Constitutioneel eczeem

Dermatologie
Constitutioneel eczeem
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud
Kenmerken van constitutioneel eczeem ............................................
Verschil eczeem per leeftijd ................................................................
Hoe wordt de aandoening vastgesteld ...............................................
De behandeling van constitutioneel eczeem ......................................
Vermijden van prikkels ..................................................................
Een goede huidverzorging .............................................................
Omgaan met jeuk ..........................................................................
Medische behandeling .......................................................................
Geestelijke en emotionele gevolgen ..................................................
Vragen ................................................................................................
Contactgegevens ................................................................................
Patiëntenvoorlichting: [email protected]
DER001 / Constitutioneel eczeem / 18-07-2014
2
3
4
4
4
4
5
6
6
7
8
8
Constitutioneel eczeem bij kinderen
Constitutioneel eczeem is een niet besmettelijke chronische
erfelijke huidaandoening. Er ontwikkelen zich jeukende,
rode huidafwijkingen soms met korstjes. De ziekte komt
veel voor. Constitutioneel eczeem, in het vervolg vaak
afgekort als CE, wordt ook wel atopisch eczeem genoemd.
Dat betekent dat gevoeligheid en aanleg voor bepaalde
stoffen een rol kan spelen.
De belangrijkste oorzaak van CE is de erfelijke aanleg. Maar ook niet
erfelijke factoren zoals stress, het klimaat, hormonen en allergische
factoren kunnen een rol spelen. De precieze oorzaak van constitutioneel
eczeem is niet bekend. CE komt het meeste voor bij jonge kinderen.
Vaak, maar niet altijd, verdwijnt de aandoening vóór het bereiken
van de volwassen leeftijd. Het eczeem is niet echt te genezen, maar
de klachten zijn wel te behandelen. Allereerst betekent dit prikkels
vermijden en de huid goed verzorgen.
De ernst van het eczeem is niet bij iedereen gelijk. Soms is sprake
van een geringe uitbreiding, maar het eczeem kan ook in een
uitgebreide vorm voorkomen. Het is goed om u te realiseren dat de
klachten per persoon anders kunnen zijn dan hier wordt beschreven.
Bespreek vragen of onduidelijkheden dan ook altijd met de arts of
verpleegkundige die u behandelt. De belangrijkste klacht van eczeem is
meestal jeuk en de ernst daarvan kan sterk individueel verschillen.
Kenmerken van constitutioneel eczeem
Het belangrijkste kenmerk van CE is een gevoelige, droge jeukende
huid. Prikkels die voor een gezonde huid geen probleem zijn, zorgen bij
een huid met de aanleg voor CE voor eczeemklachten. Ook is de huid
slecht in staat om vocht vast te houden. De droge huid die hierdoor
ontstaat, gaat vaak gepaard met kloofjes en kan ruw, schilferig en strak
aanvoelen.
3
Andere kenmerken van constitutioneel eczeem zijn:
• een rode en warme huid;
• zwelling;
• vochtblaasjes;
• vochtafscheiding;
• verdikking van de huid;
• verkleuring van de huid.
Verschil eczeem per leeftijd
Constitutioneel eczeem verschijnt bij driekwart van de patiënten in het
eerste levensjaar met de volgende verschijnselen:
• Het eczeem bevindt zich voornamelijk op de wangen, achter de oren,
op het behaarde hoofd en in de plooien in de hals en nek. CE komt
eigenlijk nooit voor in het luiergebied.Op babyleeftijd wordt CE vaak
dauwworm genoemd. • Vanaf de peuterleeftijd bevindt het CE zich vooral in de huidplooien
zoals ellebogen, knieen, polsen en enkels. In het gelaat, de hals en de
nek blijft het eczeem vaak bestaan, maar is daar minder actief geworden. Op latere leeftijd manifesteert het eczeem zich hoofdzakelijk in
elleboogplooiene en knieholten. Wanneer het eczeem uitbreidt kan
de huid elders op het lichaam ook gaan meespelen. Hoe wordt de aandoening vastgesteld
De dermatoloog kijkt naar de huid, voelt de huid en daarbij worden
bepaalde vragen aan u als ouder gesteld om na te gaan of uw kind CE
heeft. Wanneer een aantal typische kenmerken aanwezig zijn, kan de
dermatoloog de diagnose stellen. Meestal is de diagnose vrij duidelijk.
Een voedselallergie is bijna nooit de oorzaak van het eczeem. Toch
wordt soms een bloedonderzoek of een huidpriktest uitgevoerd om te
kijken of ook allergische factoren een rol spelen.
De behandeling van constitutioneel eczeem
Vermijden van prikkels
Zelfzorg speelt een grote rol in de behandeling van CE. Het is belangrijk
een aantal prikkels te vermijden die het eczeem erger kunnen maken.
4
Wat de huid prikkelt, kan verschillen per persoon verschillen. De
volgende middelen verergeren vaak de klachten:
• water
• wol
• warmte
• zeep
• badschuim
• wasmiddelen
In zeldzame gevallen verergert een allergie het eczeem. Het leek dus
voor de hand te liggen om huisstof en huisdieren zoveel mogelijk te
vermijden. Toch blijkt het weghalen van deze allergenen in veel gevallen
niet zoveel invloed te hebben op het eczeem. U hoeft dus niet meteen
uw huisdier op te geven. Vraag uw arts of hij of zij u kan adviseren wat
in uw situatie het beste is.
Voedselallergie kan de klachten verergeren, maar het aandeel hiervan
wordt vaak overschat. Overleg met uw arts voordat u zomaar gaat
experimenteren met diëten.
Een goede huidverzorging
De eczeemhuid is vaak heel droog. Een droge huid is gevoeliger voor
prikkels. Daardoor ontstaat vaak jeuk. Een belangrijk onderdeel van de
behandeling van constitutioneel eczeem is om verdere uitdroging van
de huid te voorkomen.
Daarom is het belangrijk om de volgende adviezen op te volgen:
• Maximaal 1x per week baden of maximaal 3x per week douchen;
• Bij veel klachten water proberen te vermijden;
• Lauw water gebruiken;
• Maximaal 10 minuten douchen of baden;
• Niet met zeep wassen, gebruik liever bad- of doucheolie;
• Na het baden de huid droog deppen en niet wrijven;
• De huid regelmatig insmeren met een vette zalf, zeker na het wassen.
Wat voor u een goed middel is om in te smeren, is een kwestie
van uitproberen. U kunt hierover advies vragen aan één van onze
gespecialiseerde verpleegkundigen.
5
Kinderen met CE
Zoals u al heeft gelezen is de behandeling maatwerk. Dit geldt zeker
voor kindereren met CE. Daarom heeft het Catharina Ziekenhuis
hiervoor een speciale zalfpoli. Hier is voldoende tijd gereserveerd om
samen met de ouders de juiste behandeling te bespreken. Daarnaast
worden de kinderen, als de leeftijd dit toelaat, zelf voorgelicht en
begeleid bij het zalven. Omgaan met jeuk
Voor volwassenen is het al bijna onmogelijk om niet te krabben bij
hevige jeuk en voor kinderen is dit nog veel moeilijker. Kleine kinderen
begrijpen nog niet dat het krabben de jeuk op den duur erger maakt.
Hun ervaring is dat krabben de jeuk juist verlicht.
Een kind verbieden om te krabben heeft meestal geen zin. Het kan zelfs
averechts werken: een sterke krabneiging is nauwelijks te bedwingen.
Als het kind weet dat het niet mag, is de kans groot dat hij of zij stiekem
gaat krabben.
Het gevolg is dat u minder zicht hebt op het gedrag van uw kind. Er
zijn enkele maatregelen die u kunt nemen om beschadiging door het
krabben zo veel mogelijk te beperken:
• Probeer uw kind af te leiden met iets wat hij/zij heel leuk vindt;
• Houd de nagels van uw kind kort en schoon;
• Verlicht de jeuk door te wrijven of door te kloppen op de huid;
• Verlicht de jeuk door de huid af te koelen en in te smeren;
• Droge lucht in huis vermijden (waterbakjes aan de verwarming);
• Katoenen handschoenen of een speciale katoenen pak dragen tijdens
het slapen;
• Transpireren vermijden en niet te warm kleden. Na sterke inspanning
douchen en de huid insmeren;
• Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
Een aantal bovenstaande tips zijn uiterraard ook van belang voor
volwassen patienten. Ook voor u is een speciaal spreekuur waarbij u
op maat voorlichting ontvangt over uw aandoening. Een afspraak voor
een van deze spreekuren kunt maken nadat de diagnose door de arts is
gesteld.
6
Medische behandeling
Wanneer neutrale, vette crèmes en zalven niet voldoende werken, kan
de dermatoloog zalven voorschrijven waar medicijnen inzitten. Dit zijn
hormoonzalven of één van de recente middelen zoals: Elidel of Protopic.
Hormoonzalven (zalven waar corticosteroïd in zit) verminderen de
ontstekingsreacties in de huid en gaan jeuk en schilfering tegen. Vaak
helpt een corticosteroïd goed bij constitutioneel eczeem.. Bij goed
gebruik hebben hormoonzalven geen of geringe bijwerkingen. Er is wel
kans op ontkleuring of verdunning van de huid bij veel gebruik. Echter
onvoldoende behandeld eczeem geeft ook verkleuring en verdikking van
de huid.
Er zijn vier sterktes hormoonzalven/crèmes, die zijn ingedeeld van
klasse I (lichtste) tot en met klasse IV (sterkste). De crèmes of zalven
worden bij actief eczeem dagelijks gebruikt. Bij een verbetering van de
eczeemhuid wordt het zalven afgebouwd volgens een bepaald schema,
ook wel pulsschema genoemd. Smeer de hormoonzalven/crèmes alleen
op de plekken waar eczeem zit. U bereikt het beste resultaat door
regelmatig te smeren en de instructies van de arts goed op te volgen.
Elidel en Protopic; deze crèmes/zalven zijn vrij nieuw in de behandeling
van eczeem, ook zij verminderen de ontsteking en de jeuk. Vaak
worden deze voor eczeem in het gezicht gebruikt, ze bevatten geen
corticosteroïden. De effecten op lange termijn zijn niet bekend.
Iedere pätient reageert anders op bovenstaande zalven/crèmes. De
ideale smeermethode is dan ook maatwerk. Het is belangrijk dat u als
ouder goed observeert hoe de huid reageert. We streven ernaar om
zo min mogelijk hormoonzalf te smeren om het eczeem goed onder
controle te houden.
Een enkele keer schrijft de arts bij CE een middel voor tegen stoffen
met een jeukend en prikkelend effect., Dit wordt een antihistaminicum
genoemd en wordt gegeven in de vorm van pillen of een drankje. Deze
medicijnen neutraliseren histamine, dit is een stof die jeuk veroorzaakt
7
en vrijkomt bij eczeemreacties. Bij voorkeur worden de antihistaminica
voor het slapen gaan gegeven als het kind ’s nachts veel jeuk heeft.
Bij bacteriële infecties van de huid wordt een antibiotica kuur
voorgeschreven.
Geestelijke en emotionele gevolgen
Constitutioneel eczeem is een chronische ziekte, die grote invloed kan
hebben op het leven van zowel kind als ouders. Het omgaan met jeuk,
de belasting van het dagelijks smeren, de reacties van de omgeving op
de huidafwijking, kan ook van invloed zijn op iemands zelfvertrouwen.
Dit zijn allemaal onderwerpen waar zorgen over kunnen ontstaan. Het
is belangrijk hier zonodig aandacht voor te hebben. Vooral bij kinderen
met ernstig eczeem is uit vele onderzoeken duidelijk geworden dat
psychologische hulp een verbetering in het welbevinden van kinderen
en ouders kan geven. Hierdoor kan zelfs het CE verbeteren.
Handige websites
Handige websites met informatie over eczeem bij kinderen:
www.kindereczeem.nl
www.mijneczeem.nl
8
Vragen
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de polikliniek
Dermatologie.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis
Telefoon 040 - 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
040 - 239 96 00 Polikliniek Dermatologie
040 - 239 72 70
Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Dermatologie
kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/dermatologie
9
10
11
Altijd als eerste op de hoogte?
Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief:
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuwsbrief
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven