Hoe light is light? - EYES e

Foto: Getty Images
Hoe light is light?
De markt van lightproducten is een alsmaar groeiende markt waarvan het einde voorlopig nog niet in zicht
is. Light wordt in de reclame vaak geassocieerd met slank, gezond en fit. Toch moeten we kritisch blijven ten
opzichte van de reclame, want alles eten én toch slank blijven is jammer genoeg een illusie. Of bovendien
alles wat light genoemd wordt zijn naam waardig is, valt te betwijfelen: sommige lightproducten worden even
energierijk bevonden als het gewone product. Een kritische consument vergelijkt het etiket van het lightproduct met het klassieke product én vergelijkt de prijs.
Wat betekent light?
Light staat synoniem voor een laag vet- en suikergehalte, voor caloriearm. Maar op voedingswaren
kan light betekenen: ‘minder vet’, ‘minder suiker of
met een kunstmatige zoetstof in plaats van suiker’,
10
‘minder energie’, ‘minder alcohol’, ‘minder zout’,
‘minder cafeïne’. Het is dus niet altijd synoniem met
mager.
Voorlopers van light waren de magere en halfvolle
melk in de jaren tachtig. Nadien volgden de magere
producten met een imago weinig smaakvol te zijn.
In schril contrast staat de huidige terminologie van
‘light’, waar de klemtoon ligt op een smaakvol product dat het figuur ten goede komt, fit en gezond
maakt, en bovendien nog lekker is ook.
Met lightproducten die de smaak en het uitzicht van
het gewone product evenaren en toch minder energie leveren bereiken we een lekkere voeding die
lijnvriendelijk is. We mogen echter niet de fout
maken er méér van te consumeren omdat het light
is.
Vier maal light
Producten met minder suiker of waarin suiker
­vervangen werd door zoetstoffen
Het meest in het oog springend in deze categorie
zijn de frisdranken en dranken met een vruchtensmaak. Ook confituren en snoepgoed horen thuis in
deze groep.
Bij lightfrisdranken werden de suikers vervangen
door kunstmatige zoetmiddelen zoals aspartaam,
acesulfaam-K of saccharine, waardoor de energiewaarde verwaarloosbaar is.
‘Alles eten én toch slank blijven is jammer genoeg een illusie.’
Een gewoon glas frisdrank van 0,2 liter bevat ongeveer 20 g suiker en levert zo’n 88 calorieën.
Lightfrisdrank daarentegen bevat geen suiker, wel
Producten met beperkt vetgehalte
een zoetmiddel, en geeft nog geen halve calorie per
Het vetgehalte van smeerbare vetstoffen is wetteglas. Kunstmatige zoetmiddelen zijn veilig zolang ze
lijk bepaald. Een etiket met de vermelding ‘verminde ADI-norm (aanvaardbare dagelijkse inname) niet
derd vetgehalte’ betekent dat het product een vetoverschrijden. Voor volwassenen
gehalte mag hebben tussen 41%
is er een maximum van ongeveer
en 62%. ‘Light’ of ‘laag vetgezeven glazen frisdrank per dag.
halte’ betekent een vetgehalte
Bij kinderen is die veilige grens
lager dan 41%.
‘Het is verkeerd te denken
veel lager: tussen vier en acht
Een minarine bevat 25% vet,
dat
u
van
lightproducten
zoveel
jaar is er al een overschrijding
margarine of boter 80%. Hier is
kunt eten als u wilt.’
van de ADI bij drie glazen per
light inderdaad light.
dag. Kunstmatige zoetmiddelen
komen ook voor in andere lightHetzelfde geldt voor mayonaise
producten zoals lightzuivelproen dressing. Een gewone mayoducten en snoepjes zonder suiker. Die moeten ook in
naise bevat ongeveer 80% vet en 750 calorieën per
rekening gebracht worden voor ADI. Bij een normaal
100 g. In dressings is een deel vetstof vervangen
gebruik stelt zich dat probleem niet.
door water, waardoor het maar 30% vet en ongeveer
Confituur ‘zonder toegevoegde suiker’ heeft meest300 calorieën per 100 g bevat.
al een lagere energiewaarde dan gewone confituur.
Wanneer u normaal smeert is het verschil tussen
Gewone room heeft een vetgehalte van 40% à 35%.
een beleg met light of met een klassieke confituur
Lightroom bestaat in vetgehaltes van 20% tot zelfs
al veel minder groot. Een beetje dunner smeren
5%. Een lager vetgehalte betekent hier ook minder
met klassieke confituur kan ook een aanvaardbare
calorieën. Lightroom is vooral interessant voor sauoplossing zijn.
zen.
Foto: Getty Images
We kunnen lightproducten opsplitsen in vier groepen, die we hieronder bespreken.
11
Bij vleeswaren bevat de lightpaté minder calorieën
Danone natuur bevat slechts 4 calorieën meer dan
dan de klassieke paté. Bij vetarme charcuterie is
een Weight Watchers yoghurt met fruit 0% vet (62
het verschil minder uitgesproken. Hier kiest u beter
calorieën per 100 g).
een gewone charcuterie die van nature vetarm is
Lightrijst- en -vanilledesserts zijn meestal op basis
zoals hesp, kipfilet of kalkoenfivan magere ingrediënten, maar
let. In Test Gezondheid werd de
ze bevatten wel evenveel suiker
vergelijking gemaakt tussen
als de gewone desserts, wat
‘Wees voorzichtig met lightfrisHerta-kipfilet, elf calorieën per
maakt dat de lightversie evendranken voor kleine kinderen:
100g voor de prijs van € 1,80 en
veel calorieën bevat als het klasminder
dan
3
glazen
per
dag!’
kipfilet van Weight Watchers, tien
sieke product. Voorbeelden hiercalorieën per 100 g voor de prijs
van zijn de Weight Watchers rijstvan € 2,19. Lightcharcuterie
pap en eiercrème met vanille, de
bevat bovendien veel additieven.
Nestlé Sveltesse rijstpap die per
100 g 116 calorieën leveren,
Bij kazen is de beoordeling moeilijker omdat het
evenveel als 100 g roomrijst van Delhaize. Danone
vetpercentage op de verpakking per droge stof is
Vitalinea vanille daarentegen levert twintig calorieën
weergegeven, en dus verschillend is volgens het
minder.
soort kaas. Zo bevat volle platte kaas minder vet
dan lightcamembert van 28% vet. Lightkazen zijn
Ontbijtgranen die zogenaamd vetarm zijn (Special K,
minder vet dan hun klassieke tegenhangers, en de
Fitness) verschillen in energiewaarde nauwelijks van
smaak ervan is sterk verbeterd.
de gewone cornflakes, omdat ze beiden vetarm zijn.
De samenstelling per 100 g op de verpakking geeft
De energiewaarden schommelen tussen 360 en
meer duidelijkheid.
400 calorieën per 100 g, en worden vooral aangebracht door de suikers.
Producten die minder calorieën bevatten
Lightmelkdesserts en -yoghurts zijn meestal vetarm
Bij bereide maaltijden ligt het verschil vaak in de
én koolhydraatarm, omdat de suiker vervangen werd
portiegrootte. Zo heeft Weight Watchers de neiging
door een energievrij zoetmiddel. De desserts met
de porties kleiner te maken, zodat de energiewaarde
fruit zijn energierijker dan de natuurdesserts. Een
per portie wel lager ligt dan de klassieke bereidinVitalinea-yoghurt met fruit 0% vet (53 calorieën per
gen. Ook qua prijs is er vaak een opmerkelijk ver100 g) heeft de helft minder calorieën dan een volle
schil.
yoghurt met fruit van Danone, maar een Activia
In lightchocolade zijn de suikers vervangen door een
zoetmiddel, waardoor het suikergehalte wel lager
ligt, maar de vetten, de grote energieleveranciers,
zijn gebleven. Vergeleken met Cote d’Or puur heeft
Canderel pure chocolade zonder toegevoegde suiker
100 calorieën per 100 g minder (530 kcal tegenover
413 kcal). Lightchocolade kost drie maal meer dan
gewone en is niet echt smaakvol.
Foto: Getty Images
Net als chocolade hebben lightchips niet veel zin en
zijn ze heel wat duurder. Geniet dus beter met mate
van gewone chips.
‘Lightcharcuterie bevat meestal veel additieven.’
12
Ten slotte zijn er producten die light worden
genoemd omdat één van de nutriënten in een lager
gehalte voorkomt. Lightbier bijvoorbeeld bevat minder alcohol, lightkoffie bevat minder cafeïne, lightwater (Vitalinea) bevat minder zout. Dit laatste is verwarrend omdat Vitalinea 0% meestal duidt op het
vetgehalte. Water is evenwel caloriearm en een
meerprijs is hier dus niet verantwoord.
Foto: Getty Images
‘Een kritische consument maakt steeds de vergelijking tussen het light en het klassieke product.’
Voedingsclaims
Light in een evenwichtige voeding
In hun ijver om het verbruik te stimuleren durven
producenten al eens slogans te gebruiken die niet
altijd zuiver op de graat zijn. Dergelijke beweringen
over een voedingsproduct noemen we een ‘voedingsclaim’.
Er ligt een Europees voorstel klaar die de voedingsclaims duidelijk moet reglementeren. Voorlopig is
het zo dat wanneer er een bewering over de voedingswaarde van het product op de verpakking
staat, het gehalte aan voedingsstoffen moet worden weergegeven, meestal per 100 g product.
De tijd dat lightproducten niet echt lekker waren is
al lang verleden tijd.
Dat u met lightproducten zoveel kunt eten als u wilt,
is een verkeerde veronderstelling.
Om te vermageren is het nodig uw voedingspatroon
af te stellen op een gezonde, gevarieerde voeding,
en lightproducten kunnen daar hun plaats in hebben. De meest aangewezen en efficiëntste manier
om uw gewicht te beheersen is uw leefstijl aanpassen, wat betekent een aangepaste en evenwichtige
voeding in combinatie met voldoende lichaamsbeweging. n
Steeds de voedingswaarde vergelijken
Bij het vergelijken van de samenstelling van producten moet u altijd kijken naar de waarden die aangegeven zijn per 100 g. Bij lightproducten worden vaak
kleinere porties gehanteerd, wat maakt dat de energiewaarde per portie inderdaad lager ligt dan bij het
klassieke product, maar de verzadigingswaarde zal
ook lager liggen. Men gaat zich laten verleiden tot
een tweede portie, waardoor de intentie om minder
energie op te nemen teniet wordt gedaan.
Renild Wouters
Diëtiste, medewerkster Wit-Gele Kruis van Vlaanderen
Bron: • ‘Lightproducten – Hoe light zijn ze?’
Test-Gezondheid n°66– april-mei 2005 (16-21)
• Nutrinews juli 2005
13