Alette Langenhoff Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs 1 Bewijsvoering afbraak US EPA: Three lines of evidence 1. Het meten van de verdwijning van de uitgangsstof (de verontreiniging); 2. Het meten van tussen en/of eindproducten (ontstaan bij afbraak); 3. Het aantonen van (actieve) microbiële populaties. 2 Bewijsvoering afbraak; SKB project • Combinatie van meerdere technieken • Conventionele methodes om afbraak aan te tonen • Meting van verontreinigingen in de tijd • Recent ontwikkelde, alternatieve methodes • • • • Geconditioneerde afbraaktesten; Specifieke intermediair metingen; Verbindingsspecifieke stabiele isotopen analyses; Moleculaire technieken 3 Resultaten • Per locatie • NAM locatie; Vries 4 • NAM locatie; Roswinkel • DGW&T locatie; Johannes Postkazerne • Per uitgevoerde activiteit / bruikbaarheid • • • • Geconditioneerde afbraaktesten Specifieke intermediair metingen; Verbindingsspecifieke stabiele isotopen analyses; Moleculaire analyses 4 Vries 4 • NAM locatie 5 Afbraaktesten Vries 4 • 4 peilbuizen IW9504 GF9902 GF9903 GF9505 + + + benzeen (µg/l) • • • • IW9504 2000 benzeen benzeen abiotisch 1500 1000 500 0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 tijd (weken) concentratie (mg/kg ds) 2,0 GF9903 1,6 1,2 0,8 0,4 0,0 0 5 10 15 20 25 30 tijd (weken) benzeen benzeen abiotisch 6 Specifieke intermediair metingen Vries 4 • Benzylsuccinaat en benzoaat niet aangetroffen • Lage concentratie fenolen • Alkylfenolen op NAM locaties niet bruikbaar 7 Isotopen analyse Voor omzetting • Biologische afbraak; lichte isotoop sneller • Vervluchtiging; lichte isotoop sneller, maar klein effect Na omzetting • Verdunning, adsorptie & transport; geen effect 8 Isotopen analyses Vries 4 • Niet uitgevoerd vanwege verloop concentratiemetingen; geen goede monsters 029502 in gestimuleerde gebied GR8415, GF9803 niet in gestimuleerde gebied Koolstofisotopen Waterstofisotopen Benzeen (µg/l) datum jul-01 tijd (wkn) 0 029502 #N/A IW9504 #N/A GR8415 990 GF9505 #N/A GF9803 #N/A GF9902 #N/A GF9903 #N/A nov-04 152 140 6 400 0 740 <2 <2 feb-05 164 270 <2 533 <2 215 <2 <2 sep-05 190 160 0 1100 <2 2000 <2 <2 9 Moleculaire analyses Vries 4 • monsters voor en na sulfaatdosering • DGGE analyses (SRB’s en eu-bacterieel) • identificatie dominante ‘bandjes’ • literatuurstudie geïdentificeerde organismen 10 Moleculaire analyses Vries 4, PCR • nested PCR Sulfaatreducerende bacteriën (SRB); groepen A, B en C • groepen A, B aanwezig, C in (veel) mindere mate 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 M 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 M SRB SRBA A 3 7 9 10 11 M SRB C SRB B SRBB 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 M Controles SRBC Controles 11 Samenvatting Vries 4 • Geconditioneerde afbraaktesten + • Specifieke intermediair metingen ND • Verbindingsspecifieke stabiele isotopen analyses ? • Moleculaire analyses +/- 12 Roswinkel • NAM Locatie 13 Afbraaktesten Roswinkel benzeen (µg/l) 20.000 15.000 R1 R2 10.000 R3 R4 5.000 0 0 10 20 30 40 50 tijd (d) 14 Specifieke intermediair metingen Roswinkel • Benzylsuccinaat aangetroffen in enkele peilbuizen • Benzoaat analyses niet betrouwbaar • Lage concentratie fenolen • Alkylfenolen op NAM locaties niet bruikbaar 15 Isotopen analyses Roswinkel (o/oo) 311006-1 011009-1 GF1001 GF2101 benzeen -8,4 -28,0 -10,7 -14,8 tolueen -17,2 -20,2 -17,7 ethylbenzeen -30,9 -22,9 -22,2 m-xyleen -24,3 -23,5 -21,5 p-xyleen -23,9 -25,3 -23,4 -24,5 -22,2 o-xyleen -21,4 -26,5 16 Samenvatting Roswinkel • Geconditioneerde afbraaktesten - • Specifieke intermediair metingen +/- • Verbindingsspecifieke stabiele isotopen analyses - • Moleculaire analyses ? 17 Johannes Postkazerne • DGWT Locatie 18 Afbraaktesten Johannes Postkazerne • Oorspronkelijke condities en na flushen (hoge concentratie BTEX eruit en benzeen toegevoegd) concentratie benzeen (mg/kg ds) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 0 5 10 15 20 tijd (weken) benzeen benzeen abiotisch 19 Intermediairen Johannes Postkazerne • Benzylsuccinaat en benzoaat aangetroffen • Lage concentratie (alkyl)fenolen 20 Isotopen analyses Johannes Postkazerne (o/oo) M3 618-1 604-2 606-2 607-2 benzeen -26,3 -26,3 -26,5 -26,1 -25,8 tolueen -25,5 -20,2 -20,8 - - ethylbenzeen -26,4 -26,3 -26,4 -26,9 -27,1 m-xyleen -26,5 - -26,6 - - p-xyleen -27,2 -27,2 -27,2 - - o-xyleen -26,4 -26,0 -26,5 - - 21 Samenvatting Johannes Postkazerne • Geconditioneerde afbraaktesten - • Specifieke intermediair metingen +/- • Verbindingsspecifieke stabiele isotopen analyses - • Moleculaire analyses ? 22 Conclusies afbraak benzeen op de locaties Vries 4 Roswinkel JPK + - - Intermediair metingen +/- +/- +/- Isotopen ND - - Moleculair +/- ? ? Afbraaktesten 23 Bruikbaarheid afbraaktesten • Vries 4 positieve resultaten, komt overeen met andere resultaten • Roswinkel negatieve resultaten, in lijn met andere resultaten • JPK negatieve resultaten, in lijn met andere resultaten Goede methode om afbraakpotentieel vast te stellen! 24 Bruikbaarheid intermediairen • Alkylfenolen niet bruikbaar op NAM locaties • Lage concentraties intermediairen en reactiever dan benzeen • Gevoeligheid analyse • Specificiteit benzeen / BTEX afbraak ?? Indirecte methode om biologische activiteit vast te stellen, en mogelijke koppeling met benzeen / BTEX afbraak Ook aangetroffen op niet-actieve locaties 25 Bruikbaarheid isotopen analyses • Vries 4 geen trend in concentraties, geen goede monsters voor isotopen analyses • Roswinkel negatieve resultaten voor benzeen, in lijn met andere resultaten Positieve resultaten voor ethylbenzeen en m-xyleen • JPK negatieve resultaten voor benzeen, in lijn met andere resultaten Positief voor tolueen Methode om afbraak vast te stellen, voor interpretatie een duidelijke stroombaan nodig of monsters in de tijd! Kwantificering mogelijk. Absolute fractionering in C laag (max 6 o/oo), in H veel hoger (150 o/oo). Heeft meer potentie, zeker nu detectielimiet steeds lager wordt! 26 Bruikbaarheid moleculaire analyses Nog in beginfase • Geen duidelijk verschil in DGGE profielen • Verschillende bacteriën geïdentificeerd 27 Bruikbaarheid analyses Afbraaktesten + Goede methode om afbraakpotentieel vast te stellen! Intermediair metingen +/- Ook aangetroffen op niet-actieve locaties Isotopen analyses +/- Methode om afbraak vast te stellen, voor interpretatie een duidelijke stroombaan nodig of monsters in de tijd! Kwantificering mogelijk. Moleculaire analyses +/- Indirecte methode om biologische activiteit vast te stellen, die mogelijk gekoppeld is aan benzeen / BTEX afbraak 28 Strategie verontreinigde locaties (NA) Veldkarakterisatie Stabiele isotopen analyses Positief Negatief NA haalbaar Volgende stap Anaërobe afbraaktesten 29 TNO Project Slochteren Veldexperiment, Pushpull met nitraat Push Pull 31 Pushpull experimenten • Benzeen • Benzeen, nitraat • Benzeen, chloraat 32 Bewijsvoering benzeen afbraak • Massa balans • Vergelijking van verschillende runs • Modellering • Isotopen analyses 33 Pushpull; Benzene and nitraat Benzeen concentraties benzene (µg/l) 5000 4000 3000 model 2000 meetwaardes 1000 0 0 10 20 30 time (d) 40 50 PP1 34 Pushpull; Benzeen en nitraat Benzeen concentraties • Gemeten benzeen concentraties lager dan gemodelleerde waardes • Isotopen analyses !! 35 Pushpull; Benzeen en nitraat Stabiele isotopen analyses, C delta C (promille) -26 -27 PP1 -28 M3 -29 M5 -30 0 20 40 60 time (d) 36 Pushpull; Benzeen en nitraat Stabiele isotopen analyses, H delta D (promille) -35 -37 PP1 -39 M2 -41 M7 -43 -45 0 20 40 60 time (d) 37 Pushpull; Benzeen en nitraat Benzeen concentraties • Geen massa balans mogelijk • Gemeten benzeen concentraties lager dan de gemodelleerde waardes duidt op biodegradatie • Isotopen analysis • Kleine verschuiving in C-fractionering • Significante verschuiving in H-fractionering • Afbraak van benzeen!! 38 Benzeen en chloraat • In situ productie van zuurstof: Chloraat (ClO3) Chloriet (ClO2) Chloriet Chloride + Zuurstof Benzeen + Zuurstof CO2 + H2O • Chloraat goed oplosbaar in water 39 Run 5; Benzeen en chloraat Benzeen concentraties in PP1 benzeen (µg/l) 5000 4000 NO3 3000 chloraat 2000 model 1000 0 0 10 20 30 40 tijd (dage n) 50 60 40 Conclusies • Nitraat bruikbaar voor – Gestimuleerde Natuurlijke Afbraak • Chloraat als alternatieve O2-bron – Toevoeging aan het grondwater – Op grote diepte, waar toevoeging O2 moeilijk is – Slecht doorlatende lagen 41