling van innovatieve oplossingen te versnellen, bijvoorbeeld door gebruik te
maken van het netwerk van financiers van eco-innovatie dat is vastgesteld in het Actieplan
14
NL
Met inbegrip van nationale en regionale onderzoeks- en innovatiestrategieën van het toekomstige
cohesiebeleid van de EU.
9
NL
voor eco-innovatie. De Europese Commissie zal aangepaste ondersteuning voor activiteiten
binnen het EIP in overweging nemen in het kader van 7e kaderprogramma. De lidstaten
worden aangemoedigd om aangepaste investeringen op te nemen in de toekomstige
programma's in het kader van de Structuurfondsen 2014-2020.
7. Governance
Het EIP zal de medewerking en betrokkenheid van alle belanghebbende partijen uit de hele
innovatiewaardeketen vereisen.
Het EIP zal gebruiken maken van en nauw samenwerken met de activiteiten en resultaten van
bestaande Europese, nationale en regionale initiatieven. Daaronder vallen de relevante
initiatieven voor gezamenlijke programmering, programma's voor nationaal en regionaal
onderzoek en innovatie, Europese technologieplatforms, financiële mechanismen, andere
EIP's en andere innovatieve initiatieven, teneinde overlapping te vermijden en synergieën te
bevorderen.
Dankzij het governancemodel zal een bottom-up-benadering mogelijk zijn om prioriteiten
vast te stellen voor gebieden waar innovatieve initiatieven kunnen en moeten worden
genomen. Tegelijkertijd zal het de betrokkenheid van alle betrokken partijen garanderen op
het hoogste besluitvormingsniveau.
stelt vast
ontwikkelt
STUURGROEP
OP HOOG
NIVEAU
STRATEGISCH
UITVOERINGSPLAN
benoemt
TAAKGROEP
WATER - EIP
bepaalt prioriteiten inzake
coördineert
ondersteunt
Secretariaat Water - EIP
NETWERKEN VAN
WERKPAKETTEN &
TRANSVERSALE
THEMA’S
ondersteunt
Figuur 1 Visuele voorstelling van het governancemodel
Er zal een "Stuurgroep op hoog niveau" (HLSG) worden opgericht op verzoek van de
Europese Commissie. De HLSG zal worden voorgezeten door de Europese commissaris voor
milieu en zal bestaan uit andere Europese commissarissen, vertegenwoordigers van de
lidstaten, het Europees Parlement en een verscheidenheid aan betrokken partijen. De leden
zullen worden uitgenodigd op persoonlijke titel en zullen de hele innovatiewaardeketen
vertegenwoordigen. De HLSG zal het mandaat van het EIP bepalen en zal het SIP en een
meerjarendraaiboek voor 2012-2020 goedkeuren. De rol van de HLSG tijdens de
uitvoeringsfase zal opnieuw worden bekeken na goedkeuring van het SIP.
De HLSG zal een Taakgroep benoemen, die qua samenstelling een afspiegeling van de
HLSG zal zijn en die de schakel vormt tussen het operationeel en het besluitvormingsniveau.
De Taakgroep zal verantwoordelijk zijn voor het uitwerken van het SIP, ter waarborging van
een bottom-up-benadering. Nadat het SIP is goedgekeurd, kan de samenstelling van de
Taakgroep opnieuw worden bekeken. Het is daarbij mogelijk om het aantal betrokken partijen
NL
10
NL
dat tijdens de uitvoeringsfase vertegenwoordigd dient te zijn, te verhogen terwijl de
besluitvormingsgroep even groot blijft. Tijdens de uitvoeringsfase van het EIP zal de
Taakgroep een belangrijke rol spelen bij de opvolging van de voortgang van de activiteiten op
grond van de streefdoelen die zijn vastgesteld. Bovendien zal de Taakgroep zorgen voor
coördinatie en kruisbestuiving tussen de activiteiten van het EIP en zal hij ondersteuning
bieden bij de ontwikkeling van verspreidingsstrategieën.
Er zullen operationele netwerken worden opgericht voor elk werkpakket, bestaande uit alle
belanghebbende partijen en de actoren die betrokken zijn bij de innovatiegebieden. Om een
maximale uitwisseling van kennis en ervaring te waarborgen en om uitbreiding van de
activiteiten van het EIP te bevorderen, zullen de netwerken open staan voor andere
watergerelateerde innovatieactiviteiten binnen Europa. De ondertekening van een
verbintenisverklaring zal vereist zijn voor alle leden van de netwerken. De netwerken zullen
verantwoordelijk zijn voor de coördinatie tussen de werkpakketten, in samenhang met de
innovatiegebieden, en voor het vergemakkelijken van de acties die voortvloeien uit het EIP
(marktkansen vinden, de verschillende hinderpalen t.a.v. innovatie uit de weg ruimen,
financieringsmogelijkheden zoeken en verspreidingsstrategieën ontwikkelen). De Taakgroep
zal de activiteiten van de netwerken coördineren en er toezicht op uitoefenen.
Er zal een jaarlijkse "bijeenkomst over het Water-EIP" worden georganiseerd om alle
actoren de gelegenheid te geven bijeen te komen en de outputactiviteiten van het EIP te
bespreken. Tijdens deze bijeenkomst zullen de netwerken samenkomen om verslag uit te
brengen over de activiteiten, ontwikkelingen op te volgen en de voortgang van de
innovatiegebieden te evalueren. Na de bijeenkomst van de werkpakketnetwerken zullen de
transversale thema's samenkomen om de voortgang te bespreken en te bepalen op welke
gebieden verdere actie nodig is. Na deze bijeenkomsten zal de Taakgroep een bijeenkomst
organiseren waarop de netwerken en transversale thema's verslag zullen uitbrengen en
strategische aansturing zullen ontvangen. Tijdens deze bijeenkomsten zal de vooruitgang in
de richting van de streefdoelen worden beoordeeld.
De Europese Commissie zal de taak waarnemen van drijvende kracht en bemiddelaar van het
EIP-proces. Zij zal een EIP-secretariaat oprichten om de Taakgroep te ondersteunen bij de
ontwikkeling van het SIP en om de uitvoeringsfase van het EIP te ondersteunen. Na
goedkeuring van het SIP zal de Europese Commissie het plan beoordelen en zal zij
voorstellen hoe dit zal bijdragen tot het bereiken van de EIP-doelstellingen.
8. Volgende stappen
De Europese Commissie streeft de volgende mijlpalen na:
NL

Behandeling van de EIP-mededeling door het Europees Parlement en de Raad
uiterlijk in mei 2012.

Oprichting van de HLSG en startbijeenkomst vóór de zomer van 2012.

Benoeming van de Taakgroep en oprichting van het EIP-secretariaat uiterlijk in
september 2012.

Ontwikkeling van het SIP door de Taakgroep vóór december 2012.
11
NL
NL

Vaststelling van het SIP door de HLSG in december 2012. De Commissie zal dit
plan, samen met haar opmerkingen, voorleggen aan het Europees Parlement en de
Raad.

Vanaf begin 2013: begin van de uitvoering van het EIP: bijvoorbeeld selectie van de
eerste innovatiegebieden, oprichting van de werkpakketnetwerken, toepassing van de
maatregelen aan de vraagzijde, ontwikkeling van de internetmarkt, enz.

De Europese Commissie zal de EIP's in 2013 opnieuw bekijken om een balans van
de voortgang op te maken.

Regelmatige evaluatie van de bij de uitvoering geboekte vooruitgang, ten opzichte
van de oorspronkelijke streefdoelen.
12
NL