Integrale kindergeneeskunde

Integrale
kindergeneeskunde:
wel of niet integreren?
Martine Busch
Van Praag Instituut
Wat is ‘integrative medicine’?




Een hype
Oude wijn in nieuwe zakken
“Gezond verstand geneeskunde”
Nieuwe zorgvisie


Opgericht in 2000
44 universitaire gezondheidscentra:










Boston University School of Medicine, Program in Integrative Cross Cultural
Care (MA)
Harvard Medical School, Osher Institute (MA)
Yale University, Integrative Medicine Center at Griffin Hospital (CT)
Duke University, Duke Integrative Medicine (NC)
Johns Hopkins University, School of Medicine Center for Complementary and
Alternative Medicine (MD)
Stanford University, Stanford Center for Integrative Medicine (CA)
Internationale Research Conferentie (2010: Tromso,
Noorwegen)
Ontwikkelt ‘best practices’ klinische modellen
Onderzoek
Opleiding
Integrative medicine
Integrative Medicine is the practice of medicine
that reaffirms the importance of the relationship
between practitioner and patient, focuses on the
whole person, is informed by evidence, and
makes use of all appropriate therapeutic
approaches, healthcare professionals and
disciplines to achieve optimal health and
healing.
Consortium of Academic Health Centers for Integrative Medicine
(2004, 2009)
www. imconsortium.org
Principes
1.
2.
3.
4.
Zelfhelend vermogen als basis voor elke
behandeling
Geneeskunde voor de hele mens
Belang van gezonde leefstijl en preventie
Belang van arts-patiënt relatie als
helende relatie
Conservatief
(of innovatief?)

Herwaarderen van oude waarden

Minder invasief
Vier pijlers
Arts - patiënt
relatie
Duurzame
helende
omgeving
Gezondheid
en welzijn
Alle geschikte
therapeutische
opties
*
Arts-patiënt
relatie
Patiënt heeft actieve rol in:
 het voorkomen van ziekte
 zijn welbevinden
 het eigen genezingsproces
Arts-patiënt relatie verandert:
 meer coachend
 informerend/meer keuzemogelijkheden
 rekening houden met voorkeuren patiënt
Helende relatie
Duurzame
helende
omgeving
Healing hospital/Healing
environment
 stressreducerende omgeving
 hardware (gebouw)
 software (bejegening)
 gezonde organisatie
Oriëntatie op
gezondheid
en welzijn
 Noodzaak van preventie
 Gezonde leefstijl
 Gezondheid positief definiëren
in plaats van ‘afwezigheid van ziekte’
 Actieve rol van patiënt/zelfmanagement
Alle geschikte
therapeutische
opties
Keuze uit alle aangewezen reguliere
(medische en gedragstherapeutische) én
complementaire behandelwijzen die
voldoende evidence based zijn
Integratieve
kindergeneeskunde
Oxford University press, 2010
HarperPerennial, 1996
‘Integrative pediatrics’
als aanvulling/reactie op:
1.
Steeds vaker en steeds meer
voorschrijven van medicatie bij (jonge)
kinderen
2.
Adequate (multidisciplinaire)
behandeling van toenemend aantal
chronisch zieken en chronische ziekten
Waarom?
1.
2.
3.
Sluit aan bij reeds bestaande praktijk
(multidisciplinair, belang van bejegening)
Zelfhelend vermogen is bij kinderen
actiever dan bij volwassenen: effectiviteit
van minder invasieve technieken is
groter
Kinderen zijn gevoelig voor mind-body
interventies en leefstijladviezen
Alle geschikte
therapeutische
opties
Keuze uit alle aangewezen reguliere
(medische en gedragstherapeutische) én
complementaire behandelwijzen die
voldoende evidence based zijn
American Academy of Pediatrics, 2010
Integratieve benadering van therapeutische
mogelijkheden
Bio-energetische therapieën:
Acupunctuur/Acupressuur, Healing/Therapeutic
Touch, Homeopathie
Biomechanische
Therapieën:
Chirurgie, Manuele
therapie, Chiropractie,
Massage
Patiëntgerichte
zorg:
mededogen,
aandacht, relatie
Biochemische
Therapieën:
Medicatie, Kruiden,
Vitamines, Mineralen,
Voedingssupplementen
Leefstijl Therapieën:
Mind-body (meditatie); Omgevingsfactoren,
Beweging; Dieet
K.Kemper, The holistic pediatrician
Wereldgezondheids
organisatie (WHO)

± 80% van de wereldbevolking maakt gebruik
van traditionele geneeswijzen of
complementaire behandelwijzen
 Deze hebben veel te bieden in termen van
preventie, comfort, compassie, en care
 Behandeling van huidige gezondheidsproblemen moet daar gebruik van maken
(directeur-generaal M. Chan op het WHO Congres over Traditional Medicine,
november 2008.)
Gebruik Complementaire
Behandelwijzen (CAM) in NL
-
-
2,3 miljoen mensen pj = 15,7% (van Dijk 2003)
14,1 miljoen patiëntcontacten pj (Van Dijk 2003)
50-60% van patiënten in palliatieve zorg maakt
er gebruik van (DeGraeff 1999)
42% van GGZ patiënten maakt er gebruik
van (Hoenders 2004)
Schatting: 80 miljoen euro wordt besteed
aan kruidenmiddelen; 56 miljoen aan
homeopathische middelen (Van Dijk 2003)
Meningen over CAM

75% van de Nederlanders vindt dat
zorginstellingen complementaire behandelwijzen
moeten bieden (Oskam 1998)

87% van de bevolking staat positief of neutraal ten
opzichte van CAM (Consumentenbond 2005)

Ruim 1,5 miljoen tevreden gebruikers (TNS NIPO
2005)
Wat vinden artsen ervan?

Alleen artsen mogen CAM toepassen: 41%
 Eerst arts raadplegen als CAM-behandelaar
geen arts is: 44%
 Gedoogd worden:
-
-
Acupunctuur (73%)
Homeopathie (65%)
Antroposofische geneeskunde (59%)
Natuurgeneeskunde (50%)
Bezoek aan paranormaal therapeut af te raden: 63%
(Medisch Contact 4 mei 2007)
Wat vinden aankomend
artsen ervan?




Artsen moeten patiënten informatie over CAM
kunnen geven: 83%
Er moet meer onderzoek naar CAM gedaan
worden (effectiviteit/veiligheid): 69,9%
Te weinig kennis over CAM: 74,2%
CAM als onderdeel van geneeskundestudie:
66% (33% in kerncurriculum)
(Kolkman 2009)
CAM en kinderen
>
50% van Amerikaanse kinderen maakt
gebruik van CAM (Kemper et al 2008)
 30% van Nederlandse kinderen maakt
gebruik van CAM (Vlieger et al 2006)




homeopathie (48%)
fytotherapie (45%)
voedingssupplementen (28%)
manuele therapieën (28%)
Toename aantal
CAM Studies
MEDLINE
Citations Under
“Alternative
Medicine”
1966-2005
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
66-74
75-79
80-84
85-89
90-94
95-99
00-05
Enkele voorbeelden

ADHD:

gezonde leefstijl
• Beweging, voldoende slaap, gezonde voeding
• Stressmanagement: meditatietechnieken, ordenen en
structureren)

aanvullende hulp door professionals
• Kruidenmiddelen: kalmerend (valeriaan),
aandacht/concentratieverbetering (gingko biloba,
Pycnogenol)
• Voedingssupplementen: Omega-3 vetzuren, zink
• Mind-body: neurofeedback
• Massage

medicatie/behandeling
• 65% heeft er baat bij
• daarvan heeft 30% bijwerkingen
Enkele voorbeelden

Functionele buikklachten (IBS/FAP):

gezonde leefstijl
• Beweging, voldoende slaap, gezonde voeding
• Stressmanagement: cognitieve gedragstherapeutische
technieken

aanvullende hulp door professionals
• Kruidenmiddelen: pijnreducerend (pepermuntolie)
• Voedingssuplementen: probiotica
• Mind-body: biofeedback, relaxatie- en visualisatieoefeningen
(hypnosetechnieken)

medicatie/behandeling
• symptoombestrijding
Enkele voorbeelden

Kinder Intensive Care:

gezonde leefstijl
• Healing environment: licht, geluid, activiteit
• Family centered care

aanvullende hulp door professionals
• Mind-body: muziek, aromatherapie, relaxatie- en
visualisatieoefeningen,
• Energetische interventies: acupunctuur (pijn),
therapeutic/healing touch
• Massage

medicatie/behandeling
• Inter/multidisciplinair
Enkele voorbeelden

Kinder Oncologie:

gezonde leefstijl (geen oorzaak)
• Gezonde voeding (family based): biologisch, hormoonvrij,
voldoende groente en fruit (79% van overlevers van kinderkanker
voldoet hier niet aan)

aanvullende hulp door professionals
• Mind-body: muziek (stemming, immuunfunctioneren), relaxatie- en
visualisatieoefeningen/hypnose (misselijkheid en braken, pijn,
angst)
• Voedingssupplementen: glutamine (mucositis), carnitine
(vermoeidheid), valeriaan (slaap)
• Energetische interventies: acupunctuur/acupressuur (misselijkheid
en braken, vermoeidheid, mucositis), therapeutic/healing touch
(vermoeidheid)
• Lichaamswerk: massage (stemming, angst), fysieke oefening
(vermoeidheid)

medicatie/behandeling
• Standaard
Zie ook:
- http://www.mskcc.org
- http://www.cancer.gov
Evidence ranking systems for
herbs and supplements
Integrative Pediatrics,
Blz. 504
In Nederland
Ethisch raamwerk
Effectief
Veilig
Ja
Nee
Ja
Toepassen/
aanbevelen
Tolereren
Nee
Monitoren
Afraden
Cohen M. Pediatrics, 2005
Terug naar
de andere drie pijlers
 Arts-patiënt
relatie
 Duurzame helende omgeving
 Gezondheid en welzijn
Wat betekent dit
voor de behandelaar zelf?
De behandelaar

Kennis: meer dan
alleen medisch
 Kunde: weten wat je
voorschrijft (ervaring
met ontspanningsoefeningen of
meditatie), multidisciplinair
samenwerken
 Self care: zorg voor
de eigen gezondheid
www.vanpraaginstituut.nl