Begrippen + Jaartallen hoofdstuk 1: ‘Een nieuwe tijd begint’ Begrip Nieuwe tijd Renaissance Stnadplaatsgebondenheid Factorij Zilvervloot Plantage Wereldeconomie ‘de staat dan ben ik’ Droi divince Absolutisme Scheiding tussen Kerk en staat Bourgeoisie Parlement Aflaat Anglicaanse Kerk Barok Calvinisme Celibaat Contra-Reformatie Dogma Hervorming M. Bakker Betekenis Paragraaf 1 De periode in de geschiedenis van West-Europa die volgt op de middeleeuwen Periode waarin nieuwe belangstelling voor de Grieks-romeinse cultuur ontstond; begon na de middeleeuwen Alle ervaringen van een mens die van invloed zijn op zijn denken en handelen Paragraaf 2 Handelspost in de niet-westerse wereld. Bestaande uit een haven, enkele pakhuizen en woningen voor Europese kooplieden. Zwaarbewapende Spaanse vloot die jaarlijks zilver vervoerde van Mexico naar Spanje. Groot landbouwbedrijf waarop suiker, tabak of koffie werd verbouwd handel tussen de werelddelen Uitspraak van Lodewijk XIV: L’etat c’est moi. Macht van de koning is door god gegeven Paragraaf 3 Regeringsvorm waarbij de vorst alle macht in handen heeft. Volgens de vorst was hij door god aangesteld om zijn onderdanen te besturen. De onderdanen waren verplicht de vorst te gehoorzamen Verdeling van macht in de staat: de geestelijken bemoeien zich niet met het bestuur van de staat en de regering niet met het belijd van de kerk Rijke burgers in de steden In Nederland de eerste en tweede kamer. Zij zijn de volksvertegenwoordigers Paragraaf 4 Iets waarmee je straf in het hiernamaals afkoopt voor zonden die je hebt gedaan. Bijv. een gebed of het schenken van geld aan de kerk. De kerk van Engeland, met de koning(in) aan het hoofd Kunststijl die een voortzetting was van de renaissance, maar in een uitbundiger vorm De leer van de protestantse leider Calvijn; aanhangers heten calvinisten Verbod voor katholieke geestelijken om te trouwen Acties van de katholieke kerk om de hervorming ongedaan te maken Kerkelijke uitspraak waarin een opvatting over het geloof aan anderen word voorgeschreven De afscheiding van de katholieke kerk door de protestante in de 16de eeuw testweek geschiedenis Begrippen + Jaartallen hoofdstuk 1: ‘Een nieuwe tijd begint’ Katholicisme Lutheranisme Protestantisme Protestanten Rechtbanken van Inquisitie Reformatie Synode Jaartal Rond 1400 In de 15de eeuw Vanaf de 15de eeuw 1488 1498 In de 17de eeuw In de 18de eeuw 1492 In de 17de eeuw In de 18de eeuw Tot de 13de eeuw In de 16de eeuw Rond 1500 1469-1536 M. Bakker Christelijk geloof waarbij de gelovigen geleid worden door geestelijken onder leiding van de paus in Rome. Naast de bijbel zijn kerkelijke uitspraken belangrijk en wordt het geloof getoond door het doen van goede werken De leer van de protestantse leider Luther; aanhangers heten lutheranen Christelijk geloof waarbij de bijbel centraal staat, de gelovigen zichzelf besturen en direct contact met god zoeken Aanhangers van het protestantisme / de hervorming / de reformatie Rechtbank van de katholieke kerk die tijdens de Contra-Reformatie ketters volgde en veroordeelde Zie hervorming Vergadering van vertegenwoordigers van kerkelijke gemeenten (protestants) Gebeurtenis Paragraaf 1 Worden sommige Italianen ontevreden over hun eigen tijd Voelde de bovenlaag van de bevolking zich aangetrokken tot de denkbeelden Paragraaf 2 Waren de Portugezen de Afrikaanse kust aan het verkennen. Bereikten de Portugezen kaap de goede hoop Bereikte de Portugees Vasco da Gama India Kregen de Hollanders de meeste invloed op Azië Hadden de Franse en Britten de meeste invloed op Azië Ontdekte Columbus India Was de wereld handel niet groot kwam hier verandering in dus werd die wel groter. Paragraaf 3 Dachten de meeste mensen dacht god maar 1 heerser over de samenleving wilde: de paus Paragraaf 4 Groeide het aantal mensen die kritiek hadden op de leer van de kerk en de levenswijze van veel geestelijken Ontdekte onderzoekers dat er veel fouten zijn gemaakt in het vertalen van de bijbel van het Grieks naar het Latijns Leefde 1 van de belangrijkste onderzoekers die zich bezig hield met de kerk: Erasmus testweek geschiedenis Begrippen + Jaartallen hoofdstuk 1: ‘Een nieuwe tijd begint’ 1532 in de 16de eeuw 1483-1546 1517 1519 1524 1525 1509-1564 In het midden van de 16de eeuw In de 17de en 18de eeuw 1546-1555 1555 1568-1648 M. Bakker Maakte hendrik VIII zich zelf paus om te kunnen scheiden met zijn vrouw Neemt de handel sterk toe waardoor handelaren rijker worden en neemt de bevolking sterk toe waardoor levens middelen duurder worden en er veel armoede komt Leefde de Duitse monnik Maarten Luther Schreef maarten Luther in 95 stellingen op wat hij fout vond aan de katholieke kerk Werd Karel de V keizer van het Duitse rijk Kwamen veel arme boeren in opstand tegen de kerk en adel omdat zij vonden dat zij veel te zware lasten kregen opgelegd en zij vonden dat ze net zo veel recht hadden op vrijheid, grond, planten en dieren Werd er een einde gemaakt aan de opstand gemaakt op een bloederige manier Leefde Johannes Calvijn Kwam de katholieke kerk met een reactie op de reformatie: Contra-Reformatie Was barok de belangrijkste kunststijl Voerde keizer Karel V oorlog tegen de vorsten die voor het protestantisme waren (voor Luther) Verloor keizer Karel V de oorlog en moest het protestantisme goedkeuren De strijd tussen de republiek der Nederlanden en Spanje testweek geschiedenis