Turkse variatielijst bij Diabetes mellitus

Gewichten van voedingsmiddelen
brood
pide
kaas
vleeswaren
zoet beleg
overig broodbeleg
aardappel (gaar)
1 aardappellepel
1 groentelepel/opscheplepel
groente/salade
samengesteld gerecht
1 snee
1 stuk
voor 1 snee
voor 1 snee
voor 1 snee
voor 1 snee
1 stuk
1 portie
1 portie
Turkse variatielijst bij Diabetes mellitus
35
50
20
15
15
15
50
50
50
150
150
gram
gram
gram
gram
gram
gram
gram
gram
gram
gram
gram
Inleiding
2
Broodmaaltijden
3
Brood
Besmeren
Broodbeleg
Melk(producten)
3
3
3
4
Warme maaltijd
Aantekeningen:
5
Soepen
Aardappelen
Groenten
Vlees, vis, wild en gevogelte
Jus
Vleesvervangers
Bijgerechten
Salades
Eenpansgerechten
Samengestelde gerechten
Nagerechten
Heeft u nog vragen?
Heeft u nog vragen of is er iets niet duidelijk, dan kunt u contact
opnemen met uw diëtist.
Rivas
Expertisecentrum Voeding en Leefstijl
Postbus 90
4200 AB Gorinchem
Rivas Zorglijn: telefoon 0900 - 8440
Internet: www.rivas.nl
E-mail: [email protected]
12
5
5
6
6
7
7
7
8
8
8
8
Dranken
9
Tussendoortjes
9
Fruit
Biscuit, koek en gebak
Extraatjes voor feestelijke gelegenheden
Eenheden en hoeveelheden
9
10
11
12
1
z
Inleiding
1 stukje helva (zoete lekkernij)
1 portie tulumba* (gefrituurd deeg met suikerstroop)
z ½ sigara boregli* (bladerdeeghapje)
z
Door de diëtist is in overleg met u een persoonlijk voedingsadvies
opgesteld.
Wat u dagelijks kunt eten en drinken vindt u op het door u ontvangen
voorbeeld van een dagmenu.
Extraatjes voor feestelijke gelegenheden
Onderstaande variaties bevatten geen of vrijwel geen koolhydraten:
rauwkost; komkommer, augurk, radijs, paprika, wortel, sla, tomaat
of wortel
z stukje vis; tonijn, zalm, haring, paling, makreel of sardines
z blokje (geiten)kaas*
z stukje worst/vleeswaren*
z Turkse spiesje
z sis kebab
z raki (garnalen met feta)
z olijven
z
Variatie in uw maaltijden brengt u aan door een product van uw voorbeeld dagmenu dat koolhydraten bevat te vervangen door een ander
gerecht of voedingsmiddel dat ongeveer evenveel koolhydraten levert.
In deze variatielijst wordt voor een aantal koolhydraatbevattende
voedingsmiddelen aangegeven welk ander voedingsmiddel (met
dezelfde hoeveelheid koolhydraten) u kunt kiezen.
Voor de niet-koolhydraatbevattende voedingsmiddelen staat aangegeven wat in het kader van de richtlijn ‘wees matig met verzadigd vet’
een verstandige keuze is.
Variaties met een sterretje bevatten in verhouding veel verzadigd vet.
Gebruik ze daarom met mate.
Noten en zaden (½ Turks glas) bevatten 4 gram koolhydraten:
z ongezouten noten
z zonnebloempitten
z notenmix
Eenheden en hoeveelheden
Inhoudsmaten
1 theelepel
1 eetlepel
1 opscheplepel
1 glas
1 beker
½ Turks glas
1 kopje
1 schaaltje
1 bord
1 kom
2
3 gram
15 gram
50 gram
150 ml
225 ml
30 gram
125 ml
150 ml
250 ml
250 ml
11
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1 schaaltje aardbeien, aalbessen, frambozen, meloen, kersen,
kruisbessen, bosbessen of bramen
10 druiven
1 schijf verse ananas
1 glas ongezoet vruchtensap
1½ gedroogde vijg
2 verse vijgen
3 geconfijte dadels
7 verse dadels
½ granaatappel, 75 gram
1 portie gedroogde tutti frutti, 25 gram
1 portie gewelde tutti frutti, 50 gram
7 gedroogde abrikozen
7 gedroogde appeltjes
2 gedroogde peren
Biscuit, koek en gebak
1 plak ontbijtkoek bevat 15 gram koolhydraten.
In plaats van 1 plak ontbijtkoek kunt u nemen:
z 2 volkorenbiscuits
z 4 knappertjes, theebiscuits of lange vingers
z 2 speculaasjes*
z 1 plakje cake*
z 1 stroopwafel*
z 5 eetlepels studentenhaver
z 1 snee brood (zie ‘brood’)
z 2 glazen melk (zie ‘melk’)
z 1 portie fruit (zie ‘fruit’)
z 1 flensje*
z ½ Turks glas geroosterde leblebi (kikkererwten)
z ½ simit (broodring met sesamzaad), 30 gram
z 2 kuru pastalar* (Turkse koekjes)
z 1 stukje baklava* (zoet gebak)
z 1 stukje lokum (Turks fruit)
10
Broodmaaltijden
Brood
1 snee brood bevat 16 gram koolhydraten
In plaats van 1 snee brood kunt u nemen:
z 1 snee bruin-, wit- of volkorenbrood
z ½ broodje
z 1 stukje ekmek, pide of somun (Turks witbrood)
z ½ simit (broodring met sesamzaad)
z 1 snee roggebrood
z 1 snee krentenbrood (met of zonder spijs)
z 2 beschuiten
z 1 beschuitbol
z 2 sneetjes knäckebröd
z 2 cream crackers
z 1 plak ontbijtkoek
z 4 dunne sneetjes stokbrood
z 1 kleine pannenkoek*
z 1 portie fruit (zie ‘fruit’)
z 1 schaaltje pap zonder suiker
z 1 schaaltje magere kwark met 1 eetlepel suiker
z 2 schaaltjes magere kwark
z 2 glazen magere of halfvolle melk, karnemelk of yoghurt
Besmeren
(Dieet)halvarine, (dieet)margarine en roomboter* bevatten geen
koolhydraten.
Kies bij voorkeur: dieethalvarine of dieetmargarine
Broodbeleg
Kaas, smeerkaas, roomkaas en geitenkaas bevatten geen
koolhydraten.
Turkse schapenkaas bevat vrijwel geen koolhydraten.
Kies bij voorkeur: 20+ kaas, 30+ kaas, magere smeerkaas of magere
schapenkaas.
3
Kies bij uitzondering: 48+ kaas, smeerkaas, roquefort of vette
schapenkaas.
z
z
z
Vleeswaren bevatten geen koolhydraten.
Kies bij voorkeur: pastirma (Turks rookvlees), kipfilet of kalkoenfilet.
Kies bij uitzondering: salam (rundersalami) of sucuk (knoflookworst).
z
z
z
z
Vis bevat geen koolhydraten.
Kies bij voorkeur: tonijn, zalm, haring, haring in tomatensaus, paling,
makreel of sardines.
Ei bevat geen koolhydraten.
Wel bevat ei veel cholesterol, gebruik daarom niet meer
dan 2-3 eieren per week.
Groentespread, sandwichspread, rauwkost, tahin en pindakaas
bevatten vrijwel geen koolhydraten.
Tahin en pindakaas bevatten wel veel vet maar weinig verzadigd
vet en zijn ter afwisseling een goede keuze.
Zoet broodbeleg voor 1 snee brood bevat 9 gram koolhydraten.
Kies bij voorkeur: jam, appelstroop, honing, basterdsuiker,
vruchtenhagel of anijshagel.
Kies bij uitzondering: chocoladepasta of chocoladehagelslag.
Melk(producten)
z
z
z
1 schaaltje magere vruchtenyoghurt
1 schaaltje vanilleyoghurt
1 schaaltje magere vruchtenkwark
1 schaaltje magere yoghurt zonder suiker met 2 eetlepels muesli
1 schaaltje magere yoghurt zonder suiker met 1 portie fruit
1 schaaltje appelmoes of rabarbercompote
1 schaaltje stoofperen
1 schaaltje vruchten op siroop
1 schaaltje Turkse yoghurt*
½ schaaltje sütlaç (rijstepap)
Dranken
Koffie, thee, water en light frisdranken bevatten geen koolhydraten.
z 1 suikerklontje bevat 5 gram koolhydraten.
z 1 kuipje koffiemelk (halfvol) bevat 1 gram koolhydraten.
1 glas frisdrank of vruchtensap bevat 15 gram koolhydraten
1 glas ayran (verdunde yoghurt, gemaakt van yoghurt, water, zout
en eventueel munt) bevat 3 gram koolhydraten
1 glas tomatensap bevat vrijwel geen koolhydraten
Tussendoortjes
1 glas melk bevat 6 gram koolhydraten.
In plaats van 1 glas melk kunt u nemen:
z 1 glas karnemelk
z 1 glas biogarde-drink
z 1 glas geitenmelk*
z 1 glas kefir
z 2 glazen sojamelk
z 1 schaaltje yoghurt of biogarde zonder suiker
4
Fruit
1 portie fruit bevat 15 gram koolhydraten.
Als 1 portie fruit kunt u nemen:
z 1 appel, peer, sinaasappel, grapefruit of topaz
z 2 mandarijnen, (kleine) kiwi’s, (kleine) perziken, pruimen of
abrikozen
z 1 kleine banaan
9
z
Salades
z
1 portie kisir (bulgur salade) bevat 32 gram koolhydraten.
z 1 portie coban salatasi (herders salade) bevat 4 gram
koolhydraten.
z 1 portie piyaz (witte bonen salade) bevat 12 gram koolhydraten.
Warme maaltijd
Eenpansgerechten
z
1 portie güveç (kip stoofpot met groenten), çerkez tavugu
(Circassische kip) of patlican musakka (aubergine moessaki) bevat
3 gram koolhydraten.
z 1 opscheplepel pastirmali kuru fas?lye (witte bonen met pastirma)
of hamsi bugulamasi (ansjovis stoofpot) bevat 3 gram
koolhydraten.
z 1 opscheplepel manti (Turkse ravioli) bevat 10 gram koolhydraten.
Samengestelde gerechten
z
z
z
z
z
z
z
1 schaaltje kwark zonder suiker
1 glas chocolademelk zonder suiker (light)
z 1 schaaltje van een melkproduct met 0% vet en zonder
toegevoegde suiker
z
1 portie izgra köfte* (gegrilde köfte) bevat 9 gram koolhydraten.
1 opscheplepel karniyarik* (aubergine met gehakt) bevat 8 gram
koolhydraten.
1 opscheplepel begedili pilic (auberginepuree met kippenvlees)
bevat 16 gram koolhydraten.
¼ lahmacun* (Turkse pizza) bevat 35 gram koolhydraten.
1 opscheplepel asma yapraginda sardalya (sardines in
wijnbladeren) bevat geen koolhydraten.
1 dolma (gevuld druiven- of koolblad gevuld met rijst en gehakt)
bevat 4 gram koolhydraten.
1 stukje börek* (gevuld deegbroodje) bevat 15 gram koolhydraten.
Nagerechten
1 schaaltje vla bevat 20 gram koolhydraten.
In plaats van 1 schaaltje vla kunt u nemen:
z 1 schaaltje pap (griesmeel, havermout, custard, rijst, rijstebloem,
gort of maïzena) met suiker of stroop
8
Soepen
Heldere bouillon of soep zonder bindmiddel bevat geen koolhydraten.
Bijvoorbeeld; dügün çorbasi (bruiloftssoep met lamsvlees).
Vetarme bouillon of soep kan worden gemaakt door de getrokken
bouillon af te laten koelen en het gestolde vet eraf te scheppen. Als
vulsel voor de soep kunnen stukjes mager vlees, kip, soepgroenten
of champignons worden gebruikt.
1 kom soep gebonden met bloem, vermicelli, rijst of macaroni bevat
7 gram koolhydraten.
Door een aardappel minder te eten wordt deze hoeveelheid
koolhydraten gecompenseerd.
z 1 kom Turkse linzen soep bevat 13 gram koolhydraten.
z 1 kom peulvruchtensoep zonder vlees bevat 18 gram
koolhydraten.
z 1 kom peulvruchtensoep met vlees of kiymali tarhana çorbasi
(tarhana soep met gehakt) bevat 10 gram koolhydraten.
Aardappelen
1 kleine aardappel bevat 8 gram koolhydraten.
In plaats van 1 aardappel kunt u nemen:
z 1 aardappellepel aardappelpuree
z 1 aardappellepel gebakken aardappelen
z ½ aardappellepel patat frites*
z 1 aardappellepel stamppot
z 1 aardappellepel peulvruchten (bonen, kikkererwten en linzen)
5
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1 aardappellepel gekookte deegwaren ( macaroni of spaghetti)
½ aardappellepel gekookte pilav (rijst)
1 aardappellepel bulghur (bulgur)
1 bord soep gebonden met Sehriye (Turkse vermicelli) of
pilav (rijst)
½ bord peulvruchtensoep
½ snee brood
½ stukje ekmek, pide of somun (Turks wit brood)
½ pannenkoek*
2 stukjes stokbrood
Groenten
z
1 portie groenten bevat 6 gram koolhydraten.
z 1 portie okra bevat 15 gram koolhydraten.
z 1 groentelepel peulvruchten (bonen, erwten en linzen) bevat
9 gram koolhydraten.
z 1 gevulde courgette of 1 gevulde paprika bevat 10 gram
koolhydraten.
Laat voor elke groentelepel peulvruchten, gevulde courgette of
paprika die u méér neemt een aardappel vervallen.
Vetarme jus kan worden gemaakt door de jus te verdunnen met
water, af te laten koelen en het gestolde vet eraf te scheppen.
De jus kan op smaak gemaakt worden met kruiden, bouillonof juspoeder.
Vleesvervangers
1 portie vlees van 100 gram bij de warme maaltijd kan vervangen
worden door:
Vleesvervangers die geen koolhydraten bevatten;
z 2 eieren
z 100 gram tahoe/tofu
z 75 gram seitan
Vleesvervangers die 5 gram koolhydraten bevatten;
z 100 gram tempé
z 40 gram noten/zaden
Vleesvervangers die 9 gram koolhydraten bevatten;
z 1 groentelepel gekookte peulvruchten (linzen, bruine bonen,
kikkererwten)
Bijgerechten
z
Vlees, vis, wild en gevogelte
Ongepaneerd vlees, vis, wild en gevogelte bevatten geen
koolhydraten.
Kies bij voorkeur: kip(filet), kalkoen(filet), biefstuk, rosbief, runderbaklappen, entrecote, rundertartaar, alle verse vis en vis in diepvries
en blik, zoute en zure haring, gestoomde makreel, gerookte zalm,
gerookte paling, mosselen of garnalen.
Kies bij uitzondering: gehakt of lamsvlees, vet rundvlees zoals
sucadelappen of riblappen.
1 eetlepel tahin (sesampasta), ketchup, curry, fritesaus, mayonaise
en slasaus (olie en azijn) bevatten vrijwel geen koolhydraten.
z 1 eetlepel Turkse tomatenpuree bevat 5 gram koolhydraten.
z
Rauwkost; komkommer, augurk, radijs, paprika, wortel, sla,
tomaat, wortel of olijven bevatten vrijwel geen koolhydraten.
z
1 schaaltje (70 gram) tursu (tafelzuur in veel zout gelegd) bevat
3 gram koolhydraten.
z 1 schaaltje cacik (yoghurt met komkommer) bevat 6 gram
koolhydraten.
Maak bij voorkeur gebruik van vloeibare bak-en-braadvetten of olie
voor de bereiding van de warme maaltijd.
Jus bevat geen koolhydraten
6
7