Nieuwsbrief Maart 2014 - Genealogie van Hassel

Beste nieuwsbrieflezers,
2014
Nieuwsbrief Genealogie Maart
Vanwege regelmatig terugkerende problemen met OnsBrabantNet (en dus ook OnsMail)
stuur ik u deze Nieuwsbrief nu in de vorm van een Word-document , als bijlage bij een email.
Ik hoop hiermede problemen van het niet ontvangen (bij de lezers) of terug ontvangen (bij
mij) te voorkomen.
Voor een betere leesbaarheid heb ik ook de inmiddels bekende gele achtergrondkleur laten
vervallen.
Het biedt mij tevens de mogelijkheid om in een enkel geval ook een afbeelding toe te
voegen.
In deze nieuwsbrief speciale aandacht voor Monitors/Notificaties. Een mooi gereedschap bij
uw genealogisch onderzoek.
Verder natuurlijk de agenda met weer een aantal zeer interessante evenementen.
Veel plezier met deze nieuwsbrief, en wellicht tot ziens op een van onderstaande activiteiten.
Met vriendelijke groet,
Johan van Hassel
Monitors
Met het toenemen van informatie op internet neemt ook de behoefte toe om te weten wat er
voor relevante informatie is bijgekomen in een al eerder doorzochte website.
Een van de mogelijkheden daartoe bieden MONITORS of NOTIFICATIES: U krijgt een
melding dat er nieuwe informatie op een website is toegevoegd.
Nu zijn die meldingen er in verschillende soorten:
1 Nieuwe bestanden. Er komt een melding van toegevoegde nieuwe bestanden, b.v de
melding dat voor een bepaalde plaats en/of een nieuwe periode DTB-gegevens zijn
toegevoegd. Als u wilt kijken of er relevante informatie in zit moet u een nieuwe zoekopdracht
geven. Soms kan dat in alléén de toegevoegde bestanden, soms ziet u ook de al eerder
bezochte informatie.
2 Nieuwe onderzoekers. Al iets minder algemeen: U krijgt een melding dat er nieuwe
onderzoekers zijn die een voor u relevante naam onderzoeken.
O.a. de NGV biedt deze service.
3 Veel interessanter is de melding die aangeeft dat er nieuwe informatie is betreffende een
of meer door u opgegeven namen, al dan niet beperkt tot een regio of periode, en die ook
toont.
4 Daarnaast zijn er nog meldingen van lopende discussies, acten, familieberichten in een
bepaalde plaats etc.
Enkele voorbeelden:
Het beste werkt het om een keer een monitor in te stellen, en te kijken of de resultaten u
bevallen. Zo niet, past u de monitor aan.
www.ngv.nl
Leden van NGV kunnen in hun profiel op de website van NGV aangeven of ze bepaalde
familienamen onderzoeken.
1 Log in en ga naar Mijn gegevens>Mijn Genealogische Gegevens en klik op Onderzochte
1
Familienamen. U ziet een overzicht van de door u opgegeven familienamen met globale
aanduiding van de regio's.
2 U kunt hier namen toevoegen. Vink het vakje Monitor aan, en u krijgt een notificatie als
andere leden familienamen toevoegen die overeen komen met de door u opgegeven namen.
Let op: Deze functie staat los van de NGV Contactdienst (Hier staan groepen personen per
regio / periode centraal, voor iedereen beschikbaar) en de NGV Stamboom (hier staan
individuele personen met hun gegevens centraal, voor iedereen die zich als gast registreert).
www.wiewaswie.nl
Voor het bewaren van zoekopdrachten en toesturen van notificaties is een abonnement
noodzakelijk. Op dit moment zijn alleen nog (gratis) Proefabonnementen beschikbaar. Doen
dus.
1. Log in en klik op jouw naam rechtsboven en kies voor Accountinstellingen.
2. Ga naar Ontvang e-Mailnotificaties, en klik op Bewerk Instellingen.
3a. Zet een vinkje bij Gewijzigde Documenten of Nieuwe Documenten als je een melding
wilt ontvangen als er gegevens in documenten zijn aangepast of als er op nieuwe collecties
bij komen. Je kunt deze wijzigingen of toevoegingen ook zien via MijnHome>Dashboard.
3b. Zet een vinkje bij Deelnemerspagina's als je een melding wilt krijgen als een
archiefinstelling de pagina heeft aangepast.
3c. Zet een vinkje bij Favoriete (opgeslagen) zoekopdrachten (en bij uitgebreide
zoekopdrachten) als je meldingen wilt ontvangen als er nieuwe of gewijzigde documenten
zijn die overeenkomen met door jou opgeslagen zoekopdrachten.
4c. Om zoekopdrachten op te slaan ga je naar de homepage, klik op Uitgebreid zoeken in
het venster Personen Zoeken, en geeft daar een zoekopdracht in, b.v. familienaam, periode,
provincie, al dan niet beperkt tot twee namen. Hoe minder informatie u op geeft hoe meer
resultaten. Maar ook: Hoe meer informatie u op geeft hoe gerichter de resultaten.
5c. Bovenaan de pagina met zoekresultaten zie je hoeveel resultaten jouw zoekopdracht
heeft opgeleverd. Achter het totaal aantal zoekresultaten staat een sterretje waarop je kunt
klikken om jouw zoekopdracht op te slaan als favoriet. Dat kan voor zowel uitgebreide als
eenvoudige opdrachten.
De zoekopdracht is nu opgeslagen, en is terug te vinden op Mijn Home, onder het tabblad
Favorieten, onder het kopje Mijn Zoekopdrachten.
Je kunt de naam aanklikken om de zoekopdracht opnieuw uit te voeren. Via het kruisje kun je
de favoriet weer verwijderen.
Let op: Afzonderlijke resultaten (dus per persoon) kun je opslaan met het sterretje in de regel
van dat resultaat. Deze zijn terug te vinden op Mijn Home, onder het tabblad Favorieten,
onder het kopje Favorieten. Hier worden uiteraard geen notificaties van gestuurd.
www.geneanet.org
Deze website verzamelt genealogische informatie van de meer dan twee miljoen
deelnemers, die aan belangstellenden wordt aangeboden. Het betreft dan ca 400 miljoen
personen.
Deze notificaties zijn beschikbaar in het gratis basis-abonnement.
1. Log in en ga naar Mijn Geneanet en kies voor Zoekopdrachten en Meldingen en klik op
Familienamen. U kies daar voor het tabblad Mijn Favoriete Familienamen.
2. U kunt nu familienamen als zoekopdracht aanmelden. Op deze pagina kunt u ook de
zoekopdrachten beheren.
www.online-familieberichten.nl
Deze website heeft als doel het beschikbaar stellen van informatie over familieberichten die
o.a. in de landelijke en regionale bladen gestaan hebben. Het bestand omvat ca 1,1 miljoen
2
gebnoorte-, huwelijks-, en overlijdensadvertenties, bidprentjes, rouwbrieven etc.
1 Registreren is gratis. Let op: bezoek ten minst één keer per jaar de website omdat anders
de opzoekopdrachten vervallen.
2. Ga in het linker menu naar Monitor en klik op Doorgaan. U kunt nu familienamen
toevoegen (en beheren). Gebruik geen tussenvoegsels, maar wildcards (? voor een
willekeurige letter en * voor meerdere letters) zijn mogelijk.
3. Je krijgt na enige dagen een e-mail met de eerste 50 resultaten die aan de zoekopdracht
voldoen, en daarna elke drie dagen tot alle resultaten getoond zijn. Daarna krijg je alleen email als er nieuwe resultaten zijn.
www.online-begraafplaatsen.nl
Het project Online Begraafplaatsen heeft als doel het beschikbaar stellen van
begraafplaatsinformatie. Naast adresgegevens van begraafplaatsen (ca. 1.300) vind u er ook
de index van de overledenen (ca. 900.000 personen), met een afbeelding van de grafzerken
(ca. 600.000). U kunt zoeken op deze indexen. Realiseer u dat deze inventarisatie niet
compleet is. Het accent ligt op het westen en midden van Nederland.
1 Registreren is gratis. Let op: bezoek ten minst één keer per jaar de website omdat anders
de opzoekopdrachten vervallen.
2. Ga in het linker menu naar Monitor en klik op Doorgaan. U kunt nu familienamen
toevoegen (en beheren). Gebruik geen tussenvoegsels, maar wildcards (? voor een
willekeurige letter en * voor meerdere letters) zijn mogelijk.
3. Je krijgt na enige dagen een e-mail met een overzicht van de gevonden resultaten.
Daarna krijg je alleen e-mail als er nieuwe resultaten zijn.
www.stamboomzoeker.nl
Op Stamboomzoeker.nl kun je op personen zoeken in stambomen op internet. Enerzijds kan
men websites met stamboomgegevens aanmelden. Al deze stambomen vormen dan als het
ware één grote database. Anderzijds worden bij een zoekopdracht op Stamboomzoeker.nl
alle aangemelde websites doorzocht. Als je op een resultaat klikt wordt je direct doorgelinkt
naar de internetpagina waarop de gegevens van die persoon staan.
Wat op de website niet direct duidelijk is, is dat er ook een abonnement mogelijk is op de
zoekresultaten.
1. Meld u aan en log in.
2. Voer een zoekopdracht in. Op de resultatenpagina klikt u op Abonneer U Op Nieuwe
Resultaten Voor Deze Zoekopdracht via email (achter het envelopje). U krijgt dan een nieuw
venster waarop u de zoekopdracht kunt bevestigen / opslaan. U krijgt nu regelmatig
notificaties bij relevante wijzigingen in alle doorzochte websites.
3. U kunt uw zoekopdrachten beheren na het klikken op Gegevens Wijzigen (rechts boven
op het scherm).
www.genealogieonline.nl
Genealogieonline is een website die de door de deelnemers aangeboden genealogische
gegevens publiceert.
Geen monitor in de eerder genoemde zin, maar wel een notificatie met betrekking tot de door
u ingevoerde gegevens: Door matching technologie toe te passen kan genealogieonline u
maandelijks wijzen op mogelijke aanknopingspunten met andere publicaties op
genealogieonline. Er wordt hierbij gekeken of de personen die voorkomen in uw
gegevensverzameling voorkomen in of lijken op personen in andere gegevensverzamelingen
op genealogieonline (aanknopingspunten).
Een tweede soort melding betreft de mogelijke aanwezigheid van scans van online
aanwezige actes voor de in jouw stamboom opgenomen personen.
Voor beide meldingen is het wel noodzakelijk om je aan te melden en een Gedcom van jouw
gegevens te uploaden.
3
www.google.nl
Een apart soort notificaties vormen de Google-alerts. U kunt elke gewone zoekopdracht bij
Google bewaren, zodat u een melding krijgt op het moment dat de zoekopdracht nieuwe
resultaten zou opleveren, of als er veel dataverkeer is rond de door u opgegeven
zoekwoorden.
U doet dit door in te loggen op www.google.nl en dan rechtsboven te klikken op het symbool
met de 9 blokjes, en te kiezen voor Meer en eventueel daarna voor Nog meer.
Onder de titel Gespecialiseerd zoeken ziet u Google Alerts. Hier kunt een gewone
zoekopdracht ingeven (dus inclusief meerdere woorden, het minteken om woorden uit te
sluiten etc), het resultaat beperken (b.v. alleen tot boeken) en aangeven hoe vaak en hoe
groot u de meldingen wilt zien.
Tradities: Dopen
Op zoek naar agenda-evenementen kom je soms leuke zaken tegen. Hier b.v. een artikel
over dopen):
http://www.heemkundebladel.nl/images/nieuwsbrief/nieuwsbrief.pdf (ga naar pagina 5).
Ma 10 maart 2014: Start Cursus Aldfaer voor beginners
Cursus Aldfaer 1: 10 maart en 7 april 2014
Doelgroep: deelnemers die willen starten met Aldfaer of er net mee gestart zijn maar het
gevoel hebben dat ze er nog niet gemakkelijk mee kunnen omgaan
De lessen omvatten:
Programma- en systeemeisen - Plaats bestanden - Download, installatie en start - Een
nieuwe stamboom maken en de eerste gegevens invoeren - Hoofdscherm verkennen Invoeren van gegevens - Automatisch aanvullen - Rapporten en overzichten maken op het
scherm - Enkele instellingen - Personenlijst - GEDCOM - Bladwijzer en Referentiepersoon Handig werken - Stamboomzoeker
In september/oktober zal er een vervolgcursus komen voor de personen die al ervaring
hebben met Aldfaer.
Informatie:
Locatie: 't Trefpunt, Belgiëplein, Eindhoven
Tijd: Maandagmiddag van 13:30 - 16:30
Docent en cursusleiding: Johan van Hassel
Kosten: leden € 25,- (niet leden € 35,-), inclusief een kopje koffie of thee en een hand-out.
Informatie en aanmelding (er is momenteel een wachtlijst):
Telefonisch: 0499 37 35 23 of 06 41 65 09 57
E-mail: [email protected]
DI 11 maart 2014: DNA-onderzoek voor genealogie, archeologie en lokale
geschiedenis. Lezing door Marc van Cloot. Eindhoven.
DNA-onderzoek is de meest spectaculaire nieuwkomer in het genealogisch veld: men kan er
familieverbanden mee opsporen en zelfs de hele migratiegeschiedenis van de mens in beeld
brengen. Onze 46 chromosomen bestaan elk uit twee strengen DNA van ca 1 miljard
bouwsteentjes, de nucleotiden. Het onderzoek is gebaseerd op de analyse van het
mannelijke Y-chromosoom dat uitsluitend van vader op zoon vererft. De wetenschappers
lezen de volgorde van de nucleotiden en bepalen van elk individu de typische reeks of het
haplotype.
In onze cellen bevinden zich twee soorten DNA:
- het kern-of Y-DNA en
- het mitochondriaal of mtDNA dat via de vrouwelijke lijn wordt doorgegeven.
De DNA-strengen kopiëren zichzelf om nieuwe cellen te maken. Daarbij ontstaan foutjes,
4
mutaties, die bij de volgende kopieer-sessie worden doorgegeven.
Er zijn 2 soorten mutaties:
- de zeldzame puntmutatie (SNP of snip) komt op een bepaalde plaats van het chromosoom
gemiddeld één keer om de ca 1 miljoen generaties voor bij mannen en vrouwen. Zij is dus
uiterst geschikt om de menselijke migratie of genografie te bestuderen. Dat opent
perspectieven voor de studie van de regionale en lokale geschiedenis.
- de herhalingsmutatie (STR) komt gemiddeld 1 maal per 182 generaties voor, maar enkel bij
mannen. Door vergelijking van STR-waarden is het mogelijk om onderlinge verwantschappen
te bepalen. Dat kan eventueel ook vergeleken worden met oud-DNA uit archeologisch
opgravingen.
Door vergelijking van de haplotypes van verschillende mannen kan men ze opdelen in een
20-tal grote haplogroepen. Dankzij de ‘snips’ deelt men die dan weer op in subhaplogroepen.
In gewone mensentaal: mannen die tot een zelfde haplo- en subhaplogroep behoren,
stammen af van een gemeenschappelijke voorvader. Dat is de basis van de genealogische
genetica.
DNA-onderzoek combineren met klassiek genealogisch onderzoek is de opzet van de DNAprojecten van Familiekunde Vlaanderen (met meer dan 1.000 deelnemers).
Na de bepaling van hun haplo- en subhaplogroep werden de deelnemers onderling
vergeleken. Daarbij vond men dat 42,63 % genetisch verwant is. Dat betekent dat ze tussen
nu en ca 1.000 jaar geleden een gemeenschappelijke voorvader hebben. Een uniek
resultaat. Het project kreeg dan ook internationale belangstelling. De resultaten zijn intussen
gepubliceerd in het boek: DNA Brabant (info op www.brabant-dna.org).
Marc Van den Cloot is voorzitter van Familiekunde Vlaanderen en projectleider van het
Beneluxproject DNA
Informatie:
Locatie: 't Trefpunt, Belgiëplein 20, Eindhoven
Aanvang: 20.00 uur Einde: 22.00 uur
Toegang: Vrije toegang voor leden en niet-leden
Organisator: NGV afdeling Kempen- en Peelland http://kempenenpeelland.ngv.nl/
DI 11 maart 2014: DNA en genealogie. Lezing door Toon van Gestel. Eersel.
DNA erft over van ouder op kind en van cel op cel. Het wordt nauwkeurig gekopieerd, zodat
de erfgenaam nagenoeg dezelfde DNA heeft als zijn ouders. Daarom is DNA bijzonder
geschikt om verwantschap vast te stellen. Het wordt volop gebruikt om stambomen op te
stellen en niet alleen bij mensen.
De modernste stamboom, waarin al het leven is ondergebracht, berust op onderzoek aan
DNA zoals dat mogelijk ook is voor een familie Jansen, die onderwerp is van de lezing. De
vorm van het onderzoek hangt af van de gestelde vraag. Bijzonder is dat mitochondriaal DNA
overerft van moeder op kind en Y-chromosaal DNA van vader op zoon. Hierdoor ontstaan de
stambomen in de rechte vrouwelijke en in de rechte mannelijke lijn: deze worden 'haplogroepen' genoemd. Deze geven een beeld van de herkomst van de moderne mens en zijn
verspreiding vanuit Afrika over de gehele aarde.
Dit onderwerp kwam aan de orde in de eerste lezing.
In deze lezing worden een aantal concrete resultaten van het onderzoek tot nu toe gegeven.
Desgewenst zal de spreker ook verband leggen tussen de aard van het DNA en zichtbare
eigenschappen.
Toon van Gestel is opgeleid als geneticus en is nu gepensioneerd biologie-leraar. Hij werkte
mee aan het project Genetische Genealogie in Nederland en is mede-auteur van 'Zonen van
5
Adam in Nederland'. Sinds kort is hij voorzitter van de Nederlandse Genealogische
Vereniging.
Informatie:
Locatie: Streekmuseum Acht Zaligheden, Kapelweg 2, Eersel
Tijd: 20.00 uur Einde: 22.30 uur
Toegang: Gratis voor leden, niet-leden betalen € 5,00 (incl koffie/thee)
Organisator: Heemkundige Studiekring De Acht Zaligheden Eersel.
http://www.hskdeachtzaligheden.nl/evenementen/.
DO 13 maart 2014: Start Cursus Onderzoek je woonomgeving. Tilburg.
Wanneer is mijn huis gebouwd? Wie woonden er? Heeft er al eerder iets op deze plek
gestaan? Hoe zag de omgeving er vroeger uit? Op deze vragen vind je een antwoord aan de
hand van o.a. het bouwarchief, het kadaster, het bevolkingsregister en notariële archieven.
Informatie:
Locatie: Kazernehof 75, Tilburg.
4 bijeenkomsten 13, 27 maart, 10, 24 april.
Donderdagmiddag 14.00 tot 16.00 uur
kosten: € 84,Meer informatie en inschrijven: http://www.regionaalarchieftilburg.nl
DI 18 maart 2014: Historische boerderijen in soorten en maten. Lezing door Jan
Timmers. Vessem.
Oude boerderijen beginnen schaars te worden. Veel oude boerderijen hebben geen
agrarische functie meer en zijn verbouwd tot woonhuis. Toch blijven we dat boerderijen
noemen, omdat ze er nu eenmaal zo uitzien. Veel boerderijen blijven gelukkig herkenbaar als
agrarisch gebouw, waarin woning en stal en soms ook een schuur gecombineerd waren
onder één dak. Brabant staat bekend om zijn langgevelboerderijen. Veel boerderijen in
Brabant hebben ook die vorm. Dat komt omdat de langgevelboerderij een redelijk moderne
vorm is van de agrarische gebouwen die we kennen. De langgevelboerderij is zo ongeveer
het eindpunt in de ontwikkeling van de boerderij. In oostelijk Brabant komen meer soorten
boerderijen voor. Voordat de langgevelboerderij zijn intrede deed bestonden er andere
vormen en typen. In de lezing wordt ingegaan op de ontwikkeling van de boerderij in oostelijk
Brabant. We beginnen in de middeleeuwen en zullen de ontwikkeling verder volgen. Het gaat
over hallehuizen, hoekgevelboerderijen, kortgevels, krukhuizen en dwarshuizen. Ook na de
introductie van de langgevelboerderij blijven er ontwikkelingen en ontstaan er weer allerlei
varianten. En met de ontginning van de heide en het peelgebied introduceerden de
ontginners ook nog soorten boerderijen vanuit andere delen van Nederland, die je in oost
Brabant zelden ziet.
Informatie:
Locatie: Jacobushoeve, Jan Smuldersstraat4, Vessem
Tijd: 20.00 uur
Toegang gratis.
Organisatie: HKK De Hooge Dorpen. www.heemkundevereniging.nl
DI 18 maart 2014: Verwerkt Verleden. Lezing door Theo de Jong. Helmond.
Al vanaf de prehistorie leven er mensen binnen het huidige grondgebied van Helmond. Er
zijn nederzettingen uit de steentijd, bronstijd en ijzertijd ontdekt langs beken en op hoge
6
landruggen. Op ’t Hout lagen in de Romeinse tijd belangrijke nederzettingen en een grafveld.
De Oude Toren in Stiphout was gedurende de middeleeuwen een middelpunt van een
levendig gehucht.
Theo de Jong is Stadsarcheoloog Helmond.
Informatie:
Locatie: De Kamenij, Jeroen Boschstraat 19, Helmond
Tijd: 20:00
Organisatie: HKK Helmont. www.heemkundekringhelmont.nl
DI 18 maart 2014: WieWasWie. Presentatie en demonstratie door Sytske Visscher. 'sHertogenbosch.
Mevrouw Sytske Visscher, onderzoeksmedewerkster van het CBG, geeft uitleg over de
uitgebreide zoekmogelijkheden en de toekomstplannen van WieWasWie.
Iedereen die stamboomonderzoek doet, komt vroeg of laat terecht op de website
'WieWasWie'.
Deze website, de opvolger van Genlias en een samenwerking tussen 20 archiefinstellingen,
biedt de gegevens uit de registers van de Burgerlijke Stand, veel Doop-, Trouw- en
Begraafboeken en andere genealogische bronnen. Steeds meer archieven voegen daar ook
de bijbehorende scan aan toe.
De data zijn door vrijwilligers van de archiefinstellingen ingevoerd.
Begin 2014 zijn meer dan 86 miljoen persoonsverwijzingen opgenomen.
Begin 2012 is het ons zo vertrouwde Genlias definitief vervangen door WieWasWie. Deze
overstap ging niet zonder slag of stoot en werd ook niet door iedereen van harte verwelkomd.
Inmiddels zijn we allemaal min of meer gewend geraakt aan de nieuwe database. Ook de
hoeveelheid beschikbaar materiaal is vele malen groter dan in Genlias het geval was.
Informatie:
Locatie: Sociaal Cultureel Centrum De Helfheuvel, Helftheuvelpassage 115, 'sHertogenbosch
Aanvang: Let op: 19.30 uur Einde: 21.30 uur
Toegang: NGV-leden gratis. Gasten en belangstellenden € 5,=
Organisator: NGV Afd: 's-Hertogenbosch - Tilburg www.ngv.nl/wwwHTB
WO 19 maart 2014: Dat gaat naar Den Bosch. Lezing door Aad Engelfriet te Helmond
en excursie 's-Hertogenbosch.
Na een korte wandeling in Den Bosch belanden we recht in de Middeleeuwen, Lepelstraat,
Molenstraat, Uilenburg, je kijkt je ogen uit. Je komt daar zomaar een 13e eeuws huis tegen,
Zoete Lieve Gerritje, een schuilkerk deur uit de 17e eeuw...
Via de oude Munt, waar tegenover ooit Van Grobbendonck woonde, de Spaanse
bevelhebber tijdens het beleg van 1629, belandden we bij een Refugiehuis met nog
kanonskogels in de muur uit 1629. Aan de overkant het Oranje Bastion, met hopelijk
zichtbaar het Boze Griet kanon, bijnaam Stoer Geweld, een cynische naam voor een kanon
uit 1510 (!) dat nooit heeft gefunctioneerd! Daarna wandelen we via de schilderachtige Grote
Hekel naar de Parade. Voor de Kathedrale Basiliek van St. Jan de Evangelist gaan we
rechtsaf op weg naar de Zusters van Orthenpoort en de 19e eeuwse Bank van Lening, ook al
weer met een schitterend uitzicht over de Binnendieze, net zoals bij het Groot Ziekengasthuis
met de restanten van de oudste waterpoort in Nederland: 13e eeuw! En natuurlijk hoort u ook
nog o.m. de verhalen over het Zwanenbroedershuis en het bezoek van Napoleon.
7
Informatie:
Locatie: Volksuniversiteit, Dijksestraat 142 Helmond
Tijd: woensdag 19.30-21.00 uur
Excursie: op 2 april 2014; vervoer eigen rekening.
Prijs: voor lezing én excursie. € 22,Opgave: www5.volksuniversiteit.nl/helmond bij Cultuur.
DO 20 maart 2014: Het Brabantse landschap, de vorming daarvan en zijn vroege
bewoners. Lezing door Jan Broertjes. Deurne
Rond 2,5 miljoen jaar geleden begint het Kwartair, de vierde geologische periode. Het
Kwartair is bekend vanwege de afkoeling van de aarde waarbij een aantal ijstijden optreden.
Nederland ligt aan de rand van de Noordzee, waarin diverse rivieren in uitmonden.
De rivieren voor Zuid-Nederland waren vooral Rijn en Maas; zij brachten veel
afbraakmaterialen uit het hoger gelegen achterland met zich mee. Zo ontstond een delta, het
huidige Nederland. Tijdens des was het zo koud dat veel neerslag als sneeuw op het land
bleef liggen waardoor de zeespiegel daalde. Ook was tijdens zo’n ijstijd de bodem vrijwel
permanent bevroren.
Deze ijstijden werden afgewisseld door warmere tussen-ijstijden, vergelijkbaar met het
klimaat waarin wij nu leven. Daarnaast was de bodem ook in beweging door opheffing en
daling waarbij breuken in de aardkorst ontstonden, die zijn uitwerkingen had op het
geologisch product.
Vooral smeltwater-dalen tijdens de ijstijden en de aanvoer van materiaal door de wind
hebben hun stempel gezet op ons huidige landschap. In dit landschap vond de mens al
vroeg zijn weg; zij reageerden hierop met hun verblijfplaatsen, hun doden ter aarde
bestelden en de wegen waarover zij zich verplaatsten. Vooral deze landschapsvormen, het
reliëf en de beken en de mens krijgen aandacht in de lezing.
Informatie
Locatie: Groot Atelier Museum de Wieger, zijingang Oude Liesselseweg, Deurne.
Tijd : 20:00
Toegang: De lezing is voor de leden van de gratis. Niet leden betalen €2.50.
Organisatie: HKK H.N.Ouwerling. Deurne. http://www.heemkundekringdeurne.nl
DO 20 maart 2014: Boxtel: een heerlijkheid tussen twee heren ca. 1100 - 1652, van
hulde aan de keizer naar trouw aan de hertog. Lezing door Hans de Visser. Oirschot.
Pater kapucijn Hans de Visser heeft een groot aantal historische bronnen in binnen- en
buitenlandse archieven bestudeerd. In zijn publicatie schetst hij de bijzondere bestuurlijke en
religieuze rol die Boxtel gedurende de Middeleeuwen had als heerlijkheid.
De plaats was onder de Heren van Boxtel niet afhankelijk van de hertog van Brabant, maar
viel als rijksleen rechtstreeks onder het gezag van keizer Karel de Vierde van het Roomse
Rijk. Een leenbrief uit 1356, die Boxtel bijzondere rechten gaf, diende als oorspronkelijke
bron voor een studie.
De publicatie eindigt in het jaar 1652 als de Tachtigjarige Oorlog ervoor zorgt dat Boxtel zijn
onafhankelijke status als rijksleen verliest. De leenbrief van keizer Karel uit 1356 blijkt dan
niets meer waard en Boxtel valt voortaan onder de Staten-Generaal.
Informatie:
Locatie: Café 't Vrijthof, Molenstraat 6, Oirschot
Tijd: 20:00 uur.
8
Toegang: gratis voor leden en niet-leden.
Organisatie: HKK De Heerlijkheid Oirschot. www.deheerlijkheidoirschot.nl
DO 20 maart 2014: Koning Willem II en Tilburg. Lezing door Ronald Peeters. Tilburg.
Ronald Peeters, hoofd Stadsmuseum Tilburg, zal vertellen over de band van de koning met
de stad Tilburg. De persoon van Willem II staat meer dan 160 jaar na zijn dood weer volop in
de belangstelling. Over de levens van de Nederlandse koningen verschenen eind 2013 een
drietal boeiende biografieën. En het kunstbezit van de 'Tilburgse' koning is vanaf 5 maart in
Nederland te zien in een mooie tentoonstelling. Maar Willem II regeerde amper 8 jaar en is
de minst bekende van de drie vorsten. Zijn beeld is lang weggedrukt tussen dat van zijn
voorganger en opvolger. Zijn biograaf, historicus Jeroen van Zanten, legt uit waarom dat
onterecht is. Willem II was immers ook 'de held van Waterloo' en nauw betrokken bij de
grondwetsherziening van 1848.
Informatie:
Locatie: De Bibliotheek Tilburg Centrum, Koningsplein 10, Tilburg.
Tijd: 19:00 tot 21:00
Toegang: Gratis voor leden Heemkundekring Tilborch, € 2,00 voor bibliotheekleden, € 4,00
voor niet-leden.
Aanmelden: Bij deze lezing is het noodzakelijk om van tevoren aan te melden. Dat kan via
[email protected].
Organisatie: HKK Tilborch in samenwerking met Boekhandel Livius en de Bibliotheek Tilburg
Centrum.
ZA 22 maart 2014: Genealogische contactdag. Boxmeer.
Ook in 2014 wordt een grote genealogische dag gehouden.
Wilt u weten, wat er allemaal te doen is? Kijk dan binnenkort naar de Facebookpagina van de
afdeling
www.facebook.com/NGV.LvC waar de speciale flyer voor deze dag gedownload kan worden.
Nieuw is de aanwezigheid van het BHIC en de Duitse collega's van Familienkundliche
Vereinigung Mosaik uit Kleef (Duitsland).
Informatie:
Locatie: Stationsweg 12, 5831CR BOXMEER
Aanvang: 10.00 uur Einde: 16.00 uur
Toegang: Gratis toegankelijk voor leden en niet-leden
Organisator: NGV-afdeling Land van Cuijk en Ravenstein
http://landvancuijkenravenstein.ngv.nl/
ZA 22 maart 2014: Inloop Bibliotheek Best.
STAMBOOMONDERZOEK, iets voor u ... ?! 'misschien kunnen wij helpen'
Bent u geïnteresseerd in uw voorouders? Wilt u ontdekken waar ze vandaan komen? Maar
weet u niet goed hoe u moet beginnen of is uw onderzoek vastgelopen? Of gebruikt u (nog
niet) een genealogisch computer programma voor het vastleggen van uw gegevens waar u
vragen over heeft?
Kom dan zaterdag 22 maart 2014 tussen 11.00 uur en 13.00 uur naar de bibliotheek Best .
Op deze dag zijn verschillende medewerkers van de Heemkunde Kring Best 'Dye van Best'
en de afdeling Kempen- en Peelland van de Nederlands Genealogisch Vereniging aanwezig,
9
wellicht dat zij u kunnen helpen!
Tip voor beginners
Verzamel voor uw bezoek aan ons alvast zoveel mogelijk informatie over uw ouders en
grootouders zoals: hun volledige namen, geboortedata, geboorteplaatsen en eventueel waar
en wanneer ze getrouwd of overleden zijn.
Informatie:
Locatie: Bibliotheek, Raadhuisstraat, Best.
Tijd: 11:00 - 13:00
Toegang: Vrij voor iedereen.
Organisatie: Heemkunde Kring Best 'Dye van Best' en de afdeling Kempen- en Peelland van
de Nederlandse Genealogische Vereniging.
WO 26 maart 2014: Constantijn Huygens op dienstreis naar Eindhoven, Cranendonck
en elders, 1654. Lezing door Em. Prof. Dr. Simon Groenveld. Soerendonk.
Van de beroemde dichter, schrijver en musicus Constantijn Huygens (1596-1687) duiken nog
steeds onbekende teksten op. Zo kwam onlangs een levendig, nooit gepubliceerd verslag
tevoorschijn van een reis in 1654, in dienst van het Oranjehuis gemaakt naar prinselijke
goederen in Eindhoven en Cranendonck, Luxemburg en het Duitse Meurs. Het laat ons
weinig bekende kanten van Huygens zien. Hij is hierin bezig om, namens de Nassause
Domeinraad, belastingen te verpachten en de toestand van kasteel Cranendonck te
controleren, met het verkopen van bomen in Luxemburg, vernieuwen van een waterkering in
de rivier de Our bij Vianden en te gelde maken van onroerend goed in Meurs. Hij toont de
problemen van het reizen in zijn tijd en de gevaren wegens rondtrekkende legers. Deze
lezing gaat over Huygens tocht in het algemeen, over zijn korte verslag van zijn verblijf in de
Meierij in het bijzonder, en over de achtergronden die de Domeinraad deden besluiten tot
deze reis.
Prof. dr. S. Groenveld was tot zijn emeritaat in 2006 hoogleraar in de Geschiedenis en
Cultuur van de Republiek der Verenigde Nederlanden aan de Universiteit Leiden. Hij
publiceert over onderwerpen uit de zestiende tot en met achttiende eeuw.
Informatie:
Locatie: De Smederij, Dorpstraat, Soerendonk
Tijd: 20.00 uur
Entree: Gratis voor leden; niet-leden betalen € 2,50
Organisatier HKK De Baronie van Cranendonck. http://www.heemkundekringcranendonck.nl
WO 26 maart: De Bossche Bisschop Sonnius (1506-1576). Lezing door Harold van
Overbeek. Son.
Op 12 mei 2009 stond het bisdom Den Bosch stil bij het feit dat het precies 450 jaar geleden
werd opgericht. De oprichting gebeurde door de bekrachtiging van de bul Super Universas
door Paus Paulus IV. In 2009 bestond niet alleen het bisdom Den Bosch 450 jaar, maar ook
andere bisdommen zoals Roermond, Antwerpen, Gent en Brugge. Was dit toeval of zat er
meer achter?
In de 16e eeuw was de reformatie in alle hevigheid losgebarsten in de Lage Landen. De
katholieke Kerk voelde zich bedreigd door ketterse stromingen, zoals die van Luther, Zwingli
en Calvijn, omdat zij het kerkelijk leergezag ondermijnden.
Tot 1559 behoorden onze streken tot het prinsbisdom Luik, maar de prinsbisschoppen
beseften niet wat er zich allemaal in “het hoge noorden” afspeelde. Voor hen was de
10
reformatie een ver-van-mijn bed-show. Het wereldlijk gezag, - vooral koning Filips II, de Heer
der Nederlanden -, zag wél de gevaren van de reformatie, want zijn rijk dreigde door
godsdiensttwisten te worden verscheurd. Er moesten maatregelen genomen worden om het
tij te keren. De katholieke Kerk zou zich door een contra-reformatie moeten verzetten tegen
nieuwlichterijen en daarom moest er een daadkrachtig kerkelijk bestuur komen dat tegen een
stootje kon. Een oplossing daarvoor werd gevonden in het oprichten van nieuwe (kleinere)
bisdommen. Koning Filips II stuurde de Brabander Franciscus van der Velde (Sonnius) naar
Rome om deze zaak bij de paus te bepleiten. Sonnius zou de drijvende kracht worden van
de nieuw op te richten bisdommen om vervolgens zelf de eerste bisschop van Den Bosch
(1561-1570) en daarna ook nog eens de eerste bisschop van Antwerpen (1570-1576) te
worden.
Wie was deze Sonnius? Hij was professor in Leuven, inquisiteur, bisschop en concilievader.
Kortom, alle aspecten van de reformatie komen samen in één persoon. Het leven van
Sonnius geeft een mooi beeld van hoe men in de 16e eeuw priester werd, wat het betekende
om professor te zijn aan een universiteit, wat het vak van inquisiteur in de Lage Landen
inhield en hoe een bisschop invloed uitoefende in zijn bisdom.
Zijn werk was alles behalve gemakkelijk. Het oprichten van nieuwe bisdommen bracht grote
veranderingen met zich mee in een gebied waar reeds oude structuren lagen. Kapittels en
abdijen hadden in onze streken eeuwenlang een machtspositie, maar deze kwam in het
geding doordat er nu een bisschop kwam die de scepter zwaaide. De oprichting van het
bisdom Den Bosch ging niet zonder slag of stoot, maar toch werden de fundamenten en
structuren gelegd die nog steeds actueel zijn.
Informatie:
Locatie: Zaal De Zwaan, Markt 9, Son
Tijd: 20:00
Toegang: Vrij
Organisatie: HKK Son en Breugel http://www.hkksonenbreugel.nl
ZO 30 maart 2014: Genealogiebeurs. Houthalen (België).
Locatie: Zaal Bennewed, Binnenvaartstraat 51, Houthgalen(BE)
Meer informatie nog niet bekend.
Verdere informatie te zijner tijd: http://kempenenpeelland.ngv.nl/
DI 8 april 2014: Een criminele lezing. Lezing door Simon van Wetten. Eersel.
Niemand kan zijn lot ontlopen. Dat geldt voor u en voor mij, de moderne mens, maar dat was
in de periode 1500-1800 niet anders. Dat wil niet zeggen dat er niemand in drie eeuwen het
lot tartte.
Na een onderzoek in het gemeente-archief van Gemert-Bakel (zo’n 10.000 dossiers in het
crimineel-civielrechtelijk archief) treffen we ongeveer 40.000 mensen aan die het lot wél
durfden tarten en uiteindelijk aan het kortste eind trokken niet zelden in de vorm van een
gestropt touw, bungelend aan een galg.
Dit alles biedt een verrassende, soms onthutsende en niettemin kostelijke inkijk in het leven
van alledag in een willekeurig dorp. Wat er uit de oude dossiers opwelt is typerend voor het
Brabantse platteland van toen en brengt ons in aanraking met de normen en waarden, zeden
en gewoonten van de dorpse samenleving van destijds. U wordt meegenomen naar de harde
tijden van weleer, ziet de activiteiten van een notoire paardendief in 1672, de bedelbrieven
van rondzwervende invaliden, van Thijs met-den-crommen-mond, ziet wat schokkende
11
scènes uit een huwelijk en wat de criminele gevolgen zijn van een pestepidemie.
We dobbelen tegen elkaar om een varken en zien hoe iemand de kerk steunt door de
pastoor te beledigen. We doorlopen tientallen dossiers en dan blijkt dat het een prachtige
bron is, ook voor genealogen. Het is weliswaar een criminele maar tegelijkertijd ook een
sfeervolle lezing waarbij het publiek ook wordt uitgenodigd mee te doen.
Informatie:
Locatie: Streekmuseum Acht Zaligheden, Kapelweg 2, Eersel
Tijd: 20.00 uur Einde: 22.30 uur
Toegang: Gratis voor leden, niet-leden betalen € 5,00 (incl koffie/thee)
Organisator: Heemkundige Studiekring De Acht Zaligheden Eersel.
http://www.hskdeachtzaligheden.nl
DO 10 april 2014: Het project DeurneWiki. Lezing door Pieter Koolen. Elsendorp.
www.deurnewiki.nl is een project van heemkundekring H.N. Ouwerling in Deurne.
Het is een website opgezet volgens het principe van Wikipedia. Iedereen kan dus bijdragen
aan de inhoud van de site.
Het bevat inmiddels bijna 6.500 artikelen en er zijn bijna 350 geregistreerde gebruikers.
Pieter Koolen is een van de drijvende krachten achter DeurneWiki.
Hij zal het gehoor meenemen op een verrassende (en verslavende) zwerftocht door de rijke
inhoud van deze website, die door de migratie van vroeger tijden ook van genealogisch
belang kan zijn voor families buiten Deurne.
Informatie
Locatie: Ripseweg 2, Elsendorp
Aanvang: 20.00 uur
Toegang: Gratis toegankelijk voor leden en niet-leden
Organisator: NGV-afdeling Land van Cuijk en Ravenstein
http://landvancuijkenravenstein.ngv.nl/
U kunt uw vragen over het gebruik van de computer per e-mail stellen: johan.van.hassel at
gmail.com
Via dit e-mailadres kunt u zich ook Aan- en afmelden.
Verandering van E-mail adres doorgeven a.u.b.
Hebt u informatie die interessant is voor genealogen in onze regio, stuurt u die dan door.
12