Lage vetvrije massa-index

Optimale voeding en
conditieverbetering bij
longziekten
Juni 2013
Vraag aan u
•
•
•
•
•
•
Heeft u wel eens met uw arts gesproken
over voeding?
Wie is er wel eens bij een diëtist geweest?
Heeft u zelf ooit eens iets opgezocht op
internet over voeding?
Wie vindt dat er wel een paar kilo’s af
mogen?
Wie zou willen aankomen ?
Wie heeft er wel eens drinkvoeding gebruikt?
Wat is goede voeding?
Aanbevolen hoeveelheden
Mannen
Groente
Fruit
Brood
Aardappelen, rijst,
pasta, peulvruchten
Melk(producten)
Kaas
Vlees(waren), vis,kip,
eieren, vleesvervangers
51-70 jaar
4 opscheplepels
2 stuks
6 sneetjes
4 aardappelen/
opscheplepels
500 ml
1 ½ plak
100 - 125 g
71 jaar e.o.
3 opscheplepels
2 stuks
5 sneetjes
3 - 4 aardappelen/
opscheplepels
650 ml
1 plak
100 - 125 g
Margarine met
maximaal 40% vet
Bak-, braad- en
frituurproducten, olie
Dranken (inclusief
melk)
5 g/sneetje
5 g/sneetje
15 g of 1 eetlepel
15 g of 1 eetlepel
1 ½ -2 liter
1 ½ -2 liter
Bron: Voedingscentrum Richtlijnen Voedselkeuze, 2013
Bescherming van de longen door:
• 1 à 2 keer per week (vette) vis
• 2 stuks (200 gram) fruit per dag
• 200 gram groente per dag
Goede voedingstoestand
•
•
•
•
Lichaam beschikt over voldoende energie,
eiwitten, vitamines en mineralen
Goed gewicht (Body Mass Index ofwel BMI)
Voorwaarde voor gezondheid
Juist bij ziekte (COPD) is goede
voedingstoestand voorwaarde voor goede
conditie
Overgewicht, meten en behandeling
Overgewicht: Verhoogd risico op ernstige ziekten
Bereken
• Body Mass Index (BMI) = gewicht (kg) / lengte (m)2
– BMI tussen 25 en 30 : matig overgewicht
– BMI boven de 30: ernstig overgewicht of obesitas
• Middelomtrek
Behandeling:
• Energie beperkte voeding en beweging
Bereiken van gezond gewicht
•
•
•
•
•
•
Aanleren van gezond eetpatroon in plaats van
lijnen (langzaam afvallen)
Goede motivatie is onmisbaar
Lichaamsbeweging / trainen (behoud spiermassa)
Drie hoofdmaaltijden, sla geen maaltijden over
Zuinig met vet, toegevoegde suikers en alcohol
Dranken zonder suiker
Criteria ondervoeding bij COPD
•
Laag lichaamsgewicht
BMI ≤ 21
21< BMI ≤ 25 in combinatie met:
•
Gewichtsverlies
≥ 5% binnen 1 maand
of ≥ 10% binnen 6 maanden
•
Lage vetvrije massa-index
mannen ≤ 16
vrouwen ≤ 15
NVALT Richtlijn Voeding en COPD, 2001
A
B
C
Criteria ondervoeding bij COPD
•
Laag lichaamsgewicht
BMI ≤ 21
21< BMI ≤ 25 in combinatie met:
•
Gewichtsverlies
≥ 5% binnen 1 maand
of ≥ 10% binnen 6 maanden
•
Lage vetvrije massa-index
mannen ≤ 16
vrouwen ≤15
NVALT Richtlijn Voeding en COPD, 2001
Waar staat BMI voor?
A. Beter Meten Indicatie
B. Best Medicine Institute
C. Body Mass Index
BMI = Body Mass Index
= gewicht (kg) / lengte (m)2
•
De hoeveelheid gewicht in kg per vierkante meter
lichaamsoppervlakte
COPD BMI schijf
Criteria ondervoeding bij COPD
•
Laag lichaamsgewicht
BMI ≤ 21
21< BMI ≤ 25 in combinatie met:
•
Gewichtsverlies
≥ 5% binnen 1 maand
of ≥ 10% binnen 6 maanden
•
Lage vetvrije massa-index
mannen ≤ 16
vrouwen ≤ 15
NVALT Richtlijn Voeding en COPD, 2001
Is drie kilo ongewild afvallen in 1 maand
verontrustend?
Ja,
Het is verontrustend als iemand ongewild
 5% (± 3 kg) in 1 maand afvalt of
 10% (± 6 kg) in 6 maanden afvalt
Criteria ondervoeding bij COPD
•
Laag lichaamsgewicht
BMI ≤ 21
21< BMI ≤ 25 in combinatie met:
•
Gewichtsverlies
≥ 5% binnen 1 maand
of ≥ 10% binnen 6 maanden
•
Lage vetvrije massa-index (ofwel spiermassa)
mannen ≤ 16
vrouwen ≤ 15
NVALT Richtlijn Voeding en COPD, 2001
Bepalen van spiermassa met bioimpedantie meter
•
•
•
•
Lichaam bestaat uit vetmassa en vetvrije massa
Vetvrije massa = met name spiermassa
Hoeveelheid spiermassa inschatten mbv bioimpedantie meter
Weerstand in lichaam basis voor berekening
Psychische
effecten:
Lichamelijke effecten:
Sociale effecten:
- Spierkracht ↓
- Uithoudingsvermogen ↓
- Kortademig↑
- Algehele fitheid↓
- Sociale contacten - Vertrouwen in
verandering
- Angst en
lichaam
depressie
- Omgaan met pijn
- Neg impact op
en stress
Kwaliteit van
- Impact op kwaliteit
leven
van leven
Voedingstherapie en training
bij ondervoede COPD patiënten
Voordelen:
Gewicht
Spiermassa en -kracht
Inspanningstolerantie
Kwaliteit van leven
(Her)opnames
Extra energiebehoefte bij ondervoeding 600 kcal
of
Dieetvoeding
voor medisch
gebruik
Waarom Medische Voeding:
specifiek voor COPD
 Hoge koolhydraten/ lage vet verhouding
lichtverteerbaar
 Hoog eiwit – t.b.v. spierbehoud en spieropbouw in
combinatie met training
 Klein volume – 125 ml
 Geen verhoogd gevoel van kortademigheid
Aanbevolen dosering
Volg advies van arts of diëtist.
Bijv. 3x per dag 1 flesje
Gedurende
minimaal 12 weken
Aanvullend op de
normale voeding
Wanneer aan de bel trekken?
• Bij te hoog lichaamsgewicht
• Bij te laag lichaamsgewicht
• Bij afvallen
• Bij vermoeden of vragen
•
Evt. verwijzing naar diëtist voor individueel
voedingsadvies
Klopt het dat ik slijmvorming van
melkproducten krijg?
Nee, sommige voedingsmiddelen geven een
plakkerig gevoel in uw mond. Dit slijm is niet
hetzelfde slijm als wordt geproduceerd door de
luchtwegen.
U kunt het volgende doen aan deze slijmvorming:
• Spoel uw mond na het eten of neem onder het
eten geregeld een slokje (bij voorkeur iets ‘zuurs’
zoals sinaasappelsap of citroenthee).
• Geef de voorkeur aan zure melkproducten:
karnemelk, yoghurt, zure room.
Let op dat u de melkproducten niet weglaat uit
uw dagelijkse voeding
Voeding en training geeft beste resultaat
Bewegen nodig voor opbouw
spiermassa en conditie.
Verbetering spierkracht
na 4 maanden voeding en training
Significante verbetering in
spierkracht
van Wetering et al. 2009
Materialen
Placemat (voorzijde)
Respifor Placemat (achterzijde)
Vragen?
•
•
Vragen?
Wat neemt u mee uit deze lezing?
Dank voor uw aandacht!
Belangrijke telefoonnummers/sites
•
•
•
•
•
Nutricia Medische Voedingsservice : 0800-022 33 22
www.nutriciamedischevoeding.nl
www.voedingscentrum.nl
http://copd.startpagina.nl/
Longfonds Advieslijn: 0900 227 25 96 www.longfonds.nl
www.malnucare.nl