Samen sterk voor informele zorg is het strategisch beleidskader van

Samen sterk voor informele zorg is het strategisch beleidskader van Mezzo, de
landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg, voor de jaren 2010 – 2014.
In dit plan wordt een duidelijke en ambitieuze visie uiteen gezet, samen met de
strategische koers die de vereniging met haar leden de komende jaren wil gaan varen.
Mezzo zet zich in voor mensen die langdurig en onbetaald voor een ander zorgen. Als
familielid, vriend, buur of gewoon uit solidariteit. Als mantelzorger of als zorgvrijwilliger.
Tezamen geven zij in Nederland 80% van de zorg aan mensen thuis.
Informele zorg is een kracht van fundamenteel belang. Informele zorg omvat het hele
domein waarin mensen uit eigen wil elkaar ondersteunen en verzorgen. Mantelzorg en
vrijwilligerszorg zijn in dit gebied complementair.
Mezzo ondersteunt mantelzorgers, mantelzorgorganisaties en organisaties voor
(intensieve) vrijwilligerszorg. Het begrip informele zorg is nauw gerelateerd aan de
denkbeelden over de ‘civil society’. Het gaat om het gebied waar privédomein en
publiek domein elkaar raken en waar naast gezins- en familieband, gemeenschapszin een
belangrijke rol speelt.
Mezzo vormt een sterke verbindende kracht binnen het domein van de informele zorg.
Bij de vereniging zijn zo’n 14.000 mantelzorgers en ongeveer 420 lokale en regionale
organisaties voor mantelzorgers en intensieve vrijwilligerszorg aangesloten. Mezzo heeft
een grote passie voor informele zorg en vormt de schakel tussen mantelzorgondersteuning en (intensieve) vrijwilligerszorg, tussen natuurlijke leden en lidorganisaties,
tussen onbetaalde krachten en professionals, tussen de rol als consumentenorganisatie
en de rol als brancheorganisatie, tussen belangenbehartiging en product/dienstverlening,
tussen landelijk en decentraal, tussen praktijk en beleid.
De combinatie van deze posities en werkvormen maakt van de vereniging Mezzo een
veelzijdig en invloedrijk orgaan. De vereniging heeft vanuit haar inhoudelijke expertise
een erkende centrale positie in het veld, ze bepaalt de politieke agenda en is
toonaangevend in de landelijke beleidsbeïnvloeding.
Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop het landelijk bureau Mezzo overleg heeft
gevoerd met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, bij het opstellen van
de basisfuncties ter ondersteuning van mantelzorgers en intensieve vrijwilligerszorg. De
taken van Mezzo liggen in een gebied dat complex genoemd kan worden, maar vooral
zeer kansrijk is.
Het is evident dat de betekenis van mantelzorg en intensieve vrijwilligerszorg in de
komende decennia alsmaar groter zal worden. Niet alleen neemt het totale aantal
personen dat informele zorg verleent toe, ook de balans tussen de formele zorg en de
informele zorg verschuift richting het informele domein. Hieraan liggen enkele belangrijke
maatschappelijke ontwikkelingen ten grondslag: het aantal chronisch zieken neemt
toe, er is sprake van dubbele vergrijzing, de betaalbaarheid van de professionele zorg
neemt af en zorgbehoevenden blijven zo lang mogelijk thuis wonen met bijpassende zorg
(extramuralisering).
Nederland kent 3,5 miljoen mantelzorgers. Van dat aantal zorgt 2,6 miljoen meer dan
acht uur per week, of langer dan drie maanden voor een hulpbehoevende oudere,
gehandicapte of chronisch zieke naaste. Uit een recente studie van het Sociaal Cultureel
Planbureau blijkt dat het gemiddeld aantal uren mantelzorg per week, 22 uur bedraagt.
Verhoging van de arbeidsparticipatie leidt er toe dat een toenemend aantal mensen
mantelzorgtaken combineert met werk. De impact van deze combinatie, is groot. Zo is
berekend dat in 2007 50.000 tot 100.000 mantelzorgers minder gingen werken of
stopten met werken en 600.000 mantelzorgers vakantiedagen spendeerden aan
mantelzorgtaken. Het aantal overbelaste mantelzorgers is gestegen naar circa 300.000.
Naar verwachting stijgt het aantal mantelzorgers in de toekomst verder.
Mantelzorgers worden in hun eigen omgeving ondersteund door steunpunten
mantelzorg.
Ook zijn er ruim 420.000 vrijwilligers actief in de zorg. Ongeveer 25.000 hiervan bieden
intensieve vrijwilligerszorg. Zij bieden hulp en steun aan mensen die een handicap
hebben of chronisch ziek zijn, aan mensen die psychische of psychiatrische problemen
hebben of mensen op hoge leeftijd. Voor deze kwetsbare groepen burgers vormen de 1op-1 contacten met de intensieve vrijwilligerszorg een belangrijke – soms de enige –
schakel om te kunnen ‘meedoen’ aan de samenleving. Intensieve vrijwilligerszorg vindt
plaats vanuit een professionele ondersteuningsstructuur. Deze organisaties voor
intensieve vrijwilligerszorg zijn: Vrijwillige Thuishulp, Buddyzorg en
Vriendendiensten.
Daarnaast maken de vrijwilligersorganisaties voor georganiseerde burenhulp
onderdeel uit van Mezzo. Zij zijn de organisatie die in de buurt een oudere of iemand met
een ziekte of handicap eenmalig of regelmatig helpen met praktische klusjes of
gezelschap bieden.
Jan Schepers
Regio-adviseur Mezzo
Jan Schepers (1954) is sinds 2002 als regio-adviseur werkzaam bij Mezzo, de Landelijke
Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg. Hij heeft een jarenlange achtergrond
als opbouwwerker in zogenoemde kwetsbare wijken. Een verbinding leggen tussen de
leefwereld van (groepen) mensen en de ‘werkelijkheid van beleid’ is zijn werkterrein en
kwaliteit. Initiatiefnemer en betrokken bij veel projecten op zowel buurt als landelijk
niveau op het gebied van welzijn en zorg.
Hij houdt zich op dit moment bezig met advisering van de lidorganisaties van Mezzo. De
aandachtsgebieden zijn belangenbehartiging, participatie, ondersteuning,
methodiekontwikkeling en bedrijfsvoering. Daarnaast adviseert hij gemeenten, provincies
en zorgaanbieders rond mantelzorgbeleid en (intensieve) vrijwilligerszorg.