Klik hier - DISK arbeidspastoraat

10/AB/01b
Beleidskader landelijk bureau DISK
periode 2010 - 2015
Bijdragen aan een barmhartige en rechtvaardige samenleving
24 februari 2010
Zoals vastgesteld door het AB DISK op 23 februari 2010
landelijk bureau DISK
Luijbenstraat 17
5211 BR ’s-Hertogenbosch
tel. 073-6128201
e-mail: [email protected]
[email protected]
homepage: www.disk-arbeidspastoraat.nl
www.duurzamekerk.nl
www.armekant-eva.nl
www.rkdiaconie.nl
1
Beleidskader landelijk bureau DISK
periode 2010 – 2015
Bijdragen aan een barmhartige en rechtvaardige samenleving
Inleiding
Dit beleidskader geeft de contouren aan waarbinnen het werk van landelijk bureau Dienst in
de Industriële Samenleving vanwege de Kerken (in deze nota voortaan DISK) op het brede
terrein van ‘Geloof en Economie’ zich in de periode 2010 tot en met 2015 zal ontwikkelen.
We bouwen voort op het Beleidskader landelijk bureau DISK periode 2006-2010. We beschrijven eerst de missie, kerntaak, doelgroep en netwerk, subtaken en expertise van DISK.
In dit beleidskader wordt het werk van DISK ondergebracht in drie programma’s: ‘Geloof,
economie en duurzaamheid’, ‘Geloof en verarming en verrijking’ en ‘Naar een interkerkelijk
diaconaal netwerk’. Binnen deze programma’s wordt het werk uitgevoerd in projecten en
doorgaande activiteiten.
1. Landelijk Bureau DISK
Landelijk bureau DISK is een oecumenische stichting die zich richt op het brede terrein van
‘Geloof en Economie’. Opdrachtgevers, financiers en doelgroepen van DISK zijn de kerken
in hun missionair-diaconale betrokkenheid op het terrein van ‘Geloof en Economie’.
In de stichting landelijk bureau DISK (opgericht in 1972 en statutair herzien in 2000) werken
de kerken samen die hierna genoemd worden. Het rooms-katholieke kerkgenootschap in Nederland (RKK) participeert via de Landelijke Instelling voor het rooms-katholiek Arbeidspastoraat in Nederland (LIAN), sinds maart 2000 de statutaire voorzetting van de Stichting
Bedrijfsapostolaat Nederland (SBN), waarin de zeven bisdommen elk een zetel hebben. De
voorzitter van LIAN is afzonderlijk benoemd door de Bisschoppenconferentie. De volgende
kerken participeren direct in de Stichting landelijk bureau DISK: Protestantse Kerk in Nederland, Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud Katholieke Kerk en Remonstrantse Broederschap. In de hoedanigheid van waarnemer participeren de Christelijke Gereformeerde Kerken
in Nederland en de Basisbeweging Nederland in DISK. De voorzitter van landelijk bureau
DISK is afzonderlijk benoemd vanuit een van de participerende kerkgenootschappen.
DISK werkt op onderdelen van de programma’s samen met de Raad van Kerken in Nederland.
2. Kernwaarde
De kernwaarde van DISK is om als organisatie van kerken en gelovige christenen, tekenen op
te richten van Gods rijk van gerechtigheid en vrede, waarin de schepping respectvol bewaard
en gekoesterd wordt. Naar de overtuiging van DISK is er voor elk mens plaats in dit
Koninkrijk en mag elk mens voor dat rijk van dienst zijn, het zoeken en erin delen. Het participeren van mensen in de economie gaat niet buiten het zoeken en het delen in het Koninkrijk
om: het rijk eist van ons een productie en consumptie, die sociaal en ecologisch duurzaam is
en tot uitdrukking brengt, dat God ons de aarde zo geeft, dat wij haar in bruikleen hebben van
onze kinderen.
2
3. Missie
Op grond van haar kernwaarde ziet DISK het als haar missie om kerken als getuigen van
Gods beloftevolle perspectief van gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping te ondersteunen in en toe te rusten voor hun missionair-diaconale opdracht in de samenleving, in het
bijzonder op het terrein van ‘geloof en economie’.
4. Kerntaak
Op grond van deze kernwaarde en missie ziet DISK het als haar kerntaak om de competentie
van kerken te bevorderen opdat ze in hun missionair-diaconale opdracht een adequate relatie
leggen tussen ‘geloof en economie’.
5. De missionair-diaconale opdracht van kerken
De kerken hebben als missie niet alleen, dat ze mensen tot geloof willen wekken in Jezus
Christus, maar ook dat ze willen bijdragen aan het rechtvaardiger en barmhartiger worden van
onze samenleving. Op grond daarvan past het hen, hun traditie van reflectie op sociale en
economische kwesties profetisch in te brengen en te betrekken op het maatschappelijk debat
dat gaande is. In die lijn past het hen ook om via de gelovige en spirituele wijze, waarop zij
als instituties en via hun leden deelnemen aan de economie, positief betrokken te zijn op de
sociale en ecologische toekomstvatbaarheid van de samenleving. Dat impliceert een houding
waarin zij als leerlingen van de wereld willen leren: gehoor gevend aan wat er aan waarheid,
goedheid en schoonheid van buiten haar kring wordt ingebracht.
Op deze wijze zijn zij geroepen om waar te nemen, hoe het hele proces van produceren en
consumeren niet slechts een neutraal gebeuren is van vraag en aanbod, maar dat daarin mensen tot betekenisvolle identiteit komen of juist van een zinvol leven worden afgehouden. De
kern van de betrokkenheid van kerken op de relatie van ‘geloof en economie’ wordt daarbij
bepaald door de bijbelse opdracht om de agenda van de meest kwetsbare onderdelen, groepen
en individuen in de samenleving voorrang te verlenen. Aan de mate waarin het kwetsbare
voorrang krijgt, wordt immers van oudsher in bijbel en traditie de kwaliteit van de samenleving afgemeten.
6. Doelgroep, netwerk en profijtgroepen
De kerken met hun missionair-diaconale opdracht op het terrein van ‘Geloof en Economie’
vormen de doelgroep van DISK.
Dit zijn de kerken - in hun gestaltes als instituten en geloofsgemeenschappen en naar hun landelijke, regionale en lokale geledingen, gemeenten, parochies, pastores, kerkelijk kader in een
brede zin, parochie- en gemeenteleden - in hun betrokkenheid op de samenleving onder het
gezichtspunt van ‘Geloof en Economie’.
Met het oog op het vervullen van de kerntaak in de richting van de doelgroep onderhoudt
DISK contacten en werkrelaties met de werkorganisaties van de aangesloten ledenkerken.
Voorts onderhoudt DISK een netwerk van organisaties en gaat in dit netwerk allianties en
verbanden van samenwerking aan met organisaties, groepen en personen van wie de aandachtsvelden en thema’s raakvlakken vertonen met die van DISK.
Criterium voor het onderhouden van contacten in dit netwerk en voor het aangaan van allianties en samenwerkingsverbanden is de vraag of de kerntaak van DISK ermee gediend is en
erdoor versterkt wordt. Bij elk programma en project zal de doelgroepomschrijving en de
keuze voor specifieke partnerschappen in een netwerk nader omschreven worden. Daarnaast
3
worden bij elk programma en project de profijtgroepen aangeduid, dit zijn de groepen die
indirect baat hebben bij de ondersteuning en toerusting die DISK de doelgroep biedt.
7. Subtaken
De kerntaak van DISK in de richting van de kerken als doelgroep wordt gerealiseerd in een
aantal subtaken. De hieronder gepresenteerde volgorde van de taken geeft zowel een rangorde
als een samenhang aan. Zo vooronderstelt de uitvoering van de eerste subtaak de uitvoering
van de subtaken twee tot en met zeven.
1. Ondersteunende en toerustende taak. Het ondersteunen en toerusten van kerken,
pastores, kerkelijk kader in een brede zin, parochie- en gemeenteleden voor hun missionair-diaconale opdracht om op competente wijze betrokkenheid te tonen op thema’s
op het brede terrein van ‘Geloof en Economie’.
2. Vertalende taak. Het vertalen van informatie rond nieuwe thematieken op het terrein
van ‘Geloof en Economie’ in hun relevantie voor de genoemde competente betrokkenheid.
3. Onderzoek- en studietaak. Het opsporen van nieuwe thematieken op het terrein van
‘Geloof en Economie’ en het onderzoeken van de achtergronden van die thematieken.
Deze verkenning en studie wordt in belangrijke mate gevoed door wat zich in kerk en
samenleving als actualiteit op het terrein van ‘Geloof en Economie’ aandient.
4. Initiërende taak. Voor het oppakken van thematieken heeft DISK een initiërende taak.
Natuurlijk speelt daarbij op de achtergrond altijd een strategische en tactische vraag:
in hoeverre en op welke wijze heeft een initiatief tot het oppakken van een thematiek
kans van slagen.
5. Afstemmende taak. Het afstemmen op kerkelijk terrein van de aandacht voor thema’s
op het terrein van Geloof en Economie. Met het oog op deze afstemming is de protestantse directeur van DISK ingebed in de diaconale werkorganisatie (Kerk in Actie binnenlands diaconaat) van de Protestantse Kerk in Nederland en is de katholieke directeur ingebed in het Landelijk Katholiek Diaconaal Beraad en in het Multilateraal
Beraad Kerk en Samenleving plus Diaconie van de Bisschopreferent Kerk en Samenleving met aandachtsveld Diaconie.
6. Communicatieve taak. Het communiceren van het werk van DISK (middels brieven,
folders, brochures, tijdschriften, boeken en internet) in een bij de inhoud van het werk
passende en voor de doelgroep goed herkenbare stijl. Het werk van DISK dat hieronder wordt ondergebracht in drie programma’s, moet in de projecten van alle drie de
programma’s herkenbaar zijn als werk van DISK en als werk van de eventuele samenwerkingspartners.
7. Faciliterende taak. Het mogelijk maken van het uitvoeren van de bovengenoemde taken. Binnen deze taak valt te denken aan het managen, runnen, financieren van de organisatie. Daarnaast valt ook te denken aan de overhead, de administratieve bureauwerkzaamheden en de secretariële ondersteuning, van de verschillende programma’s
en projecten.
8. Expertise
De expertise van DISK ligt enerzijds inhoudelijk in het verkennen, benoemen en uitwerken
van voor kerken relevante thema’s op het terrein van Geloof en Economie. Anderzijds ligt
deze expertise meer methodisch in het vertalen van deze thema’s in ondersteuning en toerusting met het oog op bezinning, gesprek, viering en activiteiten in en van kerken.
4
DISK heeft er in de loop van jaren een scherp oog voor ontwikkeld dat economie – als de
maatschappelijke werkelijkheid van de organisatie en coördinatie van onze behoeftebevrediging in productie, distributie en consumptie – een belangrijke ordenende en zingevende dimensie is in onze samenleving. Precies als deze ordenende en zingevende dimensie speelt
economie een grote rol bij de wijze waarop wij de samenleving in ons land en – in het geval
van een globaliserende economie – onze wereldsamenleving inrichten. Bij deze inrichting
speelt de vraag naar de economische, sociale en ecologische toekomstvatbaarheid van onze
samenleving en wereldsamenleving, kortom de gerichtheid op duurzaamheid in een brede zin,
een belangrijke rol.
Een gelovig verantwoord, theologisch gefundeerd en missionair-diaconaal uitgewerkt antwoord formuleren op de uitdaging die de economie op deze wijze stelt, met de vraag naar een
op duurzaamheid gerichte participatie, vormt het leidende motief voor de expertise die DISK
onderhoudt en ontwikkelt.
Bij de uitvoering van de genoemde taken zet DISK de expertise in die zij opgebouwd heeft
tijdens een jarenlange ervaring in het omgaan met vragen op het terrein van geloof en arbeid
(betaald en onbetaald), kerk en werk(loosheid), verarming en verrijking en duurzaamheid en
maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tegelijk werkt DISK bij de uitvoering van deze
taken aan een verdere ontwikkeling van deze expertise. De richting waarin deze expertise zich
verder ontwikkelt, is die van het bevorderen van competentie op het terrein van het leggen
van een relatie tussen ‘Geloof en Economie’.
Voor de ontwikkeling van deze competentiebevordering van de doelgroep, de kerken in hun
betrokkenheid op ‘Geloof en Economie’, laat DISK zich leiden door de volgende hoofdvraag:
Wat voor competentie hebben kerken en gelovigen nodig om met hun gelovige verlangen naar
gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping, te participeren in de economie? Hoe kunnen kerken en gelovigen zich vanuit en met een gelovige spiritualiteit verhouden tot de spiritualiteit die opgedaan wordt aan de participatie in de economie? Met andere woorden wat
voor competentie hebben kerken en gelovigen nodig voor een kritische en op duurzaamheid
gerichte participatie in de economie?
Bij deze competentieontwikkeling gaat het om het kunnen leggen van verbanden tussen
meerdere elementen: de christelijke traditie en haar bronnen, een gelovig zelfverstaan, een
geleefde spiritualiteit, de eigen persoonlijke verantwoordelijkheid, de gedeelde verantwoordelijkheid in geloofsgemeenschap en samenleving en de economie als de complexe maatschappelijke werkelijkheid van de organisatie en coördinatie van onze behoeftebevrediging
waar wij door middel van productie (betaald en onbetaald) en consumptie van goederen en
diensten in participeren.
Deze competenties zijn in te vullen rond begrippen als attitude (houding, spiritualiteit, in- en
aanvoelen, deugden, verantwoordelijkheid), cognitie (bewust worden, weten, analyseren, problematiseren, oordelen) en actie (handelen). Bij elk project zal aangegeven worden welke
competentie door middel van ondersteuning en toerusting bevorderd wordt.
9. Programma’s
De door DISK ontwikkelde en te ontwikkelen expertise krijgt vorm in een drietal inhoudelijke
programma’s waarin de kerntaak en de diverse subtaken van DISK worden uitgevoerd.
In aansluiting op dit beleidskader worden de programma’s in perioden van drie jaar beschreven in afzonderlijke programmakaternen. Elk programma kent een eigen Meerjarenbegroting,
5
die na vaststelling door het bestuur aan kerken en fondsen wordt voorgelegd ter medefinanciering.
De inhoudelijke programma’s zijn ‘Geloof, economie en duurzaamheid’, ‘Geloof en verarming en verrijking’ en ‘Naar een interkerkelijk diaconaal netwerk’. In deze programma’s
worden projecten en doorgaande activiteiten in hun samenhang gebundeld en uitgevoerd. De
meerjarenplanning van de programma’s onderling is in tijd met één jaar verspringend.
De verschillende tijdschriften Ondersteboven, Arme Kant van Nederland en Diaconie & Parochie
vervullen voor de afzonderlijke programma’s een communicatieve functie.
10. Rapportage, toetsing en evaluatie
Voor elk programma wordt elk werkjaar een werkplan opgesteld.
Voor elk project wordt een projectplan gemaakt, waarin aangegeven wordt welke doelen nagestreefd worden, hoe de doelgroep in haar geleding en netwerk bereikt wil worden, wat het
resultaat zal zijn en hoe dit geëvalueerd wordt.
Door middel van het jaarlijkse jaarverslag worden de resultaten van het afgelopen jaar over
alle programma’s beschreven.
Op grond van dit beleidskader zullen de programma’s voor de periode 2010-2015 worden
getoetst.
Zoals vastgesteld door het Algemeen Bestuur DISK op 23 februari 2010
’s-Hertogenbosch, 24 februari 2010
6