overzicht van de belangrijkste reumaremmers

aangepakt. Daardoor zijn uiteindelijk minder pijnstillers nodig.
Bovendien remmen DMARDs de schade aan de gewrichten.
Grofweg worden DMARDs in twee groepen gedeeld: de synthetische DMARDs en de biological DMARDs. In dit artikel een overzicht.
Synthetische DMARDs
Methotrexaat, sulfasalazine, leflunomide en hydroxychloroquine
zijn voorbeelden van synthetische DMARDs. Deze middelen zijn
chemisch gezien kleine stofjes die niet zo makkelijk door het maagzuur worden aangetast. Daarom kunnen deze middelen gewoon als
tablet via de mond worden ingenomen.
Methotrexaat
overzicht van
de belangrijkste
reumaremmers
Reumatoïde artritis wordt behandeld met
(grofweg) twee soorten geneesmiddelen:
ontstekingsremmende pijnstillers en
reumaremmers.
De ontstekingsremmende pijnstillers werken heel snel en zorgen daardoor dat de pijn en stijfheid snel minder wordt. Deze
geneesmiddelen bestrijden de ziekte niet; er kan nog steeds
schade aan de gewrichten ontstaan. Daarom krijgen mensen
met reumatoïde artritis behalve deze pijnstillers ook reumaremmers voorgeschreven. Deze reumaremmers worden ook wel
DMARDs genoemd. De afkorting DMARDs staat voor Disease
Modifying AntiRheumatic Drugs. DMARDs werken meestal
langzamer, maar zorgen wel dat de ziekte in de kern wordt
34
REUMA
magazine.nl
De enige uitzondering hierop is methotrexaat (MTX). Methotrexaat
kan zowel als tablet als met een injectie worden toegediend.
Injecties zijn net ietsjes effectiever en geven wat minder bijwerkingen dan tabletten. Dit verschil is echter maar klein.
Omdat er veel ervaring met methotrexaat is en omdat MTX behoorlijk effectief is, kiezen reumatologen vaak eerst voor deze DMARD.
Grofweg de helft van alle mensen die methotrexaat krijgt, gebruikt
dit middel na vijf jaar nog. Ondanks het feit dat methotrexaat zo
goed werkt, kunnen er bijwerkingen zijn. Met name maag- en darmklachten, aften in de mond en verhoogde leverenzymwaarden komen relatief veel voor bij mensen die methotrexaat gebruiken.
Mildere aanpak
Wanneer methotrexaat niet goed werkt of wanneer MTX te veel
bijwerkingen geeft, kan de reumatoloog kiezen voor een ander
DMARD zoals sulfazalazine, leflunomide en/of hydroxychloroquine.
Sulfasalazine en leflunomide werken ongeveer even goed als methotrexaat, hydroxychloroquine is minder effectief maar heeft het
voordeel dat er minder bijwerkingen zijn. Daarom wordt hydroxychloquine vaak gebruikt bij mensen met reumatoïde artritis bij wie
de arts minder snel beschadiging van de gewrichten verwacht. Een
mildere aanpak van de ziekte volstaat dan. Ook wordt hydroxychloroquine vaak gebruikt in combinatie met andere DMARDs.
Prednisolon en prednison
Prednisolon en prednison zijn eigenlijk ook DMARDs. Ze remmen
(zeker aan het begin van het ontstaan van reumatoïde artritis) eveneens de beschadiging van de gewrichten. Prednis(ol)on wordt vaak
gebruikt in combinatie met andere DMARDs. Overigens zijn voor
ons lichaam prednison en prednisolon precies dezelfde stofjes.
Onze lever maakt van prednison namelijk prednisolon. De reumato-
geneesmiddelen
loog kan ook een ‘zusje’ van prednisolon
als injectie in de spier geven, Vanuit de
spier komt de prednison dan langzaam vrij
en werkt het zo enkele weken lang.
Biologische DMARDs
Biologische DMARDs heten zo omdat ze
door levende cellen in grote kweekreactoren
gemaakt worden. Het zijn chemisch gezien
grote moleculen. Deze moleculen worden in
de maag afgebroken. Dit is de reden waar-
om biologische DMARDs altijd met een
injectie of via een infuus worden toegediend
en niet met een pil via de mond. De biologische DMARDs beïnvloeden boodschapperstofjes (TNF-alfa of interleukine 6) van ons
immuunsysteem of remmen de afweercellen
zelf (zogenaamde T- en B-cellen). Al deze
biologische DMARDs moeten bij voorkeur
worden gecombineerd met een synthetisch
DMARD: het liefst methotrexaat. Door deze
combinatie werken de biologische DMARDs
Bart van den Bemt is apotheker van de Maartensapotheek, de
poliklinische apotheek van de Sint Maartenskliniek in
Nijmegen. De Sint Maartensapotheek is de enige openbare
apotheek in Nederland, die in reumatologie, orthopedie en
revalidatie is gespecialiseerd. Kijk voor meer informatie op
www.maartenskliniek.nl.
beter. Bijna alle biologische DMARDs hebben dezelfde belangrijkste bijwerking: je
hebt meer kans op infecties van de luchtwegen en van de blaas. Hierop dient men dan
ook extra attent te zijn. Biologische DMARDs
zijn verder erg duur. Waar een synthetische
DMARD ongeveer € 500 tot € 1000 per
jaar kost, kosten de biologische DMARDs
ongeveer € 15.000 per jaar.
Sinds kort zijn er andere versies van de
bestaande biologicals op de markt (biosimilars). Deze middelen zijn even effectief en
veilig, maar het zijn generieke geneesmiddelen. Een generiek geneesmiddel is een
geneesmiddel waarvan het patent is verlopen en dat zonder merknaam op de markt
wordt gebracht. De biosimulars zijn daardoor goedkoper dan biologicals.
Bart van den bemt
REUMA
magazine.nl
35