Mut`a huwelijken ofwel contracthuwelijken binnen de islamitische

Mut’a huwelijken ofwel contracthuwelijken binnen de islamitische wereld
Famke Kalkman
0451045
Mut’a huwelijken zijn huwelijken op basis van een contract waarbij de duur kan variëren
van een uur tot en met 99 jaar bij wijze van spreken. Een mut’a huwelijk verschilt van
een normaal huwelijk gezien de duur van een normaal huwelijk eigenlijk bedoeld is voor
een leven lang en dit bij mut’a huwelijken niet het geval is. Bij een mut’a huwelijk wordt
er een contract gesloten tussen een man en een vrouw, waar geen officiële instantie aan te
pas hoeft te komen, waarbij beide partijen voor de duur van het contract bij elkaar zijn.
De verplichtingen die hier aan vast zitten zijn voor de man dat hij de vrouw moet
onderhouden, en vaak wordt de vrouw als het contract wordt beëindigd ook betaald voor
het huwelijk, en dat de vrouw de man in al zijn behoeften moet voorzien, zeker op
seksueel gebied. De man mag dan ook naast de ‘gebruikelijke’ drie vrouwen ook nog tal
van vrouwen hebben uit een mut’a huwelijk. De kinderen die uit zo’n mut’a huwelijk zijn
ontstaan dienen ook erkend te worden als legitieme kinderen en mogen niet benadeeld
worden ten opzichte van de kinderen uit de permanente huwelijken.
Na het aflopen van een mut’a huwelijk is de vrouw verplicht om voor een
bepaalde periode geen ander mut’a huwelijk aan te gaan. Deze periode heet de iddah. Dit
is ervoor bedoeld om duidelijkheid te geven over de vader van eventuele kinderen die uit
zo’n huwelijk voortkomen.
Geschiedenis
Mut’a is het Arabische woord voor plezier. Deze huwelijken bestaan al sinds de tijd van
de profeet Mohammed, naar het schijnt prees hij de mut’a huwelijken ook aan. Door de
eeuwen heen is dit gebruik ook bediscussieerd, uiteindelijk hebben de soennitische
moslims Mut’a huwelijken afgeschaft en hebben de sjiieten het behouden. Reden
hiervoor is dat de tweede khalif, ‘Omar, het gebruik van de mut’a huwelijken heeft
verboden. Voor de soennitische moslims is ‘Omar een legitiem khalif en is zijn woord
ook opgenomen in de soenna, terwijl de sjiieten, en hierbij specifiek de twaalver sjiieten,
die de mut’a huwelijken nog toestaan, het woord van ‘Omar niet accepteren omdat
volgens hen ‘Omar geen legitiem khalif was. Beide partijen zijn het er overigens wel over
eens dat mut’a huwelijken in de tijd van Mohammed wel legaal waren.
De regionen waar mut’a huwelijken het meest plaatsvonden, en nog steeds
plaatsvinden, waren in Iran, bij de islamitische heilige plaatsen, zoals in Meshed en Qum.
Dit omdat daar een constante stroom van pelgrims naartoe kwam die ook seksuele
behoeftes hadden. Om in deze behoeften te voorzien zonder dat het neerkwam op
prostitutie werden de Mut’a huwelijken gebruikt.
Huidige stand van zaken rondom mut’a huwelijken
Nog steeds vinden er mut’a huwelijken plaats, in Iran heeft de voormalig
president Rafsanjani in het jaar 1990 een betoog voor mut’a huwelijken gehouden. Een
citaat uit zijn betoog:
‘If we had a healthy society [i.e., truly Islamic] then the situation of all these widows [i.e.,
the women widowed in the Iran-Iraq war] would be very different. Then when they
[widows] felt the [sexual] need, niaz, they could approach one of their friends or relatives
from a position of confidence and invite him to marry them temporarily, izdivaj-i
muvaqqat. This they could do without fear of being shamed or ostracized by others.1’
De mut’a huwelijken zouden volgens hem dus een oplossing moeten zijn voor de
weduwen van de verscheidene oorlogen. Ook presenteert hij mut’a huwelijken als een
mogelijke manier van jonge mensen om bij elkaar te komen zonder dat daar een
permanent huwelijk aan vast zit. Het is te zien als een manier om Iran te verwesteren
zonder dat het over de grenzen van de Islam en de Ayatollahs heen gaat. Op deze manier
zouden jongeren wat vrijer met elkaar om kunnen leren gaan en toch de Islamitische
tradities waarborgen.
1
Shahla Haeri, Temporary Marriages and the State in Iran: An Islamic Discourse on Female Seksuality,
women’s international network news
Het zou een soort van geleidelijke overgang moeten zijn naar een wat meer
westerse samenleving zonder dat de seksuele en culturele revoluties zouden plaatsvinden.
Zo zou het islamitische geloof ingebed kunnen worden in een modernere samenleving.
Hier zit echter één groot nadeel aan. De vrouwen die toestemmen in zo’n mut’a
huwelijk zijn daarna hun maagdelijkheid kwijt, wat er voor zorgt dat ze op de permanente
huwelijksmarkt eigenlijk maar moeilijk aan een partner kunnen komen, dit alles vanwege
het feit dat maagdelijkheid nog steeds hoog aangeschreven staat.
Veel seculiere Iraniërs zijn tegen mut’a huwelijken, zij zien het als hypocrisie
van de clerus. Seks buiten het huwelijk om wordt verafschuwd, maar als het betreffende
stel voor een uur getrouwd is, is alles geoorloofd.
Andere punten van kritiek op de mut’a huwelijken zijn dat de vrouw, ondanks dat
ze meer vrijheid heeft dan in de permanent huwelijk, het huis niet uit mag mocht dat in
strijd zijn met de seksuele behoeftes van de man.2 Buiten dat is het nog maar de vraag of
de buitenechtelijke kinderen van deze mut’a huwelijken wel zo goed behandeld worden.
Nu ziet men ook dat de vrouwen die zich aanbieden voor een mut’a huwelijk vaak
kampen met financiële problemen. Het gaat hier dan om vrouwen die over het algemeen
uit de lagere klassen van de samenleving komen en verslavingsproblemen hebben en/of
niet voor henzelf en eventuele kinderen kunnen zorgen. Zij bieden hun diensten aan,
eigenlijk als prostituee, en doormiddel van dat mut’a huwelijk is dat voor de man te
legitimeren binnen het geloof en binnen de samenleving.
De vrouw krijgt dan de vergoeding waar zij weer even van rond kan komen en
wordt ze onderhouden voor de duur van het contract en de man wordt in zijn behoeftes
voorzien. Dit klinkt echter simpeler en vredelievender dan het lijkt, veel vrouwen worden
namelijk in deze huwelijken mishandeld. De man kan dit ongestraft doen omdat er geen
duidelijke regelgeving hieromtrent bestaat. De vrouwen die in benarde posities verkeren,
slikken dit omdat ze toch voor zichzelf en voor hun kinderen moeten zorgen.
2
Women’s International Network News, volume 23, deel 4, pagina 44.
Er kan veel gezegd worden over mut’a huwelijken en iedereen houd er verder zijn eigen
mening op na. Het feit blijft echter dat het een legaal fenomeen is binnen de sjiietische
wereld wat, zolang de conservatief sjiietische geestelijken het voor het zeggen hebben,
voorlopig nog niet zal verdwijnen.
Literatuurlijst
-
‘Temporary or Mut’a Marriages in Islam’, The Women’s International Network
News, volume 23 nr. 4 Augustus 1997
-
‘Iran: the reality about “Islamic Temporary Marriages”’, The Women’s
International Network News, volume 26 nr. 4 Augustus 2000
-
Shahla Haeri, ‘Temporary Marriages and the State in Iran: An Islamic Discourse
on Female Sexuality’, Social Research, volume 59 nr 1 lente 1992
-
‘Iran President Backs Short-term Marriages for ‘Muslim Needs’’, Women’s
International Network News, volume 17 nr 1 winter 1991