Calvijn en cultuur

niveau 1
niveau 2
niveau 3 NIVEAU 4
sta
p In
p In
sta
sta
p In
Ca l vijn en cultuur
1 Wat heeft Calvijn met cultuur te maken? Daar probeert
deze lesbrief je een antwoord op geven. Maar om dat
antwoord te krijgen, moet je eerst weten wat het woord
cultuur nu precies betekent. Ga met de klas in een kring
zitten. De meester of juf zal met jullie gaan praten over
het woord ‘cultuur’. Je zult zo gaan ontdekken wat cultuur is.
2 Je hebt in de klas gesproken over het woord ‘cultuur’.
Noem samen met je buurman of buurvrouw een paar
voorbeelden van cultuur.
__________________________________________________
__________________________________________________
wets is.’ Wouter is het daar niet mee eens: ‘Volgens mij
was Calvijn helemaal niet zo saai. Ook vind ik dat onze
school helemaal niet duf en ouderwets is, dus daarom
vind ik dat Bart maar wat zit te zwammen!’
Calvijn: een saaie piet of toch niet?
Wouter en Bart zitten op de Calvijnschool. Bart vindt dat
maar een rare naam. ‘Je gaat een school toch niet noemen naar een of andere saaie piet uit de Middeleeuwen?
Zeg dan gewoon eerlijk dat de school saai, duf en ouder-
3 Wie zal er gelijk hebben? Schrijf hier jouw reactie op.
__________________________________________________
__________________________________________________
L6-N1
stap In
F _________________________________________________
_
G _________________________________________________
H _________________________________________________
Om een eerlijk antwoord te kunnen geven is het belangrijk om te weten hoe Calvijn over cultuur dacht. Wat
vond Calvijn bijvoorbeeld van muziek? Of van schilderkunst en dichtkunst? Als je dat weet, kun je ook meer
zeggen over wie Calvijn was en of het echt zo’n saai iemand geweest is.
we
we
Ver
4 Hieronder zijn enkele woorden zoek geraakt. Weet
jij wat er moet staan? Vul de juiste woorden in op de
schrijflijnen. Je mag kiezen uit: verzorger, verwonderen,
cultuur, Bijbel, bloemen, goed, natuur, beschadigde.
g
g
rk i n
rk i n
__________________________________________________
__________________________________________________
Voor Calvijn was de …A…het belangrijkste boek dat er
bestond. We lezen hierin dat God alles …B… gemaakt
heeft, maar dat we door de zondeval in een …C…wereld
leven (zie Genesis 3). Toch blijft het de schepping van
God, want Hij is niet alleen Schepper, maar ook …D….
Omdat God zo goed is, blijft Hij voor de schepping zorgen. Daarom kunnen we ons erover blijven …E….
Hoe kunnen we laten zien dat we verwonderd zijn over
de schepping van God? Volgens Calvijn kan dat door
met …F…bezig te zijn. We gebruiken dan bijvoorbeeld
de natuur (die door God gemaakt is) om daar iets in de
cultuur mee te kunnen doen.
Een voorbeeld: God heeft de …G… gemaakt. Die kunnen door een schilder gebruikt worden om ze na te schilderen. Op deze manier wordt de …H…(de schepping
van God) en de cultuur (de kunst) bij elkaar gebracht.
A _________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
5 a.
b. Kijk goed naar de afbeelding hierboven. Maak in
het vak hierboven een gedicht van vier regels
dat bij de afbeelding aansluit.
Op welke manier breng jij nu de schepping van God
en de cultuur bij elkaar?
__________________________________________________
__________________________________________________
B _________________________________________________
Wees verantwoordelijk
C__________________________________________________
D _________________________________________________
E__________________________________________________
Je hebt gelezen dat Calvijn vindt dat een christen de
schepping van God mag bewonderen. Die bewondering
kunnen we laten zien in hoe we met de wereld omgaan.
We kunnen ons niet alleen verwonderen, we zijn ook
Ver
verantwoordelijk. Zoals je ouders je kunnen aanspreken
op wat je doet, zo kan God ons aanspreken op hoe we
met de schepping omgaan. Daarom moeten we goed
voor de schepping zorgen en onze talenten gebruiken
die we van Hem hebben gekregen.
goed vindt. Daarom vindt Calvijn dat gelovigen moeten
uitkijken naar de terugkomst van de Heere Jezus (zie 1
Petrus 3), want dan zal alles weer goed worden en kunnen Gods kinderen weer helemaal leven tot eer van God.
De vrijheid van een christen
6 Erik en Chantal zijn met elkaar in gesprek over vrijheid.
Erik zegt: ‘Wat zou het fantastisch zijn als er thuis helemaal geen regels zijn! Dan hoef ik me van niemand wat
aan te trekken en kan ik lekker doen wat ik wil.’ Chantal
denkt daar heel anders over. Ze zegt: ‘Als er bij mij thuis
geen regels meer zijn, zou alles in de soep lopen. Regels
zorgen ervoor dat alles gezellig en goed gehouden
wordt.’ Met wie ben jij het eens? Leg je antwoord uit.
__________________________________________________
__________________________________________________
Calvijn zegt dat iedere christen leeft vanuit een vrijheid
die door God is gegeven. Zou dat betekenen dat je zomaar mag doen wat je wilt? Nee, een christen wil luisteren naar de woorden van God en doen wat Hij zegt. Dat
vindt hij helemaal niet erg om te doen.
Vreemdelingen op de aarde
Toch zegt Calvijn hier nog wel iets bij. Als je gelooft in de
Heere Jezus ben je eigenlijk een vreemdeling op deze aarde. Want op de aarde zijn er heel veel dingen die God niet
Want als je naar God luistert, sta je niet meer in dienst
van de zonde, maar leef je tot eer van Hem. Dat is het
allerbeste wat je kunt doen! God geeft je dus geen vrijheid zonder regels, maar vrijheid om verstandig te leven en Hem te dienen. Op deze manier moeten wij ook
omgaan met cultuur. We zijn vrij om te kiezen wat we
ermee doen, als we God er maar mee dienen.
Poëzie
Calvijn hield ontzettend veel van gedichten. Hij had
grote bewondering voor diverse dichters, christenen en niet-christenen. Regelmatig gebruikt hij een
voorbeeld van die dichters om Bijbelteksten beter
uit te leggen. Hij hield het meest van de Psalmen.
Die zijn heel erg mooi opgeschreven. De Heilige
Geest heeft ze op uitstekende manier versierd, vond
Calvijn. Hij zag de Psalmen als hét middel om God te
loven en te danken.
7 Je weet nu iets van hoe Calvijn over de cultuur dacht.
We hebben het gehad over de Bijbel, de vrijheid die
een christen heeft, over verantwoordelijkheid en dichtkunst. Probeer met wat je weet een kunstwerk (bijvoorbeeld een gedicht of een tekening) te maken dat past
bij het denken van Calvijn over cultuur.
Daarom liet hij ze ook veel zingen in een kerkdienst. Hij
probeerde de mooiste versies en de meest passende
melodieën te vinden. Deze moesten eenvoudig en sober zijn. Eenvoudig omdat iedereen de psalmen moet
kunnen verstaan en begrijpen. Sober omdat daar iets
eerbiedigs en koninklijks in zit. Dat maakte ze nóg meer
geschikt om God te loven en te prijzen.
Fragment van psalm 138 in de Franse taal. De tekst is van Calvijn.
Later kreeg deze Psalm pas de melodie zoals die nu gezongen wordt.
‘Calvijn en zijn Institutie’ door J. Domburg en L. Hoftijzer is lesbrief 6, niveau 1, uit een serie van acht lesbrieven op vier niveaus
(PO en VO) over Calvijn en het calvinisme. Niveau 1 is bedoeld voor de groepen 5 en 6 van het primair onderwijs.
Deze lesbrief maakt deel uit van het educatieve materiaal dat ontwikkeld is door de Werkgroep Jongeren Educatie 500 jaar Calvijn, een initiatief van het
Instituut voor Reformatieonderzoek te Apeldoorn. Behalve de lesbrievenserie is er een documentaire en een opstelwedstrijd beschikbaar. Zie de website
www.calvijn2009.nl voor aanvullend lesmateriaal, lesideeën en handreikingen voor de docent.
De tekingen zijn gemaakt door Christian Zomer. Er is zorgvuldig geprobeerd de rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen.
Mocht iemand desondanks menen op een van de afbeeldingen rechten te kunnen laten gelden, dan kan hij contact opnemen met
het Instituut voor Reformatieonderzoek.
Copyright: Instituut voor Reformatieonderzoek, Apeldoorn 2008.
Opmaak en drukwerk: Drukkerij Verloop, Alblasserdam.