3. Wat zijn afvalstoffen?

3. Wat zijn afvalstoffen?
Voor de regelgeving is het noodzakelijk dat het begrip afval goed gedefinieerd is.
Wat is afval en wat niet?
Volgens artikel 1.1 van de Wet milieubeheer zijn afvalstoffen
‘alle stoffen, preparaten of producten, waarvan de houder zich
ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen’.
Deze definitie is overgenomen uit de Europese Kaderrichtlijn
afvalstoffen. Gelet op deze definitie zijn overblijfselen,
die niet bewust zijn geproduceerd maar vrijkomen bij een
productieproces en overblijfselen die na consumptie van
een product bij consumenten en bedrijven vrijkomen, aan te
merken als ‘afvalstoffen’.
Onderscheid afvalstoffen en niet-afvalstoffen
Onder omstandigheden kunnen overblijfselen na productie
of consumptie echter worden aangemerkt als bijproducten of
tweedehands producten.
Bijproducten
Voor de scheiding tussen de bijproducten en afvalstoffen
heeft de Europese Commissie criteria opgesteld. Voor het
vaststellen of er sprake is van een bijproduct moet het
overblijfsel voldoen aan vier criteria:
1.Het is zeker dat de overblijfselen zullen worden gebruikt.
2.De overblijfselen kunnen onmiddellijk worden gebruikt,
zonder andere behandeling dan de gangbare.
3.De overblijfselen worden geproduceerd als een integraal
onderdeel van een productieproces.
4.Het verdere gebruik moet rechtmatig zijn. Met andere
woorden: het gebruik van de stof, het preparaat of het
voorwerp moet voldoen aan alle voorschriften op het
gebied van productie, milieu en gezondheidsbescherming.
Toegepaste overblijfselen mogen niet leiden tot ongunstige
effecten op het milieu of de menselijke gezondheid.
Tweedehands goederen
Tweedehands goederen zijn afvalstoffen die door controle,
schoonmaken of repareren weer voor hergebruik worden
gereedgemaakt en dan niet meer als een afvalstof worden
beschouwd (artikel 3, 13 en 16 van de Kaderrichtlijn).
Nieuw: nuttige toepassing
In de nieuwe kaderrichtlijn is bepaald dat specifieke
afvalstoffen niet langer afvalstoffen zijn als zij een
behandeling voor nuttige toepassing hebben ondergaan
en voldoen aan de daarvoor door de Europese Commissie
opgestelde criteria. Totdat deze specifieke criteria zijn
aangenomen, blijven het afvalstoffen die hun afvalstatus
pas verliezen als het gehele behandelingsproces is afgerond.
Momenteel (september 2010) wordt gewerkt aan het
opstellen van criteria voor o.a. oud ijzer, aluminium, papier en
karton en glas.
8
Wie bepaalt wat afval is ?
Binnen Nederland bepaalt de provincie meestal wat afvalstoffen zijn en wat niet. Bij in- en uitvoer is de minister van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) het bevoegd gezag, of Agentschap NL in opdracht van de
minister van VROM.
Enkele voorbeelden: afval of geen afval
Hergebruik van afgedankte consumptieproducten
Veel afgedankte consumptieproducten, zoals kleding,
meubels, boeken en koelkasten, krijgen na afgifte aan een
kringloopwinkel een tweede leven. Omdat de eerste eigenaar
zich van de spullen ontdoet, is sprake van afvalstoffen.
Toch zullen deze spullen als tweedehands producten worden
geclassificeerd, niet als afvalstoffen.
Hergebruik van (licht) verontreinigde grond
Met de herziening van de Kaderrichtlijn afvalstoffen bestaat
binnen Europa een gemeenschappelijk standpunt over bodem
en grond. Twee zaken vallen buiten deze richtlijn en worden
dus niet als afvalstoffen gezien:
• Bodem, met inbegrip van niet-uitgegraven verontreinigde
grond en duurzaam met de bodem verbonden gebouwen.
• Niet-verontreinigde grond en ander in de natuur
voorkomend materiaal afgegraven bij bouwactiviteiten,
indien vaststaat dat het materiaal in natuurlijke staat wordt
gebruikt voor bouwdoeleinden op de locatie van afgraving.
Hergebruik van afval als brandstof
Veel afvalstoffen worden gebruikt als brandstof. Voordat de
afvalstoffen als brandstof kunnen worden ingezet, is eerst
een bewerking nodig. Door deze bewerking verliezen de
afvalstoffen de afvalstatus niet. Ook geldt dat de bewerkte
stoffen qua aard en samenstelling niet vergelijkbaar zijn
met de primaire grondstoffen. Deze stoffen blijven dan
ook afvalstoffen, ook nadat ze zijn bewerkt tot brandstof.
Uitzonderingen hierop zijn uitwerpselen, stro en andere
natuurlijke, niet-gevaarlijke materialen rechtstreeks
afkomstig uit de bos- of landbouw die worden gebruikt voor de
productie van biomassa.
De regels voor het vervoer van afval zijn op deze twee punten
dus niet van toepassing maar wel die van grond, baggerspecie
en bouwstoffen (zie hoofdstuk Grond, baggerspecie en
bouwstoffen). In alle andere gevallen is er in beginsel sprake
van afvalstoffen, omdat men het materiaal niet ter plaatse kan
toepassen en men er zich dus van moet ontdoen!
9