Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium voor Enzymen Lab West / HagaZiekenhuis Den Haag 30 jaar IFCC standaardisatie enzymen 1980: IFCC referentiemethoden voor ALAT, ASAT, CK en GGT bij 30°C. Niet voor ALFO, Amylase en LD. 1994: 37°C officiële incubatie temperatuur voor IFCC referentiemethoden. Fysiologische lichaamstemperatuur Invloed van industrie: 37°snellere reactie / minder substraat / hulpenzymen Herenigd Duitsland koos voor 37°C . Was 25°C West en 37°C Oost. 1999: Onderzoek transformatie IFCC referentie methoden 30°naar 37°C. Wereldwijd netwerk van referentielaboratoria (n=13), o.a. HagaZiekenhuis. 2002 -2011: Publicatie nieuwe IFCC referentiemethoden 37°C met referentiewaarden voor de kaukasische populatie. Clin. Chem. Lab. Med: Part 1 tm 9 inclusief ALFO, Amylase en LD 2002 – 2011: (Primaire) Referentie materialen ontwikkeld en voorzien van targetwaarden IFCC referentiemethoden. IFCC Referentie Methoden voor Enzymen Naam EC nummer IFCC Referentie Methoden ALAT Alanine Aminotransferase EC 2.6.1.2 AF Alkalische Fosfatase EC 3.1.3.1 AMYL Alfa Amylase EC 3.2.1.1 ASAT Aspartaat Aminotransferase EC 2.6.1.1 CK Creatinine Kinase EC 2.7.3.2 GGT Gamma Glutamyltransferase EC 2.3.2.2 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) :718-724. LDH Lactaat Dehydrogenase EC 1.1.1.27 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 643-648. Clin Chem Lab Med. 2011; 49(9): 1439-46 Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): 1146-55. Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7): 25-733. Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 635-642. Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): 734-738. Oorsprong: regio harmonisatie enzymen 1996: Harmonisatie Enzymen regio “Rond Vliet en Oude Rijn” (n=19) ALAT, ALFO, Amylase, ASAT, CK, GGT en LD 1998: Publicatie resultaten : “Multicenter harmonization of common enzyme results by fresh patient-pool sera.” Paul F.H. Franck, Gerard Steen, Arnold J.P.F. Lombarts, John H.M. Souverijn, and Robert K.A. van Wermeskerken. Clinical Chemistry 44:3 614-621 1998 1999: Ongeveer 50% van de Nederlandse NVKC regio’s harmoniseren volgens het model “Rond Vliet en Oude Rijn” en gebruiken dezelfde referentiewaarden. 2008: regio “Rond Vliet en Oude Rijn” is gestandaardiseerd op IFCC referentie methoden en IFCC referentie waarden Spreiding van ALAT in 1996 6 patiënten pool sera Spreiding van GGT in 1996 6 patiënten pool sera Harmonisatie versus Standaardisatie Harmonisatie: vergelijkbare nauwkeurige resultaten maar nog geen Standaardisatie: Juiste vergelijkbare nauwkeurige resultaten Regionale Rondzending LDH maart 2006: 6 patiënten monsters LDH voor IFCC / SKML standardisatie LDH na IFCC / SKML standaardisatie 2000 2000 Bronovo Diac. Leiden JKZ-RKZ In d iv id u e e l L a b o ra to r iu m U /l In d iv id u e e l L a b o r a to r iu m U /l 1500 1000 500 0 1500 Lange Land Leyenburg LUMC MCH_A MCH_W 1000 Rijnland Gemid. IFCC 500 0 0 500 1000 Consensus Regio U/l 1500 2000 0 250 500 750 IFCC methode Referentielaboratorium U/l 1000 Regionale Rondzending Amylase maart 2006: 6 patiënten monsters Amylase na IFCC / SKML standaardisatie Amylase voor IFCC / SKML standaardisatie 1000 1000 900 900 Bronovo Diac. Leiden JKZ-RKZ 800 In d iv id u e e l L a b o ra to riu m U /l Individueel Laboratorium U /L 800 700 600 500 400 300 MCH_W 300 0 Consensus Regio U/l 1000 Gemid. IFCC 0 800 Rijnland 400 100 600 MCH_A 500 100 400 LUMC 600 200 200 Leyenburg 700 200 0 Lange Land 0 100 200 300 400 IFCC methode Referentielaboratorium U/l 500 Regionale Rondzending ALAT maart 2006: 6 patiënten monsters ALAT voor IFCC / SKML standaardisatie ALAT na IFCC / SKML Standaardisatie 400 400 Bronovo 350 350 Diac. Leiden JKZ-RKZ 300 In d iv id u e e l L a b o ra to riu m U /l In d iv id u e e l L a b o ra to riu m 300 250 200 150 Leyenburg 250 LUMC MCH_A 200 MCH_W Rijnland 150 Gemid. 100 100 50 50 0 Lange Land IFCC 0 0 100 200 Consensus Regio U/l 300 400 0 100 200 300 IFCC methode Referentielaboratorium U/l 400 Traceerbaarheid en dagelijkse praktijk Referentiemethoden zijn dan wel de gouden standaard maar zijn niet praktisch. Referentiematerialen zijn praktisch. Zij kunnen op ieder analysesysteem worden geanalyseerd. Resultaat wordt vergeleken met de targetwaarde gevonden met de IFCC referentiemethoden. Patiënten resultaten zijn hierdoor traceerbaar / herleidbaar naar IFCC referentiemethoden. Certified Reference Materials (CRM) Primaire CRM /standaard: IRMM en IFCC (C-RSE en netwerk enzymen referentielaboratoria) http://irmm.jrc.ec.europa.eu Secundaire CRM’s / standaarden: Calibratoren diagnostica fabrikanten Verificatoren o.a. enzym verificator 2003 en 2007 QC rondzend materialen o.a. Combi Algemene Chemie 2005 IFCC Referentie Methoden en CRM’s voor Enzymen Naam EC nummer IFCC Referentie Methoden IFCC / IRMM Primaire CRM IFCC targetwaarde ALAT Alanine Aminotransferase EC 2.6.1.2 AF Alkalische Fosfatase EC 3.1.3.1 AMYL Alfa Amylase EC 3.2.1.1 ASAT Aspartaat Aminotransferase EC 2.6.1.1 CK Creatinine Kinase EC 2.7.3.2 GGT Gamma Glutamyltransferase EC 2.3.2.2 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) :718-724. ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l Clin Chem Lab Med. 2011 ; 49(9): 1439-46 In ontwikkeling Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): 1146-55. ERD AD 456 / IFCC 546 U/l Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7): 25-733. ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 635-642. ERD AD 455 / IFCC 101 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): 734-738. ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC 1.1.1.27 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 643-648. ERD AD 453 / IFCC 502 U/l Commuteerbare stabiele materialen Gedragen zich als patiënten monsters Vergelijkende koppel / tweeling studies. Constante reproduceerbare kwaliteit Stabiel in opslag. Spiken met dezelfde (recombinant) enzymen van humane oorsprong. Tweeling studie: Vergelijking patiënten - en kandidaat rondzendmonsters Analyser Fabrikant 2 LDH Analyser Fabrikant 1 Baadenhuijsen et al 2008 SKML project “Kalibratie 2000” 2000: “Kalibratie 2000” project: harmoniseren van de verschillende analyse methoden via “commuteerbare” rondzendmaterialen. 2003: Secundaire enzym CRM / enzym trueness verificator E 2003.00114 op de markt voorzien van “gemiddelde regionale” targetwaarden. 2004: IFCC Referentielaboratoria (Milaan, Hannover en Den Haag) voorzien SKML enzym verificator E 2003.0114 van officiële IFCC targetwaarden 2005: Start Combi Algemene Chemie met rondzending van “commuteerbare” monsters met IFCC targetwaarden door Referentielaboratorium van het HagaZiekenhuis. IFCC Referentie Methoden en CRM’s voor Enzymen Naam EC nummer IFCC Referentie Methoden IFCC / IRMM Primaire CRM IFCC targetwaarde SKML Trueness Verificator IFCC targetwaarde ALAT Alanine Aminotransferase EC 2.6.1.2 AF Alkalische Fosfatase EC 3.1.3.1 AMYL Alfa Amylase EC 3.2.1.1 ASAT Aspartaat Aminotransferase EC 2.6.1.1 CK Creatinine Kinase EC 2.7.3.2 GGT Gamma Glutamyltransferase EC 2.3.2.2 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) :718-724. ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l Batch 2007.025 130 U/l Clin Chem Lab Med. 2011 ; 49(9): 1439-46 In ontwikkeling Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): 1146-55. ERD AD 456 / IFCC 546 U/l Batch 2007.025 115 U/l Consensus gebruikers Batch 2007.025 266 U/l Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7): 25-733. ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l Batch 2007.025 127 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 635-642. ERD AD 455 / IFCC 101 U/l Batch 2007.025 396 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): 734-738. ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l Batch 2007.025 112 U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC 1.1.1.27 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 643-648. ERD AD 453 / IFCC 502 U/l Batch 2007.025 650 U/l Nederlandse Referentie Laboratorium voor enzymen hoogste metrologische norm van traceerbaarheid ISO 185153 en IVD98/79/EC KCHL - HagaZiekenhuis CKCL - MC Haaglanden Trombosedienst ‘s-Gravenhage e.o. Lab West vanaf 1 juli 2011 Onderdeel is Nederlands Referentie Laboratorium voor Enzymen Referentie Laboratorium Den Haag Combi Rondzending 2008 Pool A Combi Rondzending 2008 Pool B Primaire IFCC CRM SKML trueness verificator Rondzending voor Referentie Laboratoria RELA U/l 160 145 130 80 90 100 U/l Nummer 38 = Referentie Laboratorium Den Haag www.dgkl-rfb.de : zie IFCC RELA surveys SKML rondzending Combi Algemene Chemie Sera gemengd uit één laag (A) en één “gespiket” hoog (B) patiënten poolserum 24 x per jaar. Voorraad ingevroren -70°C. Controle via nationale SKML / IFCC standaardisatie. Juistheid via targetwaarden door IFCC referentiemethoden. ASAT, Amylase, ALAT, GGT, CK en LDH. ALFO per 2012. Veel laboratoria gebruiken wel IFCC methoden. Echter zij zijn nog steeds op “onjuiste” wijze geharmoniseerd. Met name LD en Amylase ! Referentie waarden voor patiënten verschillen. IFCC Referentie Methoden voor Enzymen Naam EC nummer IFCC Referentiewaarden IFCC / IRMM Referentie Methoden Primaire CRM Kaukasische IFCC targetwaarde populatie SKML Trueness Verificator IFCC targetwaarde ALAT Alanine Aminotransferase EC 2.6.1.2 AF Alkalische Fosfatase EC 3.1.3.1 AMYL Alfa Amylase EC 3.2.1.1 ASAT Aspartaat Aminotransferase EC 2.6.1.1 CK Creatinine Kinase EC 2.7.3.2 GGT Gamma Glutamyltransferase EC 2.3.2.2 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) :718-724. V < 34 U/l M < 45 U/l ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l Batch 2007.025 130 U/l Clin Chem Lab Med. 2011 ; 49(9): 1439-46 V < 98 U/l M < 115 U/l In ontwikkeling Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): 1146-55. V < 107 U/l M < 107 U/l ERD AD 456 / IFCC 546 U/l Batch 2007.025 115 U/l Consensus gebruikers Batch 2007.025 266 U/l Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7): 25-733. V < 31 U/l M < 35 U/l ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l Batch 2007.025 127 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 635-642. V < 145 U/l M < 171 U/l ERD AD 455 / IFCC 101 U/l Batch 2007.025 396 U/l Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): 734-738. V < 38 U/l M < 55 U/l ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l Batch 2007.025 112 U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC 1.1.1.27 Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 643-648. V < 247 U/l M < 248 U/l ERD AD 453 / IFCC 502 U/l Batch 2007.025 650 U/l 30-09-2011 Regio-overzichten uniforme referentiewaarden Referentiewaarden Regio = IFCC exact Regio Den Haag / Leiden 1996 -2008 IFCC 2011 Regio Den Haag / Leiden vanaf 1 juli 2008 34 45 ALAT v m 45 45 34 45 ALFO v m 120 120 98 115 Amylase v m 220 220 107 107 107 107 ASAT v m 40 40 31 35 31 35 CK v m 170 200 145 171 145 171 GGT v m 35 50 38 55 38 55 LDH v m 450 450 247 248 248 248 tenslotte Nederlands referentie laboratorium speelt een belangrijke rol bij de standaardisatie van de enzym resultaten in Nederland. Door de recente introductie van de referentiemethode voor alkalische fosfatase (ALFO) zijn alle belangrijke algemene enzym bepalingen IFCC gestandaardiseerd. Oproep: Nederland standaardiseer je referentiewaarden voor enzymen: neem IFCC aanbevolen referentiewaarden ! per 1 januari 2012 ! Einde Dank voor uw aandacht