Sleutels voor succes

Sleutels voor succes
SPF is in 2020 een toekomstbestendige
professionele pensioenorganisatie
Visiedocument SPF
November 2016
Sleutels voor succes
Toekomstvisie SPF
De primaire taak van Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten (SPF) is om voor de deelnemers,
gewezen deelnemers en gepensioneerden uitvoering van de afgesproken pensioenregeling te
realiseren. Dat is onze missie. SPF is van, voor en door beroepsgenoten.
Maar de wereld om ons heen verandert in hoog tempo en dat geldt zeker ook voor ons pensioen.
Hoe moet SPF met deze veranderingen omgaan? Wat is de positie van SPF in 2020? Wat zijn de
sleutels voor succes? Het bestuur vindt dat SPF een richtinggevend toekomstbeeld nodig heeft. Een
gemeenschappelijke visie die aangeeft waar SPF in de komende jaren voor wil staan. Dit document
bevat de toekomstvisie van SPF. Het vormt de basis voor het toekomstige beleid, de doelen voor de
komende jaren en de manier waarop we deze doelen willen bereiken.
Verder als toekomstbestendige pensioenorganisatie
Pensioen is al langere tijd een zeer actueel thema. Helaas vaak niet in positieve zin.
Ook in Nederland heeft de economie te maken met de gevolgen van de toegenomen globalisering.
We worden geraakt door de impact van de wereldwijde financiële instabiliteit en politieke onrust.
De stagnerende groei en de lage rente hebben grote invloed op de balansen van pensioenfondsen.
Daarnaast hebben we te maken met een nog steeds stijgende levensverwachting. Op nationaal en
Europees niveau neemt de regelgeving toe. Een goed pensioen is hierdoor niet meer zo
vanzelfsprekend. De complexiteit van pensioen is drastisch toegenomen, waardoor ook de
communicatie met de deelnemers er niet eenvoudiger op wordt. Het vertrouwen in de
pensioensector staat fors onder druk. Dit vraagt om aanpassingen van het pensioenstelsel.
Pensioen gaat over inkomen voor later en is daarmee een groot goed. Het is de kunst om in deze
turbulente wereld het goede van pensioen te behouden en tegelijkertijd de veranderingen aan te
brengen die aansluiten bij de wensen van de deelnemers. Dat is voor ons niet anders. Alleen met een
pensioenregeling die van toegevoegde waarde is voor de fysiotherapeuten kunnen wij de toekomst
met vertrouwen tegemoet zien. Onze regeling moet aansluiten bij de kenmerken van onze achterban
en rekening houden met de ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Dat vraagt om een sterke
professionele pensioenorganisatie, die betrokken en kostenbewust opereert. Tegelijkertijd moeten
we de fysiotherapeuten aan ons blijven binden door effectieve communicatie. Het moet zichtbaar
zijn dat een collectieve regeling meer oplevert dan een individuele oplossing.
Als de fysiotherapeuten een toekomstbestendige eigen pensioenregeling willen houden, zal SPF daar
klaar voor moeten zijn. Dat kan alleen door een voortdurende professionalisering, waarbij we op een
slimme manier gebruik maken van allerlei vormen van samenwerking. Enerzijds door samen met
andere fondsen binnen de Pensioenfederatie de krachten te bundelen ten behoeve van kennisdeling
en het voeren van een sterke lobby namens de sector. Anderzijds door waar mogelijk samenwerking
te zoeken met gelijksoortige pensioenfondsen en optimaal gebruik te maken van de kennis en kunde
van pensioenprofessionals. In de praktijk zijn we daar al mee bezig, maar er moet meer gebeuren om
in 2020 de pensioenorganisatie te zijn die SPF wil zijn, namelijk een sterke toekomstbestendige
professionele pensioenorganisatie met een vaste kern aan ondersteuners en adviseurs en een
flexibele ring aan pensioenprofessionals. Nog altijd van, voor en door beroepsgenoten, maar
opererend in een groot professioneel netwerk.
In totaal herkent het bestuur nog grotendeels dezelfde zeven sleutels tot een succesvolle toekomst
als in 2011. We leggen daarbij wel andere accenten.
Zeven sleutels voor een succesvolle toekomst:
2
Sleutel 1: een passende pensioenregeling
Sleutel 2: effectieve communicatie
Sleutel 3: een goede en stabiele financiële positie
Sleutel 4: voldoende professionele ondersteuning
Sleutel 5: een bestuur dat voldoet aan de eisen van geschiktheid
Sleutel 6: goede samenwerking tussen bestuur en controlerende organen
Sleutel 7: samenwerking met andere pensioenfondsen
De pensioenregeling past bij de beroepsgroep
Onze beroepsgroep heeft zijn eigen kenmerken, met zelfstandigen en medewerkers in loondienst die
hun bijdrage leveren aan het zorgaanbod vanuit de eerste lijn. De zorg in de eerste lijn wordt steeds
belangrijker. Zeker nu ouderen langer thuis blijven wonen. Dit heeft zich echter (nog) niet vertaald
naar een betere inkomenspositie voor de fysiotherapeuten in de eerste lijn. De afgelopen tien jaar
zijn de tarieven niet of nauwelijks geïndexeerd, terwijl de fysiotherapeuten in de praktijk aan steeds
hogere eisen moeten voldoen en hiervoor flink moeten investeren. De financiële speelruimte van de
fysiotherapeuten is mede hierdoor beperkt. Dat vergt een passende pensioenregeling. Op initiatief
van vooral de jonge deelnemers is de per 1 januari 2011 ingevoerde hogere opbouw in de regeling
vanaf 1 januari 2016 teruggebracht naar het oorspronkelijke niveau van een basisregeling. Daarnaast
blijven voor alle actieve deelnemers wel andere mogelijkheden bestaan om de opbouw vrijwillig te
verhogen. Aangezien de AOW-leeftijd geleidelijk aan steeds meer opschuift en ook wij de
pensioenrichtleeftijd hebben verhoogd, is de behoefte aan deeltijdpensioen toegenomen. Deze
mogelijkheid is per 1 januari 2017 toegevoegd aan het aantal reeds bestaande keuzemogelijkheden
bij pensionering. Met deze veranderingen past de pensioenregeling beter bij de huidige wensen en
eisen van onze beroepsgroep.
Individualisering en flexibilisering van de arbeidsmarkt zijn belangrijke trends in onze samenleving,
die ook in de pensioenwereld hun weerklank vinden. Beroepsbeoefenaren wisselen echter niet zo
snel van beroep, het dreigende generatieconflict is minder op beroepspensioenfondsen van
toepassing en collectief beleggen levert gemiddeld nog altijd veel meer op dan individueel beleggen.
De huidige solidariteit en collectiviteit van de pensioenregeling werken daarom sterk in het voordeel
van alle deelnemers.
De huidige pensioenregeling is dan ook een belangrijke sleutel voor een succesvolle toekomst. Het
doel is dat uiteindelijk zo veel mogelijk deelnemers bewust lid zijn van de deelnemersvereniging. Dan
is er voldoende draagvlak en kunnen we samen bepalen hoe de regeling er uit moet zien. Zo zorgen
we ook in de toekomst voor een passende pensioenregeling.
Het pensioen is pas goed als de deelnemers dat ook vinden
De deelnemers zijn onze klanten en de optimale uitvoering van de pensioenregeling is ons product.
Om de deelnemers tevreden te houden moet SPF in samenwerking met DPF niet alleen zorgen voor
een passende pensioenregeling, maar ook dat onze deelnemers hiervan op de juiste manier en naar
tevredenheid gebruikmaken. Alleen dan behouden we het draagvlak. Pensioen is echter niet voor
alle deelnemers even eenvoudig en het vertrouwen in de pensioensector laat te wensen over.
Effectieve communicatie is daarom een sleutel voor een succesvolle toekomst van SPF.
Natuurlijk voldoen we aan alle wettelijke verplichtingen. Die dragen immers bij aan ons doel. Maar
SPF wil meer. Wij willen graag dat elke deelnemer ons kent, ons weet te vinden op de momenten dat
dit nodig is en zich door ons geholpen voelt. Hiertoe geven wij de juiste boodschap aan de juiste
persoon, waarvoor wij optimaal gebruik maken van de kanalen van de digitale snelweg. We koppelen
die boodschap aan gebeurtenissen die voor de deelnemer van belang zijn. Zo neemt de relevantie
toe. We willen ook graag dat deelnemers zelf actief zijn. Dat ze zich bewust zijn van hun inkomen
voor en tijdens het pensioen. Het gaat immers om een basispensioen en als deelnemers daar een
aanvulling op wensen, is tijdig beginnen van groot belang. Door met behulp van onze communicatie
3
inzicht en overzicht te geven in de eigen positie bewegen we samen met vertrouwen naar de
toekomst.
Onze financiële positie
Op dit moment behoort SPF tot de 50 grootste pensioenfondsen van Nederland met een belegd
vermogen van ruim 3 miljard euro. De ambitie is hoog en we streven ook voor de toekomst naar een
toeslag van gemiddeld ten minste 3% per jaar, waarbij met zoveel mogelijk zekerheid de nominale
onvoorwaardelijke aanspraken met 2% stijging worden gegarandeerd. We zijn daarbij sterk
afhankelijk van de economische ontwikkelingen. Ondanks het feit dat we ruim 3 miljard euro in kas
hebben, verkeren we net als vele andere pensioenfondsen in zwaar weer en kunnen we op dit
moment onze ambitie niet waarmaken. Sinds 2007 is de rente voortdurend gedaald, waardoor de
inkoop van pensioen steeds duurder is geworden. Daarbij heeft de nieuwe rekenrente meer
volatiliteit gebracht. SPF staat voor de uitdaging om het beleggingsbeleid en het risicomanagement
zo te blijven richten dat de ambitie naar de toekomst toe wordt waargemaakt. Een goede en stabiele
financiële positie is een sleutel voor succes richting onze toekomst.
Vanuit het oogpunt van de financiële positie is kostenbeheersing een belangrijk onderwerp,
aangezien lagere kosten ons dichter bij onze ambitie brengen. De kosten van de pensioenuitvoering
zijn op onderdelen al teruggebracht. Bij het vermogensbeheer kijken we bij elke belegging of een en
ander voor hetzelfde rendement en risico ook tegen lagere kosten mogelijk is. Waar mogelijk zoeken
we de samenwerking met andere beleggers.
De politiek heeft lagere kosten voor pensioen hoog op de agenda staan. Helaas is de politiek niet
altijd een betrouwbare partner. Sinds 1 januari 2015 zijn pensioenfondsen BTW-plichtig en nemen de
kosten in het kader van het toezicht nog steeds toe. Door samenwerking met andere
pensioenfondsen en gezamenlijke lobby vanuit de Pensioenfederatie willen we het tij keren en de
kosten reduceren. Vanuit dit oogpunt is het ook aantrekkelijk om open te staan voor mogelijke
samenwerking.
Professionele ondersteuning
Het behoort tot onze strategische doelstellingen om de deelnemers en hun nabestaanden bewust te
maken en deels te beschermen tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, overlijden en indien
gewenst invaliditeit. In dat kader informeren we de deelnemers via verschillende kanalen en zorgen
we voor een goede administratie en beheer van de financiële middelen. De complexiteit van de
pensioenuitvoering is de laatste jaren enorm toegenomen en de komende jaren krijgen we te maken
met de uitkomsten van de pensioendialoog. SPF zal klaar moeten zijn voor nieuwe keuzes.
Tegelijkertijd willen we gemiddeld ten minste 3 % per jaar pensioenverhoging kunnen geven en met
zo veel mogelijk zekerheid de nominale (onvoorwaardelijke) aanspraken garanderen.
Het bestuur zet zich maximaal in voor de realisatie van alle strategische doelstellingen en maakt
daarbij gebruik van de kennis en kunde van pensioenspecialisten en externe vermogensbeheerders.
De vaste kern van oude vertrouwde partners die SPF goed kennen vullen we aan met een flexibele
ring van experts op de verschillende deelonderwerpen. Voor elk belangrijk dossier passen we
maatwerk toe door een projectmatige aanpak. Binnen een groot netwerk gaan we steeds op zoek
naar een passend kwalitatief hoogwaardig team. SPF kiest niet voor steeds dezelfde vaste
professionals aan de bestuurstafel, maar gaat per onderwerp de dialoog aan met experts.
Ons pensioenvermogen is van en voor de beroepsgenoten. Het wordt beheerd door
beroepsgenoten, maar ook op dit terrein opereren wij altijd met ondersteuning van externe
professionals en experts. In 2020 belegt SPF transparant, maatschappelijk verantwoord en rekening
houdend met wat de deelnemer echt wil.
4
De pensioenwereld en de financiële markten vormen een complex werkterrein dat voortdurend aan
nieuwe ontwikkelingen onderhevig is. De komende jaren moeten we anticiperen op de op handen
zijnde wijzigingen van ons pensioenstelsel. Voldoende professionele en kwalitatief hoogwaardige
ondersteuning met een flexibele inzet is daarom een sleutel voor een toekomstbestendige
pensioenregeling met een succesvol pensioen- en beleggingsbeleid.
Risicomanagement moet zorgen voor balans
SPF moet rendement maken. Dat is onlosmakelijk verbonden met risico’s nemen.
Risicomanagement gaat over het managen van die risico’s. Voor goed risicomanagement is het
noodzakelijk dat het bestuur controle heeft over de uitvoering van de pensioenregeling, het
vermogensbeheer en de communicatie. Het bestuur moet daarbij beschikken over de kennis en
kunde om de risico’s in te schatten en daarnaar te handelen. Uiteraard moet het bestuur zichzelf
daarin voortdurend weten te verbeteren.
Goed risicomanagement is nodig om onze strategische doelstellingen waar te maken. Het is
niet de bedoeling om elk risico te vermijden en alles onnodig dicht te timmeren. Onze regeling
kenmerkt zich door een relatief lage opbouw, met als ambitie gemiddeld ten minste 3% toeslag per
jaar. Dit kunnen we alleen waarmaken door bepaalde risico’s te nemen. Allereerst vraagt dit om een
goede balans tussen uitbesteden, zelf uitvoeren en controleren. Daarbij is voor ons vooraf helder
welke risico’s we beslist niet mogen lopen en aan welke risico’s we ons weloverwogen blootstellen.
In de contracten en andere aanvullende afspraken ligt vast binnen welke kaders wij en onze
uitvoerders moeten opereren. Tegelijkertijd maken we gebruik van passende beheersmaatregelen.
Waar nodig zitten we zelf dicht op de bal en waar het kan laten we het over aan de zorgvuldig
gekozen professionele uitbestedingpartners. Uiteraard richten wij voor de bewaking van de
afspraken en de werking van de beheersmaatregelen een monitoringsysteem in zodat we dit proces
nauwgezet kunnen volgen en zo nodig bij kunnen sturen en corrigeren. Ook hier zoeken wij de
samenwerking met anderen en laten wij ons door externe deskundigen ondersteunen.
Governance in het teken van geschiktheid
Governance betreft de wijze waarop SPF wordt bestuurd en het toezicht op het functioneren van
SPF. De manier waarop SPF verantwoording aflegt voor haar keuzes, de kwaliteit van de aansturing
van de uitvoerende taken en de beheersing van de bijbehorende processen. De complexiteit van
pensioenuitvoering heeft een enorme vlucht genomen en neemt nog steeds toe. In dat kader is de
geschiktheid van zowel het bestuur als van alle samenwerkingspartners nog belangrijker geworden.
Dat zien we ook terug bij de toezichtthema’s die bij de toezichthouders DNB en AFM hoog op de
agenda staan. Is SPF voldoende in staat om de uitdagingen van de komende jaren succesvol aan te
kunnen gaan? Een bestuur dat voldoet aan de eisen van geschiktheid is hiervoor een sleutel.
Waar het in het verleden alleen om deskundigheid ging, gaat het nu over geschiktheid. Dat betekent
dat de bestuurder niet alleen voldoende kennis moet hebben, maar ook over de juiste competenties
moet beschikken en tevens professioneel gedrag moet laten zien. Bestuurders volgen continu
opleidingen en cursussen. Jaarlijks wordt elke bestuurder individueel getoetst en beoordeeld. Tevens
vindt een collectieve evaluatie van het gehele bestuur plaats. Het bestuur moet als team goed
functioneren, met voldoende ruimte voor persoonlijke inbreng en kritische opstelling. Dit vertaalt
zich in de wijze waarop besluitvorming tot stand komt en is cruciaal voor een evenwichtige
belangenafweging aan de bestuurstafel.
Ook de continuïteit van het bestuur wordt zo goed mogelijk geborgd. Enerzijds door tijdig te
anticiperen bij vertrek van bestuurders. Anderzijds zorgt het werken met aspirant-bestuursleden dat
nieuwe bestuurders met de gewenste geschiktheid instromen. Voor de selectie van nieuwe
bestuurders maken wij onder meer gebruik maken van een assessment.
Een professionele pensioenorganisatie
5
SPF is van, voor en door beroepsgenoten. Dat is altijd al zo geweest en moet wat ons betreft zo
blijven. Bij voorkeur in de vorm van een professionele pensioenorganisatie die niet onderdoet voor
die van andere pensioenfondsen. Om de pensioenregeling “in control” en succesvol uit te voeren
moet de pensioenorganisatie nog meer als een systeem van checks and balances functioneren, met
een constante kritische blik op de kwaliteit van de organisatie. Het bestuur van SPF is als team
verantwoordelijk voor het goede reilen en zeilen van het pensioenfonds. Om zijn
beleidsverantwoordelijkheid op een adequate manier in te vullen en te komen tot wat wordt
genoemd een ‘beheerste en integere bedrijfsvoering’ is het zaak dat het bestuur zijn bevoegdheid en
invloed aanwendt om te zorgen dat het “in control” is. Het bestuur moet voortdurend anticiperen op
toekomstige ontwikkelingen en over voldoende slagkracht richting de externe partners beschikken.
De ondersteuning van pensioenprofessionals helpt daarbij, maar het bestuur moet zelf voldoende
geschikt zijn en tegenwicht kunnen bieden.
Uiteraard is tegenwicht naar het bestuur zelf van even groot belang. Goede samenwerking tussen
bestuur, deelnemersraad, verantwoordingsorgaan en deelnemersvereniging DPF is hiervoor de
sleutel. Fris en scherp toezicht van deze organen zorgt voor meer deskundigheid, geschiktheid,
betere beleidskeuzes en beter risicomanagement. De continue professionalisering van SPF gaat hand
in hand met een goede afstemming van taken van de verschillende organen en borging van de
complementariteit. Ons toekomstbeeld wordt alleen werkelijkheid als iedereen hetzelfde doel
nastreeft.
Op die manier zal SPF ook in 2020 de moderne professionele pensioenorganisatie zijn die het wil zijn.
Het toekomstbeeld voor SPF
Met de kennis van nu heeft SPF voldoende bestaansrecht om de komende jaren als zelfstandig
pensioenfonds door te gaan. Echter de (pensioen)wereld staat niet stil en de verwachting is dat ons
pensioenstelsel na 2020 er anders uit gaat zien. De uitkomsten van de pensioendialoog die door het
ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is geïnitieerd zullen ook gevolgen hebben voor
onze pensioenregeling. Wij zullen daar bijtijds op moeten anticiperen en samen met de
deelnemersvereniging DPF de mogelijkheden onderzoeken om onze missie waar te kunnen blijven
maken.
Dit geldt uiteraard ook voor andere pensioenfondsen en derhalve zullen we in dit kader eveneens de
samenwerking zoeken met andere pensioenfondsen. Niet alleen door de banden met andere
beroepspensioenfondsen verder aan te halen, maar ook door gebruik te maken van de lobby en de
expertise van de Pensioenfederatie.
SPF kan alleen een toekomstbestendige uitvoering van de regeling blijven bieden als we op meer
terreinen open staan voor samenwerking met andere pensioenfondsen en pensioenprofessionals.
Dat is de laatste en misschien wel belangrijkste sleutel. We creëren de optimale mix van
kennisdeling, samenwerking en eventuele schaalvergroting. Collectief organiseren en individueel
profiteren. Hierbij laten wij ons per dossier adviseren door de beste pensioenprofessionals.
In 2020 heeft SPF zich verder door ontwikkeld tot een sterke toekomstbestendige professionele
pensioenorganisatie met een vaste kern aan ondersteuners en adviseurs en een flexibele ring aan
pensioenprofessionals. Nog altijd van, voor en door beroepsgenoten, maar opererend in een groot
professioneel netwerk.
6