4. Verzekeringen voor de afzender

4. Verzekeringen voor de afzender
De afzender is de partij die opdracht geeft tot transport van de goederen. Voor de afzender
zijn verschillende verzekeringen beschikbaar: de goederentransportverzekering, de seller’s
and buyer’s interest-verzekering en de rejectionverzekering.
4.1 Goederentransportverzekering
De vervoerder is beperkt aansprakelijk voor schade aan
de vervoerde goederen (zie 3.2). Ook zijn er situaties dat
de vervoerder in het geheel niet aansprakelijk is, zoals bij
overmacht of bijzondere risico’s (zie 3.1). Mede daarom is het
van groot belang dat de ladingbelanghebbende zelf ook de
goederen verzekert. Vooral bij lange reizen kunnen goederen
beschadigd raken, bijvoorbeeld door (over)laden en lossen.
Ook kunnen zich onverwachte gebeurtenissen voordoen. Het
vervoerende roll-on-roll-offschip kan vergaan, de vrachtwagen
kan betrokken raken bij een ongeval of de goederen kunnen
gestolen worden gedurende de reis. De verzekering die deze
schade dekt, is de goederentransportverzekering.
Wie is de ladingbelanghebbende?
De ladingbelanghebbende is meestal de afzender. Bij
vervoer vanwege een handelstransactie kan het risico
gedurende het vervoer overgaan van verkoper op koper.
In dat geval wordt de geadresseerde onder de vervoerovereenkomst de belanghebbende partij. Zie ook 2.2.
Begin en einde van de verzekerde reis
Alle goederentransportverzekeringen dekken ‘van pakhuis
tot pakhuis’. Nauwkeuriger gezegd: het risico gaat in op het
moment dat de goederen, die in het pakhuis of op de plek
van verzending opgenomen worden voor de reis, vervoerd
gaan worden. De dekking eindigt wanneer de goederen na
het vervoer op de daartoe aangewezen plek in de loods of
andere plek van inontvangstneming zijn geplaatst. Dit wordt
ook wel de ‘stelling-tot-stellingclausule’ genoemd, omdat de
verzekering ook de schade dekt die ontstaat bij handelingen
in het magazijn in het kader van vervoer. Bijvoorbeeld als
een medewerker in opdracht van de verzekerde een pallet
met goederen met zijn vorkheftruck uit de stelling haalt,
ermee naar de gereedstaande vrachtauto rijdt en de pallet per
ongeluk van de lepels van de vorkheftruck laat vallen. Ook het
interne transport in de loods van en naar de vrachtwagen valt
dus onder de goederenverzekering.
Overigens doet de opslagnemer (degene die de goederen
in opslag neemt) er goed aan een opslagverzekering af te
sluiten ter dekking van het opslagrisico.
Dekking volgens Nederlandse en Engelse standaardpolissen
Goederentransportverzekeringen worden in Nederland vaak
afgesloten op basis van de Nederlandse Beurs-Goederenpolis
2006 (NBGP 2006). De tekst van deze polis is opgesteld door
de Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs. De clausules in
deze polis zijn genummerd met een letter en een cijfer. Deze
clausules vormen een standaard, waarnaar ook andere polissen vaak verwijzen.
De NBGP 2006 bestaat uit een polisblad en voorwaarden.
Op het polisblad staan de bijzondere gegevens van de dekking
in. De polisvoorwaarden bevatten de algemene gegevens
die voor veel in Nederland afgesloten goederentransportverzekeringen gelden. Het komt ook voor dat het Engelse
recht en/of Engelse condities (bijvoorbeeld de Institute Cargo
Clauses - ICC) van toepassing zijn op een goederentransportverzekering. Internationale handelstransacties worden vaak
verzekerd op basis van de ICC. De clausules zijn opgesteld
door de Joint Cargo Committee, waarin belangenbehartigers
van verzekeraars en verladers zitting hebben.
4.1.1 Nederlandse Beurs-Goederenpolis
2006
Voor de NBGP 2006 bestaan enkele standaarddekkingsclausules, waarvan de belangrijkste zijn: de All Risks-clausule
G13 en de Evenementenclausule G14.
All Risks-clausule G13
In de G13-clausule staat dat de verzekeraars alle verliezen van
en materiële schades aan de verzekerde zaken vergoeden. In de
clausule zijn echter beperkingen opgenomen, waardoor niet alle
risico’s gedekt zijn en de term ‘All Risks’ dus enigszins misleidend
is. Een van de belangrijkste beperkingen is dat de dekking alleen
geldt voor fysieke schade aan de vervoerde verzekerde zaken.
De All Risks-clausule dekt bijvoorbeeld geen:
•schade door de aard of een gebrek van de verzekerde zaak;
•schade door merkelijke schuld, roekeloosheid of opzet van
de verzekerde;
•oorlogsrisico en stakersrisico.
De uitsluiting voor oorlogsrisico en stakersrisico kunt u alsnog
verzekeren door clausule M3 in de polis op te laten nemen.
Voorbeeld 1: niet-fysieke schade
…en zending kerstkaarten met de opdruk ‘Prettige
kerstdagen en een gelukkig 2013!’ komt met een vertraging
van meer dan twee weken aan in de haven van Rotterdam.
Het transport heeft door tal van omstandigheden veel langer
geduurd dan voorzien. Hierdoor kunnen de kerstkaarten pas
op 22 december 2012 in de winkels liggen. Op dat moment
hebben de meeste mensen hun kerstkaarten al verstuurd.
De waarde van de kerstkaarten is daardoor enorm gedaald
gedurende de verzekerde reis. Het betreft hier echter geen
fysieke schade aan de kerstkaarten als gevolg van het
transport. Ook al heeft een vertraging tijdens het transport
geleid tot deze schade, valt de schade niet onder de
All Risks-dekking.
Voorbeeld 2: schade door de aard of een gebrek van de
verzekerde zaak
Een zending appels vertoont bij aankomst duidelijke
rottingsverschijnselen. Tijdens het transport is echter niets
bijzonders gebeurd. Onderzoek wijst uit dat de appels bij
aanvang van het transport een latente ziekte hadden.
Bij aankomst waren ze eenvoudigweg ongeschikt om nog in
de winkel te worden verkocht. Het transport heeft niet tot
de rottingsverschijnselen geleid. De All Risks-dekking biedt
hier geen uitkomst.
Voorbeeld 3: schade door merkelijke schuld, roekeloosheid
of opzet van de verzekerde
…en zending cd-spelers blijkt bij aankomst verdwenen.
De verzekerde doet aangifte van diefstal. Na onderzoek door
de politie komt vast te staan dat de verzekerde de cd-spelers
zelf buiten het magazijn heeft gezet en dat de vuilnisman
deze vervolgens heeft meegenomen en gedumpt op een
vuilstortplaats. De schade is het gevolg van merkelijke
schuld van de verzekerde zelf. De schade valt niet onder de
All Risks-dekking.
Evenementenclausule G14
De dekking op basis van de Evenementenclausule G14 is
beperkter dan bij de G13-clausule. De verzekeraars vergoeden
onder clausule G14 alle schade en verlies van goederen door
ongeval of brand van het vervoermiddel waarin de goederen
zich bevinden. Wel moeten zij redelijkerwijs kunnen
aannemen dat de brand of het ongeluk de schade of het
verlies van de verzekerde zaken heeft veroorzaakt.
De verzekerde dient dit aan te tonen.
Net als bij clausule G13 is op grond van G14-dekking
uitgesloten in geval van:
•niet-fysieke schade;
•schade door de aard of een gebrek van de verzekerde zaak;
•schade door merkelijke schuld, roekeloosheid of opzet van
de verzekerde;
•oorlogsrisico en stakersrisico.
4.1.2 Institute Cargo Clauses (ICC)
4.1.3 Premie
Internationale handelstransacties worden vaak verzekerd
op de voorwaarden van de ICC. De clausules sluiten aan bij
Incoterms als CIF en CIP. Er zijn drie clausules:
1.Institute Cargo Clause (A): een uitgebreide dekking (vergelijkbaar
met de Nederlandse All Risks-clausule G13). Alle materiële
schade aan of verlies van verzekerde zaken is gedekt.
2.Institute Cargo Clause (B): een beperkte dekking (vergelijkbaar met de Nederlandse Evenementenclausule G14).
Gedekt is schade of verlies door brand, explosie, stranden,
zinken, kapseizen, aanvaring, van de weg raken, ontsporing,
het lossen van de lading in een noodhaven, aardbeving,
vulkanische uitbarsting, bliksem, averij grosse opoffering3,
werpen en overboord spoelen, binnendringen van zee- en
rivierwater en het totaalverlies van een collo door
overboord raken of laten vallen tijdens laden en lossen.
3.Institute Cargo Clause (C): een zeer beperkte dekking voor
brand, explosie, stranden, zinken, kapseizen, aanvaring,
van de weg raken, ontsporing, het lossen van de lading in
een noodhaven, averij grosse opoffering en werpen.
Bij goederenverzekeringen komt de premie op verschillende
manieren tot stand:
N.B.
Wanneer de verkoper op grond van de overeengekomen
Incoterm verplicht is een verzekering af te sluiten, geldt deze
verplichting voor tenminste een verzekering op basis van de
Institute Cargo Clauses (C).
Dekking is op alle drie de clauses uitgesloten in geval van:
•opzet door de verzekerde;
•normale lekkage, slijtage, gewichtsverlies;
•eigen gebrek;
•nucleaire oorlogswapens;
•vertraging;
•onvoldoende en/of een ondeugdelijke verpakking;
•schade of kosten door insolventie.
•Losse posten
Bij losse posten gaat het om een eenmalig transport, zoals
een verhuizing. De premie is een promillage van de waarde
van de te vervoeren goederen.
•Declaratiepolis
De declaratiepolis wordt gewoonlijk gebruikt voor
internationale zendingen en dan vooral bij vervoer over
zee. De verzekeraar verplicht zich om de te vervoeren
goederen gedekt te houden, eventueel binnen bepaalde
geografische grenzen en tot een zeker maximumbedrag
per vervoergelegenheid. De verzekerde moet de
transporten declareren. Aan de hand van de declaraties
berekent de verzekeraar de premie.
•Pauschal- of afkooppolis
De pauschal- of afkooppolis dekt alle zendingen (met
een maximumbedrag per vervoergelegenheid) tegen een
vast, vooruitbetaald premiebedrag. Deze dekking geldt
gedurende de genoemde looptijd en binnen bepaalde
geografische grenzen. De verzekeraar stelt de premie
jaarlijks vast aan de hand van de waarde van de in het
lopende jaar vervoerde goederen (omzet).
De pauschalpolis is niet geschikt voor vervoer over zee,
maar wel zeer gangbaar bij wegvervoer.
•Omzet- of naverrekeningspolis
Bij de omzet- of naverrekeningspolis brengt de
verzekeraar aan het begin van ieder verzekeringsjaar een
voorschotpremie in rekening. Aan het einde van het jaar
vindt naverrekening plaats op basis van de omzet van de
verzekerde in dat afgelopen verzekeringsjaar.
Schade door oorlog en stakers kunt u verzekeren door de
Institute War Clauses (cargo) en de Institute Strikes Clauses
(cargo) op te nemen.
3
Averij grosse opoffering: bijvoorbeeld (een deel van) de lading overboord zetten om schip, opvarenden of de rest van de lading veilig te stellen.
4.2 Seller’s en buyer’s interest
4.3 Rejectionverzekering
De seller’s interest-verzekering en de buyer’s interestverzekering zijn veelal een aparte clausule in de polis.
Seller’s interest-verzekering
De rejectionverzekering komt vooral voor bij het internationale
transport van consumptiegoederen. De belanghebbenden
wensen niet alleen de normale transportgevaren, maar ook
het risico van ‘rejection’ mee te verzekeren.
Deze verzekering dekt uitsluitend het belang van de verkoper
in een specifieke situatie, bij levering van goederen onder
bijvoorbeeld de Incoterms C&F of FOB. Bij deze leveringscondities reizen de goederen grotendeels voor risico van
de koper. De verkoper heeft geen zekerheid dat de koper de
goederen tegen transportschade heeft verzekerd. Als de koper
weigert de volle koopprijs te betalen vanwege beschadiging
of verloren gegane goederen, blijft de verkoper met een
probleem zitten.
Rejection (letterlijk: afkeuring) is het risico dat de autoriteiten
in het land van bestemming de goederen niet accepteren.
De redenen kunnen zeer verschillend zijn. Als gevolg van
rejection kan de vervoerder goederen niet afleveren, omdat
invoer in dat land niet mogelijk is. Omdat er geen materiële
schade aan de goederen is, geeft de goederentransportverzekering hiervoor geen standaarddekking.
Met de rejectionverzekering kunt u het risico wél dekken.
De seller’s interest-verzekering biedt hiervoor een oplossing.
Dekking geldt alleen als de koper in geval van verlies of
beschadiging van de goederen de koopprijs niet betaalt. De
dekking is ten hoogste het bedrag dat de koper niet voor de
beschadigde of verloren gegane goederen betaalt. De verzekering
eindigt zodra de koper de koopprijs volledig heeft voldaan.
Als verzekeraars overgaan tot vergoeding, krijgen zij in ruil
hiervoor de vorderingsrechten van de verkoper op de koper.
Verzekeraars kunnen hierdoor de niet-betaalde koopprijs op
de (onverzekerde) koper verhalen. Vaak verlenen verzekeraars geen automatische dekking. De verzekerde dient een
transport waarbij hij dekking wenst dan vooraf te declareren.
De seller’s interest-verzekering is geen kredietverzekering.
Deze verzekering geeft geen dekking tegen de eventuele
insolventie van de buitenlandse koper. Er is ook geen dekking
bij een verhindering van de betaling door overmacht of bij
schade doordat documenten niet zijn opgenomen.
Buyer’s interest-verzekering
Het spiegelbeeld van de seller’s interest-verzekering is de
buyer’s interest-verzekering. Deze verzekering dekt
uitsluitend het belang van de koper die bestelde goederen
vooruit heeft moeten betalen.