Slide 1 - VU-dare

Interstedelijk Debat
26 februari 2015
Tilburg
Belastingharmonisatie in de EU; een
sluimerend proces?
Prof. mr. Frank Pötgens
Achtergronden
Huidige EU -> oorsprong in EGKS
(1951); gemeenschappelijke markt
voor 2 belangrijke grondstoffen;
(i)
Kolen;
(ii)
Staal


Doel; voorkomen oorlog, welvaart,
economische macht
6 lidstaten (waaronder NL en Dld)
Achtergronden
VWEU: Basis harmonisatie


Ontwikkeling tot interne markt
tussen 28 lidstaten
Omzetbelastingen, accijnzen en
andere indirecte belastingen ->
harmonisatieopdracht (art. 113
VWEU):
”.... voor zover deze harmonisatie noodzakelijk
is om de instelling en de werking van de
interne markt te bewerkstelligen en
concurrentieverstoringen te voorkomen.”
VWEU: Basis harmonisatie


Geen harmonisatieopdracht voor
directe belastingen in VWEU ->
richtlijnen vaststellen (unanimiteit)
die rechtstreeks van invloed zijn op
de instelling van een interne markt
(art. 115 VWEU)
Art. 113 (indirecte belastingen; ook
unanimiteit) -> alle maatregelen
toegelaten (dus ook verordeningen)
VWEU: Basis harmonisatie


Unanimiteit voor fiscale
maatregelen remt harmonisatie
fiscale wetgevingen
Pogingen EC om gekwalificeerde
meerderheid voor bepaalde fiscale
maatregelen in te voeren (zoals bij
de directe belastingen voor
bestrijding fraude en
belastingontwijking) tot op heden
mislukt
VWEU: Basis harmonisatie


Unanimiteit vermijden; gebruik maken
van bepalingen inzake “nauwere
samenwerking” (art. 20 e.v. VEU) ->
tenminste 9 lidstaten kunnen nauwere
samenwerking aangaan waardoor
bepaalde fiscale EU-maatregelen alleen in
die lidstaten vt (goedkeuring
gekwalificeerde meerderheid)
Voorbeeld: belasting op financiële transacties en
CCCTB (concept RL 16 maart 2011)/later soort
verdrag/wordt wellicht toch weer RL)
VWEU: Resultaten harmonisatie

Gesteld kan worden dat op BTWgebied met een aantal richtlijnen
een redelijke mate van harmonisatie
is bereikt

Douanewetboek (verordeningen)

Accijnzen (RL)

Anders: op het gebied directe
belastingen -> resultaten zijn mager:
(i) M-D RL;
VWEU: Resultaten harmonisatie
(ii) Fusie RL
(iii) Rente-Royalty RL
(iv) Spaartegoeden RL
(v) Arbitrageverdrag
(vi) BijstandsRL (ziet ook op indirecte
belastingen);
(vii) InvorderingsRL (idem)
(viii) Multilateraal Bijstandsverdrag van Raad
en de OESO (idem)
Concept RL: CCCTB (wellicht weer) en
grensoverschrijdende verliescompensatie
(1984)
Rol HvJ EU




Gebrek aan harmonisatie heeft geleid tot
actieve rol van HvJ (art. 19 VEU);
wegnemen van belemmeringen en
discriminaties van de verkeersvrijheden
Voorbeelden: verliesverrekening ->
concept RL nooit ingevoerd
Nationaal is verliesverrekening tussen
verschillende vennootschappen mogelijk
via fe- of group-relief-achtige regimes
Beperking vrijheid van vestiging (art. 49 VWEU)
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening


Marks & Spencer, 13 december 2005, zaak
C-466/03 -> grensoverschrijdende verliescompensatie UK venp met verlieslatende
D-venp in Fra, Bel en Dld -> group relief
alleen indien D-venp in UK gevestigd ->
belemmering art. 49 VWEU
in casu gerechtvaardigd -> 3 gronden:
(1) symmetrie tussen winst en verlies
(evenwichtige verdeling
heffingsbevoegdheid)
(2) gevaar dubbele verliesverrekening
(3) gevaar van belastingontwijking ->
verliezen worden zo veel mogelijk
toegerekend aan de staat waar de
belasting het hoogst is
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende
verliesverrekening



UK group relief-regeling is niet in alle
gevallen proportioneel -> indien
verliesverrekening in staat D-venp niet
(meer) mogelijk is, dan verlies in UK in
aanmerking nemen
Herbevestigd in zaak Commissie/VK, 3
februari 2015, zaak C-172/13
Andere mogelijkheden en
onmogelijkheden:
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening
Philips Electronics, 6-9-2012, zaak C18/11
NL
Moedervennootschap
LG Philips
Display
Netherlands BV
Philips Electronics
UK Ltd
+/+
VI
-/-
UK
PE UK Ltd verzoekt verliezen vi te verrekenen met haar winsten (group
relief) -> nee; verliezen verrekenbaar met winsten NL hoofdhuis (LG PD
BV)
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening


1.
2.
Beperking van art. 49 VWEU; minder aantrekkelijk om
activiteiten te ontplooien in UK middels een vi dan een UK Dvennootschap (wel overdracht verliezen) -> objectief
vergelijkbaar
Rechtvaardigingsgronden:
Evenwichtige verdeling heffingsbevoegdheden, in casu
symmetrie tussen belastingheffing winst en aftrek verlies
veiligstellen -> geen probleem omdat verlies is geleden op
UK grondgebied en wordt overgedragen via goup relief aan
UK vennootschap
Voorkomen van dubbele verliesverrekening -> wordt niet
aanvaard; HvJ vindt dat UK heffingsbevoegd is voor
verliezen en kan dan niet klagen dat ze worden
overgedragen aan een venp die ook onder zijn
heffingsbevoegdheid valt
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening
X Holding BV, 25-2-2010, zaak C-337/08
NL
X Holding BV
100%
F NV
Bel
-/- + voeging in
FE
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening


HvJ -> vergelijking M-vennootschap met NLdochter -> wel FE -> belemmering art 49
VWEU -> rechtvaardiging -> evenredige
verdeling heffingsbevoegdheid ->
grensoverschrijdende FE -> M-venp kan
vrijelijk kiezen in welke lidstaat verliezen
D-venp in mindering worden gebracht
Vergelijking met VI -> proportionaliteit ->
wat betreft verdeling heffingsbevoegdheid,
niet vergelijkbaar met D-venp -> ook niet
verplicht zelfde behandeling te geven
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening

HvJ EU 12 juni 2014, gevoegde zaken C39/13, C-40/14 en C-41/13 (SCA, X AG en
anderen, en MSA) -> Papillion (zaak C418/07)-FE
Dld
M BV
TH
KD BV
FE MBV en KD BV
Rol HvJ EU/grensoverschrijdende verliesverrekening

Vervolg Papillion (zaak C-418/07)-FE
M
D1 BV
Dld
D2 BV
NL
FE tussen D1BV en
D2 BV
Rol HvJ EU/exit taxes




Prof Kemmeren, WFR 2005; Woonplaatsgebonden
compartimentering
Mededeling EC 19 december 2006, COM (2006) 285 ->
oproep tot gecoördineerde aanpak
Raad van de Europese Unie resolutie van 2 december
2008 (inzake coördinatie van exitheffingen), Pb EU 2008
C 323/1-2
HvJ EU 29 november, C-371/10 (National Grid Indus)
– Onderscheid vaststelling aanslag en invordering
– Uitstel van heffing tot nationaal realisatiemoment

Wet uitstel van betaling exitheffingen
– Art. 25a IW 1990
– Inwoners van EU/EER
Rol HvJ EU/persoonlijke tegemoetkomingen





Grensoverschrijdende arbeid; persoonlijke
tegemoetkomingen
Aanbeveling van EC 21 december 1993, nr.
94/79/EG; 75% inkomensgrens
Schumacker-arrest (14 februari 1995, zaak C273/93)
Geen splitting -> geen inwoner Dld
Binnenlandse bp en buitenlandse bp zijn in het
algemeen geen gelijke gevallen -> dus: geen
discriminatie (r.o. 35) –> in beginsel is de
woonstaat het best in staat rekening te houden
met de persoonlijke draagkracht van een
belastingplichtige
Rol HvJ EU/persoonlijke tegemoetkomingen

Buit bp -> gehele of nagenoeg gehele
inkomen verwerven in werkstaat
(inkomenseis) -> binnenlands bp voor
persoonlijke tegemoetkomingen en
tegemoetkomingen uit hoofde
samenstelling gezin (persoonlijke
tegemoetkomingeneis) -> anders wordt
bij een dergelijke buit bp noch in zijn
woonstaat noch in zijn werkstaat
rekening gehouden met zijn persoonlijke
en gezinssituatie (r.o. 38)
Rol HvJ EU/persoonlijke tegemoetkomingen


Commissie/Estland-arrest (10 mei 2012,
zaak C-039/10)
Hoewel 50% van het pensioen afkomstig
is uit de woonstaat (Finland)moet de
bronstaat (Estland) toch de persoonlijke
tegemoetkomingen toestaan omdat het
wereldinkomen in Finland zodanig gering
is dat het niet belast wordt (komt niet
boven de belastingvrije som uit)

Aanbeveling van de hand gewezen

EC kondigt inbreukprocedures aan
Rol EC




Beleid is op terrein directe belastingen met soft law
te werken (mededelingen, aanbevelingen, etc)
Mededeling van de Commissie met actieplan
tegen agressive taxplanning gepaard gegaan met
aanbevelingen met betrekking tot (i) het
tegengaan van agressieve tax planning en (ii) het
tot stand brengen van een minimumstandaard
voor good tax governance
Staatsteun (ar. 107 VWEU); actieve rol EC -> NL
afschaffen CFM-regime
Formele onderzoeksprocedure begonnen naar
het rulingbeleid van Nederland, Ierland en
Luxemburg -> NL: Starbucks (11 juni 2014)
Conclusie




Weinig harmonisatie qua wetgeving
op fiscaal terrein (zeker voor directe
belastingen)
Rol wordt met name overgenomen
door HvJ EU en in beperkte mate
door EC
Rol EC wordt groter en actiever
vanwege staatsteunmiddel (rulings)
Probleem; democratisch gehalte