Dit is de titel

Eigen woning in Nederlandse
pensioensysteem
Goed idee, of niet?
Janneke Toussaint, Onderzoeksinstituut OTB
Delft
University of
Technology
Challenge the future
Achtergrond
• Vergrijzing, globalisering, financiële crisis
• Druk op pensioen systemen
• Groei eigenwoningbezit
• Stijgende huizenprijzen
• Huishoudens rijk door vermogen in woning
Kan vermogen eigen woning druk op
pensioen systemen verlichten?
Eigen woning als pensioen?
2 | xx
De eigen woning als pensioen
Voor individuele huishoudens:
kopen van woning = herverdelen inkomen over de levenscyclus
Tijdens werkende leven:
1. Sparen
2. Kopen en hypotheek nemen
3. Hypotheek afbetalen
Tijdens pensioen:
4. Lage woonlasten
5. Vermogen in woning
Eigen woning als pensioen?
3 | xx
Financiële innovatie
Omgekeerde of opeethypotheek:
•
•
•
•
•
Ouderen kunnen overwaarde opnemen
Geen directe aflossing
Rente bijgeschreven bij de hypotheeklening
Schuld loopt gedurende de looptijd op
Aflossing als men de woning verlaat of bij overlijden
Europese Commissie:
‘The internal market could also be helpful in extending access to
additional sources of retirement income beyond pensions, such as
reverse mortgages.’
Eigen woning als pensioen?
4 | xx
Hoe willen mensen vermogen in de woning gebruiken?
• Kwalitatief onderzoek
• 8 landen: 240 interviews met eigenaar-bewoners & rapporten
over institutionele context
Hoeveel vermogen in woning?
• Kwantitatief onderzoek
• Alle lidstaten: databases SILC en Share
Eigen woning als pensioen?
5 | xx
Hoe zit de eigen woning in strategie voor
oude dag?
Lage woonlasten & appel voor de dorst
Eventuele consumptie hangt af van:
• Kinderen/ geen kinderen
• De hoeveelheid vermogen in de woning
Context
• Mobiliteit op de woningmarkt (huursector)
• Met kinderen:
1) Financiele vooruitzichten van kinderen
2) Kinderen zorgen voor ouders op oude dag
•
•
Vertrouwen in pensioenfondsen
Vertrouwen in financiële instellingen
Eigen woning als pensioen?
6 | xx
Werkenden vs. gepensioneerden
60
40
40
20
20
0
0
Ve
re
ni
gd
Ve
re
ni
gd
Sl
ov
en
ie
Po
rt u
ga
l
H
on
ga
rij
e
60
Ko
ni
nk
rij
k
Fi
nl
an
d
N
ed
er
la
nd
D
ui
ts
la
nd
80
Sl
ov
en
ie
Po
rt u
ga
l
H
on
ga
rij
e
80
Be
lg
ie
100
Ko
ni
nk
rij
k
Fi
nl
an
d
N
ed
er
la
nd
D
ui
ts
la
nd
100
Be
lg
ie
Eurobarometer (2008) Family life and the needs of an ageing population
Voor pensionering - van plan om te verhuizen op oude dag
Gepensioneerd - van plan te verhuizen, of heeft dit al gedaan
Voor pensionering - overw eegt omgekeerde hypotheek
Gepensioneerd - van plan om omgekeerde hypotheek te gebruiken of heeft dit al gedaan
Eigen woning als pensioen?
7 | xx
‘Housing’ asset-based welfare
Overheden stimuleren eigenwoningbezit met subsidies en
belastingvoordelen
Meestal geen link tussen woningmarkt- en pensioenbeleid
Wel: Verenigd Koninkrijk: Consumeer vermogen in woning
• Omgekeerde hypotheek als laag pensioeninkomen
• Residentiële zorg op oude dag – vermogen in woning
aanwenden
Ook: Australië: Lage woonlasten
• Ouderen inkomens-arm: maar 80% hypotheek afbetaald
Eigen woning als pensioen?
8 | xx
Eigen woning in Nederlandse pensioensysteem?
Hypotheek op oude dag
100%
80%
60%
huurder
eigenaar-bewoner met hypotheek
eigenaar-bewoner zonder hypotheek
40%
20%
0%
Hongarije
Slovenie
Portugal
Belgie
Finland
Verenigd
Konnkrijk
Nederland
Eigen woning als pensioen?
9 | xx
Eigen woning in Nederlandse pensioensysteem?
Verdeling eigenwoningbezit inkomenskwartielen
100
4
4
3
90
2
1
80
4
4
4
2
4
4
3
3
1
70
1
3
3
3
3
2
2
2
4
2
60
1
50
3
1
1
2
40
2
30
1
1
20
10
0
Hongarije
Slovenie
Portugal
Verenigd
Koninkrijk
Belgie
Finland
Duitsland
Eigen woning als pensioen?
Nederland
10 | xx
Eigen woning in Nederlandse pensioensysteem:
Lans Bovenberg dinsdag 28 september in de NRC:
‘Een afbetaald huis is pensioen in natura’
‘Ook bewoners van een corporatiewoning kunnen tijdens het
werkende leven geleidelijk een deel van het eigendomsrecht
van hun woning kopen […].’
‘Als de woning meer als pensioensvoorziening wordt benut
kunnen aanvullende pensioenen worden versoberd.’
Goed idee, of niet?
Eigen woning als pensioen?
11 | xx