hobatech - Bart hoogvorst

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw
ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer
tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
hobatech
Het meten van vitamine C
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiop
asdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh
jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjkl
zxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv
bnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm
qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw
ertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyui
19-4-2014
|Michael Lodewijks 500 61 37 35 | Bart Hoogvorst 500 15 17 07 |
Peter Vos 500 61 38 30
Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................................... 2
Hypothese................................................................................................................................................ 3
Onderzoeksvragen .................................................................................................................................. 3
Groene asperges ..................................................................................................................................... 3
Algemeen............................................................................................................................................. 3
Geschiedenis ....................................................................................................................................... 3
Asperges en gezondheid ..................................................................................................................... 4
DCPIP ...................................................................................................................................................... 5
Het onderzoek ......................................................................................................................................... 6
Maken DCPIP-oplossing ..................................................................................................................... 6
Materiaal ............................................................................................................................................. 6
Werkwijze ............................................................................................................................................ 6
Bepaling gehalte vitamine C in voedingsmiddel ...................................................................................... 6
Materiaal .............................................................................................................................................. 6
Werkwijze klaarmaken voedingsmiddel .............................................................................................. 6
Titratie .................................................................................................................................................. 7
Kwantitatieve bepaling vitamine C – gehalte....................................................................................... 8
Werkwijze voor deelnemers .................................................................................................................... 9
verschillende bereidingen van de asperges ...................................................................................... 10
het aflezen van de buret moet nauwkeurig gebeuren ....................................................................... 10
Resultaten.......................................................................................................................................... 11
Conclusie ........................................................................................................................................... 11
Welke vragen roept dit bij je op? ....................................................................................................... 11
Vervolg onderzoek ................................................................................................................................. 12
Werkwijze stomen van groene asperges. ......................................................................................... 12
Werkwijze konfijten van groene asperges ......................................................................................... 13
Formule:............................................................................................................................................. 13
Resultaten:......................................................................................................................................... 14
Conclusie: .......................................................................................................................................... 14
Welke vragen roept dit op? ................................................................................................................ 14
Bibliografie ............................................................................................................................................. 16
1
Inleiding
Voor de module Hobatech is het de bedoeling dat we een onderzoek voorbereiden en laten
uitvoeren door onze peers.
We doen onze praktische opdracht over de bepaling van het vitamine C gehalte in een vers
product. We hebben voor dit onderwerp gekozen omdat het onderwerp dichtbij ons dagelijks
leven staat, waarbij gezonde voeding binnen het onderwijs een heel populair onderwerp is.
Vitamine C wordt op veel plaatsen in het lichaam aangetroffen en is erg belangrijk voor het
lichaam. Het speelt een rol bij onze afweer tegen ziektes en bij het maken van enkele
hormonen. Vitamine C is ook werkzaam als antioxidant. Vitamine C speelt een belangrijke rol
bij het voorkomen van hart- en vaatziekten en kanker. (voedingscemtrum, 2014) Veel
planten en dieren kunnen zelf vitamine C aanmaken, maar cavia’s, mensapen en mensen
kunnen dit niet. Voor onze dagelijkse behoefte aan vitamine C zijn we dan ook afhankelijk
van groenten en fruit. Het gehalte aan vitamine C van verschillende soorten groente en fruit
kan erg verschillen.
Voor het praktische onderzoek is gekozen om groene asperges te gebruiken. Hierin willen
wij als eerst bepalen hoeveel vitamine c het product bevat als deze onbewerkt is.
Hierna willen we de producten op verschillende temperaturen garen en op verschillende
wijzen bereiden om te bekijken of het vitamine C gehalte veranderd.
groene asperges
structuurformule vitamine C
2
Hypothese
Heeft verhitten invloed op vitamine C, wordt het minder of zelfs onwerkzaam?
Onderzoeksvragen
1 )Hoe hoog is het vitamine C gehalte in de verschillende producten?
2) Is er verschil in de hoeveelheid vitamine C wanneer de producten op verschillende
temperaturen gegaard zijn?
3) Op welke temperatuur blijft de vitamine C het best behouden?
Groene asperges
Doordat groene asperges langer aan de wortel van de plant blijven en bovengronds groeien,
zijn ze behalve krachtiger en kruidiger van smaak, ook rijker aan vitamines dan de witte
exemplaren. Een ander groot voordeel van groene asperges is dat je ze niet of nauwelijks
hoeft te schillen en dat ze vrijwel het hele jaar door verkrijgbaar zijn.
Algemeen
De asperge is een bijzonder gewaardeerde groente waar vele ieder jaar weer naar
uitkijken. Zij doet haar koosnamen als “het witte goud” en de “koningin der groente” dan ook
eer aan. De aspergeplant is een meerjarige plant die tot wel 10 jaar mee kan gaan en is
familie van de lelieachtigen, waar ook de prei toe behoort. De asperge die geteeld word als
groenten is slechts de jonge scheut van deze plant. De witte asperge welke in de keuken ook
de meest gangbare is word volledig onder de grond geteeld en heeft geen zonlicht gezien.
De groene asperge daarentegen heeft wel zonlicht gehad en krijgt daardoor zijn groene
kleur. De Latijnse naam voor de asperge is asparagus officinalis wat geneeskrachtig
betekend. Dat is niet zonder reden want asperges hebben dankzij de stof asparagine een
vocht afdrijvende en bloed reinigende werking, het zou ook goed zijn bij leverstoornissen,
jicht, reuma, vermoeide hartkleppen, lage bloeddruk en bij nier en blaas problemen. (alles
over eten, 2011)
Geschiedenis
Onze kennis over asperges gaat terug tot minstens 2750 voor Christus. In de Egyptische
piramides bij Cairo zijn wandtekeningen gevonden waarop te zien is dat de oude
Egyptenaren asperges aten en als offer aan de goden gaven. Ook in het oude India en het
Romeinse rijk word de asperge zeer gewaardeerd. Julius Caesar zou zelfs de asperge eten
tijdens zijn veldtochten omdat, dit van grote invloed was. Hij geloofde dat het vermoeidheid
tegen zou gaan en zelfs zijn liefde voor Cleopatra zou vergroten. Na de val van het
Romeinse rijk in 476 is de kennis over asperges in Europa verloren gegaan. In de 15de eeuw
komt deze kennis weer terug in Spanje vanuit West-Azië waar ze de geheimen en
bijzonderheden van de asperge niet vergeten zijn. In Nederland moeten we wachten tot de
19de eeuw totdat de asperge op grote schaal wordt geteeld. Al was dit wel voor de rijken. De
groene asperges hebben we aan de Amerikanen te danken. Zij lieten de scheuten onder
invloed van het zonlicht groen kleuren. (alles over eten, 2011)
3
Asperges en gezondheid
Behalve dat asperges uitermate lekker zijn, bevatten ze ook veel voedingsstoffen. Denk aan
magnesium, kalium, zink, fosfor en vitamines als B1, B2, B6 en C. De groene asperges, die
hun kleur aan het zonlicht te danken hebben, bevatten zelfs nog meer vitamine C en ook
caroteen. Door de aanwezigheid van calcium en asparaginezuren stimuleren asperges een
optimale werking van de nieren. (Gubbels, 2012)
Vitamine C
Vitamine C of ascorbinezuur is de bekendste vitamine. Vitamine C heeft een functie als
antioxidant in het lichaam en is nodig voor de vorming van bindweefsel, de opname van ijzer
en het in stand houden van de weerstand.
Vitamine C zit in fruit, groente en aardappelen, met name in koolsoorten, citrusfruit, kiwi’s,
bessen en aardbeien. Om vitamine C zoveel mogelijk te behouden, is het belangrijk om
groente in weinig water te koken, en niet langer dan nodig is.
Bij een tekort kan verminderde weerstand, vertraagde wondgenezing en uiteindelijk
scheurbuik ontstaan. Een teveel aan vitamine C kan leiden tot darmklachten of diarree.
(voedingscemtrum, 2014)
Vitamines behoren tot de essentiële voedingsstoffen, omdat wij mensen de meeste
vitamines niet zelf kunnen maken. We moeten ze dus via onze voeding binnenkrijgen.
Wanneer we tekort aan essentiële voedingsstoffen hebben, leidt dit tot het ontstaan van
deficiëntieziekten zoals scheurbuik (tekort aan vitamine C), beriberi (tekort aan vitamine B)
en rachitis (tekort aan vitamine D). Bij gebrek aan vitamines is het namelijk zo dat afbraaken opbouwprocessen onvolledig verlopen. De tussenproducten van de stofwisseling die dan
aanwezig blijven zijn vaak giftig in de cel. Mensen hebben dit vaak in eerste instantie niet in
de gaten. Dit verborgen tekort noemen we hypovitaminose. Dit wordt vaak pas opgemerkt bij
meer dan normale lichaamsinspanning of bij bijvoorbeeld zwangere vrouwen. Het
tegenovergestelde van hypovitaminose is hypervitaminose. Deze term geeft een overschot
aan vitamines aan. Toen er ontdekt werd dat vitamines synthetisch konden worden gemaakt
werden deze vaak aan voedingsmiddelen toegevoegd.
Vitamine C is ascorbinezuur. Het heeft de molecuulformule C6H8O6. Deze stof werd in 1927
ontdekt, zoals eerder vermeld door scheurbuik ontdekt. Vanaf 1934 kunnen we de stof
synthetisch maken.
structuurformule vitamine C
4
DCPIP
DCPIP is de afkorting van 2, 6- dichloorfenol- indofenol en wordt ook wel de Tillmannsreagens genoemd, naar de Duitse scheikundige Josef Tillmanns. DCPIP is een basisch
milieu blauw van kleur en in een zuur milieu rood. Met DCPIP kun je vitamine C aantonen.
DCPIP ontkleurt, wanneer er vitamine C in de oplossing aanwezig is. De ontkleuring komt,
omdat door de werking van de vitamine C de stof wordt gereduceerd. We tonen dit aan door
middel van titratie. Titratie is moeilijk, omdat we met veel regels rekening moeten houden.
structuurformule DCPIP
De molecuulformule van DCPIP is: C12H7Cl2NO2
DCPIP is een elektronenrijke verbinding. In de structuurformule zie je twee fenolringen
die met een imide-binding aan elkaar zijn verbonden. Hierdoor kunnen de elektronen
sterk de lokaliseren. Hierdoor absorbeert de verbinding gemakkelijk elektromagnetische
straling.
Wanneer er elektronen vrijkomen, wordt de imide-binding in DCPIP gereduceerd:
5
Het onderzoek
Maken DCPIP-oplossing
Materiaal
DCPIP
analytische weegschaal
maatkolf van 250 ml
gedestilleerd water
bekerglas 100 ml
Werkwijze
DCPIP is een sterke kleurstof die vrijwel niet te verwijderen is uit kleding en van meubilair.
Ga er daarom erg voorzichtig mee om, zeker ook bij het afwegen.
Als er een beetje poeder wegwaait komt dat overal op en in.




Weeg 46 mg DCPIP af in een bekerglaasje. Voeg hier wat gedestilleerd
water aan toe en roer het geheel tot alles opgelost is.
Breng de vloeistof via een trechter over in een maatkolf van 250 ml.
Vul de maatkolf aan tot de streep en zwenk.
Zet de naam van de stof, je eigen naam en datum op de maatkolf.
Deze oplossing is in de koelkast ongeveer 6 weken houdbaar.
Bepaling gehalte vitamine C in voedingsmiddel
Materiaal
voedingsmiddel dat onderzocht moet worden
buret met DCPIP-oplossing 185 mg/L
10 ml pipet
erlenmeyer 100 ml
eventueel mortier met stamper
azijnzuur 1 M
Werkwijze klaarmaken voedingsmiddel
Weeg of pipetteer een hoeveelheid voedingsmiddel.
Vaste voedingsmiddelen moeten fijngemalen worden in een mortier, eventueel met zand
(doe dit vlak voor je met de eigenlijke bepaling begint). Prut eventueel centrifugeren en
filtreren.
Vruchten kunnen uitgeperst worden of fijngemaakt met behulp van een sapcentrifuge of
staafmixer.
Wanneer een voedingsmiddel veel vitamine C bevat, moet het sap 10 keer verdund worden.
Als er minder dan 2 ml DCPIP toegevoegd moet worden, bevat het monster niet zo veel
vitamine C en moet de verdunning achterwege gelaten worden.
6
Titratie
Voer de bepalingen altijd in duplo uit. De titratie-uitkomsten kun je dan middelen. Bovendien
heb je altijd de mogelijkheid om een titratie over te doen als er met de eerste bepaling iets
fout mocht gaan.
Maak het glaswerk na elke bepaling grondig schoon.







Vul een buret met de DCPIP-oplossing en lees de buret af.
Pipetteer 10 ml van het te onderzoeken sap in een erlenmeyer.
Voeg aan het monster 1 ml 1 M azijnzuur toe.
Druppel zoveel DCPIP bij de te onderzoeken stof dat er een rode kleur
ontstaat. Deze kleur moet ook na zwenken tenminste 10 seconden blijven.
Lees de buret weer af.
Bepaal hoeveel ml DCPIP is toegevoegd.
Bereken de hoeveelheid vitamine C in het monster.
1 ml DCPIP oplossing komt overeen met 0,1 mg vitamine C.
Berekening:
DCPIP: mol massa = 326,11 g
titratie vloeistof bevat 185 mg/L ---> 0,185 : 326,11 = 0,0005672 M/L
Vitamine C: mol massa = 176,13 g
Stel toegevoegd 1 ml DCPIP ---> 1 x 0,00057 = 0,00057 mmol toegevoegd --> de oplossing bevat
0,00057 mmol vitamine C (reageert in de verhouding 1:1)
0,00057 x 176,13 = 0,1 mg Vitamine C

Bereken de hoeveelheid vit C in 100 g van het voedingsmiddel.
titreren van DCPIP
7
Kwantitatieve bepaling vitamine C – gehalte
Vitamine C (= ascorbinezuur) is een stof die heel gemakkelijk oxideerd (zuurstof aantrekt).
Als vitamine C samen met andere (voedings)stoffen voorkomt in een voedingsmiddel trekt
het heel gemakkelijk O2 aan; die O2 kan dan geen andere stoffen meer oxideren. Vitamine C
wordt, omdat het zo gemakkelijk oxideert, gebruikt als antioxidant in voedingsmiddelen. Deze
verkleuren of bederven dan minder gauw of verliezen minder snel hun smaak. Van de
eigenschap dat vitamine C gemakkelijk oxideert, maak je gebruik bij de bepaling van het
gehalte.
Bij het te onderzoeken voedingsmiddel (met daarin X mg vitamine C) wordt een reagens
gebracht waarin KI (kaliumjodide) en zetmeel zit.
Zolang er in het te onderzoeken voedingsmiddel vitamine C aanwezig is, wordt zetmeel niet
blauw gekleurd. Zodra vitamine C op is, kleurt het zetmeel wel blauw.
De hoeveelheid kalium jodaat (IO3 -) die toegevoegd moet worden aan de te onderzoeken
stof is een maat voor de hoeveelheid vitamine C erin.
De hoeveelheid vitamine C kan ook bepaald worden met DCPIP.
Jodide-ionen (I-) kleuren zetmeel niet blauw. Als bij jodide-ionen jodaat-ionen (IO3 -) worden
gebracht, ontstaat o.a. jodium (I2), die echter onmiddellijk door vitamine C wordt terug
gevormd naar I-. Zolang er in het te onderzoeken voedingsmiddel vitamine C aanwezig is,
kan er geen I2 aanwezig blijven (dus geen blauwkleuring van zetmeel ). Zodra vitamine C op
is, ontstaat uit IO3 - en I- ---> I2, dat zetmeel blauw kleurt. (Gerard Scholte, 1999)
meten met DCPIP
8
Werkwijze voor deelnemers
Hypothese:
Heeft verhitten invloed op vitamine C, wordt het minder of zelfs onwerkzaam?
Deelnemers(uitvoerenden)
1
2
3
Benodigdheden in de keuken:






Steelpan
Snelkookpan
Oven
3 Zeven
3 Pollepels
Aluminiumfolie
Benodigdheden in het scheikundelokaal:







Glazen bekers
3 buretten
Weegschaal
3 erlenmeyers
DCPIP oplossing
1M azijnzuur
Demiwater
Werkwijze:














Iedere deelnemer gaat op een andere temperatuur de groene asperges garen.
De temperaturen waarop gegaard gaat worden zijn 80, 100 en 118 graden Celsius.
Op 80 graden garen gebeurt in een oven.
Op 100 graden garen gebeurt in een steelpan.
Op 118 graden garen gebeurt in een snelkookpan.
Iedere deelnemer gaart de groene asperges 10 minuten in een liter kraanwater.
Na 10 minuten op de juiste temperatuur te hebben gegaard, vang je een deel van het
kookvocht op in een glazen beker.
Pureer de groene asperges zo fijn mogelijk, er zijn verschillende mogelijkheden.
Doe de gepureerde groene asperges in een glazen beker.
Dek het kookwater en de gepureerde groene asperges af.
Weeg de gepureerde groene asperges af op 50 ml
Voeg 1 ml 1M azijnzuur toe aan de afgewogen groene asperges.
Vul de buret met DCPIP, lees af hoeveel ml er in zit.(noteer dit)
Blijf druppelen tot de DCPIP minimaal 10 seconden rood kleurt in de gepureerde
massa.
Lees de buret af om te kijken hoeveel ml DCPIP je hebt toegevoegd.
Bereken hoeveel vitamine C er in de afgewogen gepureerde massa zit. ( zie formule)
9


Herhaal deze procedure nog een keer voor een goede bepaling, neem een
gemiddelde van de twee metingen.
Als er tijd over is kunnen we dezelfde test ook uitvoeren met het bewaarde
kookvocht.
Formule:
1 ml DCPIP oplossing komt overeen met 0,1 mg vitamine C.
verschillende bereidingen van de asperges
het aflezen van de buret moet nauwkeurig gebeuren
10
Resultaten:
Groene asperges
Aantal ml DCPIP 1e meting
Aantal ml DCPIP 2e meting
Aantal ml DCPIP gemiddeld
80 graden
4,5 ml
4,7 ml
4,6 ml
100 graden
4 ml
4 ml
4 ml
118 graden
2,9 ml
2,7 ml
2,8 ml
kookvocht
Aantal ml DCPIP 1e meting
Aantal ml DCPIP 2e meting
Aantal ml DCPIP gemiddeld
80 graden
0,3 ml
0,3 ml
0,3 ml
100 graden
0,2 ml
0,4 ml
0,3 ml
118 graden
1,4 ml
1,6 ml
1,5 ml
Conclusie:
Door dit onderzoek zijn we te weten gekomen dat het vitamine C verlies door te koken enorm
is. Zowel op 80, 100 of 118 graden Celsius verloren de groene asperges naar onze mening
te veel Vitamine C.
Daarom willen we in dit vervolgonderzoek uitzoeken of het vitamine C verlies tegen gegaan
kan worden door de groene asperges op een andere manier klaar te maken.
We gaan de groene asperges vandaag stomen en konfijten, we hopen zo de vitamine C
beter te kunnen behouden.
Volgens het voedingscentrum en Harold MGGee blijven vitamines beter behouden door te
stomen. (voedingscentrum) (McGee, 2010)
Bij konfijten zou vitamine C ook beter behouden moeten blijven omdat olie in principe geen
vitamines opneemt. We kunnen hier geen documentatie voor vinden dit zou dus weer een
keukenmythe kunnen doorbreken of bevestigen.
Welke vragen roept dit bij je op?
Kunnen we vitamine c verlies tegen gaan door groene asperges op een andere
bereidingswijze klaar te maken?
de resultaten worden zorgvuldig genoteerd
11
Vervolg onderzoek
Benodigdheden keuken




2 steelpannen
2 Pollepels
Aluminiumfolie
Een sapcentrifuge
Benodigdheden in het scheikundelokaal:







Glazen bekers
3 buretten
Weegschaal
3 erlenmeyers
DCPIP oplossing
1M azijnzuur
Demiwater
Werkwijze stomen van groene asperges.
















Vul de stoompan met water.
Breng het water aan de kook.
Leg de groene asperges op het stoomrekje.
Zet de temperatuur op half hoog.
Bepaal de juiste gaarheid.
Haal de asperges van het vuur.
Pureer de groene asperges zo fijn mogelijk, er zijn verschillende mogelijkheden.
Bewaar ook een deel van de gebruikte olie.
Doe de gepureerde groene asperges in een glazen beker.
Weeg de gepureerde groene asperges af op 50 ml
Voeg 1 ml 1M azijnzuur toe aan de afgewogen groene asperges.
Vul de buret met DCPIP, lees af hoeveel ml er in zit.(noteer dit)
Blijf druppelen tot de DCPIP minimaal 10 seconden rood kleurt in de gepureerde
massa.
Lees de buret af om te kijken hoeveel ml DCPIP je hebt toegevoegd.
Bereken hoeveel vitamine C er in de afgewogen gepureerde massa zit. ( zie formule)
Herhaal deze procedure nog een keer voor een goede bepaling, neem een
gemiddelde van de twee metingen.
12
Werkwijze konfijten van groene asperges














Verhit de olie tot 30 graden Celsius.
Voeg bij 30 graden de asperges toe.
Verhit vervolgens naar 95 graden toe en hou deze temperatuur vast.
Bepaal de juiste gaarheid.
Pureer de groene asperges zo fijn mogelijk, er zijn verschillende mogelijkheden.
Doe de gepureerde groene asperges in een glazen beker.
Weeg de gepureerde groene asperges af op 50 ml
Voeg 1 ml 1M azijnzuur toe aan de afgewogen groene asperges.
Vul de buret met DCPIP, lees af hoeveel ml er in zit.(noteer dit)
Blijf druppelen tot de DCPIP minimaal 10 seconden rood kleurt in de gepureerde
massa.
Lees de buret af om te kijken hoeveel ml DCPIP je hebt toegevoegd.
Bereken hoeveel vitamine C er in de afgewogen gepureerde massa zit. ( zie formule)
Herhaal deze procedure nog een keer voor een goede bepaling, neem een
gemiddelde van de twee metingen.
Als er tijd over is kunnen we dezelfde test ook uitvoeren met het bewaarde olie.
Formule:
1 ml DCPIP oplossing komt overeen met 0,1 mg vitamine C.
konfijten van de asperges
13
Resultaten:
Aantal ml DCPIP
1e meting
2e meting
gemiddeld
Gestoomde asperges
11,5 ml
5,8 ml
8,65 ml
Aantal ml DCPIP
1e meting
2e meting
gemiddeld
Gekonfijte asperges
8,8 ml
10,3 ml
9,6 ml
Conclusie:
Bij het stomen en konfijten van de asperges blijft er aanzienlijk meer vitamine C behouden
dan bij het koken op 80,100 en 118 graden Celsius. Wij denken dat het niet gebruiken van
water hier grote invloed op heeft. Zoals bekend lost Vitamine C namelijk op in water.
Toch zien we een verschil tussen het konfijten en stomen van de asperges, McGee zegt in
zijn boek dat olie geen vitamine opneemt en toch is er bij het konfijten een flink deel aan
vitamine C verloren gegaan, wat wij vooraf niet hadden verwacht. Helaas is het niet mogelijk
het gebruikte olie te meten op vitamine C omdat DCPIP en olie niet op elkaar kunnen
reageren.
De uiteindelijke conclusie van dit onderzoek is dat je je groente het beste kunt stomen om zo
de meeste vitamine te behouden.
Welke vragen roept dit op?
De vragen die nu oprijzen zijn:
1. Is het beter om je groente op een lagere temperatuur te garen bijvoorbeeld op 50
graden Celsius?
2. Is het misschien beter om een slowjuicer te gebruiken om betere resultaten te
behalen in plaats van de sapcentrifuge?
meten van asperge-sap
14
Nawoord.
Wij vonden het een heel erg leuke en interessante module waarbij we veel geleerd hebben
van onze peers. Het opzetten van een onderzoek maar een keukenmythe keken we eerst
tegen op. Maar al gauw moesten we gaan schiften omdat we genoeg keukenmythes hadden
gevonden. Uiteindelijk hebben we gekozen om vitamine C te meten omdat we het er over
eens waren dat dit een geschikt onderwerp was waarmee we vele kanten op konden en een
veelzijdige les konden aanbieden. Volgens ons is dit gelukt, we zijn in de keuken aan het
werk geweest en in het scheikunde lokaal hierdoor is er voor de uitvoerende peers een leuke
les ontstaan met een goede samenwerking tussen ons gezelschap en dat van de
uitvoerders.
Er zijn leuke onderzoeken voorbij gekomen met soms onverwachte resultaten. Wij kijken met
veel plezier terug op de lessen Hobatech hiervoor willen we onze peers en lesgevende bij
deze bedanken.
druk aan het werk
15
Bibliografie
(2011, 4 12). Opgeroepen op 4 19, 2014, van alles over eten:
http://allesovereten.webklik.nl/page/home
Gerard Scholte, I. M. (1999). bioplek. Opgeroepen op 4 19, 2014, van bioplek:
http://www.bioplek.org/
Gubbels, T. (2012, 4 5). http://www.gubbels-asperges.nl. Opgeroepen op 4 15, 2014, van gubbelsasperges: http://www.gubbels-asperges.nl/overasperges.html
McGee, H. (2010). Over eten & koken. Amsterdam: Nieuw Amsterdam.
voedingscemtrum. (2014). http://www.voedingscentrum.nl/. Opgehaald van
http://www.voedingscentrum.nl/.
voedingscentrum. (sd). www.voedingscentrum.nl. Opgeroepen op 12 1, 2013, van
www.voedingscentrum.nl: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/enummers.aspx?gclid=CKX-mLbno7sCFXMgtAodsCEAAw
16
Bijlage
Voor het pitchen van de opdracht aan onze medestudenten is de volgende power point
gebruikt.
17