1 De daling van de euro en de gevolgen voor Curaçao

De daling van de euro en de gevolgen voor Curaçao
door Roland O.B. van den Bergh
Het afgelopen half jaar is de euro ten opzicht van de dollar 20% in waarde
gedaald: van $1,49 naar $1,25 voor één euro. Wat voor gevolgen heeft dat
voor de Curaçaose economie?
De Antilliaanse gulden is sinds 1971 met een vaste koers aan de Amerikaanse
dollar gekoppeld. Dat maakt dat de koersschommelingen van de euro ten
opzichte van de dollar precies hetzelfde zijn als die van de euro ten opzicht van
de Antilliaanse gulden.
Na de formele introductie van de euro op 1 januari 1999 begon de euro op
1,18 dollar waarna de munt langzaam maar zeker daalde naar haar laagste
niveau in juni 2001 van 0,85 dollar. Zeven jaar later, in april 2008, bereikte de
euro zijn hoogste stand: 1 euro was toen 1,58 dollar waard.
Fluctuaties in de koersverhouding dollar – euro is niks nieuws. Wel lijkt de
koersen van heden ten dage meer volatiel zijn dan zeg 10 jaar geleden.
Wat nu anders is aan de huidige koersdaling is de twijfel die wereldwijd
bestaat over toekomst de euro en de Europese Unie.
Er bestaat twijfel over het stabilisatiemechanisme van de euro, er is twijfel
over het economisch herstel in Europa en er is twijfel of een aantal Europese
staten zoals Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje (de PIIGS-landen)
hun begrotingen op orde krijgen
Er gaan geruchten dat de sterke landen in de eurozone hun eigen munt weer
terug willen of dat de landen die zich niet aan de begrotingsdiscipline hebben
gehouden uit de Europese monetaire unie gegooid moeten worden.
Daarbij kwam dat eind vorig jaar de meeste economische prognoses uitgingen
van een verdere daling van de waarde van de euro ten opzichte van de dollar.
De richting van de waarde van de euro kon daarom eigenlijk maar een kant
op: naar beneden. De vraag was toen: hoeveel zal de euro in koersdalen en
wanneer zal het plaatsvinden.
Kortom, dit alles vormt een uitstekende mix voor speculatie op een (verdere)
vrije val van de euro.
Voor de Europese economieën is een waardedaling van de euro gunstig:
exporten worden gestimuleerd door een goedkopere euro en importen worden
afgeremd doordat hiervoor meer betaald moet worden. Dat is goed voor de
economieën van de eurolanden en helpt bij een economisch herstel van Europa
na de crisis van 2009.
Het International Monetaire Fonds is gematigd positief over het herstel van de
economie. In haar Regional Economic Outlook van 11 mei voor Europa ziet het
IMF voor 2010 eerste tekenen en in 2011 een duidelijk economisch herstel.
Curaçao ligt ver weg van de Euro-zone. De afgelopen 2 decennia hebben laten
zien dat de economie van Curaçao maar nauwelijks ‘meedeint’ op de mondiale
trends. Zo zijn de wereldwijde economische groei tot medio 2008 en de crisis
van 2009 nauwelijks van invloed op de eilandelijke economie. De vraag is of
een daling van de Euro-koers hierin wijziging brengt en indien dat het geval is
of het positief of negatief is.
De goedkopere euro maakt in ieder geval goederen en diensten die uit Europa
komen goedkoper in de rest van de wereld. Dit zou gunstig moeten zijn voor
de consument op Curaçao. Indien het marktmechanisme goed werkt zouden
alle producten die uit Europa komen stukken goedkoper moeten worden. Door
gebrek aan concurrentie, middels afspraken tussen bijvoorbeeld handelaren en
supermarkten, is het onzeker of de consument de prijsdaling doorgeschoven
krijgt. Op de korte termijn is dit zelden het geval omdat de bedrijven eerst hun
producten die ze in voorraad hebben (tegen de hoge europrijs ingekocht) nog
tegen de oude (en dus hoge) prijs willen verkopen.
De daling van de euro en de gevolgen voor Curaçao
1
Een vakantie Europa of de aflossing van de studieschuld in euro’s zijn gunstige
bijkomstigheden van de daling van de euro. Een pensioen opgebouwd in euro’s
is daarentegen duidelijk minder aantrekkelijk geworden.
Een lage eurokoers maakt Curaçao duurder voor de toeristen waarvan er veel
uit Nederland komen. Voor het komende zomerseizoen zal dat mogelijk niet
veel uitmaken omdat de reizen naar zonnige bestemmingen zoals naar
Curaçao al voor een groot deel zijn geboekt. Na augustus kan dit anders
worden en kan een lage eurokoers de vraag naar ons toeristisch product doen
afnemen. Zoals eerst de hoge eurokoers zorgde voor meer vraag naar het
vakantieproduct Curaçao zal een lage eurokoers een tegengesteld effect
teweeg kunnen brengen.
In deze is het interessant om te volgen wat er gaat gebeuren na augustus: is
Curaçao in staat geweest om duurzaam een goede naam op te bouwen als
toeristische bestemming zodat de Europese toerist blijft komen, let de
Europese toerist sterk op de prijs of is hij relatief prijs-inelastisch en in
hoeverre zal de toeristische sector en horeca op Curaçao haar prijzen, die
afgelopen 2 jaar vaak explosief zijn gestegen, aanpassen?
Indien er stagnatie optreedt in de groei van het aantal Europese toeristen bij
een nog steeds toenemend kameraanbod op Curaçao leidt dat tot een
neerwaartse druk op de prijs van hotelkamers en appartementen. In dat geval
is het aannemelijk dat nieuwe projecten, gericht op appartementen en
hotelkamers voor toeristen, voorlopig in de koelkast gezet zullen worden.
Bestaande projecten, zo is de verwachting, zullen gewoon -maar misschien in
een iets lager tempo- worden afgebouwd.
Economisch gevolgen van de koersdaling van de euro kunnen verwacht worden
op de onroerend goed markt. Sinds medio vorig jaar was de markt voor 2e
huizen voor buitenlanders op Curaçao al zeer sterk teruggelopen. Dit had alles
te maken met de financiële en economische crisis in Nederland. De kans dat bij
een lagere eurokoers en twijfels over een spoedig herstel van de Europese
economieën de markt voor 2e huizen opkrabbelt is miniem. Dit zet de prijs
voor 2e woningen en in het duurdere segment onder druk.
Uit het verleden blijkt voorts dat voor woningen van boven de NAf. 250.000 –
300.000 geldt dat de waarde sterk afhankelijk is van de eurokoers. De kans
dat deze huizen in prijs gaan dalen is groot waarbij geldt: hoe duurder het huis
hoe groter de daling.
Concluderend: het effect van de daling van de koers van de euro op de korte
termijn is positief voor de Curaçaose consument vanwege een lichte daling van
de prijzen voor Europese goederen, slecht voor de huizenbezitter die wil
verkopen, slecht voor de projectontwikkelaars van duurdere woningen en kan
een negatieve uitwerking hebben op de groei in het toerisme vanuit Europa in
het 4e kwartaal van 2010.
De recente koersdaling van de euro geeft in ieder geval aan dat Curaçao moet
gaan nadenken hoe we ons op Curaçao in de toekomst zouden kunnen
wapenen tegen grote schommelingen in de buitenlandse valutakoersen.
Met dank aan de opmerkingen en aanvullingen van leden van het Economenplatform.
De daling van de euro en de gevolgen voor Curaçao
2