PESA-ICSI-behandeling

PESA-ICSI-behandeling
U heeft zich aangemeld voor de PESA-ICSI-behandeling (Percutane
Epididymale Sperma Aspiratie-Intra Cytoplasmatische Sperma
Injectie) in ons ziekenhuis. Door middel van deze folder
willen wij u informeren over het doel van de behandeling en
de praktische gang van zaken rondom de behandeling.
Azoöspermie
Het ontbreken van zaadcellen in de zaadlozing (azoöspermie) kan
verschillende oorzaken hebben: de zaadbal is niet in staat om goede
zaadcellen aan te maken (zaadaanmaakstoornis), of er worden wel
zaadcellen gemaakt maar er is een blokkade van de afvoerwegen
(obstructie), zodat de zaadcellen niet met de zaadlozing naar buiten
komen. Alleen wanneer er sprake is van een blokkade in de afvoerwegen
kunt u in aanmerking komen voor een PESA-ICSI-behandeling.
De diagnose of het bij u om een aanmaakstoornis of obstructie gaat,
wordt door de uroloog gesteld op grond van gegevens uit uw
voorgeschiedenis, het lichamelijk onderzoek, zaadonderzoek en een
hormonaal onderzoek. Soms kan een punctie uit de bijbal de diagnose
helpen bevestigen.
Erfelijkheidsonderzoek
Omdat bekend is dat er bij mannen met een azoöspermie een verhoogde
kans bestaat op afwijkingen in het erfelijk materiaal, wordt bij alle paren
(behalve bij mannen die al kinderen hebben en een sterilisatie hebben
ondergaan) voorafgaand aan de behandeling een erfelijkheidsonderzoek
verricht. Voor de vrouw bestaat dit uit het invullen van een vragenlijst
betreffende haar gezondheid en die van haar familieleden; voor de man
bestaat dit uit een dergelijke vragenlijst alsmede een bloedonderzoek
waarbij chromosomen (het erfelijk materiaal in cellen) onderzocht zullen
worden. Indien hierbij afwijkingen gevonden worden, dan zult u door
een erfelijkheidsdeskundige worden voorgelicht in hoeverre dit voor u
of uw nageslacht consequenties kan hebben en of er nader onderzoek
noodzakelijk is.
De PESA-behandeling
Indien er sprake is van een azoöspermie op basis van een obstructie
van de afvoerwegen, kan er geprobeerd worden zaadcellen te verkrijgen
middels een punctie uit de bijbal (Percutane Epididymale Sperma Aspiratie
(PESA)). Het verkrijgen van zaadcellen is een poliklinische ingreep die
onder lokale verdoving plaatsvindt.
Zaadcellen die op deze wijze zijn verkregen, zijn niet in staat om zelf
een eicel te bevruchten. Om de bevruchting tot stand te brengen wordt
gebruik gemaakt van de Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie-techniek.
Hierbij wordt de zaadcel met behulp van een zeer fijn pipet in de eicel
gebracht, waarna zich een embryo kan ontwikkelen. De eicellen die
2
hiervoor nodig zijn, worden op dezelfde wijze verkregen als bij een
IVF-behandeling.
Als zich door middel van de ICSI-techniek een of meerdere embryo’s
ontwikkelen, worden er twee of drie dagen na de punctie één of twee
embryo’s in de baarmoeder geplaatst. Uiteindelijk zal dit bij ongeveer
30% van de paren de geboorte van een kind (of een meerling) tot gevolg
hebben.
Wat houdt de behandeling voor u in?
Aan beide partners wordt een vragenlijst verstrekt met vragen omtrent uw
gezondheid en die van uw familie en het voorkomen van erfelijke ziektes
in de familie. Dit geldt niet voor mannen die al kinderen hebben en een
sterilisatie achter de rug hebben. Bij de man (en soms ook bij de vrouw)
wordt een bloedonderzoek verricht waarbij het erfelijk materiaal wordt
onderzocht. Tevens wordt hierin bepaald of er sprake is van een erfelijke
vorm van onvruchtbaarheid (het Y-deletie onderzoek). Mochten er hierbij
afwijkingen aan het licht komen, dan zal in een gesprek met een
erfelijkheidsdeskundige met u besproken worden wat de consequenties
hiervan zijn voor u en voor uw nageslacht. U moet zich realiseren dat er
nog relatief weinig bekend is omtrent mannelijke vruchtbaarheidsstoornissen. Met name als het gaat om erfelijke factoren die een rol kunnen
spelen, zijn er nog veel zaken waar wij niets van af weten en die wij dus
ook niet kunnen testen.
U wordt beiden onderzocht op dragerschap van het hepatitis B-, hepatitis
C-, het hiv-virus (aids) en lues. Indien een van u beiden drager is van een
hepatitis-virus zal er geen mogelijkheid zijn materiaal in te vriezen, indien
een van u beiden drager is van het hiv-virus komt u niet in aanmerking
voor een ICSI-behandeling. Indien een van u beiden drager is van het
lues-virus dient dat eerst behandeld te worden. Dit is standaard bij een
ICSI-procedure. De uitslagen van het bloedonderzoek bij de man op de
hiervoor genoemde virussen mogen maximaal 2 maanden oud zijn.
Als u in aanmerking komt voor behandeling, zal bij de man een
diagnostische PESA-behandeling worden uitgevoerd. Bij de PESAbehandeling wordt onder lokale verdoving geprobeerd om zaadcellen
uit de bijbal (epididymis) op te zuigen met een dun naaldje. Indien er
vitale zaadcellen verkregen worden, zullen deze worden ingevroren
(cryopreservatie). De PESA-behandeling en cryopreservatie worden op
het IVF-centrum uitgevoerd.
3
PESA-behandeling
Om de ingreep onder steriele omstandigheden te kunnen uitvoeren, is
het noodzakelijk dat u uw scrotum voorafgaand aan de ingreep scheert.
De PESA-behandeling vindt plaats onder lokale verdoving. Het scrotum
wordt verdoofd door middel van twee injecties in het lieskanaal.
Vervolgens wordt het scrotum met chloorhexidine gedesinfecteerd en
steriel afgedekt. Wanneer de verdoving goed is ingewerkt, wordt de bijbal
met een dun naaldje aangeprikt. Vervolgens wordt geprobeerd zaad uit
de bijbal te zuigen. De laboratoriummedewerker die bij de punctie
aanwezig is zal het materiaal ter plekke beoordelen op de aanwezigheid
van zaadcellen. Als er zaadcellen worden verkregen, dan zal de
laboratoriummedewerker deze invriezen in rietjes voor later gebruik bij
de ICSI-procedure. De PESA-behandeling neemt met voorbereiding en
nazorg ongeveer een half uur in beslag.
Zelf autorijden na de PESA-behandeling raden wij af. Wij raden u aan om
een strakke onderbroek te dragen om het scrotum gedurende enkele
dagen wat steun te geven. Bewegingen van het scrotum kunnen in het
begin wat gevoelig zijn. Zo nodig kunt u 500 mg paracetamol vier keer
per dag innemen. Indien zich onverhoopt complicaties voordoen (kans
kleiner dan 1%, het betreft dan een bloeduitstorting of een ontsteking)
kunt u contact opnemen met de polikliniek urologie of de dienstdoende
uroloog (020) 444 0261/(020) 444 4444.
Het verkregen zaad wordt ingevroren. Een of twee dagen later wordt
een proefontdooiing van 1 rietje verricht. Indien het zaad de ontdooiing
overleeft, gaan we ervan uit dat ook het zaad in de andere rietjes de
ontdooiing goed zal overleven op de dag van de follikelpunctie bij uw
vrouw. Er hoeft dan geen nieuwe PESA-behandeling plaats te vinden.
Als het zaad uit die andere rietjes op de bewuste dag de ontdooiing
onverhoopt niet goed overleeft, dan moet er een zogenaamde acute
PESA-behandeling verricht worden. In dat geval bent u beiden niet in
staat naar huis te rijden, dus het is raadzaam een ‘noodscenario’ voor
vervoer terug achter de hand te hebben (familie, taxi).
Indien de proefontdooiing niet goed verloopt, plannen we een
PESA-behandeling op dezelfde dag als de follikelpunctie van uw vrouw.
Ook dan moet u voor alternatief vervoer naar huis zorgen.
4
Als u in aanmerking komt voor de PESA-ICSI-behandeling, zullen bij de
vrouw door middel van hormooninjecties meerdere follikels, waarin
eicellen groeien, tot ontwikkeling worden gebracht. Als de follikels met
eicellen rijp zijn, worden ze door middel van een vaginale punctie onder
plaatselijke verdoving leeggezogen om de eicellen te verkrijgen.
(Zie voor een meer gedetailleerde beschrijving de folder IVF, te vinden
op www.VUmc.nl/folders.)
In het laboratorium wordt getracht bevruchting tot stand te brengen door
in iedere rijpe eicel een zaadcel te injecteren (ICSI-techniek).
Als de bevruchting slaagt, dan zullen er zich binnen enkele dagen embryo’s
ontwikkelen waarvan er 1 of 2 in de baarmoeder worden geplaatst. Dit
gebeurt 2 of 3 dagen na de punctie. Om de innesteling te bevorderen
moeten er nog enige tijd medicijnen (vaginale Utrogestan® capsules)
worden gebruikt. 15 dagen na de punctie wordt een zwangerschapstest
gedaan. Als deze negatief is of als er een menstruatie optreedt, dan is de
behandeling niet gelukt.
Bij een PESA-ICSI-behandeling zal aan iedereen die zwanger wordt de
mogelijkheid tot een prenataal onderzoek worden aangeboden, net zoals
dat bij zwangerschappen na een ‘gewone’ ICSI-behandeling gebeurt.
Tevens kan bij 18-20 weken het kind middels echoscopie worden
onderzocht op aangeboren afwijkingen. U moet zich hierbij realiseren
dat noch een prenataal onderzoek noch een echoscopie-onderzoek 100%
zekerheid geeft over de afwezigheid van afwijkingen. Beide onderzoeken
zijn vrijwillig en worden dus in overleg met u verricht.
Na de geboorte wordt het beloop van de zwangerschap en de bevalling in
kaart gebracht.
5
Tot slot
Drie tot acht weken voor de ingreep moet bloedonderzoek naar
virusinfecties bij de man gedaan zijn.
Alvorens wij een PESA-ICSI-behandeling kunnen starten, moeten wij in het
bezit zijn van een door u ondertekend cryosemencontract. Dit contract
krijgt u van uw arts of op het IVF-centrum.
Wij wensen u veel succes.
De behandelaars en onderzoekers van het PESA-team van VUmc,
telefoon: (020) 444 3251 (IVF)
of: [email protected]
6
306324
VUmc©
november 2015
www.VUmc.nl
8