Hoofdstuk 1 Wintersport en Nederland
advertisement
Deze scriptie is afkomstig van: http://www.studiosus.nl Online Scripties & Verslagen Keep your head cool “Trendonderzoek naar de wintersporthelm” Naam Student : B.Geelen Student nr. : 2020848 Keep your head cool “Trendonderzoek naar de wintersporthelm” Naam student: Studentnummer : Bram Geelen 2020848 Scriptie Fontys Sporthogeschool, Sittard Wessem, mei 2005 Keep your head cool, Trendonderzoek v/d wintersporthelm Voorwoord Voorwoord Het zoeken naar een geschikte scriptie onderwerp was een lastige taak. Door de opdracht van management in het 3de jaar waarbij we als werkgroep een product op de markt moesten zetten ben ik tot mijn keuze gekomen. Als projectgroep hadden wij gekozen ervoor gekozen een skihelm te produceren. Uit onderzoeken die wij gedaan hebben bleek hier een grote markt voor te zijn. Als eerste vraagstelling had ik in gedachte om het aantal ongelukken boven tafel te krijgen. Dit bleek echter een onbegonnen klus omdat verzekeringsmaatschappijen geen gegevens wilden verstrekken. Daarom heb ik mijn onderwerp veranderd en ben ik op zoek gegaan naar de trendontwikkeling die de wintersporthelm meemaakt. Een voorwoord is altijd een goede gelegenheid om een aantal personen te bedanken. Als eerste wil ik Thijs Groenhuis bedanken voor de gelegenheid die hij mij heeft gegeven om mijn onderzoek deels plaats te laten vinden binnen Montana Snowcenter. Daarnaast wil ik ook alle importeurs en verkooppunten in Nederland bedanken voor de informatie die ze me hebben verstrekt over de verkoop van ski-en snowboardhelmen. Ook wil ik mijn ouders bedanken voor de ondersteunende en stimulerende rol gedurende mijn gehele schoolperiode, met name in de laatste fase van mijn studie. Tot slot wil ik René Boom bedanken voor de controlerende en sturende rol tijdens het proces van deze scriptie. Keep your head cool, trendonderzoek v/d wintersporthelm Inhoudsopgave Inleiding ..................................................................................................................... 6 Samenvatting............................................................................................................. 7 Hoofdstuk 1 Wintersport en Nederland ....................................................................... 9 1.1 Hoeveel Nederlanders gaan er op wintersport? ................................................ 9 1.2 Wintersport in Nederland ................................................................................... 9 1.3 Keuze wintersportland ..................................................................................... 11 1.4 Ongevallen ...................................................................................................... 11 1.5 Onderzoeken uit het buitenland ....................................................................... 11 1.6 Wetgeving........................................................................................................ 14 Hoofdstuk 2 Marketing ........................................................................................... 17 2.1 Het product ..................................................................................................... 17 2.2 Behoeften en wensen ...................................................................................... 17 2.3 Factoren die van invloed zijn bij aanschaf ...................................................... 18 2.4 Product Levens Cyclus .................................................................................... 19 2.5 Trend ............................................................................................................... 21 Hoofdstuk 3 Opzet en onderzoekgegevens .......................................................... 22 3.1 Type onderzoek ............................................................................................... 22 3.2 Aard van het onderzoek................................................................................... 22 3.3 Onderzoekseenheden en onderzoekspopulatie .............................................. 23 3.4 Steekproef ....................................................................................................... 24 3.5 Representativiteit ............................................................................................. 25 3.6 Onderzochte variabelen................................................................................... 25 3.7 Opzet van de enquête ..................................................................................... 26 3.8 Verwerking van de gegevens .......................................................................... 26 Hoofdstuk 4 Onderzoeksresultaten ....................................................................... 28 4.1 Importeurs ....................................................................................................... 28 4.2 Verkooppunten ................................................................................................ 29 4.3 Consumenten .................................................................................................. 30 Discussie ................................................................................................................. 32 Conclusie ................................................................................................................. 33 Aanbeveling ............................................................................................................. 34 Literatuurlijst ........................................................................................................... 35 Keep your head cool, trendonderzoek v/d wintersporthelm Figuur register Hoofdstuk 1 Figuur 1.1 Figuur 1.2 Figuur 1.3 Figuur 1.4 Figuur 1.5 Ongevallen als gevolg van skiën of snowboarden in Zwitserland Aard van letsel Ongevallen niet-georganiseerde sporten Ziekenhuisbehandelingen als gevolg van ski-of snowboardongevallen CE-markering Hoofdstuk 2 Figuur 2.1 Figuur 2.2 Figuur 2.3 Helm met volledig harde schaal Helm met harde schaal en zachte oorstukken Model productlevenscyclus (PLC) Hoofdstuk 3 Figuur 3.1 Schematisch overzicht onderzoek Hoofdstuk 4 Figuur 4.1 Figuur 4.2 Figuur 4.3 Merken importeurs Cirkeldiagram: bezit helm wintersporters Cirkeldiagram: intentie tot aanschaf van een helm Keep your head cool, trendonderzoek v/d wintersporthelm Inleiding Wintersport is een populaire vrijetijdsbesteding en wordt al jaren door jong en oud bedreven. Binnen deze sector vinden veel innovaties plaats. Wintersport roept voor veel mensen een positief beeld op waarin factoren als vrijheid, ruimte, bewegen en natuur een grote rol spelen. Dat wintersport ook een negatieve kant kan hebben is voor velen een onderbelichte kant. Tijdens de wintersport gebeuren er talloze ongelukken op de piste. Ongelukken zijn niet prettig om mee te maken en zijn mogelijk te voorkomen. Ter preventie zijn er in de Alpenlanden ontwikkelingen aan de gang die het aantal ongelukken moet verminderen. Hierbij wordt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen gestimuleerd en in enkele landen zelfs verplicht voor bepaalde doelgroepen. Een kwetsbaar lichaamsdeel waar relatief veel letsels bij voorkomen is het hoofd. In de fietswereld wordt het hoofd beschermd d.m.v. een fietshelm. Bij wintersporten wordt ook steeds meer een helm gebruikt om hoofd-en nekletsel te voorkomen. De algemene vraag waar ik binnen deze scriptie antwoord op ga vinden, is: ‘Is er een toename van helmen onder wintersporters’(met name skiërs en snowboarders)? Mocht uit onderzoek blijken dat de populariteit van de helm binnen de wintersport toeneemt, dan kunnen de sub-vragen met betrekking tot de doelgroep en soort wintersport beantwoord worden. Daarnaast kan er mogelijk een conclusie worden getrokken of de markt zich beweegt. Voor de producenten van helmen zal tevens antwoord op de vraag komen welke eisen men stelt en welk budget men over heeft voor de aanschaf van een helm. Om een antwoord op de vraagstelling te krijgen zal er in dit onderzoek worden ingegaan op het aantal ongevallen dat plaatsvindt tijdens het beoefenen van de wintersport in Nederland en het buitenland. Daarnaast zal bekeken worden of de helm veilig is en hoe de helm in de markt ligt. Binnen dit onderzoeksonderwerp spelen in de huidige tijd veel ontwikkelingen die zeer interessant zijn voor verschillende partijen. Ik hoop dat de lezer van na het bestuderen van deze scriptie een helder beeld heeft van de feiten en omstandigheden binnen de grenzen van het onderwerp. Veel leesplezier toegewenst, B. Geelen Keep your head cool, trendonderzoek v/d wintersporthelm Samenvatting Uit het onderzoek op de vraag naar de trendontwikkeling van de helm is gebleken dat er jaarlijks ongeveer 1.1 miljoen Nederlanders wintersport beoefenen, waarvan 60% de skisport beoefent en 20% gaat snowboarden (bron Nederlandse Ski Vereniging, NskiV). Volgens Consument en Veiligheid bezoeken er jaarlijks 3700 wintersporters (74% ski en 26% snowboard) de EHBO-afdeling van een ziekenhuis in Nederland. Hiervan komen 2700 bezoeken voort uit ski-of snowbaordongevallen die plaatsvinden op een kunstmatige skibaan in Nederland. Het meest voorkomende letsel bij skiërs is de kniedistorsie, en bij snowboarders de polsfractuur. De directe medische kosten die voortkomen uit deze ongevallen bedragen jaarlijks 2,5 miljoen euro. Uit het rapport “Statistik Sneesportunfälle” blijkt dat in Zwitserland 67.000 ongevallen (63% bij skiërs en 37% bij snowboarders) plaatsvonden in het seizoen 2003/2004.Verder blijkt dat in de leeftijdcategorie 10-19 jaar de meeste ongevallen plaatsvinden. Naast de kniedistorsie bij skiërs en pols-en onderarmfracturen bij snowboarders staan hoofden nekletsels op 3de plaats met 12,5%.Volgens berekeningen van verzekeringsmaatschappijen zouden de kosten van een ski-ongeval CHF 7000,- bedragen en een snowboardongeval CHF 3000,-. Naar aanleiding van de ongevallen met hoofd-en nekletsel is er in de Verenigde Staten en in Canada onderzoek gedaan naar de veiligheid van de helm tijdens het beoefenen van wintersport. Volgens U.S. Consumer Product Safety Commission (CPSC) bleek dat de kans op ongevallen 43% lager had kunnen zijn als men een helm gebruikt had tijdens het snowboarden of skiën. Uit een vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit van de ski-en snowboardhelm, uitgevoerd door de universiteit van Alberta (Canada), bleek dat een helm de kans op hoofd-en nekletsel met 29% tot 56% verminderde. Gezien het bovenstaande zou men kunnen zeggen dat de helm een middel is om hoofd-en nekletsel zoveel mogelijk te beperken. Dit is ook al duidelijk door de consument onderkend. Importeurs en wintersportspeciaalzaken uit Nederland constateren dan ook een gemiddelde jaarlijkse stijging van 50%. De oorzaak voor deze stijging ligt volgens de importeurs aan de verplichting van de helmen in enkele landen in Europa en het zelfbewustzijn van de consument over de kwetsbaarheid van hoofd en nek. Vooral aan skiënde kinderen in de leeftijdscategorie van 0-9 jaar worden veel helmen verkocht. Ook de Schweizer Sportfachhandel-Verbandes (ASMAS) zag in 2003 een stijgende lijn in de verkoop van helmen. In 1999 werd door Snowsports Industries America (SIA) nog een jaarlijkse groei van 25% geconstateerd; uit gegevens van 2004 blijkt echter dat de Keep your head cool, trendonderzoek v/d wintersporthelm verkoopcijfers van helmen in de VS bij sportketens met 27% en in speciaalzaken met 3% gezakt zijn. Om na te gaan of er in Nederland behoefte bestaat om een helm aan te schaffen, is een kleinschalig marktonderzoek gehouden waaruit blijkt dat 71% van de ondervraagden nog geen helm bezit. Hiervan heeft 35% de intentie om in de toekomst een helm aan te schaffen. Onder de 65 % die niet de intentie hebben om een helm aan te schaffen blijkt de doelgroep 10-19 jaar relatief groot te zijn. Opmerkelijk is dat volgens de BfU in deze leeftijdscategorie de meeste ongevallen plaatsvinden. Ontwikkelingen van de wetgeving in enkele Europese landen om helmen de verplichten voor verschillende doelgroepen, en het bewustzijn van wintersporters om hoofd en nek te beschermen, hebben ervoor gezorgd dat de verkoop van helmen de afgelopen jaren is gestegen. Omdat hoofd en nek kwetsbaar zijn, is het aan te bevelen om een helm aan te schaffen en te gebruiken op de pistes. Met name voor kinderen is het van belang een helm te dragen, omdat zij minder gevaar zien en het hoofd van een kind extra kwetsbaar is. Naast het feit dat wintersporters zelf het initiatief kunnen nemen om een helm aan te schaffen, kunnen bonden, zoals de NSkiV, de consumentenbond en de ANWB voorlichting geven over de soorten helmen die op de markt zijn en de wintersporter actief stimuleren om een helm aan te schaffen. Keep your head cool Hoofdstuk 1 Wintersport en Nederland Om te weten te komen of er een trendontwikkeling plaatsvindt onder helmen, zal in de dit hoofdstuk gekeken worden naar de doelgroep en de omstandigheden waarin deze zich bevindt. In 1.1 zal bekeken worden hoeveel Nederlanders er jaarlijks op wintersport gaan. In 1.2 zal bekeken worden welke mogelijkheden er in Nederland zijn om wintersport te beoefenen. Naast de wintersport die er in Nederland wordt bedreven is het, voor het onderzoek, van belang om een beeld krijgen waar de Nederlanders naar toe gaan om hun wintersport door te brengen. In 1.3 zal hier kort op worden ingegaan. In 1.4 zullen de ongevallen die plaatsvinden tijdens het beoefenen van deze sport besproken worden. Omdat Nederland weinig gegevens kent over dit onderwerp zullen er ook gegevens uit buitenlandse onderzoeken geraadpleegd worden. In 1.5 zullen gegevens over ongevallen uit Zwitserland en Duitsland bekeken worden. Daarnaast zijn er ook onderzoeken uit de Verenigde Staten en Canada geraadpleegd, waarin de veiligheid van de skihelm wordt besproken. Tot slot zal er in 1.6 worden ingegaan op de wetgeving die betrekking heeft op de skihelm in Europa en in de Verenigde Staten. 1.1 Hoeveel Nederlanders gaan er op wintersport? Uit cijfers van de ANWB en de Nederlandse Ski Verenging (NskiV) blijkt dat er jaarlijks ongeveer 1.1 miljoen wintersporters naar het buitenland gaan om daar hun sport te beoefenen. Wintersport is een ruim begrip en kan dan ook worden uitgesplitst in een aantal sporten, zoals alpineskiën, snowboarden, langlaufen, wandelen en schaatsen. 60% van de wintersporters skiet tijdens de wintersportvakantie en ongeveer 20% gaat snowboarden, 9% doet aan langlaufen en de rest schaatst of wandelt in de bergen. In dit onderzoek zal ik me gaan richten op de doelgroep die de sporten skiën en snowboarden beoefent. Dit heeft twee redenen : - deze groep vertegenwoordigt het grootste gedeelte van de wintersporters - deze groep loopt het grootste risico om betrokken te raken bij een ongeval tijdens het uitoefenen van de sport. 1.2 Wintersport in Nederland Doordat Nederland niet sneeuwzeker en bergachtig is, zijn er midden jaren ’80 kunstmatige pistes aangelegd om zo toch de sport van het skiën en later het snowboarden uit te kunnen oefenen. Door de jaren heen zijn er in Nederland een aantal verschillende kunstskibanen ontstaan. We kunnen deze grofweg in 3 soorten onderscheiden: 1 De borstelbaan Keep your head cool Deze baan bevindt zich op een (kunstmatig aangelegde) berg. Op deze berg liggen plastic matten waarbij de haartjes van de matten bergafwaarts geplaatst zijn. Door deze baan te besproeien met water wordt de baan natter en gladder om het glijden te bevorderen. 2 De rolbaan Deze baan bestaat uit een groot tapijt dat als een lopende band ronddraait. Door een bepaalde ski-en/of snowboardtechniek uit te voeren, lijkt het of je jezelf verplaatst, maar in feite verplaatst alleen het tapijt onder je ski of snowboard. Deze manier van ski of snowboarden is zeer intensief en is technisch zeer moeilijk. Bij de minste of geringste fout zul je vallen. Het grootste nadeel van deze soort banen is dat er nauwelijks een ruimtelijk gevoel wordt gecreëerd bij de sporter. 3 De kunstsneeuwbaan Eind jaren ’90 zijn de kunstsneeuwbanen ontstaan in Nederland. De kunstsneeuwbaan is een helling die ligt in een hal met dikke geïsoleerde wanden. In deze hal wordt de temperatuur onder het vriespunt gebracht en op kunstmatige wijze sneeuw geproduceerd. In Nederland bevinden zich momenteel 6 kunstsneeuwbanen waarvan de baan in Landgraaf (Snowworld) de meeste sneeuwoppervlakte van de wereld heeft. Deze vorm van kunstsneeuwbanen is de meest realistische vorm en ook de meest kostbare van de 3 soorten banen. Aan een kunstskibaan zitten een aantal voordelen; - het hele jaar door kan de sport beoefend worden. Omdat je niet afhankelijk bent van de natuur is het mogelijk de sport het hele jaar te beoefenen. Uiteraard is er een piek te constateren vanaf oktober tot april, maar ook na deze tijd zijn er nog verschillende banen open om de fanatieke sporters toe te laten. - men kan zich uitstekend voorbereiden op een wintersportvakantie. Men kan zich specifieker voorbereiden op de wintersport. Beginners kunnen een start maken door in Nederland al lessen te nemen. Tevens kan de beginner met deze ervaring beslissen of wintersport wel bevalt. Ook de gevorderde kan zich beter voorbereiden op de wintersport door vooraf een paar keer de latten of het board onder te binden om zo weer gewend te raken aan de bewegingen en het materiaal. Kortom beter voorbereid op vakantie waardoor de kans op ongevallen gereduceerd kan worden. - De drempel om in aanraking met een wintersport te komen is een stuk lager. Een baan is toegankelijk voor iedereen. Hierdoor kunnen alle lagen van de bevolking in aanraking komen met skiën of snowboarden. Met name de kunstskibanen die een aanzienlijke kostenpost hebben moeten het hele jaar open zijn om zo rendabel mogelijk te blijven. Hierdoor verzinnen exploitanten allerlei acties om klanten binnen te krijgen. Keep your head cool 1.3 Keuze wintersportland Naast de wintersport die er in Nederland wordt beoefend, trekken Nederlanders in de winterperiode massaal naar het buitenland om daar in de sneeuw hun sport te beoefenen. Het populairste wintersportland voor Nederlanders blijkt Oostenrijk (52%) te zijn, Frankrijk (20%) en Zwitserland (9%) volgen achtereenvolgens op grote afstand. Landen als Duitsland, Tsjechië en Noorwegen blijven ver achter in populariteit in vergelijking met Oostenrijk. (Bron: Mevr. Klootwijk, Ledenservice NskiV). 1.4 Ongevallen In 2004 heeft Consument en Veiligheid een onderzoek uitgevoerd naar de veiligheid op skibanen in Nederland. Daaruit blijkt dat er in Nederland jaarlijks ongeveer 2700 bezoeken worden gebracht aan de EHBO-afdelingen van ziekenhuizen na het beoefenen van skiën of snowboarden op een kunstskibaan in Nederland. In het totaal bezoeken jaarlijks 3700 wintersporters (74% ski en 26% snowboard) het ziekenhuis. Doordat de gegevens voortkomen uit het Letsel Informatie Systeem (LIS) zijn enkel de bezoeken aan ziekenhuizen in Nederland geregistreerd en worden behandelingen die in het buitenland plaatsvinden niet geregistreerd. Deze zijn niet meegenomen in het onderzoek van Consument en Veiligheid. Het meest voorkomende letsel bij skiërs is de kniedistorsie. Bij snowboarders komt de polsfractuur het vaakst voor (Bron: Letsel Informatie Systeem 1998-2002, Consument en Veiligheid). Uit een vergelijkend rapport uit Zwitserland (zie 1.3.1) blijkt dat deze letsels ook daar relatief het vaakst voorkomen. Onder de letsels die in Nederland zijn vastgesteld, blijkt dat er net iets meer mannen een letsel oplopen dan vrouwen. Verder is het opmerkelijk dat meer dan de helft van de slachtoffers zich in de leeftijdcategorie van 20-35 jaar bevindt. De directe medische kosten voor alle ski- en snowboardongevallen bedragen jaarlijks 2,5 miljoen euro. Uit een onderzoek uit Duitsland blijkt dat de medische kosten gemiddeld € 1365,- per ski-ongeval bedragen (zie 1.3.2) 1.5 Onderzoeken uit het buitenland 1.5.1 Zwitserland Jaarlijks vinden er volgens de Schweizerischen Beratungsstelle für Unfallverhütung (BfU) 67.000 ongevallen plaats in Zwitserland (42.000 bij skiërs en 25.000 bij snowboarders). In het rapport Statistik Sneesportunfälle 03/04 uitgevoerd door BfU blijkt tevens dat in Zwitserland jaarlijks 35,2% van alle ongevallen in de leeftijdscategorie 10-19 jaar plaatsvindt..In deze leeftijdscategorie komen daarmee de meeste ongevallen voor (zie fig. 1.1). Kijkend naar de leeftijdscategorie 20-35 jaar, die in het Nederlands onderzoek meer dan de helft van de slachtoffers betreft, moet worden geconcludeerd dat het niet exact mogelijk is Keep your head cool om deze te vergelijken met het Zwitsers onderzoek, omdat in dit onderzoek andere leeftijdscategorieën worden gehanteerd. Bij een ruime schatting, waarbij de cijfers uit het Zwitsers onderzoek gebruikt worden, zou deze leeftijdscategorie op een 2de plaats komen. Figuur 1.1 (bron: Statistik Sneesportunfälle 2003-2004, BfU Bern 2004 ) Naast de leeftijdscategorieën en de doelgroepen waarbij ongevallen plaatsvinden, wordt in het onderzoek ook het soort letsel in kaart gebracht. Bij een vergelijkbaar onderzoek uit Nederland blijkt dat zowel in Nederland als in Zwitserland knieletsels bij skiërs en onderarmletsels bij snowboarders het meest voorkomen (zie fig. 1.2). Op de derde plaats in dit onderzoek met 12,5% staan hoofd- en nekletsels. Deze zijn van belang voor het onderzoek naar de trendontwikkeling van helmen. Figuur 1.2 (bron: Statistik Sneesportunfälle 2003-2004, BfU Bern 2004 ) Keep your head cool Volgens berekeningen van verzekeringsmaatschappijen kost een gemiddeld ski-ongeval CHF 7000,-(+/- €4.500,-) en een gemiddeld snowboardongeval CHF 3000,- (+/- €1.900,-) . Deze getallen berusten op gegevens van verzekeringsmaatschappijen en moeten gezien worden als een indicatie. 1.5.2 Duitsland Het Ministerium für Gesundheit, Soziales, Frauen und Familie van de deelstaat Nordrhein Westfahlen heeft in 2003 onderzoek gedaan naar sportongevallen. In de categorie ongeorganiseerde sporten staat skiën op de 2de plaats (10.9%) met de meeste ongevallen. Snowboarden staat opvallend met 2.2% op de 12de plaats (zie fig. 1.3). Hierbij moet als opmerking worden gemaakt dat de carve ski zijn intrede deed en gezien wordt als een trendsport , waardoor dit mogelijk een vertekend beeld kan geven. Volgens het onderzoek vinden per seizoen 64.000 ongevallen plaats bij skiërs waarbij een behandeling door arts of ziekenhuis noodzakelijk is. Bij 9.900 ongevallen is een langdurige behandeling noodzakelijk om te herstellen. De totaalkosten die voortkomen uit ongevallen kwamen daarmee op 87 miljoen euro. Omgerekend is dit gemiddeld €1.365,- per letsel. Fig. 1.3 (bron: Gesundheitsberichte NRW, Bielefeld 2003) 1.5.3 Verenigde Staten Uit een onderzoek, uitgevoerd door U.S. Consumer Product Safety Commission (CPSC) in de periode van 1993-1997, bleek dat het aantal ongevallen bij skiërs was gedaald van 114.000 naar 84.000 (zie fig. 1.4). Het aantal hoofdletsels was echter niet evenredig gedaald, van 13.600 in 1993 naar 12.700 in 1997. Bij snowboarden verdrievoudigde het aantal Keep your head cool ongevallen van 12.600 naar 37.600 (zie fig. 1.4) waarbij het aantal hoofdletsels van 1000 in 1993 naar 5000 in 1997 steeg. Van deze 37.600 ongevallen bestond 14% uit nekletsels. Fig. 1.4 (bron: Skiing Helmets, An Evaluation of the Potential to Reduce Head Injury, CPSC , Washington,1999) Naar aanleiding van deze cijfers is er in maart 2003 door CPSC een studie gedaan naar de veiligheid van de helm die wordt gedragen bij wintersporten. Hieruit blijkt dat de kans op ongevallen met 43% wordt verminderd als men een helm zou hebben gedragen tijdens het beoefenen van de wintersport. Bij kinderen tot 15 jaar blijkt dit zelfs 53% te zijn. 1.5.4 Canada Uit een onderzoek, uitgevoerd door de universiteit van Alberta (Canada), naar de effectiviteit van de ski-en snowboardhelm blijkt dat een helm de kans op hoofd-en/of nekletsel met 29% tot 56% kan verminderen (B. Hagel, British Medical Journal). In vergelijking met het onderzoek dat in de Verenigde Staten is uitgevoerd mag er geconcludeerd worden dat de uitkomst gedeeltelijk overeenkomt, echter door een andere opzet van het onderzoek zijn de getallen niet gelijk. Uit beide onderzoeken mag geconcludeerd worden dat het dragen van een skihelm het risico op hoofdletsel tijdens skiën of snowboarden vermindert. 1.6 Wetgeving 1.6.1 Helmplicht In Spanje, Canada en de Verenigde Staten is sinds enkele jaren het dragen van een helm verplicht voor bepaalde doelgroepen. Ook in Italië is er sinds 2005 een verplichting voor kinderen tot 14 jaar om een helm te dragen tijdens het beoefenen van de wintersporten. Keep your head cool In Oostenrijk heeft men geen landelijke verplichting om helmen te dragen tijdens de wintersporten, maar mag ieder Bundesland zelf bepalen hoe deze wetgeving wordt ingevuld. Tot op heden is hierover nog geen uitspraak gedaan, omdat men het er niet over eens is wie er verantwoordelijk wordt voor de controle en naleving op deze verplichting. Wel is het dragen van een helm verplicht tijdens de opleiding tot ski-en snowboardleraar (vanaf Landes). In de Scandinavische landen is het niet verplicht om een helm te dragen. Wel is het vaak gebruikelijk dat er bij liften gratis helmen te verkrijgen zijn. Ook in Nederland is het niet verplicht om een helm te dragen tijdens het recreatief beoefenen van de wintersport; wel geeft de NskiV aan dat het raadzaam is om een helm te dragen. Tijdens officiële wedstrijden, georganiseerd door de NskiV, is het wel verplicht. Op veel skischolen in Frankrijk wordt bij kinderlessen een helm verplicht gesteld. Of dit wettelijk is vastgelegd, is echter niet bekend. In Zwitserland wordt de stimuleren om een helm te gebruiken anders aangepakt. Hier geldt geen landelijke verplichting, maar heeft de BfU een landelijke marketingcampagne opgesteld. Onder het motto: “Enjoy sport, protect yourself ” wordt niet alleen het gebruik van een helm tijdens wintersport gestimuleerd, maar ook tijdens fietsen en skaten. Naast de bescherming van het hoofd is er ook aandacht voor het beschermen van andere lichaamsdelen, hierbij moet gedacht worden aan pols, knie en rugbeschermers. 1.6.2 Normering Europa Voordat de productie van de helm plaatsvindt moet het prototype allerlei testen doorstaan. In Europa zijn er een aantal normen vastgelegd waar een helm aan moet voldoen. - CE De Europese Unie heeft diverse richtlijnen opgesteld, ook voor consumentenproducten. Deze richtlijnen moeten door de lidstaten worden opgenomen in de nationale wetgeving. Voor producten waarvoor volgens de EU-richtlijn de "nieuwe aanpak" bestaat, geldt de verplichting van de CE-markering (zie fig.1.5). Met de CE-markering geeft de Fig. 1.5 producent aan dat het product voldoet aan de eisen van veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming, zoals gesteld in de van toepassing zijnde EU-richtlijnen. Producten zonder CE-markering mogen niet worden verhandeld op de Europese markt, ook al voldoen ze aan de eisen. Ook producten die buiten de EU zijn gemaakt, moeten voorzien zijn van een CE-markering alvorens ze worden toegelaten tot de Europese markt. De CEmarkering geeft alleen aan dat het product aan de gestelde minimumeisen voldoet en is daarom geen kwaliteitskeurmerk. De CE-markering die in Europa geldt voor de helm is: Keep your head cool Richtlijn 89/686/EEG van de Raad van 21 december 1989 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende persoonlijke beschermingsmiddelen. - NEN-norm Naast de CE-markering is er nog een norm waaraan een helm moet voldoen, de EN 1077 .Er zijn echter ook helmen met het EN 1078-zegel; deze voldoen aan de normen van een fietshelm en zijn minder streng. Een skihelm is een specifieke helm en dient dus aan de normering EN 1077 te voldoen. Deze norm is ook strenger dan de CE-markering. De EN 1077 -norm, Helmen voor alpineskiërs en voor snowboarders is onderverdeeld in klasse A en klasse B. Klasse B is minder streng, omdat deze helmen voorzien zijn van meer ventilatiemogelijkheden en comfort, wat de stevigheid van de helm niet ten goede komt. 1.6.3 Normering in de Verenigde Staten Ook in de Verenigde Staten zijn er een aantal normeringen waaraan een helm moet voldoen, voordat deze in de verkocht mag worden. Onderstaande organisaties hebben deze normeringen vastgesteld: - Snell Memorial Foundation (Snell) Snell is een non-profit organisatie voor onderzoek naar en testen van helmen. Zij zijn sinds 1957 gespecialiseerd in de veiligheid van helmen en hebben met hun kennis en ervaring twee normen vastgesteld waar een helm aan moet voldoen in de Verenigde Staten: 1. RS-98 For Recreational Skiing and Snowboarding 2. S-98 For Skiing and Other Winter Activities - American Society for Testing and Materials (ASTM) ASTM is een organisatie die een eeuw geleden is ontstaan door standaardisatie in staalconstructies. In 1998 heeft ATSM ook een 2-tal normen voor de skihelm vastgelegd: 1. F2040-02 Standard Specification for Helmets Used for Recreational Snow Sports 2. F1446-04 Standard Test Methods for Equipment and Procedures Used in Evaluating the Performance Characteristics of Protective Headgear. In het buitenland wordt voldoende onderzoek verricht naar de letsels die voortkomen uit wintersporten. Ook worden er door de betreffende landen preventieve maatregelen genomen om het aantal ongevallen terug te brengen. Daarnaast mag er worden vastgesteld dat er in zowel Europa als de Verenigde Staten zorg wordt besteed aan de kwaliteit en de veiligheid van de helm. Er bestaan echter alleen nog geen gelijkwaardige normen voor beide continenten. Keep your head cool Hoofdstuk 2 Marketing Marketing omvat alle activiteiten die de koper en verkoper dichter bij elkaar brengen. Hierbij speelt de vraag van de consument een belangrijke rol. In 2.1 zal allereerst een beschrijving van de producten worden gegeven, waarom het in dit onderzoek draait. Daarna zal er in 2.2 bekeken wat de wensen en behoeften van de consument zijn. In 2.3 wordt belicht welk koopproces een consument doorloopt, voordat hij overgaat tot aanschaf van een product. Naast het denkproces dat de consument doorloopt zijn ook andere zaken van belang. In 2.4 zal de productlevenscyclus worden besproken en zal gekeken worden in welke fase de helm zich bevindt. Tot slot zal er in 2.5 kort worden ingegaan op trends die een product succesvol te maken. 2.1 Het product In voorgaande hoofdstukken is het woord helm al een aantal keer gebruikt. Het volgende stuk maakt duidelijk welke helmen gebruikt worden door skiërs en snowboarders en wat de kenmerken hiervan zijn. Grofweg worden er 2 helmen gebruikt bij het skiën en snowboarden. De helm met een volledig harde schaal wordt gezien als de traditionele skihelm(zie fig.2.1). Deze helm wordt tijdens wedstrijden gebruikt omdat de oren hierbij beter beschermd worden tegen de terugslaande slalompalen. De volledige schaal zorgt ervoor dat de helm een grotere torsiestijfheid heeft. Fig. 2.1 (Bron, Boeri) Aan kinderen wordt, volgens Tornado Sport (importeur van Uvex helmen), over het algemeen een helm met een volledige schaal verkocht. De schaal van deze kinderhelmen is echter zachter waardoor deze eenvoudiger over het hoofd aangetrokken kan worden. Het andere type helm (zie fig.2.2) heeft ook een harde schaal maar onderscheidt zich van de voorgaande helm door het gedeelte bij het oor. Deze oorstukken (earpads) zijn vervaardigd uit zacht materiaal en soms zelfs verwijderbaar. Deze helm wordt meestal door snowboarders en freestyle skiërs gebruikt. Volgens Tornado Sport wordt deze helm ook steeds vaker aan de Fig.2.2 (Bron, Cebe) recreant verkocht, omdat deze helm een stuk comfortabeler zit en de harde stukken rondom de oren niet noodzakelijk zijn voor deze gebruiker. 2.2 Behoeften en wensen 2.2.1 Behoeften In het woordenboek wordt ‘behoefte’ omschreven als ‘gebrek aan het nodige’ en ‘verlangen naar hetgeen men mist’. Volgens Philip Kotler, John Bowen en James Makens (Marketing for Keep your head cool hospitality and tourism) wordt een ‘need’ (behoefte) omschreven als ‘A state of felt deprivation’ (een toestand van gevoeld gemis) Voordat er vraag naar een product of dienst ontstaat, moet de consument zich van zijn behoeften bewust worden. Behoeften hebben te maken met een tekort aan iets. Deze behoeften kunnen niet of nauwelijks worden beïnvloed door een onderneming. Wanneer de behoefte van een persoon niet totaal bevredigd kan worden, kan men wel proberen ervoor te zorgen dat de behoefte verminderd kan worden. 2.2.2 Wensen In het woordenboek wordt wens omschreven als ‘verlangen’ en ‘men houdt soms iets voor waar, omdat men het wenst’. Behoeften kunnen door meer dan één product worden bevredigd. Nadat de consument zich bewust is van zijn behoefte, ontwikkelt hij of zij een bepaalde voorkeur voor een product. Dat is dan het product wat hij of zij wenst. Als synoniem voor wensen wordt er ook wel eens gesproken van voorkeuren of verlangens. Meer theorieën over wensen en behoefte zijn te vinden in bijlage I en II. 2.3 Factoren die van invloed zijn bij aanschaf 2.3.1 Het koopbeslissingsproces van de consument Volgens Verhage (‘Grondslagen van de marketing’) zal een consument een aantal stadia doorlopen alvorens er een product wordt aanschaft. Deze beslissing begint al ruim voor aanschaf van het product en bestaat uit de volgende processen: - Probleemherkenning Een consument zal door marketinginspanningen of fysiologische prikkels een probleem herkennen. Hierbij treedt een bewustwording op. Deze fase is zeer cruciaal bij de aanschaf van een product. Wordt er geen probleem ondervonden dan zal de consument ook geen aanleiding vinden om een product aan te schaffen. Een fysiologische prikkel om een helm aan te schaffen zou kunnen zijn dat er een groeiend aantal helmdragers op de piste te constateren is, waardoor het “ik wil er ook bijhoren” aanleiding kan geven tot een probleemherkenning. - Informatie zoeken Vaak is een consument zich niet bewust wat er allemaal op de markt te verkrijgen is. Wanneer de consument over onvoldoende kennis beschikt over het product zal worden overgegaan naar externe informatie. Die informatie kan volgens Verhage bestaan uit vier verschillende bronnen: 1. Persoonlijke bronnen; de consument doet navraag bij familie, kennissen, enz. of er iemand een helm gebruikt bij wintersporten. Keep your head cool 2. Openbare bronnen; de consument raadpleegt de consumentengids of er een test is gedaan met skihelmen. 3. Commerciële bronnen; de consument gaat op internet op zoek naar verschillende internetsites van helmfabrikanten. 4. Ervaringsbronnen; de consument gaat naar de winkel en past een helm waardoor hij ervaart of deze lekker zit. - Evalueren van alternatieven Na de voorgaande fases zal er een evaluatie plaatsvinden waarbij verschillende producteigenschappen worden vergeleken. De producteigenschappen die bij een helm van toepassing kunnen zijn op de evaluatie, zijn prijs, comfort / paseigenschap en uiterlijk. - Aankoopbeslissing Als een consument een beslissing heeft genomen welk product hij zal aanschaffen, wordt het hoogst gewaarde alternatief gekozen uit de voorgaande fase. Nu zal er beslist moeten worden waar het product wordt aangeschaft. - Evaluatie na de koop Na aankoop en gebruik begint de consument het product te evalueren. Hierbij wordt gekeken of het product inspeelt op de gewenste behoeften die aanleiding waren tot de aanschaf. 2.3.2 Factoren die van invloed zijn op een beslissing - Psychologische factoren In het 2.3.1 is het proces besproken hoe een consument tot een beslissing komt. Deze beslissingen komen mede door verschillende invloeden op het gedrag van de consument. Psychologische factoren spelen een grote rol bij de aanschaf van een helm. De behoeftepiramide van Maslov (zie bijlage I ) toont aan dat een consument behoefte heeft aan veiligheid en zekerheid. Als dit teruggekoppeld wordt mag men ervan uitgaan dat wanneer een helm gedragen wordt tijdens de wintersport men zich veiliger voelt. Hier zijn tot op heden echter nog geen onderzoeken naar gedaan. - Situationele factoren Naast de aankoopbeslissing, die door de consument zelf wordt gedaan, spelen er ook nog andere factoren een rol bij de aanschaf, die los van de consument staan. Hiervan is de wetgeving in enkele wintersportlanden, waarbij het dragen van een helm verplicht is, een goed voorbeeld. Deze wetgeving zal naar alle waarschijnlijkheid de vraag naar een helm doen stijgen.. 2.4 Product Levens Cyclus Productlevenscyclus-analyse onderzoekt in welk stadium van zijn levenscyclus ieder product zich bevindt. Hieruit worden prioriteiten gesteld voor de productontwikkelingsstrategie. Het doel van deze strategie is om ervoor te zorgen dat de omzetgroei continue blijft. De Keep your head cool levenscyclus van een product bestaat traditioneel uit vijf opeenvolgende fasen (zie fig. 3.1)van een min of meer grote omzet en winst. (fig. 2.3 Bron, Foa 2005) 1. de introductiefase (introduction): dit is de periode van marktpenetratie van het nieuwe product. Omwille van de hoge verkoopskosten is de winst in deze periode negatief. 2. de groeifase (growth): het product heeft een plaats op de markt kunnen veroveren, de eerste winsten worden gerealiseerd. De concurrentie begint interesse te vertonen voor het product. Een productverbetering op basis van de marktinput en de commentaren van de eerste gebruikers kan helpen om deze concurrenten voor te blijven. 3. de rijpingsfase (majurity): het product realiseert nu een enorme omzettoename. Vaak zal, door de beperkte productiecapaciteit van de innovator, zijn marktaandeel verkleinen. 4. de verzadigingsfase(saturation): De markt verzadigt, de concurrentie neemt toe, de prijzen en de omzet dalen. Enkel de sterkste bedrijven kunnen deze concurrentie aan. 5. de aftakelingsfase (decline): stijging van de kosten door overcapaciteit en uiteindelijke terugtrekking van de markt. In 1999 werd er door Snowsports Industries America (SIA) over de afgelopen 5 jaar een jaarlijkse groei van 25% geconstateerd. 5% van de skiërs en snowboarders zou op dat moment een helm dragen, nl. skischolen, studenten, kinderen, en snowboarders die voor de extreme trucs gaan. Keep your head cool Uit recentere gegevens van SIA van december 2004 blijkt dat bij sportketens in de Verenigde Staten de verkoopcijfers van helmen met 27% en in speciaalzaken met 3% is gezakt. Als we deze gegevens vergelijken met de kenmerken die Verhage geeft van de fasen van de PLC dan mag worden geconcludeerd dat de helm zich in 1999 in de Verenigde Staten in de groeifase bevond en nu in de aftakelingsfase. Volgens Van Bergen International (importeur Boeri) is dit o.a. te wijten aan een verzadiging van de markt en de toename van de concurrentie. In Europa bevindt de helm zich in een groeifase, die langzaam over gaat in een rijpingsfase. Dit komt door de recente ontwikkelingen in de wetgeving. Dit blijkt uit de groeiende concurrentie en de regelmatige intreding van nieuwe modellen die kenmerkend zijn voor deze fase. 2.5 Trend Algemene acceptatie door de bevolking vindt plaats wanneer 40% van de bevolking in het bezit is van een helm. Dit blijkt uit ervaringen na verplichting van de fietshelm in Zwisterland. Uit een onderzoek van Otto Brügger (BfU) uit maart 2003 blijkt dat 13 % van de skiërs in en 20% van de snowboarders een helm draagt. Hieruit kun je concluderen dat het dragen van een ski- of snowboardhelm nog niet geaccepteerd is door de wintersporters. De vraag is nu waarom een helm dan toch goed verkoopt. Volgens Claude Benoit voorzitter van der Schweizer Sportfachhandel-Vebandes (ASMAS) heeft dit een aantal redenen. Naast het feit dat de wintersporter zelfbewuster is geworden, is de verkoop ook gestegen door een beter comfort en een modieuzere look. Daar waar de helm vroeger een saai ‘potje’ was is het nu een coole helm met een fraai design en stoere kleuren. Een wintersporter zal een heel proces doorlopen voordat een helm wordt aangeschaft. Hierbij spelen een aantal factoren een rol die de producent niet altijd in de hand heeft. Het zelfbewustzijn van de wintersporter en de wetgeving in Europa hebben ertoe bij gedragen dat de helm in Europa zich in een groeifase bevindt. Doordat het in de Verenigde Staten en Canada al enkele jaren verplicht is om een helm te dragen is de markt verzadigd. Het kan zijn dat de meeste wintersporters reeds in het bezit zijn van een helm en er daarom geen meer aanschaffen. Keep your head cool Hoofdstuk 3 Opzet en onderzoekgegevens In dit hoofdstuk wordt in 3.1 aangegeven welke soorten onderzoeken er zijn en in 3.2 wordt er verklaard op welke manier een onderzoek kan worden uitgevoerd. De onderzoekspopulatie geeft aan welke groepen er onderzocht zijn (3.3). In 3.4 zal worden bekeken of de onderzoeken bij de verschillende doelgroepen representatief zijn. Over variabele en de opzet van de enquêtes zal in respectievelijk 3.5 en 3.6 verder worden ingegaan. Tot slot zal in 3.7 kort worden ingegaan op de verwerking van de gegevens. Het resultaat van dit onderzoek zal in hoofdstuk 4 in uitgewerkte vorm te vinden zijn. 3.1 Type onderzoek Volgens Baarda en De Goede 2001 zijn er vier typen van onderzoek. - Beschrijvend onderzoek Bij een ‘hoeveel’ vraag of een ‘in welke mate’ vraag (een frequentie-onderzoeksvraag) wordt beschrijvend onderzoek gebruikt. Hypothesen en een theorie spelen hierbij geen rol. - Exploratief onderzoek Exploratief onderzoek is een tussenvorm tussen een beschrijvend en een toetsend onderzoek. Dit type onderzoek is gericht op de ontwikkeling van een theorie en/ of formulering van hypothesen. Voorafgaand is er geen theorie of geformuleerde hypothese aanwezig. - Toetsend onderzoek Op basis van een verklaring worden eerst één of meerdere hypothesen geformuleerd, die vervolgens worden getoetst. - Steekproefonderzoek Door een selecte groep te ondervragen zullen eigenschappen over een bepaalde populatie onderzocht worden. In 3.4 zal dieper op steekproefonderzoek worden ingegaan. Bij het onderzoek naar de trendontwikkeling van de helm die gebruikt word bij de wintersporten gaat het erom een goed beeld te krijgen over de huidige stand van zaken. Het is de bedoeling om feiten boven tafel te krijgen over de verkoop en het gebruik van de helm. Deze vorm van onderzoek zal daarom behoren tot steekproefonderzoek. (zie 3.4 steekproef) 3.2 Aard van het onderzoek Onderzoek kan op verschillende manieren uitgevoerd worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie vormen van onderzoek; deskresearch, kwantitatief onderzoek en kwalitatief onderzoek. Door het uitvoeren van de verschillende soorten onderzoek kan men tot een antwoord vinden op diverse onderzoeksvragen. - Deskresearch Deskresearch is onderzoek naar al bestaande of secundaire gegevens, die door anderen zijn verzameld. Deskresearch kan plaatsvinden met behulp van interne en externe bronnen. Keep your head cool - Kwalitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek is het uitdiepen van achtergronden of redenen. De nadruk ligt op zachte feiten, meestal psychologisch van aard, en minder op harde cijfers. Men kan kwalitatief onderzoek op drie verschillende manieren inzetten, namelijk als vooronderzoek (oriënterende interviews om inzicht te krijgen in het onderzoeksprobleem), als hoofdonderzoek (diverse diepte-interviews), of als aanvullend onderzoek (bijvoorbeeld een groepsdiscussie). - Kwantitatief onderzoek Bij kwantitatief onderzoek gaat het om het geven van een cijfermatige inhoud. Er wordt een groot aantal respondenten over een beperkt aantal onderwerpen ondervraagd. Dit gebeurt vaak door middel van een enquête. Het kwantitatief onderzoek berust dus op harde feiten, gegevens en cijfers. Bij het onderzoek naar de trendontwikkeling van de helm is er gekozen voor deskresearch en kwantitatief onderzoek. De twee verschillende onderzoeken worden op een aangepaste manier toegepast in dit onderzoek. Hoe dit is gebeurd staat hieronder schematisch weergegeven. Uitvoering van onderzoek schematisch Aard van onderzoek Deskresearch Soort van onderzoek Resultaat van onderzoek Literatuur onderzoek Algemene info over de helm Kwantitatief onderzoek Enquête Consumenten Verkooppunten Importeurs Fig. 3.1 3.3 Onderzoekseenheden en onderzoekspopulatie Onderzoekseenheden zijn de personen of objecten waarover in de specifieke onderzoeksvragen een uitspraak wordt gedaan. Zij worden in het onderzoek betrokken. De onderzoekseenheid kan ook (onderzoeks)populatie genoemd worden. In dit onderzoek zijn er drie onderzoekspopulaties: de importeurs, de verkooppunten en de consumenten (wintersporters die skiën of snowboarden). Doordat de importeurs in Nederland dun gezaaid zijn zal een afgebakend onderzoek plaatsvinden, waarbij alle importeurs worden benaderd om deel te nemen aan het onderzoek. De verkooppunten zijn de plaatsen waar de eindgebruiker in aanraking komt met het product (de helm). Er is Keep your head cool gekozen om alleen de wintersportspeciaalzaken te benaderen; hier is sprake van een steekproef. Aangezien de groep consumenten te omvangrijk is om te onderzoeken zal hier ook een steekproef plaatsvinden. 3.4 Steekproef Een steekproef, is een selectie uit een totale populatie ten behoeve van een meting van bepaalde eigenschappen van die populatie. Baarde en de Goede maakt hierin een onderscheid in de volgende steekproeven: 3.4.1 Kans- of aselecte steekproeven - Enkelvoudige aselecte steekproef Deze vorm van steekproef kan via computer, loterijmethode of een toevalsgetallen-tabel plaatsvinden. - Systematische steekproef met aselect begin Hierbij wordt de populatie gedeeld door de steekproef: dit geeft bijv. 10 groepen van 10 mensen. Dan kies je een getal onder de 10, bijv. 6. Dan neem je van die groepjes telkens de 6e, 16e, 26e , etc. persoon. - Gestratificeerde aselecte steekproef Wanneer men niet zeker weet of de steekproef representatief is zal de populatie worden opgedeeld in deelpopulaties (strata). Deze deelpopulaties worden opgedeeld op basis van persoonskenmerken waarna de uiteindelijke resultaten representatief ingedeeld kunnen worden - Twee- of meertrapssteekproef Bij de afwezigheid van een administratief kader waar je direct de persoonskenmerken van de onderzoekseenheden kunt vinden, die je zoekt, kan er gebruik worden gemaakt van de twee – of meertrapssteekproef. (De trappen kunnen select of aselect zijn.) - Clustersteekproef Bij een clustersteekproef worden bijvoorbeeld klassen of groepen samengesteld. 3.4.2 Niet kans- of selecte steekproeven - Toevallige of beschikbare steekproef Hier worden bijvoorbeeld mensen op straat aangesproken om erachter te komen of mensen geschikt zijn voor het onderzoek. - Quotasteekproef Hierbij wordt de populatie eerst in deelpopulaties (strata) opgedeeld op basis van bepaalde persoonskenmerken, en dan een toevallige steekproef uitgevoerd. - Doelgerichte steekproef Keep your head cool Een steekproef in een kleinere populatie waarvan je weet dat de persoonskenmerken overeenkomen met de grotere populatie. - Birthday-rule Hierbij vraagt men bij het huis-aan-huis interview naar de persoon die het eerst jarig is. - Sneeuwbalsteekproef De onderzoeker vraagt aan een persoon met de juiste persoonskenmerken of hij/zij nog meer mensen kent met dezelfde kenmerken. Kijkende naar bovenstaande steekproeven is er in het onderzoek naar trendontwikkeling van de helm voor gekozen om een doelgerichte steekproef te houden onder verschillende populaties (3.3). 3.5 Representativiteit Doordat er in drie verschillende populaties onderzoek is gedaan, zal per populatie gekeken worden naar het aantal ondervraagden en de respons die hierop is terug gekomen. 3.5.1 Importeurs Van de 10 importeurs die op de Nederlandse markt actief zijn met het distribueren van helmen hebben er 6 meegewerkt aan het onderzoek. Hierbij is de respons > 50% 3.5.2 Verkooppunten Van de 20 benaderde verkooppunten (wintersportspeciaalzaken) door heel Nederland hebben er 10 meegewerkt aan het onderzoek. Omdat er geen duidelijke begripsafbakening is van een wintersportspeciaalzaak (immers een reguliere sportzaak kan in de winter ook ski’s verkopen), is het moeilijk te bepalen of hier alle verkooppunten benaderd zijn. Van de verkooppunten die benaderd zijn is er een respons van 50%. 3.5.3 Consumenten Van de consumenten die direct benaderd zijn bij Montana Snowcenter zijn er 41 formulieren ingevuld (respons 100%) van de 70 enquêtes die verstuurd zijn per e-mail zijn er 50 beantwoord. Hierbij is er een respons van +/-70% Omdat dit een steekproef betreft moet hierbij tijdens de verwerking van de gegevens rekening worden. 3.6 Onderzochte variabelen Variabelen zijn kenmerken of eigenschappen van iets of iemand Om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden zijn de volgende variabelen onderzocht: - achtergrondvariabelen Variabelen waarmee een profiel van de respondent beschreven kan worden. Een voorbeeld van achtergrondvariabelen kan zijn: leeftijd. Keep your head cool - gedragsvariabelen Met de gedragsvariabelen wordt er geprobeerd een beter beeld te krijgen van de ‘levensstijl’ van de respondenten. Hierbij gaat het om welke sport ze beoefenen en welke eisen ze stellen aan een helm. - attitudevariabelen Deze variabelen geven de voorkeur en houding weer ten opzichte van iets. Met betrekking tot dit onderzoek gaat het bij de consumenten of men in de toekomst een helm wil aanschaffen. En bij verkooppunten of ze helmen in de collectie hebben. 3.7 Opzet van de enquête Doordat er drie onderzoekspopulaties zijn, is er gekozen om ook verschillende enquêtes te maken. Hiervoor is gekozen, omdat elke populatie een andere belang heeft bij de (ver)koop van het product. Toch zal een overlapping plaatsvinden om een beter vergelijk te krijgen. 3.7.1 Importeurs Doordat er een selecte groep importeurs opereert op de Nederlandse markt zijn alle importeurs eerst telefonische benaderd met de vraag of ze deel wilden nemen aan het onderzoek. Hierna werd er per e-mail een vragenlijst gestuurd. De vragenlijst bestond uitsluitend uit open vragen. Hiervoor is gekozen om de importeur een eigen inbreng te geven omtrent ‘gevoelige’ bedrijfsinformatie. 3.7.2 Verkooppunten Bij de verkooppunten is gekozen om alleen de wintersportspeciaalzaken te benaderen en de grote sportketens (Intersport, Sport 2000, Perry Sport) en outdoorzaken (Beversport, enz.) niet te betrekken in het onderzoek. Deze wintersportspeciaalzaken zijn gespecialiseerd in een bepaald segment van de markt, zijn kleiner qua omvang en hebben daardoor sneller gegevens bij de hand die van toepassing zijn op de onderzoeksvragen. De verkooppunten zijn per e-mail benaderd om een online-enquête in te vullen. Deze vragenlijst bestond uit gesloten en meerkeuzevragen. Het betrof hier vragen over de huidige stand van zaken wat betreft de verkoop van helmen. 3.7.2 Consumenten De vragenlijst van de consumenten bestond uit gesloten vragen over de huidige stand van zaken. En over een mogelijke aanschaf een helm in de toekomst. De enquête is deels afgenomen bij Montana-Snowcenter waarbij de ondervraagde direct het enquête-formulier hebben ingevuld. Deels is er een online-enquête verstuurd. 3.8 Verwerking van de gegevens De gegevens van de deskresearch zijn te vinden in Hoofdstuk 1. De geraadpleegde bronnen hiervan zijn o.a. te vinden in de literatuurlijst. Keep your head cool De gegevens van het kwalitatief onderzoek zijn schriftelijk verwerkt en zijn te vinden in bijlagen IV en VII. De enquête is ingevoerd in het programma SPSS/PC en daarna in dit programma geanalyseerd. Alle uitwerkingen hiervan zijn te vinden in bijlagen V en VIII. De belangrijkste informatie van de verschillende onderzoekspopulaties zijn te vinden in hoofdstuk 4. Keep your head cool Hoofdstuk 4 Onderzoeksresultaten Om de conclusie te trekken of er een trendontwikkeling plaatsvindt in Nederland, zal een onderzoek uitsluitsel moeten geven. In 4.1 zullen de gegevens die voortkomen uit het onderzoek, dat is uitgevoerd onder de importeurs, worden behandeld. De gegevens die voortkomen uit de verkooppunten (wintersportspeciaalzaken) zullen in 4.2 besproken worden. Als laatste zullen in 4.3 de onderzoeksresultaten onder de consumenten worden behandeld. De opzet van het gehele onderzoek is te vinden in Hoofdstuk 3. 4.1 Importeurs 4.1.1 Stijging / daling verkoop In het onderzoek onder de importeurs van de merken die vermeld zijn in fig. 4.1 blijkt dat de verkoop van de helmen in Nederland de afgelopen 5 jaar is gestegen. Alle van de ondervraagde importeurs constateren een stijging in afzet,waarbij Motions (RED) en Crystal Group (Sinner) een verdubbeling constateren. Dhr. Marskamp (van Bergen Sport International) geeft aan dat door de stijging van de vraag er meer concurrentie op de Nederlandse markt is; waardoor de verkoop jaarlijks met 20% stijgt. Anderen geven geen verkooppercentages i.v.m. concurrentie, maar zeggen een duidelijke stijging te herkennen. Fig. 4.1 4.1.2 Doelgroep - Ski versus snowboard Vijf van de ondervraagde importeurs geeft aan dat de meeste helmen worden verkocht aan snowboarders, maar geven tegelijkertijd aan dat er een stijgende vraag is van skiërs naar helmen. Crystal Group (Sinner) en van Bergen (Boeri) geven aan dat de grootste verkoop plaatsvindt onder skiërs en met name kinderen. - Kids versus volwassenen De meeste helmen worden volgens de importeurs aan kinderen verkocht. De gemiddelde verhouding in verkoop tussen volwassen- en kinderenhelmen is 25% - 75%. Motions (RED) geeft aan dat er meer helmen aan volwassenen worden verkocht. Dit is echter ook afhankelijk op welke doelgroep de producent zich concentreert. Zo worden er door K2 geen kinderhelmen geproduceerd. 4.1.4 De prijs De prijs van een helm is o.a. van belang bij het aanschafproces van een consument (zie 2.3). Gemiddeld ligt de prijs van een helm rond de € 49,95 Er wordt een onderscheid Keep your head cool gemaakt in kinderhelmen en helmen voor volwassenen, waarbij de prijzen van de kinderhelm onder de € 49,95 kunnen gaan en helmen voor volwassenen boven de € 49,95 liggen. Van Bergen Sport (Boeri) geeft aan dat er de laatste 2 jaar een toename is in duurdere helmen (€ 79,- tot €119,-). 4.2 Verkooppunten 4.2.1 Stijging / daling verkoop Alle van de ondervraagde verkooppunten constateren een stijging in de verkoop van helmen. Hiermee wordt het antwoord, dat de importeurs geven, bevestigd. Dit is ook logisch omdat de importeurs de helmen aan de verkooppunten leveren. Gemiddeld wordt er een stijging van 50% aangegeven. De oorzaak van deze stijging is volgens de verkooppunten een combinatie van bewustzijn bij de consument van de kwetsbaarheid van nek en hoofd en de verplichting in enkele wintersportgebieden. 4.2.2 Doelgroep - Ski versus snowboarden Opvallend is dat er in de doelgroep wel andere gegevens naar voren komen dat bij de importeurs. In tegenstelling tot de importeurs geven de verkooppunten aan dat de verhouding in verkoop van helmen tussen snowboarders en skiërs gelijk is. - Kids versus volwassen Ook bij de verkooppunten worden er meer kinderhelmen verkocht. De leeftijdcategorie 0-9 jaar is de grootste doelgroep waar de wintersportspeciaalzaken helmen aan verkopen. Opvallend is dat er in de leeftijdscategorie 10-19 jaar een minieme verkoop is, terwijl er vanaf 20 jaar wel weer meer helmen worden verkocht (zie bijlage VII). De oorzaak hiervan is niet onderzocht maar een mogelijkheid kan zijn dat bij kinderen van 0-9 de aanschaf wordt bepaald door de ouders waarbij de kinderen minimale zeggenschap hebben. In de leeftijdscategorie 10-19 jaar is er wellicht nog geen besef van kwetsbaarheid van nek en hoofd en vinden ze een helm niet cool. Terwijl op latere leeftijd (vanaf 20jaar) men zich bewuster is van het feit dat hoofd en nek zeer kwetsbare lichaamsdelen zijn. 4.2.3 Prijs De prijs van een verkochte helm ligt volgens het onderzoek bij de wintersportspeciaalzaken gemiddeld tussen de € 50,- en € 70,-. Ook hier liggen de prijzen gelijk aan de gegevens van de importeurs. Over vooraf vastgestelde verkoopprijzen en winstmarges is geen informatie bekend. 4.2.4 Vertegenwoordiging merken Keep your head cool De merken Uvex, Boeri, Cebe en RED worden het meest vertegenwoordigd in de wintersportspeciaalzaken. RED wordt gemiddeld het meest verkocht onder de verkooppunten. Verder zijn er nog een aantal andere merken op de markt zoals Giro en Alpina. 4.3 Consumenten 4.3.1 Doelgroep Van de ondervraagde wintersporters die hebben deelgenomen aan het onderzoek is het aantal snowboarders en skiërs ongeveer gelijk (53% : 57%). Het grootste aantal ondervraagden bevindt zich in de leeftijdscategorie 20-29 jaar, gevolgd door de leeftijdscategorie 10-19 jaar (zie bijlage IV). De laatst genoemde leeftijdscategorie is interessant aangezien uit gegevens van de verkooppunten bleek dat dit een doelgroep was die niet snel een helm aanschaft. 4.3.2 Wel in bezit van een helm Van de ondervraagde was slechts 29% in het bezit van een helm (zie fig. 4.2). Er dient echter rekening gehouden te worden met het feit dat het hier om een steekproefonderzoek gaat en dat het om een indicatie gaat. Zelfbewustzijn van kwetsbare lichaamsdelen was bij 94% een rede om een helm aan te schaffen. Verder heeft 68% van de ondervraagden de helm in Nederland ` Fig. 4.2 aangeschaft en in 32% in het buitenland. De gemiddelde prijs die er voor een helm werd betaald, lag tussen de € 50 en €100,-. 4.3.3 Niet in bezit van een helm Om te ontdekken of er een trendontwikkeling plaatsvindt, is het van belang om te kijken of er nog vraag en interesse van wintersporters is om een helm aan te schaffen. Van de ondervraagden die nog niet in het bezit van een helm waren, gaf 35% aan in de toekomst wel een helm aan te willen schaffen. De rest gaf aan ook in de toekomst niet van plan te zijn om een helm aan te schaffen. Het grootste gedeelte hiervan waren ` Fig. 4.3 snowboarders. Van de ondervraagden die wel van plan waren om een helm aan te schaffen in de toekomst beoefende 52% skiën en 48% deed aan snowboarden (zie fig. 4.3). Bij de Keep your head cool aanschaf van een helm zou een combinatie van functionaliteit, draagcomfort en uiterlijk een rol spelen bij het maken van een keuze. Het merendeel van de ondervraagde zou een bedrag tussen de € 50,- en € 80,- uit willen geven aan een helm. Geconcludeerd mag worden dat de importeurs en de wintersportspeciaalzaken een stijging zien in de verkoop van helmen. Waarbij de importeurs de groei voornamelijk onder de snowboarders constateren en de wintersportspeciaalzaken een sterke groei waarnemen bij skiërs die in de leeftijdscategorie vallen van 0-9 jaar. De prijscategorie waar de meeste helmen worden verkocht ligt gemiddeld tussen de € 50,- en € 80,-. Van de wintersporters zelf (consumenten) is bekend dat er een groot gedeelte nog niet in het bezit is van een helm. Een gedeelte van deze wintersporters is wel van plan om in de toekomst een helm aan te schaffen. Hierbij zal een combinatie van functionaliteit, draagcomfort en uiterlijk een belangrijke rol spelen bij het koopproces. De prijs die consumenten willen betalen, ligt in de meest gevallen ook rond de koers die de importeurs en wintersportspeciaalzaken aangeven. In enkele gevallen wil een consument zelfs meer betalen voor een helm. Keep your head cool Discussie Doordat ik al heel wat jaren in de wintersport actief ben, heb ik al heel wat sneeuw gezien in mijn leven. Het feit dat ik een scriptie schrijf met als onderwerp de skihelm is dan ook eigenlijk niet vreemd. Door het onderwerp ben ik mezelf meer en meer gaan verdiepen in de helmen. Op de pistes in de winter ben ik dan ook bewuster gaan kijken naar helmen. Ineens viel me op dat de kleine kinderen tijdens de lessen van de ESF allemaal een helm droegen. Bij de liften zie je ineens veel meer mensen om je heen staan die een helm dragen. Hierbij viel me op dat niet alleen kleine kinderen helmen droegen, maar dat er in alle leeftijdscategorieën helmen worden gedragen. Misschien komt het wel, omdat ik er op ben gaan letten, maar mijn constatering is ook dat de helm het laatste jaar in populariteit is toegenomen. Zelf heb ik afgelopen winter ook een helm aangeschaft en mijn bevindingen zijn zeer positief. In mijn zoektocht naar een geschikte helm heb ik er tientallen opgehad. De helm zit vast om mijn hoofd, is licht en geeft geen enkele belemmeringen in mijn bewegingen, die ik maak tijdens het skiën en dat maakt het prettig. Het enige nadeel dat ik aan een helm heb ervaren is, dat bij hoge temperaturen een helm te weinig ventilatie geeft om de warmte van het hoofd af te voeren. Naast het recreatieve / sportieve skiën tijdens mijn vakantie, geef ik ook skilessen. Tijdens skilessen heb je een enorme verantwoordelijkheid om al je kinderen die in je klasje zitten, veilig van de helling af te laten komen. Vaak wordt er niet bij nagedacht, maar een ongelukje zit in een klein hoekje. Zou dit risico op ongelukken en de letsels, die daaruit voortkomen, op welke wijze dan ook, vermeden kunnen worden dan zou dat in mijn ogen een verbetering zijn voor de hele wintersportbranche. In mijn zoektocht naar gegevens over wintersportongevallen heb ik geconstateerd, dat er nauwelijks onderzoek naar gedaan is in Nederland. Ik ben daarom van mening dat er in een land als Nederland, waar relatief veel mensen de wintersport beoefenen, te weinig aandacht word geschonken aan de ongevallen, die er gebeuren, de letsels die eruit voortkomen en de mogelijk preventieve maatregelen die kunnen worden genomen. Tot op heden blijft het in de meeste gevallen ieder zijn eigen verantwoordelijkheid die doet besluiten om wel of geen helm aan te schaffen. Ik zal in ieder geval iedereen aanraden om een helm te gebruiken, omdat ik er alleen de voordelen van zie en nagenoeg gaan nadelen. Keep your head cool Conclusie Uit bovenstaand onderzoek mag worden geconcludeerd, dat er relatief veel ongevallen gebeuren, waarbij hoofd- en nekletsels ontstaan (3e plaats van letsels volgens BfU). Met name het hoofd behoort tot een van de vitale lichaamsdelen van de mens. Het is daarom van belang om deze te beschermen. Uit onderzoek bleek dan een helm de kans op hoofd- en nekletsel met 29%-56 % kan verminderen (B. Hagel, BMJ), waardoor een helm als uitermate geschikt preventiemiddel kan worden gezien. De wetgeving in enkele Europese landen om helmen te verplichten bij verschillende doelgroepen, en het zich bewust worden van kwetsbare lichaamsdelen bij wintersporters, heeft ertoe bijgedragen dat in de afgelopen jaren de verkoop in helmen is gestegen. Daarnaast hebben producenten van helmen het comfort en het uiterlijk de afgelopen jaren verbeterd, waardoor het aantrekkelijker is om een helm te dragen. Ook in Nederland wordt een stijging in de verkoop van helmen door importeurs en wintersportspeciaalzaken bevestigd. Zij geven aan een gemiddelde jaarlijkse stijging van 50% te zien. Wintersportspeciaalzaken constateren de grootste verkoop bij skiënde kinderen in de leeftijdscategorie van 0-9 jaar. Importeurs geven aan dat snowboardhelmen het meest verkocht worden. Hierbij moet worden vermeld dat zowel snowboarders als skiërs deze helmen dragen. Tevens mag worden geconcludeerd dat er nog steeds wintersporters zijn die de intentie hebben om een helm aan te schaffen in de toekomst. Er zijn is echter ook een grote groep (63% snowboarders en 50% skiërs) die de intentie niet hebben om een helm aan te schaffen, waarvan relatief veel in de leeftijdscategorie 10-19 jaar. De oorzaak hiervan is niet onderzocht, waardoor er geen conclusie uit getrokken mag worden. Het is wel opmerkelijk, dat juist in deze leeftijdscategorie de meeste ongevallen voorkomen. Van de wintersporters, die wel de intentie hebben om een helm aan te schaffen, ligt de verhouding snowboarders en skiërs ongeveer gelijk en stellen ze een combinatie van draagcomfort, functionaliteit en uiterlijk als eis bij de aanschaf ervan. Hiervoor willen ze tussen de € 50,- en € 80,- besteden. Keep your head cool Aanbeveling Zoals uit het onderzoek blijkt kan het geen kwaad om een helm te dragen tijdens de wintersport. De aanbeveling luidt over het algemeen dan ook een helm aan te schaffen om jezelf te beschermen tegen eventueel letsel. Ook al ben je er zelf van overtuigd dat je de snelheid en techniek beheerst, dan nog dien je ervoor te waken dat er ook andere omgevingsfactoren een rol spelen bij een ongeval. Zorg ervoor dat je bij aanschaf goed geïnformeerd wordt door een deskundige in de winkel. Let er bij je keuze vooral op of de helm goed om je hoofd past (zie bijlage XI) en laat de keuze niet afhangen van de prijs. - Speciale aandacht voor kinderen. Het is zeker raadzaam voor ouders om voor jonge kinderen (4- 6 jaar) een goed passende skihelm aan te schaffen, aangezien kinderen de afstand in relatie tot snelheid minder goed kunnen inschatten dan volwassenen. Tevens zijn kinderen impulsiever, waardoor ze onbevangen op de piste staan en zonder veel na te denken naar beneden komen. Daarnaast is het algemeen bekend dat het hoofd van een kind extra kwetsbaar is. - Nader onderzoek voor de leeftijdscategorie 10-19 jaar. Doordat blijkt dat er in de leeftijdcategorie van 10-19 jaar veel ongevallen voorkomen, en uit de steekproef naar voren komt dat een meerderheid niet de intentie heeft om een helm aan te schaffen, is het raadzaam om een vervolgonderzoek op te zetten, waarbij nagegaan wordt wat de oorzaak hiervan is, zodat gepaste maatregelen genomen kunnen worden. - Adviseren en stimuleren. Gezien de stijgende verkoop van helmen is het verstandig om door een overkoepelde organisatie een consumententest uit te laten werken, waarbij wintersporters ingelicht worden over de verschillende merken en type helmen, en de voor- en nadelen ervan, zodat ze een helder en overzichtelijk beeld krijgen wat er op de markt te koop is. Tevens zou de Nederlandse Ski Vereniging (NskiV) een actieve en stimulerende rol op zich kunnen nemen door haar leden en andere wintersporters aan te moedigen een helm aan te schaffen. Hierbij kan gedacht worden aan acties, waarbij kortingen op helmen verkregen kunnen worden en acties, zoals testdagen op skibanen. Keep your head cool Literatuurlijst Boeken en rapporten Brügger, O. Helm und Handgelenkschutz im Schneesport: Wirkung und Anforderungen (bfuReport Nr. 54). Bern: Schweizerische Beratungsstelle für Unfallverhütung bfu,2004 Henke, T,Gesundheitsberichte NRW, sportunfälle, Bielefeld: Loegd 2003 U.S. Consumer Product Safety Commission, Skiing Helmets, An Evaluation of the Potential to Reduce Head Injury, Washington, : 1999 Hagel, B, Effectiveness of helmets in skiers and snowboarders: case-control and case crossover study, Alberta, BMJ Publishing Group Ltd, 2005. Vocht de, Alphons,SPSS 10 voor windows 98/ME/2000, Basishandboek, Bijleveld press, Utrecht, 2000. Statistik Schneesportunfälle 2003/04, Ski- und Snowboardunfälle im Vergleich, Bern 2004. Van Aken et al., Handboek ontwerpen van veilige producten,Uitgeverij Lemma, 1996. Kotler Philip, en Bowen John en Makens James, Marketing for hospitality and Tourism, 2 de druk Prentice-Hall, 1999. Leisure Trends Group, executive Market summary US ski en snowboard industry retail audit topline report, SIA, 2004 Baarda, D.B. & Goede, M.P.M. de, Basisboek Methoden en technieken, 3de druk, Stenfert Kroese, 2001 Tijdschriften Westerhof, R, ‘Houd je hoofd erbij!’. Ski magazine 2005, (5), pag. 35-37. Koolstra, C, ‘Enkeltje Gips, terug naar huis met wintersport-slachtoffer’ Kampioen 2005 (2), pag.28-32. Internet - Algemene informatie Leisure Trends Group, Executive market summary, U.S Ski & Snowboard Industry Retail Audit Topline Report December 2004 (mei, 2005) http://www.thesnowtrade.org/downloads/data/topline/market_summary_dec_2004.pdf Cornelia Stauffer, Kluge Koepfe fuellen Kassen (maart 2005) http://www.indigoworld.com/ski/project/skihelm.htm http://www.sportbiz.ch/asmas.html (mei 2005) Keep your head cool - Normen NEN-EN 1077:2004 Ontw. En (maart 2005) http://www2.nen.nl/nen/servlet/dispatcher.Dispatcher?id=BIBLIOGRAFISCHEGEGEVENS&c ontentID=183112&searchType=kaderzoek_shp 1998 STANDARD FOR PROTECTIVE HEADGEAR, (mei, 2005) http://www.smf.org/standards/ski/rs98std.html http://www.smf.org/standards/ski/s98std.html F2040-02 Standard Specification for Helmets Used for Recreational Snow Sports (mei, 2005) http://www.astm.org/cgibin/SoftCart.exe/DATABASE.CART/REDLINE_PAGES/F2040.htm?L+mystore+alxy3843 http://www.astm.org/cgibin/SoftCart.exe/DATABASE.CART/REDLINE_PAGES/F1446.htm?L+mystore+iioe5005+11 15774070 - Tips Skihelmen voor kinderen (mei 2005) http://www.veiligheid.nl/csi/websiteveiligheid.nsf/wwwVwContent/l3veiligsportenwintersportsk ien.htm Dr. Frank Backx, Onder de loep archief, Skivakantie (mei, 2005) http://www.sport.nl/boek.php3?artid=1175 - Afbeeldingen http://www.skidebosses.com (mei 2005) http://www.boeri.com (mei, 2005) http://expn.go.com/xgames/wxg/vii/gallery/index.html# (mei 2005) http://www.enjoysport.ch/# (mei 2005)
