Inleiding - Driezorg

Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versiedatum:
20/08/2014
Versie: 005
Beleidsnotitie
Mantelzorgbeleid
Driezorg
Documentnummer:
Auteur:
Verantwoordelijke:
Document beheer:
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
DZ 622/09
Esther Zagers/ Riet Walda
Sectormanager zorg
Kwaliteitsfunctionaris
Evaluatie: 20/08/2015
Status: definitief
Datum: 20-08-2014
Versie: 5
Evaluatie: augustus 2015
Pagina 1 van 6
Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versie: 005
Versiedatum:
20/08/2014
Inleiding
Mantelzorg is een belangrijk en omvangrijk deel van de zorg. Naar verwachting neemt het
aandeel van mantelzorgers toe in verband met demografische en sociaaleconomische
ontwikkelingen in de gezondheidszorg.
In de praktijk gaat veel van de aandacht die is gericht op mantelzorgers naar de situatie van
thuiswonenden. Veel organisaties houden zich in hoofdzaak bezig met mantelzorgers in de
thuissituatie, zoals Steunpunten mantelzorg en aanbieders van respijtzorg. Ook in de
intramurale setting is er sprake van hulp en ondersteuning die gegeven wordt door
mantelzorgers. Met de invoering van de nieuwe regelgeving rondom zorgzwaartebekostiging,
groeit het belang van de inzet van mantelzorgers. Driezorg vindt het belangrijk om het beleid
ten aanzien van mantelzorg goed te hebben geformuleerd en geïntegreerd in de organisatie.
In deze notitie staat het beleid met betrekking tot mantelzorgondersteuning beschreven.
Centraal uitgangspunt hierin is om mantelzorgondersteuning integraal onderdeel te laten zijn
van de werkwijze van de organisatie.
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
Evaluatie: 20/08/2015
Pagina 2 van 6
Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versie: 005
Versiedatum:
20/08/2014
1. Definities1
1.1 Definitie van mantelzorg:
Mantelzorg wordt gedefinieerd als “zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep
wordt gegeven aan een hulpbehoevende door één of meerdere leden van diens directe
omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie.” (Nationale Raad
voor de Volksgezondheid)
Mantelzorgers zijn geen beroepsmatige zorgverleners, maar geven zorg omdat zij een
persoonlijke band hebben met degene voor wie ze zorgen. Mantelzorg is niet de alledaagse
zorg voor – bijvoorbeeld – een gezond kind.
1.2 Mantelzorg en vrijwilligerswerk
Mantelzorg en vrijwilligerswerk zijn termen die vaak door elkaar gehaald worden. Toch zijn
het verschillende dingen.
Mantelzorg overkomt je
Een mantelzorger kiest er niet voor om te gaan zorgen: het overkomt je, omdat je een
emotionele band hebt met degene die zorg nodig heeft. Mantelzorgers zorgen soms 24 uur
per dag, kunnen de zorg niet zomaar beëindigen en verrichten soms verpleegkundige
handelingen.
Voor vrijwilligerswerk kies je
Vrijwilligers kiezen ervoor om te zorgen. Als zij met het vrijwilligerswerk starten, is er (nog)
geen emotionele band. Daarnaast zorgen zij voor een afgebakende tijd (bijvoorbeeld een
dagdeel per week) en kunnen zij de zorg op eigen initiatief beëindigen. Zorgvrijwilligers
werken in georganiseerd verband en verrichten nooit verpleegkundige handelingen.
1.3 Mantelzorgondersteuning
Mantelzorgondersteuning is een verzamelterm voor voorzieningen en diensten die de
draagkracht van mantelzorgers vergroten of de draaglast verlichten.
Mantelzorgondersteuning draagt op zorginhoudelijk niveau bij aan een doelmatige, efficiënte
en kwalitatief goede zorg.
Vanuit het perspectief van de klant is mantelzorgondersteuning van belang. Ondersteuning
kan spanningen verminderen en waarborgt op de langere termijn de kwaliteit van de relatie.
Mantelzorgers zijn een doelgroep met eigen vragen en behoeften, waarvoor deels een apart
aanbod nodig is.
Steunpunten mantelzorg geven informatie, advies en emotionele steun aan mantelzorgers.
Ze vervullen een doorverwijzende of bemiddelende rol. Mantelzorgondersteuning kan
plaatsvinden op individueel of collectief niveau. Individueel is bijvoorbeeld de persoonlijke
informatie advies en begeleiding van mantelzorgers. Collectieve steun is gericht op groepen
mantelzorgers en op het ondersteunen van mantelzorgers bij de behartiging van hun
belangen in het beleid van zorg- en welzijnsinstellingen en gemeenten.
1
www.mezzo.nl. Mezzo is de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligers.
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
Evaluatie: 20/08/2015
Pagina 3 van 6
Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versie: 005
Versiedatum:
20/08/2014
2. Visie Driezorg op mantelzorg
2.1 Algemene visie
Bij ons staat mensgerichte zorg- en dienstverlening centraal. Klanten en medewerkers
voelen zich thuis. Welzijn van onze klanten staat voorop en wij respecteren hen. Wij zijn, al
dan niet in samenwerking met andere partijen, een krachtige en moderne dienstverlener op
het gebied van wonen, welzijn en zorg. Wij staan voor diversiteit in woon- en werkklimaat,
passend bij de sfeer van de verschillende wijken waarin onze locaties gevestigd zijn. Wij
creëren een veilige en prettige leefomgeving, waarbij ons uitgangspunt is dat mensen met
een hulpvraag zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Wij ondersteunen
indien de klant en haar omgeving aangeven dat zij onvoldoende in staat zijn om de eigen
regie te nemen en/of zelfredzaam te zijn.
2.2 Visie op mantelzorg
In de dienstverlening gaan medewerkers van Driezorg uit van de kracht, potentie en
mogelijkheden van onze klanten. De klant houdt de regie over zijn/haar leven. En bepaalt in
overleg met de medewerkers wat hij/zij wenselijk acht (hoe het dienstenpakket aansluit op
het leven en de gewoontes van de individuele klant). In situaties, waarin klanten (deels)
afhankelijk zijn van mantelzorgers, overleggen medewerkers met betrokken mantelzorgers
over de wijze waarop de dienstverlening plaatsvindt. Daarnaast is er oog voor de belangen
van de mantelzorger zelf. Ondersteuning en (tijdelijke) ontlasting van mantelzorgtaken is
cruciaal om de positie en de kracht van de mantelzorgers te ondersteunen en verstrekken.
2.3 Rol mantelzorgers
Mantelzorgers zijn familieleden, vrienden, buren, kennissen van een klant die op een actieve
manier een bijdrage willen en kunnen leveren in de ondersteuning aan een klant, met als
doel bij te dragen aan behoeften of wensen van de klant.
Gezien de ontwikkelingen in de zorg in de komende jaren, waarin ouderen/kwetsbare
burgers meer en meer kiezen voor zelfstandig wonen, zal er een intensiever beroep gedaan
worden op het informele circuit (mantelzorgers, buren, sociaal netwerk). Voortvloeiend hieruit
zullen voornamelijk mantelzorgers van zelfstandige wonende ouderen/kwetsbaren zwaarder
belast worden. Echter, ook de mantelzorgers van ouderen/kwetsbaren, die woonachtig zijn in
een zgn. intramurale setting, zullen meer en meer betrokken worden bij de dienstverlening.
De intramurale setting biedt huisvesting en diensten aan ouderen, die zeer kwetsbaar zijn en
die in een aantal opzichten hulp nodig hebben bij de regievoering over hun leven.
Mantelzorgers kennen de betrokkene als persoon zeer goed. Samen met professionele
medewerkers zijn zij als het ware samenwerkingspartners in het aanbod van woon-, welzijnen zorgdiensten.
2.4 Mantelzorgers en ‘eerste contactpersonen’
De eerste contactpersoon is het aanspreekpunt voor zorgmedewerkers over allerlei zaken
met betrekking tot klanten rondom zorgzaken. De eerste contactpersoon hoeft echter geen
mantelzorger te zijn. Bij het opstellen van het zorgleefplan wordt met de klant gesproken
over de rol en taken van zowel de eerste contactpersoon als die van de mantelzorger(s).
2.5 Borging van het beleid
De wijze waarop mantelzorgbeleid een onderdeel van de werkwijze van de organisatie
vormt, heeft een plaats in de uitwerking van het zorgleefplan, hetgeen tevens is vastgelegd
in een protocol. Middels borging in het kwaliteitssysteem (PreZo), periodieke externe audits
en meting met de prestatiemonitor/prestatiecoaches wordt toegezien op de uitvoering van
het beleid.
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
Evaluatie: 20/08/2015
Pagina 4 van 6
Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versie: 005
Versiedatum:
20/08/2014
3. Mantelzorgondersteuning door Driezorg
De uitwerking van de visie op mantelzorgondersteuning – beschreven in paragraaf 3.1 –
wordt enerzijds vormgegeven door de centrale coördinatie van mantelzorgondersteuning
door een consulent en anderzijds door de ondersteuning van mantelzorgers als onderdeel
van de dienstverlening. Achtereenvolgens komen deze onderdelen in dit hoofdstuk aan de
orde.
3.1 Visie op mantelzorgondersteuning
Mantelzorgondersteuning is een integraal onderdeel van de werkwijze van de organisatie.
Uitgangspunt voor mantelzorgondersteuning is het in evenwicht brengen van de draagkracht
en draaglast van mantelzorgers. Dit wordt gerealiseerd door het ondersteunen, stimuleren en
initiëren van activiteiten voor mantelzorgers.
3.2 Ondersteuning mantelzorg als onderdeel van het zorgproces
Een goede relatie tussen (zorg)medewerkers en mantelzorgers is van belang om elkaar
goed te kunnen aanvullen. Beide streven er ten slotte naar om zo goed mogelijk aan de
wensen van de klant te voldoen. Door samenwerking en onderlinge afstemming kan hier
beter aan tegemoet worden gekomen.
3.2.1 Rol EVV/PB
Driezorg kent Eerst Verantwoordelijke Verzorgenden (EVV) en Persoonlijk Begeleiders (PB).
Zij zijn het eerste aanpreekpunt voor klanten, contactpersonen en mantelzorgers. Deze
functionarissen gaan in hun contacten met de klant steeds uit van de kracht en de potentie,
die aanwezig is. En ondersteunen de klant daar waar nodig is. Voor de mantelzorgers is de
EVV/PB een belangrijke functionaris: ; vooral in die situaties waarin een klant meer
afhankelijk is van anderen/mantelzorgers, is het van belang dat er goed overleg is tussen
EVV/PB en de mantelzorger. Daarbij zijn de volgende onderdelen in de dienstverlening van
belang:
 In samenspraak met de klant (en desgewenst de mantelzorger) afspraken maken en
vastleggen in het zorgleef- of begeleidingsplan;
 In samenspraak met de klant en de mantelzorger afspreken welke werkzaamheden
de mantelzorger verricht (bijv. boodschappen, begeleiding arts, begeleiding bij
uitstapjes (al dan niet georganiseerd door Driezorg), begeleiding naar dagbesteding
of activiteiten);
 De EVV/PB heeft een ondersteunende en adviserende rol naar de klant en de
mantelzorger;
 De EVV/PB signaleert (dreigende) overbelasting van de mantelzorger, bespreekt dit
met betrokkene en zoekt samen met betrokkene naar oplossingen om (verdere)
overbelasting of uitval van de mantelzorger te voorkomen.
3.2.2 Kennis medewerkers
De organisatie zorgt ervoor dat de belangen van mantelzorgers in beeld gebracht zijn en
behartigd kunnen worden. De deskundigheid van medewerkers – die te maken hebben met
mantelzorgers – op de volgende terreinen is daarbij van belang:
 Het omgaan met mantelzorgers, onder andere ten aanzien van communicatie en
taak- en rolverdeling. Mantelzorgers voelen zich welkom en worden gefaciliteerd bij
de uitvoering van hun taken;
 Verwijzing naar hulpverleners (in- en extern), waarbij o.a. kennis van de sociale kaart
van belang is.
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
Evaluatie: 20/08/2015
Pagina 5 van 6
Mantelzorgbeleid Driezorg
DZ 09.18
Versie: 005
Versiedatum:
20/08/2014
Kennis van de sociale kaart een belangrijk onderdeel van de functie, zowel van
medewerkers die in- als extramuraal werken. De scholing van medewerkers –
teamcoördinatoren, EVV en PB – wordt geborgd in de opleidingsbrochure van Driezorg.
3.2.3 Jaarlijkse aandacht voor mantelzorgers
Mantelzorgers worden in het zonnetje gezet op de Dag van de Mantelzorg, welke Driezorg
jaarlijks organiseert – samen met verschillende aanbieders in de regio. Alle mantelzorgers
worden – via de eerste contactpersonen – daarvoor aangeschreven. Dit vereist het
bijhouden van een kloppend adressenbestand van mantelzorgers.
Daarnaast wordt jaarlijks per locatie een bijeenkomst georganiseerd voor mantelzorgers,
bijvoorbeeld in de vorm van een themabijeenkomst. Per locatie wordt bepaald hoe invulling
aan de bijeenkomst wordt gegeven. De zorgmanager is verantwoordelijk voor de organisatie
van de bijeenkomsten en de jaarlijkse verantwoording hiervan naar de Sectormanager
Welzijn.
Eindverantwoordelijke: Sectormanager
Welzijn
Evaluatie: 20/08/2015
Pagina 6 van 6