Acute interstitiële pneumonie

Longkanker
en nieuwe ontwikkelingen
Dr. SA Smulders
longarts
Indeling
• Cijfers over longkanker
• Een vlekje op de foto, en wat dan?
- Diagnostiek
- Stadiering
- Behandelplan
• Behandelmogelijkheden
• Nieuwe ontwikkelingen
- Genmutaties
- Immunotherapie
• Longkanker in JBZ
Epidemiologie
• Van alle kwaadaardige nieuwvormingen betreft 11,4% longkanker
Meest voorkomende lokalisaties van kanker in Nederland in 2013
Longkanker in Nederland
• Jaarlijks 11.610 nieuwe gevallen vastgesteld, 7.050 bij mannen en 4.560 bij
vrouwen
• Het aantal diagnoses bij mannen stabiel; bij vrouwen toename
Longkanker in Nederland
• In 2011 stierven 11.044 patiënten aan longkanker (24% van alle kankersterfte)
- 6.586 mannen
- 3.958 vrouwen
• Longkanker is bij mannen en bij vrouwen de belangrijkste oorzaak van
kankersterfte in Nederland
• Slechte prognose
• Mediane overleving is minder dan 1 jaar
- Verschillend per tumortype, stadium en behandeling
• 5 jaars-overleving:
• Niet-kleincellig 14%
• Kleincellig 5%
Longkanker in Nederland
Longkanker in Nederland
Oorzaak?
Roken, de feiten
• 1 op 2 rokers overlijdt aan gevolgen van roken
• 25% rokers gaat 10 jaar eerder dood
• 25% haalt pensioen leeftijd niet
• 85-90% longkanker veroorzaakt door roken
• 40% van alle kanker veroorzaakt door roken
• Zware roker heeft 10-30% hoger risico op longkanker dan nooit roker
• 80% rokers wil (ooit) stoppen
• 90% rokers die gestopt zijn
deden dat alleen,
belangrijkste motivatie:
gezondheid
De ingrediënten
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Aceton
Ammoniak
Arsenicum
Benzeen
Cadmium
Fenol
Fosfor
Koolmonoxide
Lood
Methanol
Mierenzuur
Nicotine
Pyridine
Teer
Terpentine
Waterstofcyanide/blauwzuurgas
Xyleen
•
En nog 4000 andere stoffen…
Longkanker soorten
• Niet kleincellig carcinoom (80-85%)
- Plaveiselcelcarcinoom
- Adenocarcinoom
- Grootcellig NOS (not otherwise specified)
• Kleincellig carcinoom (15-20%)
• Mesothelioom (longvlieskanker)
- Asbestexpositie
Kleincellige longkanker
• Meest agressieve vorm van longkanker. Meestal al uitgezaaid op moment van
diagnose.
• 20% patienten overlijdt binnen 1 maand na de diagnose
•
•
•
•
Operatie meestal niet mogelijk, slechts 1% wordt geopereerd
50% krijgt chemotherapie
25% krijgt chemotherapie gecombineerd met bestraling (radiotherapie)
25% krijgt geen behandeling
Niet-kleincellige longkanker
• Minder vaak uitgezaaid op moment van diagnose
• Groeit minder snel
•
•
•
•
•
20-25% wordt geopereerd
15% wordt bestraald
20% krijgt chemotherapie
20% krijgt chemotherapie gecombineerd met bestraling (radiotherapie)
25% krijgt geen behandeling
Klachten van longkanker
•
•
•
•
•
•
•
•
Moeheid, slechtere conditie
Kortademigheid
Meer hoesten of anders hoesten
Meer slijmproduktie
Pijn
Bloed ophoesten
Afvallen, slechte eetlust
Steeds terugkerende longinfecties
Diagnostiek, rontgenfoto
Normale longfoto
Longfoto met tumor
Diagnostiek, CT scan
PET scan
Tumor
PET scan
Negatieve scan
Positieve scan
Diagnostiek
• Bronchoscopie
Mediastinoscopie
• Kijkoperatie
• Lymfklieren met uitzaaiingen?
Stadium
• Stadium ziekte hangt samen met uitgebreidheid van de ziekte
• Wordt bepaald door
- Grootte van de tumor (T-stadium)
- Plaats van de tumor (T-stadium)
- Doorgroei in omringende weefsel (T-stadium)
- Uitzaaiingen in lymfklieren (N-stadium)
- Uitzaaiingen in andere organen (M-stadium)
Stadium bepaald behandeling
Operatie mogelijk?
Operatie mogelijk?
• Hangt af van
- Conditie van de patiënt
- Longinhoud
- Aanwezigheid van andere ziekten
• Hele long verwijderen -> pneumonectomie
• Stukje van de long verwijderen -> lobectomie
Als we niet kunnen opereren
• Chemotherapie
• Chemotherapie gecombineerd met bestraling
• Alleen bestraling
-
Genezend: gericht op tumor
Palliatief: gericht op klachten
• Geen behandeling
• “Doelgerichte therapie” -> gericht op eigenschappen tumor
-
Behandeling met tabletten gericht op aanwezige mutatie in DNA van de tumor
• Experimentele behandeling
-
Doelgerichte therapie (gerichte behandeling op mutaties)
Immunotherapie
Chemotherapie
• Verschillende soorten met verschillend effect en verschillende bijwerkingen
• Verschillen tussen patienten onderling
- Bijwerkingen
- Effect op kanker
• Meest voorkomende klachten van chemotherapie
- Moeheid, algeheel onwelbevinden
- Maagdarm klachten (misselijk, braken, diarree)
- Kaalheid
- Neuropathie (zenuwschade bv handen, gehoor)
- Remmen van bloedaanmaak: bloedarmoede, bloedingsneiging en verhoogd
vatbaar voor infecties
Doelgerichte behandeling
60%
• Geneesmiddelen die gericht zijn op
voorkomen of blokkeren van
signalen die tumorcellen nodig
hebben om te groeien
80%
Doelgerichte behandeling
• Bij niet kleincellige longkanker
- EGFR remmers (erlotinib, gefitinib)
- Angiogeneseremmers (bevacizumab)
- ALK receptor kinase remmers
(crizotinib)
Experimentele behandeling
• Immunotherapie
• Behandeling waarbij het natuurlijke afweersysteem van het lichaam versterkt
en gemanipuleerd wordt om kanker te bestrijden
- Monoklonale antilichamen
- (vaccins, cytokines)
Behandeling longkanker in JBZ
• Hoog niveau
• Behandeling volgens de huidige richtlijnen
- Snelheid diagnostisch traject
- Multidisciplinair overleg wekelijks
- Chirurg
- Radiotherapeut
- Patholoog
• Uitvoerige deelname aan wetenschappelijk onderzoek
• Indien nodig of gewenst overleg met andere centra
Behandeling longkanker in JBZ
• 7 longartsen
• 3 gespecialiseerde oncologie verpleegkundigen
- Telefonisch spreekuur
- Ondersteuning patiënten op alle fronten
- Helpen uitvoeren van behandeling in onderzoeksverband
• 1 gespecialiseerde trial verpleegkundige
• 2 trial secretaresses
Samenvattend
• Longkanker komt heel veel voor
• Blijft een ziekte met een slechte prognose
• Veel nieuwe inzichten in ontstaanswijze tumor
• Gerichtere behandelmogelijkheden
• Veelbelovend voor de toekomst!