ELEMENTEN VAN HET NETTOBEDRIJFSKAPITAAL HOOFDSTUK

ELEMENTEN VAN HET
NETTOBEDRIJFSKAPITAAL
• Voorraden en bestellingen in uitvoering
• Vorderingen op ten hoogste één jaar
• Geldbeleggingen
• Liquide middelen
• Schulden op ten hoogste één jaar
• Overlopende rekeningen van het actief en van
het passief
HOOFDSTUK 1
Voorraden en
bestellingen in uitvoering
Blz. 357 tot 392
1
ACTIVA
BALANS per --/--/--
I. OPRICHTINGSKOSTEN
20
II. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 21
III. MATERIËLE VASTE ACTIVA
A. Terreinen en gebouwen
22
B. Installaties, machines
en uitrusting
23
C. Meubilair en rollend materieel 24
D. Leasing en soortgelijke
rechten
25
E. Overige MVA
26
F. Activa in aanbouw en
vooruitbetalingen
27
IV. FINANCIËLE VASTE ACTIVA 28
A. Verbonden ondernemingen
1. Deelnemingen
280
2. Vorderingen
281
B. Onderneming waarmee een
deelnemingsverhouding bestaat
1. Deelnemingen
282
2. Vorderingen
283
C. Andere FVA
1. Aandelen
284
2. Vorderingen en borgtochten in contanten
285
ACTIVA
I. KAPITAAL
A. Geplaatst kapitaal
B. Niet-Opgevraagd kapitaal (-)
II. UITGIFTEPREMIES
III. HERWAARDERINGSMEERWAARDEN
IV. RESERVES
A. Wettelijke reserves
B. Onbeschikbare reserves
1. voor eigen aandelen
2. andere
C. Belastingsvrije reserves
D. Beschikbare reserves
V. OVERGEDRAGEN WINST
VERLIES
VI. KAPITAALSUBSIDIES
10
100
101
11
12
13
130
131
1310
1311
132
133
14
15
VII.A. VOORZIENINGEN VOOR
RISICO’S EN KOSTEN
16
A. Pens. en soortgel. verpl.
160
B. Belastingen
161
C. Grote herst. en onderh.
162
D. Ov. risico’s en kosten 163/165
B. UITGESTELDE BELAST.
168
BALANS per --/--/--
V. VORDERINGEN OP > 1 JAAR 29
A. Handelsvorderingen
290
B. Overige vorderingen
291
VI. VOORRADEN EN BIU
A. Voorraden
1. Grond- en hulpstoffen 30/1
2. Goederen in bewerking 32
3. Gereed product
33
4. Handelsgoederen
34
5. O.G. bestemd vr. verkoop 35
6. Vooruitbetalingen
36
B. Bestellingen in uitvoering
37
PASSIVA
PASSIVA
VIII. SCHULDEN OP > 1 JAAR
A. Financiële schulden
1. Achtergestelde leningen
2. Niet-achtergestelde
leningen
3. Leasingschulden en soortgelijke schulden
4. Kredietinstellingen
5. Overige leningen
B. Handelsschulden
1. Leveranciers
2. Te betalen wissels
C. Ontvangen vooruitbetalingen
op bestellingen
D. Overige schulden
17
170/4
170
171
172
173
174
175
1750
1751
176
178/9
IX. SCHULDEN OP < 1 JAAR 42/48
A. Schulden op méér dan één jaar
die binnen het jaar vervallen
42
2
VOORRADEN en BIU
•
Zie boek 1 voor de behandeling van de voorraadwijzigingen
Definities
•
Onderscheid: voorraden
bestellingen in uitvoering.
1) VOORRADEN
- diverse soorten goederen, hetzij aangekocht, hetzij zelf geproduceerd
- goederen zijn gestandardiseerd
- niet specifiek naar de wensen van de afnemer geproduceerd; ze kunnen dus aan
verschillende klanten aangeboden worden.
- Soorten:
* grondstoffen: belangrijk element van een transformatie- of productieproces
* hulpstoffen: bijkomstige elementen in het productieproces
* goederen in bewerking: grond-, hulpstoffen en andere kosten van het productieproces geaccumuleerd gedurende de periode tot inventarisopmaak voor goederen
of prestaties die nog niet afgewerkt zijn
* handelsgoederen: goederen die in voorraad gehouden worden, die geen
(fundamentele) transformatie moeten ondergaan, om aan klanten verkocht te worden.
* O.G., bestemd voor verkoop: zelfgebouwd of gekochte onroerende goederen, met de
bedoeling ze opnieuw te verkopen
* Vooruitbetalingen op voorraadinkopen: alle vooruitbetalingen die men heeft moeten
doen om van de levering verzekerd te zijn; betalingen gedaan voor ontvangst.
VOORRADEN en BIU
2) BESTELLINGEN IN UITVOERING
- alle prestaties van diensten of producten van goederen die een onderneming verricht,
op specificatie van de klant, buiten de normale serieproductie.
- voorbeelden:
* onderhanden werk dat voor rekening van derden op bestelling wordt uitgevoerd en
waarvoor nog geen oplevering is gebeurd (bvb. bouwprojecten,..)
* goederen in bewerking die voor rekening van een derde op bestelling worden gemaakt
(dus geen serieproductie) en die nog niet afgeleverd zijn (bvb. treinstellen, …)
* dienstenprestaties die voor rekening van derden op bestelling worden uitgevoerd,
geen standaardtype van prestatie uitmaken en nog niet geleverd werden.
(bvb. researchprojecten, …)
3
VOORRADEN en BIU
3) Verschilpunten tussen voorraden en BIU
- BIU:
* karakteristieken volledig door de koper vastgelegd
* behoren niet tot het courante productengamma
* commerciële aspecten reeds volledig vastgelegd (bestelling en prijs liggen vast)
* ondernemingsrisico = produceren binnen vastgestelde prijs
* risico van niet-afname is tot 0 herleid.
- Voorraden:
* commerciële aspecten liggen nog niet vast op moment van productie
* typegoederen
* er gaat geen bestelling aan vooraf, anticipatie op de verkoop
* bij niet-verkoop: opname in magazijn
* commercieel risico: risico dat de goederen niet zullen afgenomen worden
VOORRADEN en BIU
Waardering:
•
tegen aanschaffingswaarde
•
goederen bij derden aangekocht:
* aanschaffingswaarde = aanschaffingsprijs
aankoopprijs, vermeerderd met bijkomende kosten
* indien achteraf de marktprijs < aanschaffingsprijs, moet gewaardeerd worden tegen
de marktprijs (principe lower or cost of market).
* marktprijs = normale aanschaffingswaarde op de markt waar de onderneming gewoonlijk inkoopt.
* eventueel moeten waardecorrecties geboekt worden bvb. wegens lagere verkoopprijs of
om rekening te houden met specifieke kenmerken van het product
* afwijking: stelsel van de «oorspronkelijk constant blijvende waarde» of «het ijzeren
voorraad stelsel» als:
- goederen bestendig vernieuwd worden
- waarde te verwaarlozen is in het balanstotaal
- hoeveelheid, prijs en kenmerken veranderen niet aanzienlijk
Voorraden worden dan gewaardeerd op de balans tegen eerste aanschaffingswaarde.
Alle nieuwe aankopen komen rechtstreeks ten laste van het resultaat
4
VOORRADEN en BIU
•
zelf geproduceerde goederen: vervaardigingprijs
som van alle kosten die men heeft moeten maken
om het goed te produceren
•
* soorten kosten (cfr. cursus 2° kan.)
- directe kosten: causaal verband tussen productie en kost
- indirecte kosten: kosten worden over de volledige productie verdeeld o.b.v. verdeelsleutels
bijzondere regels
* rechtstreekse aanpassing van de vervaardigingsprijs: als marktprijs lager is.
Hoe marktprijs bepalen? er is niet altijd een referentieprijs omdat de goederen niet beschikbaar zijn op de markt. Wel mogelijk: verkoopprijs - alle nog te maken kosten
* afwijkingsmogelijkheid: waarderen tegen “direct costing” (geen rekening houden
met het evenredig deel van indirecte productiekosten)
* incorporatie rente in vervaardigingsprijs (vermelding in Toelichting)
* waardeverminderingen:
- GIB: indien de vervaardigingsprijs + de nog te maken kosten hoger
is dan de nettoverkoopprijs op inventarisdatum
- Gereed product: rekening houden met: . evolutie realisatiewaarde
. risico’s verbonden aan goederen
VOORRADEN en BIU
•
Bestellingen in uitvoering: vervaardigingsprijs (cf. hoger)
- evt. ook rekening houden met de rente op de financiering van dit actief
- men mag rekening houden met het reeds gerealiseerde winstdeel, voor zover dit
met zekerheid vaststaat. Dit moet in de toelichting vermeld worden. In dat
geval spreken we van “percentage of clompletion method”;
doen we dat niet en wachten om de winst te nemen tot de bestelling wordt
opgeleverd, dan spreken we van de “completed contract method” (IAS 11).
- waardeverminderingen: als vervaardigingsprijs + nog te maken kosten > bedongen prijs.
- aanvullende waardeverminderingen: negatieve evolutie realisatiewaarde, risico’s
- voorzieningen: voor risico’s en kosten verbonden aan de uitvoering van de BIU en
als deze risico’s niet gedekt zijn door waardeverminderingen.
5
VOORRADEN en BIU
Voorbeeld bestellingen in uitvoering:
De uitvoering van een bouwproject in het buitenland werd afgesloten voor een contractprijs van
1,75 miljoen EUR waarop echter 380 000,00 EUR afleveringscommissie moet vergoed worden.
Deze prijs is geïndexeerd voor personeelskosten. De indexaanpassingen mogen integraal op de
contractprijs aangerekend worden.
De voorcalculatie ziet er als volgt uit:
Aanvaardingscommissie
Grondstoffen, hulpstoffen
Personeelskosten
Andere productiekosten
50 000,00 EUR
350 000,00 EUR
300 000,00 EUR
50 000,00 EUR
Totaal directe kosten
Kost project financiering
Toerekening indirecte kosten
750 000,00 EUR
100 000,00 EUR
150 000,00 EUR
Contractprijs
Afleveringscommissie
1 000 000,00 EUR
1 750 000,00 EUR
- 380 000,00 EUR
Netto-contractprijs
1 370 000,00 EUR
opslag 33%
37% winstopslag
VOORRADEN en BIU
Registratie van de werkelijke kosten na 7 maanden
werkelijke registratie
raming qua
werkelijke
afwerking
kost
Aanvaardingscommissie
Grond- en hulpstoffen
Personeelskosten
Andere productiekosten
Totaal directe kosten
Toerekening indir. kosten
en financieringskost
Fabricagekostprijs
100%
30%
50%
0%
33%
flexibel
budget
Verschil
60 000,00
170 000,00
210 000,00
-
50 000,00
105 000,00
150 000,00
-
+ 10 000,00
+ 65 000,00
+ 60 000,00
-
440 000,00
305 000,00 + 135 000,00
140 000,00
100 000,00
+ 40 000,00
580 000,00
405 000,00
175 000,00
Hoeveel winst kan de onderneming toerekenen (en dus opnemen in de AW) [PCM]?
•
werkelijkheid vergelijken met de voorcalculatie:
voorgecalculeerde kostprijs
werkelijke kostprijs
nadelig verschil
405 000,00
580 000,00
-175 000,00
6
VOORRADEN en BIU
•
Bij verdere analyse van dit verschil stelt de onderneming vast dat het loonniveau met 10%
gestegen is, wat de onderneming volgens het contract kan afwentelen.
Ofwel 10% van 150 000,00 = 15 000,00 EUR
Het nadelig verschil is nu: 160 000,00 EUR
• Bij de huidige stand van afwerking is de gerealiseerde winst:
de voorgecalculeerde contractprijs x 37% = 149 850,00 EUR
• In vergelijking met de voorcalculatie van 160 000,00 EUR is er een negatieve overschrijding.
Dit betekent dat aan de bestelling geen winst kan toegevoegd worden. Men zal een
waardevermindering boeken van:
160 000,00 - 149 850,00 = 10 150,00 EUR
De onderneming moet eveneens nagaan of de huidige vervaardigingsprijs + de nog te maken
kosten de contractprijs niet overschrijdt.
Huidige vervaardigingsprijs
580 000,00
- geboekte waardevermindering
- 10 150,00
569 850,00
nog te maken kosten (schatting):
grond- en hulpstoffen (70%)
330 000,00
personeelskosten (50%)
180 000,00
andere productiekosten
60 000,00
toerekening indirecte kosten
150 000,00
1 289 850,00
< contractprijs
Netto-contractprijs
1 370 000,00
aanpassing personeelskost
30 000,00
1 400 000,00
VOORRADEN en BIU
Waarderingstechnieken: FIFO/LIFO/gemiddelde: zie behandeling boekhoudrecht
(voorbeeld met de 10 stylo’s)
7
VOORRADEN en BIU : verpakking
Definities:
• verpakkingsmaterieel:
- element van de «materiële vaste activa», «23000 Installaties,
machines en uitrusting»
- verpakking is meermaals bruikbaar; gaat na aanwending niet verloren
- verpakking wordt aan klant verzonden (evt. met waarborgsom) en de klant stuurt de
verpakking terug
•
verpakkingsmateriaal:
element van «31000 Hulpstoffen»
gewoon verbruiksgoed dat in voorraad is
na aanwending niet meer bruikbaar
kan worden doorgerekend aan de klant
VOORRADEN en BIU : verpakking
Voorbeeld verpakkingsmaterieel:
- Beginvoorraad verpakkingsmaterieel: 20 000,00 EUR
- aankoop verpakkingsmaterieel 10 000,00 + 21% BTW
- verkoop goederen 6 000 EUR, verpakking in consignatie 1 000,00 EUR (BTW 21%)
- creditnota: klant stuurt de verpakking terug voor een waarde van 500,00 EUR
- de klant stuurt de rest van de verpakking niet terug; deze rest had een aanschaffingswaarde van 2 000,00 EUR en is reeds voor 80% afgeschreven.
D
70000 verkopen
C
D
6 000,00
(2)
49942 versch. BTW bij
verkopen
D
C
1 260,00
44300 Schuld wgs. in
D bewar. verst. verp. mat. C
1 000,00
500,00
500,00
09011 Verpakking, terug
te ontv. v. klanten C
D
500,00
1 000,00
500,00
44000 leveranciers
C
D
23000 I, M & U
20 000,00
12 100,00
(1)
10 000,00
40000 handelsdebit. C
500,00
8 260,00
(3)
74100 Meerwaarden op
D cour. real. van VA C
100,00
C
2 000,00
D 49948 TV BTW bij aank.C
D
2 100,00
23009 geboekte afschr.
op I, M & U (-)
D
C
1 600,00
(4)
09010 Verpakking, in
D bew. geg. bij klanten C
500,00
1 000,00
500,00
8
VOORRADEN en BIU : verpakking
Voorbeeld verpakkingsmateriaal, verstuurd naar klanten:
- beginvoorraad verpakkingsmateriaal: 20 000,00 EUR
- aankoop verpakkingsmateriaal: 10 000,00 + 21% BTW
- verkoopfactuur: verkopen goederen 6 000,00 EUR, verloren verpakking 200,00 EUR, 21% BTW
- eindvoorraad verpakkingsmateriaal: 15 000,00 EUR
D 31000 Hulpstoffen
20 000,00
C
D
44000 leveranciers
C
12 100,00
5 000,00
(3)
60910 Voorraadwijzigingen
hulpstoffen
D
C
D
60100 aankopen hulpstoffen
C
10 000,00
(1)
D
5 000,00
70000 verkopen
C
6 200,00
D
(2)
49942 Versch. BTW
bij verkopen
C
1 302,00
D
49948 TV BTW bij aankopen
C
2 100,00
D40000 handelsdebiteuren C
7 502,00
VOORRADEN en BIU : verpakking
Verpakkingsmateriaal, ontvangen van leveranciers wegens aankoop van handelsgoederen
geen boeking, vermits de aankoopprijs inclusief verpakking is.
9
VOORRADEN en BIU : commissiehandel
Begrippen uit het BTW-stelsel:
• de verhandeling van goederen kan gebeuren via een tussenpersoon
•
commissionair = tussenpersoon die in eigen naam een overeenkomst sluit en factureert, maar
die handelt voor rekening van een koper of verkoper van goederen of diensten
•
verkoopcommissionair handelt in opdracht van een verkoper
aankoopcommissionair handelt in opdracht van een koper
•
committent = opdrachtgever
•
Voor BTW-stelsel: commissionair wordt gelijkgesteld met koper of verkoper
de commissionair betaalt/int BTW op de volledige prijs van de goederen.
•
vergoeding van de commissionair:
* wordt bij de aankoopprijs geteld i.g.v. aankoopcommissietransactie
* wordt van de verkoopprijs afgetrokken voor de verkoopcommissietransactie
Boekhoudkundige verwerking:
De commissionair werkt niet voor eigen rekening
aankopen & verkopen zijn GEEN
kosten & opbrengsten
wachtrekening «49983 Exploitatiecommittent»
Commissieloon = opbrengst
VOORRADEN en BIU : aankoopcommissie
Boekingen bij de aankoopcommissionair:
Voorbeeld: Een committent A geeft opdracht aan een aankoopcommissionair B om een bepaald
soort grondstoffen aan te kopen. B koopt de grondstoffen aan bij onderneming C voor
100 000,00 EUR + 21% BTW en rekent daarvoor 4 000,00 EUR commissie aan zijn
opdrachtgever aan. De aankoopcommissionair maakt 2 000,00 EUR kosten in verband met
deze commissietransactie.De kosten worden op de committent gerecupereerd.
D
44000 leveranciers
C
D
121 000,00
2 420,00
49948 TV BTW bij
aankopen
C
21 000,00
420,00
(1)
49983 Exploitatiecommittent
D
C
100 000,00 106 000,00
2 000,00
(3)
4) verkoopfactuur
4 000,00
goederen:
100 000,00
40000 handelsdebiteuren
kosten
+ 2 000,00
committent
D
C
commissieloon + 4 000,00
106 000,00 128 260,00
(4)
21% BTW
22 260,00
128 260,00
1) aankoopfactuur
(2)
2) Maken van kosten
3) recht op commissieloon
D
70000 verkopen
C
4 000,00
49942 Versch. BTW
bij verkopen
D
C
22 260,00
10
VOORRADEN en BIU : aankoopcommissie
Boekingen bij de committent:
zelfde voorbeeld.
44000 Leveranciers
D (aankoopcommissionair) C
D
128 260,00
60000 aankopen
grondstoffen
C
106 000,00
D
49948 TV BTW bij
aankopen
C
22 260,00
Opmerking: indien bestellingen worden geplaatst die niet behoren tot de gewone
bedrijfsuitoefening en die het vermogen of resultaat sterk kunnen beïnvloeden, moeten
deze via de orderrekeningen bijgehouden worden en in de toelichting vermeld worden
VOORRADEN en BIU : verkoopcommissie
Boekingen bij de verkoopcommissionair:
Voorbeeld: een committent A geeft opdracht aan een verkoopcommisssionair B om goederen
te verkopen. B verkoopt de goederen aan C voor 100 000,00 EUR + 21% BTW en rekent
daarvoor 4 000,00 EUR aan. De verkoopcommissionair maakt 2 000,00 EUR kosten in
verband met de commissietransactie en rekent deze aan de committent aan.
D 40000 handelsdebiteuren C
D
49983 exploitatiecommittent
121 000,00
100 000,00
(1)
D
C
44000 leveranciers
C
2 420,00
113 740,00
D
70000 verkopen
4 000,00
C
2 000,00
(3)
4 000,00
94 000,00
(2) 49942 versch. BTW
bij verkopen
D
C (1) verkoopfactuur
21 000,00 (2) maken van kosten
(3) recht op commissieloon
(4)
D
49948 TV BTW bij
aankopen
420,00
19 740,00
C
(4) Goederen
kosten
commissieloon
BTW 21%
100 000,00
- 2 000,00
- 4 000,00
94 000,00
19 740,00
113 740,00
11
VOORRADEN en BIU : verkoopcommissie
Boekingen bij de committent:
idem vorig voorbeeld
D
70000 Verkopen
C
100 000,00
49942 Versch. BTW
bij verkopen
D
19 740,00
D
40000 handelsdebiteuren
C
113 740,00
C
61300 Vergoedingen
aan derden
D
C
6 000,00
12