Kun je geur toevoegen aan een digitale foto?

PRODUCTIE: MARYSA VAN DEN BERG
Is het mogelijk het monster van Frankenstein
echt te maken?
- O’G3NE, The Voice of Holland 2014 Op een bepaalde manier is dat al gebeurd! Hoewel het schepsel wel een heel stuk tammer is dan
het monster uit de bekende roman. In 2010 wist een team van wetenschappers onder leiding van
Craig Venter de genetische code van een simpele bacterie – Mycoplasma genitalium – op een
computer na te maken. Ze injecteerden het kunstmatige stukje DNA in een lege cel van een
andere bacteriesoort – Mycoplasma mycoides. De bacterie die hieruit voortkwam, Synthia, kon
zichzelf met succes delen. Daardoor kon hij als levend worden beschouwd. De wetenschappers
maakten daarmee een unieke nieuwe levensvorm, hoewel ze er hulp bij hadden van bestaande
bacteriesoorten. In de toekomst kunnen we meer door mensen gemaakte levensvormen
verwachten, die ons nieuw voedsel, brandstof en medicijnen bezorgen. Het blijft – uiteraard – wel
een controversieel vakgebied.
Kun je geur toevoegen aan een digitale foto?
- Q-music-luisteraar Marloes van Vlijmen -
“Wordt het in de toekomst mogelijk om naast geluid en beeld ook geur te verzenden bij
bijvoorbeeld een foto op Facebook?”, vraagt Marloes zich af. Die techniek bestaat inderdaad al.
Sterker nog: er zijn al verscheidene geurverspreidingssystemen op de markt. De basis is een
vloeistof, gas of gelletje in een soort cartridge waaromheen stroomdraadjes lopen. Op commando
gaat de stroom lopen en door de druk en hitte die ontstaat, verandert de substantie in de cartridge
op zo’n manier dat er geurmoleculen vrijkomen. Toch zijn er nog veel hobbels te nemen voordat
we allerlei aroma’s uit televisies, tablets en telefoons kunnen laten ontsnappen. Zo is het nog
knap lastig om exact de goede geur te maken en die op het juiste moment uit je toestel je laten
komen. Vervolgens is het de kunst om de ene geur snel na de andere tevoorschijn te toveren. En
een lavendelveld ruiken op een vakantiefoto is lekker, maar willen we wel de geuren uit
bijvoorbeeld The walking dead in onze neus krijgen?
Wat zijn coprolieten?
Coproliet is een duur woord voor, jawel, een gefossiliseerde drol! Uitwerpselen worden
coprolieten wanneer ze verstenen of wanneer organisch materiaal in de poep wordt verplaatst
door mineralen. Dit proces duurt meestal een paar duizend jaar. De koning onder de uitwerpselen
was zonder twijfel de dinosaurus. Vorig jaar bood een veilinghuis nog een dinocoproliet van 1
meter lengte aan voor ongeveer 7000 euro.
Wil je dinocoprolieten in het echt zien? Bezoek dan de tentoonstelling Dino Jaws, eten of gegeten
worden die tot en met 6 september nog te zien is in het Haagse Museon,. Verbaas je over het 148
miljoen jaar oude Allosaurus-skelet, bouw je eigen dinomodellen, test je kennis in de grappige
dinoquiz of ga in speciale weekenden zelf op zoek naar dinofossielen. Meer info:
www.museon.nl.
Waarom is magma zo heet?
- Know How-lezer Ruben Zeef
Magma is gesmolten gesteente dat vlak na een vulkaanuitbarsting de vulkaan uitstroomt. De lava,
zoals de massa wordt genoemd zodra deze de aardoppervlakte of zeebodem bereikt, kan een
temperatuur tot wel 1250 graden Celsius bereiken. Daarmee verbrandt dit spul alles op zijn pad.
Magma c.q. lava is zo heet doordat het diep uit de aardmantel komt en de druk onder de vulkaan
extreem hoog is.
Waarom kun je misselijk worden in de auto?
- Q-music-luisteraar Debora Tan Heftige bochten, hard remmen, stijgen en dalen in de bergen ... dat vindt je maag niet altijd fijn.
Sommige mensen worden zelfs al tijdens een simpel auto- of busritje hondsberoerd. Dit noemen
we reis- of wagenziekte en wordt voornamelijk veroorzaakt door een conflict tussen onze
zintuigen. Als je bijvoorbeeld een boek leest in de auto, zijn je ogen daarop gefocust. Zij zien dat
het boek stilstaat, maar de evenwichtsorganen in je oren vertellen dat je beweegt. Ook je spieren
voelen dat: je rug wordt steviger in de stoel gedrukt wanneer de auto versnelt. Door deze
tegenstrijdige informatie raken je hersenen de kluts kwijt. Zij geven dan een soort
waarschuwingssignaal af: pas op, wij kunnen ons niet meer oriënteren! Dat seintje gaat naar het
braakcentrum in je hersenstam, wat leidt tot een draaierig en misselijk gevoel. Overigens is niet
iedereen gevoelig voor het verlies van oriëntatie. Bij sommige mazzelaars is de verbinding tussen
de evenwichtsorganen en het braakcentrum namelijk niet zo sterk.
Word je zwaarder van water drinken?
- Know How-lezer Jesse Grim “Waarom ben ik niet 2 kilo zwaarder nadat ik 2 liter water heb gedronken?”, vraagt Jesse aan
Know How. Allereerst: deze aanname klopt niet. Als je die 2 liter in heel korte tijd opdrinkt
(succes!) en direct daarna op de weegschaal gaat staan, ben je op dat moment echt wel ongeveer
2 kilo zwaarder. Het water zit immers nog in je maag. Maar na een tijdje ben je terug op je oude
gewicht. Je lichaam heeft deze dorstlesser namelijk hard nodig: voor de verbranding en de
spijsvertering, om je gewrichten en membranen mee te smeren, je bloed aan te vullen en je
lichaamstemperatuur constant te houden. Alles wat je niet van het water gebruikt, zweet en plas
je uit.
Hoe groot is de kans dat je een kaartspel precies
op volgorde schudt?
- Know How-lezer Marianne van den Heuvel Wil je iets doen wat nog nooit iemand in de hele geschiedenis van de mensheid heeft gedaan?
Pak dan een kaartspel en schudt de kaarten goed door elkaar. De volgorde die nu is ontstaan, is
werkelijk uniek. Hoe dat kan? Reken maar na: een kaartspel bestaat uit 52 kaarten. Na het
schudden zijn er voor de bovenste kaart op de stapel dus 52 verschillende mogelijkheden. Voor
de volgende zijn dat er 51, want de eerste kaart was al bekend. Op die manier kun je alle kaarten
bij langs gaan. Het aantal volgordes die mogelijk zijn, is nu: 52 maal 51 maal 50 en ga zo door tot
je eindigt met maal 2 maal 1. In de wiskunde noteer je dit als volgt: 52! (faculteit 52). Alleen met
een speciale rekenmachine kun je berekenen wat 52! is, namelijk:
80.658.175.170.943.878.571.660.636.856.403.766.975.289.505.440.883.277.824.000.000.000.00
0. Dat zijn zo veel verschillende mogelijkheden, dat geen enkele volgorde die je schudt ooit
eerder is voorgekomen. Als je dit weet, wat is dan de kans dat je een kaartspel precies op
volgorde schudt? Net als de kans op elke andere volgorde is dat 1 op de 52!: héél erg extreem
klein dus.
Heeft de poolster de regie over de Melkweg?
- Know How-lezer Frans van Vliet De ‘regie’ van de Melkweg zit in het centrum ervan: daar draaien alle spiraalarmen omheen. De
poolster, of Polaris, is een ster in het sterrenbeeld Kleine Beer. Hij is ongeveer vijf keer zo zwaar
als de zon, heeft vier sterrenmaatjes, staat op 434 lichtjaar afstand en is wat wispelturig in zijn
helderheid. Niets van dat alles maakt Polaris heel bijzonder – behalve zijn positie. Hij ligt aan de
noordelijke sterrenhemel, bijna in het verlengde van de aardas. De hoogte van deze ster aan de
hemel is daardoor vrijwel gelijk aan de breedtegraad waarop je je bevindt. Vandaar dat hij lange
tijd belangrijk was voor de oriëntatie op de aarde (tot gps ontstond).
Waarom rijden ze in Engeland links?
- Know How-lezer Leon van der Bas Eigenlijk houden de Engelsen (en de inwoners van de meeste voormalige Britse koloniën)
daarmee een traditie in ere die ontstond in de middeleeuwen, toen veel reizigers te paard een
zwaard droegen. Door elkaar links te passeren, zat het wapen altijd aan de goede kant om een
mogelijke aanval van een tegenligger af te weren. De gewoonte van het links rijden veranderde
langzaam toen er karren met meerdere paarden kwamen. De vaak rechtshandige menner zat links
op de bok, zodat hij de zweep met zijn rechterhand kon hanteren. Om beter afstand te kunnen
inschatten, is het dan handiger om je tegenligger rechts te passeren. In 1794 stelde Napoleon het
rechts rijden verplicht in Frankrijk – en later ook in andere Europese landen. Omdat hij nooit voet
zette op Britse bodem, rijden ze daar nog altijd links.
Is de magneetmotor een goed alternatief voor de
elektrische motor?
- Know How-lezer A. Verhoeven In 2010 demonstreerde de Turkse uitvinder Muammer Yildiz op de TU Delft een uitzonderlijk
apparaat. Zijn zogenoemde magneetmotor zou met slechts een aantal magneten een ventilator op
volle toeren kunnen laten draaien. Volgens hem hadden we hier te maken met perpetuum mobile:
een machine die, eenmaal goed op gang, tot in de eeuwigheid blijft doorwerken. Energietoevoer
is niet nodig, de magneetmotor zou zelfs energie genereren – zoals een klok die zonder batterij
voor altijd blijft lopen. Veel mensen waren hier sceptisch over en dat bleek later ook wel terecht.
Na een aantal mislukte en afgelaste demonstraties in de afgelopen jaren bleef het stil omtrent
Yildiz’ magneetmotor. Zet je geld dus liever op de elektrische motor en de brandstofcel, die hun
nut als (relatief) schone energiebron wél hebben bewezen.