Hormonale therapie bij
borstkanker, er valt veel te kiezen
Publieksymposium EBCC, 12 maart 2016
Koos van der Hoeven
internist-oncoloog
Hoofd Afdeling Medische Oncologie
Radboudumc
Belangenverstrengelingen
Geen betaalde nevenfuncties
Valt er veel te kiezen?
• Er zijn in ieder geval veel behandelmogelijkheden
Belangrijke feiten
• Ongeveer ¾ van de patiënten met borstkanker
heeft een hormoongevoelige tumor
• Behandeling voor de overgang ( premenopauzaal)
is op sommige punten anders dan na de overgang
(postmenopauzaal)
• Principes voor adjuvante behandeling en
behandeling bij uitzaaiingen lijken op elkaar
Hormoongevoelige borstkankercel
Er is meer dan de
oestrogeenreceptoror
Mogelijkheden om groei
hormoongevoelige kankercel te
remmen
• Remmen van oestrogeenproductie door eierstokken: operatie of
met injecties
Mogelijkheden om groei
hormoongevoelige kankercel te
remmen
• Remmen van oestrogeenproductie door eierstokken: operatie of
met injecties
• Blokkeren van oestrogeenreceptor: tamoxifen
Mogelijkheden om groei
hormoongevoelige kankercel te
remmen
• Remmen van oestrogeenproductie door eierstokken: operatie of
met injecties
• Blokkeren van oestrogeenreceptor: tamoxifen
• Remmen van oestrogeenreceptor door de huid:
aromataseremmers: anastrozol (Arimidex), letrozol (Femara),
exemestane (Aromasin)
Mogelijkheden om groei
hormoongevoelige kankercel te
remmen
• Remmen van oestrogeenproductie door eierstokken: operatie of
met injecties
• Blokkeren van oestrogeenreceptor: tamoxifen
• Remmen van oestrogeenreceptor door de huid:
aromataseremmers: anastrozol, letrozol, exemestane
• Veranderen van de oestrogeenreceptor: fulvestrant-injecties
( Faslodex)
Mogelijkheden om groei
hormoongevoelige kankercel te
remmen
• Remmen van oestrogeenproductie door eierstokken: operatie of
met injecties
• Blokkeren van oestrogeenreceptor: tamoxifen
• Remmen van oestrogeenreceptor door de huid:
aromataseremmers: anastrozol, letrozol, exemestane
• Veranderen van de oestrogeenreceptor: fulvestrant-injecties
• Progesteronachtige stoffen: megesterolacetaat
Adjuvante therapie
Kans verkleinen dat de ziekte terugkomt
Adjuvante behandeling
Valt er wat te kiezen?
• Wel of niet doen? Wat is de winst?
• Standaard 5 jaar
• Postmenopauzaal tamoxifen/aromataseremmer
• Premenopauzaal tamoxifen en ook uitschakelen eierstokken?
• Langer dan 5 jaar: 2 jaar extra letrozol of 5 jaar extra tamoxifen
geeft ongeveer 2 % winst in overleving
• Weegt de winst van langer behandelen op tegen de
bijwerkingen?
Nieuws bij uitgezaaid borstkanker
Medicijnen die hormonale therapie langer
werkzaam maken
• Everolimus (Afinitor) in combinatie met exemestane: winst
6 maanden. Beschikbaar
• Palbociclib met fulvestrant of letrozol: winst 6 maanden,
waarschijnlijk eind 2016 beschikbaar
• Ribociclib in combinatie met fulvestrant: nog in onderzoek
Tot slot
• Bij adjuvante behandeling kan hormonale therapie gelijktijdig met
chemotherapie gegeven worden ( Poggio)
• Er komt misschien een bepaling die de werkzaamheid van
tamoxifen kan voorspellen
Met dank aan Wilbert Zwart, NKI
GATA3 and FOXA1 zijn nodig voor
Estrogen Receptor/DNA binding
Verminderde ER binding door
verlies van GATA3/FOXA1 expressie
Carroll et al., 2005 Cell
Laganière et al., 2005 PNAS
Hurtado et al., 2011 Nat Genet
Kong et al., 2011 Mol Syst Biol
Theodorou et al.,2013 Genome Res
