PowerPoint Presentation - Expertisecentrum Journalistiek

De Staat van het Klimaat
Marjan Minnesma
21 sept 2015
Kennis
• Klimaatverdrag: meer dan 190 landen willen
gevaarlijke klimaatverandering voorkomen.
• Hoeveel graden temperatuurstijging tov 1850
vindt men max acceptabel?
• Hoeveel graden warmer is het al gemiddeld?
En in Ons land sinds 1900?
• Wanneer zitten we op 2 graden?
• Prognose deze eeuw? (2100 = 85 jr)
Klimaatverandering
• Voorkomen gevaarlijke klimaatverandering
• = niet meer dan twee graden
temperatuurstijging accepteren (vs. 1,5 C)
• = niet meer dan 450 ppm (vs 350),
broeikasgassen in de atmosfeer
• 50% kans dat t goed gaat….
• Allemaal aan de hoge kant….
Daarom zo snel
Economische gevolgen
• Stern-rapport in opdracht van UK-regering
• 2006: klimaatschade loopt komende
decennia op tot 20% van wereld BNP (BWP)
per jaar. 2013: is te laag geschat
• Honderden miljarden per jaar
• Rekenkamer in NL: hittestress,
overstromingen en watertekort, landbouwschade, biodiversiteit, gezondheid (ook meer
infectieziekten, Lyme, luchtwegziekten etc)
• Vanaf 2020: 1 mrd/jaar voor dijken (Veerman)
Eerlijk?
Nu…. niet pas over 30-50 jaar
• Tanzania: prod Arabica koffie -/- 46% 50y
• Gem temp ‘s nachts + 1,4 C
• West Afrika: 40% less cacao, + 2,3 C
Deze zomer USA - NU
California
Oregon
River complex 311 km2
Valley 300 km2
Butte 286 km2
Rough 572 km2
County Line 2 Complex 272 km2
Canyon Creek Complex 446 km2
Grizzly Bear Complex 321 km2
Washington
Idaho
Wolverine 265 km2
Chelan Complex 360 km2
Okanogan Complex 536 km2
Tepee Springs 387 km2
Tunk Block 671 km2
TOTAAL: 6083 km2
North Star 880 km2
Kettle North Complex 218 km2
Carpenter Road 258 km2
(Noord & Zuid-Holland & beetje)
Noordpool slinkt
California – 4e jaar – 25% voedsel
Voorbodes
• Het is nog niet zo sterk hier, maar wel al
gaande
• Ontwikkelt steeds sneller dan men dacht
• Wij hebben een extreem open economie
• Chaos in de wereld, bereikt ons ook
• Meer systemische beschouwingen nodig,
ipv event by event. Betere duiding.
Klimaatverandering is niet…
• Lekker paar graden warmer aan het strand
• Geen “global warming” maar
“disruptive climate change”
• Maar meer weersextremen
• Verandering klimaatsysteem
• 50% minder biodiversiteit
• En water en voedselcrisis
• En daarmee een sociale crisis-vluchtingen
Media extreem belangrijk
Troonrede
• Het is belangrijk dat we met groeiend
optimisme naar de toekomst kijken…
• Generaties krijgen t steeds beter
• Vluchtelingen: geen woord over de relatie
met klimaatverandering
• VN Klimaattop (fiscaal aantrekkelijk
investeren…) & Dijken bouwen
• Hoofdthema’s veiligheid en migratie
• Militairen wereldwijd: klimaatverandering en
grondstoffen schaarste
Nieuwe strategieën
•
•
•
•
100% Duurzame energie in 2030 – Kan
Divestment & carbon bubble
Rechtszaak
People’s Climate March etc
100% duurzame energie 2030
Kan het?
• Technisch: ja
• Financieel: ja
• Mensen/personeel: ja
Het Kan, als we het Willen.
• Is t makkelijk? Natuurlijk niet.
En wat levert het op?
• Leveringszeker & betaalbaar
energiesysteem
• 150.000 banen & versnelde innovatie
• Als goedkope gas op is, zijn wij niet
afhankelijk van andere landen
• Energievoorziening in 2030
is 3 mrd goedkoper dan BAU
Kost: 1,5% BNP
Plus De ANDERE oplossingen
• Laat oplossingen ook nieuws zijn
Vb
• Vele ondernemers met vindingen die zeer
veel besparen en/of duurzame bronnen
beter benutten (Cablean, Zytec, etc)
• Boer als oplossing ipv als probleem (beter
benutten grond; anders omgaan met mest)
Carbon Bubble
• Do The Math (2795 Gton – max 565 Gton)
• We kunnen nog 1/5 verstoken van de
bewezen reserves, daarna > 2 graden
• “Stranded assets” & divestment movement
Moving out….
• Zweeds nat. pensioenfonds: risico
verminderen: stopt investering in 20 kolen,
olie & gasbedrijven (SEK 840 mln)
• Noorse Staatsfonds uit kolen
• Rockefeller fam: 50 mrd uit fossiel : ” there
is no future for oil and coal industry”
• Universiteiten, kerken, steden etc
• Bloomberg: coal shares tumble
www.revolutiemetrecht.nl
Versnelling via het recht?
•
•
•
•
•
•
•
Rechter als brug wetenschap & politiek
Rechter buigt zich over de feiten
Mag Staat lange termijn gevaar negeren?
Burgers beschermen is taak rechter
Geen schadevergoeding of vechtzaak
“Rechtszaak uit Liefde”
Introductie: crowd pleiten
Civiel recht – onrechtmatige daad
• Geen publiek recht, geen rechtstreeks
beroep op internationaal recht, grondwet, EUrecht etc
• Onrechtmatige daad: niet handelen, levert
gevaarzetting op.
• Klimaatverandering: grote kans, grote
gevolgen: zeer hoog risico-> deze eeuw
• 195 landen & wetenschap zijn het eens
• Geldt voor geen enkel ander dossier
Staat heeft zorgplicht
• Open norm: inkleuren
• In dit geval heeft Staat zelf geaccepteerd:
25-40% CO2-reductie in 2020 nodig
• Rechter zit niet op de stoel van de politiek:
moet oordeel vellen als dat gevraagd
wordt. Stelt hier minimum: 25%
• Meer is misschien nodig: discretionaire
bevoegdheid. Dus niet 40% toegewezen
Trias Politica
• Evenwicht machten: geen enkele macht is
onbegrensd. Primaat niet altijd bij politiek
• Dat iets een politieke discussie is, maakt het
niet een politiek oordeel. Blijft rechtsoordeel
over onderwerp waarover men ‘t niet eens is
• Rechter als wetgever plaatsvervanger is van
alle tijden (euthanasie, stakingsrecht etc)
• Diepere discussie vindt niet plaats
• Wat als de Staat niet doet wat nodig is?
Recent artikel J Hansen
• 2 graden is zeer gevaarlijk
• Deze eeuw wellicht paar meter
zeespiegelstijging, ipv 80 -1,20 m
• Uiteindelijk 5-9 meter
• Meer extreme stormen
• Zelfs als hier ‘maar’ 10% kans op is…
• Vgl Borssele: kans eens in 500.000 jaar
We koersen nu af op 4-6◦ in 2100
• Doel: temp stijging op aarde onder de 2
graden houden (350 ppm)
• Prof. J. Schellnhuber (topwetenschapper
en o.a. adviseur Merkel & EU) ”:
‘the difference between two and four
degrees is human civilisation’
Waarom
• Nemen we dit niet serieuzer
• Volgende generatie wordt eerste die het echt
minder goed krijgt. Is niet LINKS of RECHTS!
• Het gaat om niets meer of minder dan
kunnen blijven leven in NL cq leven in een
wereld in chaos
• Verdient meer aandacht
• Wetenschap is helder – en nog steeds (te?)
voorzichtig
Willen/kunnen we dat niet aan?
•
•
•
•
•
Sociale wetenschappers/psychologen:
We zullen de zwaarte “weg-dissoneren”
90% van de tijd: op routine (snel)
‘Echt rationeel handelen’ (slow): 10%
We willen levensstandaard niet
verminderen voor toekomstig probleem
• We willen niet handelen, want we willen
niet geloven dat t echt gebeurt (klimaatv)
& Adaptive optimism (prof
Oreskes)
Rechtszaak van HOOP
Steeds meer mensen de straat
op
Voorpagina’s overal, behalve hier
Mee naar Parijs? TheClimateMiles.nl!
1-28 nov. Grote Mars 29 nov
Mooie voorbeelden
• Guardian
• Huffington Post
• Rolling Stone
Dit is ONS gezamenlijke probleem. Moet
mensheid oplossen. Overstijg politiek
gekrakeel. Help mee.
Het is aan ons – nog 20 jaar!