Genetische monitoring van otters

Terugkeer van de otter
De kracht van genetische monitoring
Ottersymposium 26 Juni 2015, Lelystad
© Hugh Jansman, Arjen De Groot, Dennis Lammertsma & Loek Kuiters
Alterra-WUR: wetenschappelijke begeleiding & monitoring
Foto: Raymond Rutting (VK)
Foto: ANP
Informatie:
 xx
www.wageningenur.nl/otter
Tekstslide
 xx
www.wageningenur.nl/otter
Dierecologische sectie
•
•
•
•
•
•
•
•
Soort
Biometrie
Geslacht
Leeftijd
Doodsoorzaak
Conditie
Voedsel
Voortplantingsstatus
• DNA monster
•
•
(veterinair monster)
(toxicologisch monster)
Doodsoorzaak:
Verkeer
Ziekte / ondervoeding
Bijtwond
Verdrinking
Muskusrat val
Onbekend
Totaal (maart-2015)
164 (84%)
8
2
7
3
12
196
Verkeerssterfte
40
40
Buiten
 xx
35
30
Uitzetgebied
Aantal verkeersslachtoffers
35
30
25
20
15
10
5
y = 0.322x - 1.648
R² = 0.948
0
0
20
40
60
80
100
Minimale populatieomvang
25
20
15
10
5
0
120
140
Veldwerk
Lutra lutra: non-invasieve monitoring
DNA extractie
Spraints (keutel, ±2000)
Weefsel (±80)
Multi-tube PCR
• 15 microsatelliten
• 3-6 PCR’s / monster
• Controle op fouten
Consensus genotype per spraint
Koelewijn et al. 2010, Conservation Genetics
Minimale populatieomvang
Minimum population size
Populatieontwikkeling
120
100
80
60
40
20
0
Verspreidingsgebied
2002-2005
2006-2009
2010-2012
2013
Dataset dode otters 2002-maart 2015
Veldwerk 2014-2015
Wit: dode otters (nb: vanaf 2002-heden)
Geel: Spraint
Roze: DNA+ spraint
Veldwerk 2014-2015
Wit: dode otters
Geel: Spraint
Roze: DNA+ spraint
Concept conclusies 2014-2015
Otters zijn zeer mobiel en kunnen grote ranges bestrijken!
Ontsnapte Duitsje wijfje (Anholt zoo) nog in leven (Natuurpark Lelystad)
>> goede kans op vers bloed
Twents-Duitse grensstreek (Dinkel): onbekend DNA profiel: immigrant!! >> vers bloed!
Overige DNA – spraints
resultaten worden in augustus
verwacht!
Stamboom
vv
Moeder
Vader
Heterozygosity in population (Ho)
Genetische drift & inteelt
Delicate balans!
Reproductie
Sterfte
Otter:
• Pas na 2 jaar seksueel volwassen
• Gemiddeld slechts 2 jongen / worp
(Vos respectievelijk 1 jaar & 6+ jongen/worp)
Risico inteelt: toename sterfte en/of afname voortplantingssucces
>> otter is een specialist!
>> kwetsbaar!!
Preventie inteelt:
Korte termijn (aanbevolen): creëer door bijplaatsen kleine satelliet
populaties op ca. 25-100 km van het uitzetbegied (~2 vrouw & 1
man).
Lange termijn: realiseer verbinding/uitwisseling met buurpopulaties
Conclusies
• De uitzetpopulatie doet het boven verwachting goed
• Non-invasieve monitoring van spraints is een waardevolle methode
• Voortplanting >>>> sterfte
• Kleine populaties zijn vatbaar voor inteelt
Conclusies overig
• Voor de overige conclusies en aanbevelingen om te komen tot een
duurzame levensvatbare populatie otters in Nederland: zie o.a.
rapport 2262 & de overige presentaties vandaag!
Dank!
Terugblik periode 2000-2010
Dank!
Loek Kuiters
Dennis Lammertsma
Arjen de Groot
Jan Bovenschen
Ivo Laros
Hans Peter Koelewijn
Freek Niewold
& alle vrijwilligers &
betrokkenen!!
Team otter monitoring
[email protected]
0317-485779
www.wageningenur.nl/otter
© Alterra-WUR. Juni 2015