Prikkelbare Darm Syndroom

MEDISCH CENTRUM
Prikkelbare Darm
Syndroom
2
Wat is een prikkelbare darm?
We spreken van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of spastisch colon
wanneer iemand gedurende tenminste 12 weken in de loop van het jaar buikklachten en problemen met de ontlasting heeft, vaak met pijn op wisselende
plaatsen in de buik, nadat andere -eventueel ernstige- aandoeningen uitgesloten
werden. Een syndroom is een groep van klachten die vaak samen optreden.
Wat zijn de verschijnselen?
De volgende klachten kunnen gedurende jaren regelmatig terugkomen:
•
•
•
•
een vervelend of opgeblazen gevoel in de buik, aanhoudende zeurende
onderbuikspijn of heftige buikkrampen
pijn die overal in de buik kan zitten en eventueel verandert van plaats
klachten die soms kunnen verbeteren na de ontlasting
onregelmatige ontlasting in de vorm van verstopping, diarree of een afwisseling
van beide.
Andere klachten die er bij kunnen horen zijn: moeheid, misselijkheid, winderigheid of
een gespannen gevoel in de buik. De klachten kunnen na het eten of na de ontlasting
verergeren of juist minder worden. De klachten kunnen per persoon verschillen.
Sommige mensen hebben weinig klachten en kunnen er goed mee leven. Anderen
hebben soms zulke heftige klachten dat ze hun dagelijkse bezigheden tijdelijk moeten
onderbreken. Hoe de klachten verlopen is moeilijk te voorspellen. Soms zijn er langere
perioden geen of weinig klachten, soms kunnen de klachten ineens heel heftig zijn.
Hoe ontstaat het?
Hoe klachten van een prikkelbare darm ontstaan is niet duidelijk. Het lijkt er op dat
bij PDS de hersenen extra alert zijn voor wat er in de darmen gebeurt. Prikkels in
de darmen worden direct door je hersenen opgemerkt. Je darm lijkt extra gevoelig
en beweeglijk. De klachten kunnen na een darminfectie (bijv. buikgriep) verergeren.
Bij sommige mensen lijken de darmen sterk te reageren op prikkels zoals drukte
of spanningen. Wanneer de PDS-klachten verergeren, kan dat erop wijzen dat
een bepaalde situatie stressvol is.
1
Adviezen
2
•
Als je je zorgen maakt over je klachten, dan is het goed om hierover te praten
met je arts. Indien nodig kunnen er mits enkele eenvoudige onderzoeken andere
lichamelijke aandoeningen uitgesloten worden. Ongerustheid kan ervoor zorgen
dat je klachten verergeren en je ongerustheid verder toeneemt. De klachten en
de zorgen hierover versterken elkaar en je komt terecht in een vicieuze cirkel.
Je arts bekijkt of dit een rol speelt en hoe je de opeenvolging van ongerustheid
en klachten zelf kan doorbreken.
•
Probeer eventueel vermijdingsgedrag te verminderen. Als je bijvoorbeeld niet
naar sociale activiteiten gaat omdat je niet zeker weet of daar wel een goed toilet
in de buurt is, dan mis je misschien gebeurtenissen die je juist wat afleiding kunnen
geven. Als je stress ervaart wanneer je naar een onbekende omgeving moet, dan
kunnen PDS-klachten verergeren. Probeer toch wat meer deel te nemen aan die
activiteiten. Bouw je sociale activiteiten gradueel op door bijvoorbeeld met iemand
af te spreken dat je maar een halfuurtje naar een feest gaat. Bij een volgende
gelegenheid kan je dan eens langer proberen te blijven. Durf gerust te vragen of
er ergens, weg van alle drukte, een toilet is waar je zo nodig even naartoe kan.
•
Pak stress aan. Zoals bij bijna elke ziekte kunnen stress en de klachten elkaar
versterken. Bedenk waar de stress vandaan komt. Bespreek het met je arts.
Maak eventueel vooraf een dagboekje: schrijf op wanneer je spanningen of
stress voelt en waar het minder van wordt.
•
Ook voor mensen met PDS is het belangrijk om volwaardige voeding te nemen.
Veel patiënten met PDS mijden bepaalde voedingsmiddelen zoals bijvoorbeeld
kool, paprika, peulvruchten, ui, koolzuur, melkproducten, koffie, suiker, zoetstoffen,
vet of citrusvruchten omdat ze merken dat die bij hen meer klachten geven. Of dit
wel degelijk de klachten vermindert, is tot nu toe niet wetenschappelijk bewezen.
Indien je bepaalde voedingsmiddelen niet meer neemt (bijv. melkproducten), is het
verstandig om eens met een diëtist te bespreken hoe je ontbrekende voedingsbestanddelen kan compenseren. Een evenwichtig eetpatroon met minstens
drie maaltijden per dag is ook voor patiënten met PDS van belang. Daarbij is
het belangrijk om voldoende oplosbare vezels (vooral vezels uit groenten en
fruit) op te nemen via de voeding en genoeg te drinken.
•
Zes van de tien mensen met PDS zeggen dat niet al te inspannende regelmatige
beweging de buikpijn en darmklachten vermindert. Kijk eens hoe het zit met
jouw dagelijkse beweging thuis, op school of op je werk. Als je weinig beweegt,
probeer dan eens af en toe wat te gaan wandelen. Kijk wat dat met je klachten
doet. Stop niet bij de eerste buikkramp maar probeer voorzichtig op te bouwen.
Medicatie
Eventueel kan je medicatie innemen om de klachten tijdelijk te verminderen.
Vezelsupplementen, pepermuntolie en spasmolytica zijn bewezen effectief bij
patiënten met PDS.
•
•
•
•
•
•
Vezelsupplementen (vooral oplosbare vezels zoals psyllium) verhogen de
darmperistaltiek en kunnen zo helpen bij constipatie. Tegelijk kunnen ze ook
meer volume geven aan dunne ontlasting, waardoor diarree wat kan verminderen.
Bij hoge doses kunnen vezels wel winderigheid veroorzaken.
Spasmolytica werken in op de spieren in de darmwand en kunnen helpen bij
darmkrampen. Ze worden best een 20-tal minuten voor elke maaltijd ingenomen.
Pepermuntolie bevat naast sterke antimicrobiële eigenschappen als voornaamste actief bestanddeel menthol, een stof met krampwerende werking.
Het wordt in de vorm van capsules ingenomen, die in hun geheel ingeslikt
worden zonder vooraf te kauwen, 1 uur vóór elke maaltijd, gedurende 1 maand.
Bij een goed effect, kan de behandeling herhaald worden.
Probiotica kunnen mogelijks verlichting brengen bij sommige mensen met
PDS-klachten maar er is nog onvoldoende bewijs dat ze wel degelijk helpen.
Loperamide vermindert de darmperistaltiek en wordt enkel gebruikt wanneer
diarree op de voorgrond staat en in bepaalde situaties (bijv. wanneer er geen
toilet in de buurt is). Bedenk dat loperamide ook flinke verstopping kan geven
en hierdoor weer veel klachten kunnen verergeren.
Bij aanhoudende of terugkerende klachten, kunnen bepaalde antidepressiva
verlichting geven .
Hoe gaat het nu verder?
Als je eenmaal weet dat je PDS hebt, geeft dat al wat duidelijkheid en rust. Het is goed
om dan af te spreken hoe het verder gaat. Vaak is er behoefte aan meer gesprekken,
uitleg en een plan om met de klachten te leren omgaan. Als je veel last hebt van je
PDS-klachten kan een verwijzing naar een diëtist of een psycholoog nuttig zijn.
Indien je bloed of slijm verliest met de ontlasting, als je ontlastingspatroon opeens
anders wordt dan je gewend bent of als je onbedoeld veel gewicht verliest, raadpleeg
je best je arts. Deze klachten horen niet bij PDS en er kan dan wat anders aan
de hand zijn.
3
Referenties
•
•
•
4
NHG patiëntenfolder: prikkelbare darmsyndroom, mei 2012
NHG standaard: Aanpak van prikkelbare darmsyndroom, Huisarts en Wet 2012
Folia Pharmaceutica: behandeling van prikkelbare darmsyndroom, november 2009
5
Studeer je als KU Leuven-student
op een andere campus in Vlaanderen,
dan kun je enkel daar terecht voor
medische en psychotherapeutische
dienstverlening.
Deze folder is gedrukt op CyclusPrint, papier van 100%
gerecycleerde vezels.
Studentenvoorzieningen KU Leuven werkt voor het Medisch en
Psychotherapeutisch Centrum samen met de sociale voorzieningen
voor studenten Groep T (inter S), Luca – Campus Lemmens
Instituut en Vlerick Leuven Gent Management School.
v.u.: Jan De Vriendt, Naamsestraat 80, 3000 Leuven
STUDENTENVOORZIENINGEN
Medisch Centrum
Van Dalecollege
Naamsestraat 80 bus 5415
3000 LEUVEN, België
tel. + 32 16 32 44 20
fax + 32 16 32 44 14
[email protected]
www.kuleuven.be/gezondheid