09BS-Inzet burgerhulpverlening en AED`s via Hartveilig Wonen

Voorgenomen collegebesluit
Collegevergadering: 18 augustus 2015
ONDERWERP
Inzet burgerhulpverlening en AED's via Hartveilig Wonen
SAMENVATTING
In Nederland worden iedere dag 43 mensen getroffen door een hartstilstand. In de regio
Kennemerland gaat het om jaarlijks 500 slachtoffers. De kans op overleven is het grootst
wanneer binnen 6 minuten acute hulp wordt verleend in de vorm van reanimatie in
combinatie met hartdefibrillatie (AED). Met burgerhulpverlening bij reanimatie wordt de
bestaande acute zorg met een netwerk van geschoolde en geoefende vrijwilligers uitgebreid
en verbeterd, waarbij ook gebruik gemaakt wordt van AED’s. In de regio Kennemerland
wordt deze vorm van hulpverlening mogelijk gemaakt via aansluiting bij Hartveilig Wonen.
De kosten zijn afhankelijk van keuzes over het aantal aan te schaffen AED’s.
BESLUIT B&W
1.
Voornemens te zijn:
een vijfjarig contract te sluiten met Hartveilig Wonen;
bij de implementatie uit te gaan van voldoende AED’s voor de borging van de 6
minuten zones (optie 2 van de ingediende offerte );
de incidentele (€ 31.787) en structurele (€ 4.000) financiële consequenties te
verwerken bij de Najaarsnota 2015.
2.
Het voorgenomen besluit voor te leggen aan de Commissie Samenleving om haar
zienswijzen kenbaar te maken (B-stuk).
INLEIDING
In Nederland worden iedere dag 43 mensen getroffen door een hartstilstand. Voor de regio
Kennemerland gaat het om jaarlijks 500 slachtoffers. Ongeveer 80% van de slachtoffers
krijgt thuis een hartstilstand en de gemiddelde leeftijd ligt op 66 jaar. Bij circa 75% van de
slachtoffers is een omstander (levenspartner, naaste of iemand anders) aanwezig. De kans
op overleven is het grootst wanneer binnen 6 minuten acute hulp wordt verleend in de vorm
van reanimatie in combinatie met hartdefibrillatie. Een ambulance kan niet altijd binnen deze
eerste en cruciale minuten arriveren. In de regio Kennemerland was in 2014 de gemiddelde
responsetijd 9 minuut 22. Ruim binnen de marge maar te laat voor een reanimatie.
Gelet op deze constatering is binnen de regio Kennemerland nagedacht over een
effectievere vorm van hulpverlening door middel van de inzet van burgerhulpverlening. Met
burgerhulpverlening bij reanimatie wordt de bestaande acute zorg met een netwerk van
geschoolde en geoefende vrijwilligers uitgebreid en verbeterd, waarbij ook gebruik gemaakt
wordt van in de openbare ruimte, dan wel op publiekstoegankelijke ruimten geplaatste
defibrillatoren (AED’s). Deze vorm van hulpverlening vindt onder regie plaats van de partij
die in deze regio verantwoordelijk is voor het leveren van de reguliere ambulancezorg, de
Regionale Ambulancevoorziening (RAV). De RAV heeft besloten om de uitvoering onder te
brengen bij Witte Kruis die gebruik maakt van het hulpsysteem Hartveilig Wonen (HW). De
volgende gemeenten in deze regio maken gebruik van HW: Beverwijk, Bloemendaal (deels),
Haarlemmermeer (deels), Heemskerk en Velsen.
MOTIVERING
HW biedt:

Voldoende getrainde vrijwilligers die binnen zes minuten inzetbaar zijn.

7 dagen per week en 24 uur per dag georganiseerde burenhulp.
655792
1/4
Voorgenomen collegebesluit
Collegevergadering: 18 augustus 2015





Voldoende AED’s beschikbaar, zo veel mogelijk 7 dagen per week en 24 uur per
dag.
Geautomatiseerde alarmering die is geborgd in de zorgverleningsketen.
Kwaliteit van zorg door inzet van goed opgeleide vrijwilligers.
Borging van nazorg.
Borging van voortgang, kwaliteit en het operationeel houden.
Wanneer iemand onwel wordt en mogelijk een acute hartstilstand heeft, is de werkwijze als
volgt:
De Meldkamer Ambulancezorg aan de Zijlweg in Haarlem (onderdeel van de
Veiligheidsregio Kennemerland alarmeert na een 112-melding de ambulancedienst om naar
het slachtoffer te gaan. Als de centralist inschat dat er sprake is van een acute
circulatiestilstand worden gelijk vrijwilligers van HW gealarmeerd. De vrijwilligers die zich op
dat moment het dichtst bij het slachtoffer bevinden krijgen via SMS of de App een oproep om
zich direct naar het slachtoffer te begeven om te gaan reanimeren. Vrijwilligers die zich iets
verder weg bevinden, krijgen een oproep om zo snel mogelijk een AED te gaan halen en
zich daarmee naar het slachtoffer te begeven.
Gealarmeerde vrijwilligers melden gelijk in een reactie op de SMS of App of zij in staat zijn
om te reageren op de oproep. Via de App krijgen zij bovendien een routebeschrijving naar
het slachtoffer. Wanneer voldoende vrijwilligers de oproep hebben geaccepteerd, krijgen de
overige vrijwilligers een bericht dat zij niet hoeven te gaan. Een afgesproken maximum
aantal vrijwilligers verleent het slachtoffer hulp tot het moment dat de ambulance ter plaatse
is. Vrijwilligers die hulp hebben verleend worden achteraf actief benaderd om te
inventariseren of er behoefte is aan nazorg.
De implementatie van HW bestaat uit diverse stappen. Na het besluit van een gemeente om
aan te sluiten zal de projectleider van HW in nauwe samenwerking met de gemeente een
informatiebijeenkomst organiseren. Doel hiervan is HW bekendheid te geven en vrijwilligers
te werven. Lokale EHBO-verenigingen worden ook voor deze bijeenkomst uitgenodigd. Het
project drijft op vrijwilligers en het is dus zeer belangrijk dat zij vanaf de start erbij betrokken
worden. Gemeentebrede spreiding is hierbij ook van belang. Vrijwilligers uit elke wijk zullen
worden uitgenodigd deel te nemen aan lokale werkgroepen. HW begeleidt de werkgroepen
op de volgende wijze:

ondersteuning en advisering

verslaglegging van de besluiten

voortgangscontrole op planning en gemaakte afspraken.
De taak van de werkgroep is om meer vrijwilligers te benaderen, locaties voor de te plaatsen
AED’s te zoeken en eigenaren van particuliere AED’s te benaderen of zij hun AED’s willen
laten meedraaien in de alarmering.
HW heeft op verzoek een offerte uitgebracht die uitgaat van twee opties:
655792
2/4
Voorgenomen collegebesluit
Collegevergadering: 18 augustus 2015
1. HW wordt in Heemstede ingevoerd zonder dat de gemeente aanvullend investeert in
AED’s
2. HW wordt in Heemstede ingevoerd en de gemeente zorgt voor voldoende AED’s zodat
de aanbevolen 6 minuten zones geborgd zijn.
Voor de berekening van de tweede optie heeft HW geïnventariseerd hoeveel AED’s inclusief
buitenkasten er nodig zijn voor een gemeentebrede 7x24 uurs dekking. Vervolgens is
gekeken hoeveel AED’s er al geregistreerd zijn, op welke locaties en op welke tijden deze
inzetbaar zijn. Op grond van deze inventarisatie moeten er door de gemeente 4 nieuwe
AED’s en 11 buitenkasten worden aangeschaft.
Uitgaande van deze twee opties zijn de kosten voor de gemeente als volgt:
Eenmalige bijdrage projectkosten van € 0,19 per inwoner
Nazorg*
Alarmering- en registratiekosten**
Aanschaf 4 nieuwe AED’s
Onderhoudsabonnement AED’s*
Aanschaf 11 buitenkasten
Installatiekosten buitenkasten
Onderhoudsabonnement buitenkasten*
Scholingskosten
Totaal in eerste jaar
Daarna jaarlijks
Optie 1
5.880
1.597
0
1.500
8.977
1.597
Optie 2
5.880
1.597
0
6.572
1.737
14.574
3.261
666
1.500
35.787
4.000
*Jaarlijks terugkerende kosten.
**Worden door Regionale Ambulancevoorziening Kennemerland voldaan.
De kosten zijn gebaseerd op een vijfjarig contract. Als de gemeente na deze termijn ook nog
gebruik wil maken van Hartveilig Wonen zijn de kosten identiek aan de jaarlijkse kosten.
Een deel van de kosten (alarmering en registratiekosten) worden door de RAV betaald.
Vanuit deze middelen wordt de basisinfrastructuur van de alarmering, de App etc. betaald.
Bij de keuze tussen de twee opties spelen de volgende 3 overwegingen:
1.
Gezondheid en overlevingskans
Bij HW gaat het om de snelle inzet van vrijwilligers die kunnen reanimeren én de inzet van
AED’s. Met reanimatie binnen 6 minuten zonder AED verdubbelt de overlevingskans.
Wanneer reanimatie met AED wordt toegepast is de overlevingskans nog hoger. De meeste
mensen die een hartstilstand overleven, hebben een goede kwaliteit van leven. Uit
onderzoeken komt naar voren dat 80% van de slachtoffers die overleven goed functioneert
na een reanimatie. Het niveau van dagelijks functioneren, c.q. het participeren in de
maatschappij, is één jaar na een hartstilstand gemiddeld goed, zo blijkt uit een studie van de
Hartstichting. Met een geringe investering kan op deze wijze een relatief grote
gezondheidswinst worden behaald.
2.
655792
Aantal reeds aanwezige AED’s
3/4
Voorgenomen collegebesluit
Collegevergadering: 18 augustus 2015
Op diverse locaties zijn al AED’s beschikbaar: openbare gebouwen, winkels en
sportaccommodaties. Deze AED’s kunnen bij HW worden aangemeld waarna ze in het geval
van een melding gebruikt kunnen worden. Met deze AED’s is er nog geen optimale dekking,
omdat veel van deze AED’s niet 24 uur per dag beschikbaar zijn. HW beveelt dan ook de
plaatsing van zogenoemde buitenkasten aan. Deze kunnen op afstand worden geopend na
een melding, zodat de vrijwilliger er eenvoudig en snel bij kan.
Omdat politie en brandweer ook over een AED beschikken is aan HW voorgelegd of hun
inzet een goed alternatief is. HW is hier geen voorstander van omdat uit ervaring blijkt dat
vrijwilligers altijd sneller zijn dan de hulpdiensten. En omdat de overlevingskans na elke
minuut met 10% daalt, levert de investering in buitenkasten een relatief grote
gezondheidswinst op.
3.
Beschikbaarheid vrijwilligers
HW heeft becijferd dat om het project succesvol te laten zijn 220 vrijwilligers ingeschreven
moeten zijn. HW verwacht dat dit aantal haalbaar is, maar dit zal in de praktijk moeten
blijken. Het is verstandig de aanschaf van de AED’s te faseren en te koppelen aan de
ontwikkeling van het aantal vrijwilligers zodat voorkomen wordt dat de apparatuur niet wordt
gebruikt.
Gelet op bovenstaande argumenten wordt voorgesteld te kiezen voor het uitgangspunt van
de optimale dekking i.c. de 6 minuten zones. Op basis van de voortgangsrapportages wordt
beoordeeld of er per AED locatie voldoende vrijwilligers beschikbaar zijn. Vervolgens zal tot
aanschaf en plaatsing worden overgegaan. Deze werkwijze sluit aan bij het verkrijgen van
draagvlak in de verschillende wijken en biedt mogelijkheden voor wijkactiviteiten.
FINANCIËN
Binnen de begroting is voor publieke gezondheid geen ruimte voor de incidentele en
jaarlijkse kosten. Geadviseerd wordt de financiële consequenties in de Najaarsnota 2015 te
verwerken. Wanneer gekozen wordt voor de tweede optie betekent dit dat de jaarlijkse
kosten € 4.000 bedragen en dat er eenmalig een bedrag van € 31.787 benodigd is.
JURIDISCH KADER
Wet Publieke Gezondheid
PLANNING/UITVOERING
Na afronding van de besluitvorming door de gemeente start het implementatietraject met
bekendmaking en een voorlichtingsbijeenkomst. Vervolgens is het aan de lokale
werkgroepen om te inventariseren, op basis van de aanwezige vrijwilligers, op welke locaties
AED’s gewenst zijn.
COMMUNICATIE/BEKENDMAKING
Hartveilig Wonen heeft in de regio Kennemerland met name onder hulpverleners al
naamsbekendheid. In Heemstede hebben zich al 30 vrijwilligers aangemeld. Verwacht wordt
dat na communicatieve inzet de benodigde 220 vrijwilligers zich hebben aangemeld.
BIJLAGEN

Offerte Hartveilig Wonen, verseon 651022 en 651024.
655792
4/4