Scenarioanalyse in gebiedsontwikkeling Scenarioanalyse in gebiedsontwikkeling door ing. D.F. Bong Thesis ingediend ter verkrijging van de graad van MsRE Profiel Investment Amsterdam School of Real Estate 2006 Goedgekeurd door Voorzitter examencommissie Behaald diploma Datum Samenvatting en conclusies De onderzoeksvraag luidt: Is scenarioanalyse geschikt om een grondportefeuille van een projectontwikkelaar actief te kunnen bewaken? Om de vraag te kunnen beantwoorden wordt eerst een beschrijving gegeven van de grondmarkt en op welke grondmarkt projectontwikkelaar Rabo Vastgoed opereert. Rabo Vastgoed is momenteel één van de grootste spelers op deze markt. Door de enorme groei van haar portefeuille is bij het management en de bestuurders van Rabo Vastgoed de vraag opgekomen hoe men de eventuele risico’s kan meten en bewaken, én op welke wijze men hierop kan sturen. Scenarioanalyse maakt het mogelijk om complexe processen te simuleren, b.v. economische ontwikkelingen over een bepaalde periode. Het theoretische model van scenarioanalyse zal kort beschreven worden. Voor een goed begrip van scenarioanalyse is het noodzakelijk het proces uitgebreid te beschrijven. Dit gebeurt door het opstellen van een beslisboom. Een beslisboom visualiseert de beslismomenten waardoor inzicht verkregen wordt in het volledige proces. Aangezien het proces verschillende kanten op kan gaan, heeft de boom verschillende takken. De beslismomenten bevinden zich op het knooppunt van 2 takken. Met behulp van bovenstaande techniek heb ik het model “Gebiedsontwikkeling” ontwikkeld. Het uitgangspunt hierbij is dat de kasstromen bekend zijn. De kasstromen komen o.a. uit grondexploitaties. Grondexploitaties zijn modellen waarbinnen alle investeringen en opbrengsten van gebiedsontwikkeling in de tijd zijn geplaatst. De output van een grondexploitatie kan een residuele grondwaarde zijn of een exploitatieresultaat. “Gebiedsontwikkeling” maakt gebruik van deze berekende kasstromen uit de grondexploitatie. Voor deze grondexploitatie maakt Rabo Vastgoed gebruik van een model dat is ontwikkeld binnen Rabo Vastgoed: de Quick Scan. Verschillende woningbouwcorporaties maken al enige jaren gebruik van scenarioanalyses om hun vastgoedactiviteiten in ruime zin te kunnen monitoren op risico’s en gevoeligheden te kunnen simuleren. Voor dit doel is het ”WALS” model (zie paragraaf 5.3) ontwikkeld. Er is door mij onderzocht of het model “Gebiedsontwikkeling” in WALS kan worden geïntegreerd, wat inderdaad mogelijk blijkt te zijn. Om te onderzoeken of het model “Gebiedsontwikkeling” ook realistische resultaten genereert, worden 2 cases beschreven. Eén case beschrijft een uitleggebied en de andere beschrijft een binnenstedelijke herontwikkelingslocatie. De uitkomsten van de scenarioanalyses zijn bestudeerd en worden vergeleken met de uitkomsten van de Quick Scan van beide locaties. In het laatste hoofdstuk zijn de conclusies en aanbevelingen opgenomen om het model “Gebiedsontwikkeling” verder te ontwikkelen. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat Scenarioanalyse een geschikt instrument is om de grondportefeuille te bewaken. Hiervoor zal echter nog wel nader onderzoek en verdieping nodig zijn van het model “Gebiedsontwikkeling” en een bestudering van de uitkomsten van de scenarioanalyses. Het model kan ten slotte resulteren in een tool voor de experts op de grondexploitatie markt. Het zal hen niet overbodig maken, maar juist in staat stellen betere, gefundeerde adviezen te geven en scherpere biedingen bij de projecten te doen. Ing. D.F. Bong ‘s-Hertogenbosch, 27 maart 2006 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Samenvatting en conclusie Lijst met figuren en tabellen 1. 1.1 INLEIDING ................................................................................................................. 1 Aanleiding ............................................................................................................................. 1 1.2 Onderzoeksopzet .................................................................................................................. 1 1.2.1 Onderzoeksvraag............................................................................................................ 1 1.2.2 Onderwerpen.................................................................................................................. 2 1.2.3 Probleemstelling ............................................................................................................ 3 1.2.4 Hypothese ...................................................................................................................... 4 1.2.5 Onderzoeksmethodiek.................................................................................................... 4 1.3 2. Leeswijzer ............................................................................................................................. 5 GRONDMARKT IN NEDERLAND ............................................................................. 6 2.1 De actoren op de grondmarkt. ............................................................................................ 8 2.1.1 De Bouwers.................................................................................................................... 9 2.1.2 De Financier................................................................................................................... 9 2.1.3 De Woningbouwcorporaties en verenigingen.............................................................. 10 2.1.4 De Pensioenfondsen en overige beleggers................................................................... 11 2.1.5 De Pur sang ontwikkelaar ............................................................................................ 11 2.1.6 De oorspronkelijke eigenaren ...................................................................................... 12 2.1.7 De overheden: rijk, provincies en gemeenten.............................................................. 12 3. BELEIDSACHTERGRONDEN RABO VASTGOED BIJ INKOOP VAN GRONDEN.13 3.1 Inkoop van gronden ........................................................................................................... 13 3.1.1 Eigen inkoop acquisitie................................................................................................ 13 3.1.2 Benadering door derden ............................................................................................... 14 3.1.3 Prijsvragen ................................................................................................................... 15 3.2 Uitwerking van de beleidsachtergronden van Rabo Vastgoed BV ............................... 16 3.3 Grondfinancieringsproject................................................................................................ 18 3.3.1 Grondproject ................................................................................................................ 18 3.4 Uitgangspunten en criteria ter beoordeling inkoop van gronden ................................. 19 3.4.1 Uitgangspunten grond(financierings)project ............................................................... 19 3.4.2 Wegingscriteria ............................................................................................................ 19 3.5 Opname in de grondportefeuille....................................................................................... 21 4. GRONDPORTEFEUILLE RABO VASTGOED ULTIMO 2005 ................................. 23 5. SCENARIO-ANALYSE ............................................................................................ 30 5.1 Scenario............................................................................................................................... 30 5.2 Diverse methodieken.......................................................................................................... 31 5.2.1 Best case – worst case analyse..................................................................................... 31 5.2.2 Stochastische simulatie ................................................................................................ 32 5.3 Woningbouwcorporaties: het Wals model....................................................................... 33 6. HET OPSTELLEN VAN EEN RISICOANALYSE TEN BEHOEVE VAN GEBIEDSONTWIKKELING OP BASIS VAN SIMULATIE.............................................. 35 6.1 Het opstellen van de beslisboom ....................................................................................... 35 6.2 De “Takken”....................................................................................................................... 37 6.2.1 Tak A.0: Geen Ontwikkeling ....................................................................................... 38 6.2.2 Tak A.1 Ontwikkeling ................................................................................................. 40 6.2.3 Concessie en Joint-Venture model............................................................................... 41 6.3 De economische parameters.............................................................................................. 44 6.4 2 Cases: uitbreidingslocatie en een stedelijke herontwikkeling..................................... 45 6.4.1 Case 1: Uitbreidingslocatie .......................................................................................... 45 6.4.2 Case 2: Stedelijke herontwikkelingslocatie ................................................................. 46 6.5 Resultaat scenario-analyse ................................................................................................ 47 6.5.1 Conclusies Tak A.1.0 ................................................................................................... 47 6.5.2 Conclusies Tak A.1.1 ................................................................................................... 48 6.5.3 Resultaten scenario-analyse case Uitleggebied. .......................................................... 49 6.5.4 Resultaat scenario-analyse binnenstedelijke herontwikkelingslocatie. ....................... 50 7. VERGELIJKING UITKOMSTEN HUIDIGE METHODIEK RABO VASTGOED MET DE UITKOMSTEN VAN DE SCENARIO-ANALYSE....................................................... 52 8. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN .................................................................... 55 Literatuurlijst 56 Dankwoord 57 Bijlagen 58 Lijst met figuren Figuur 1: onderzoeksopzet Figuur 2: proces en de deelvragen van het onderzoek. Figuur 3: verschuiving tussen groepen milieu in km². Bron: VROM. 2005 Figuur 4: schema tijdsbalk grondfinancieringsproject - grondproject – opstalprojecte Figuur 5: huidig proces risicobuffer van een ondernemingsplan Figuur 6: model proces grondfinanciering gewenst. Figuur 7: financiering projecten Figuur 8: productiecijfers grondportefeuille op concern niveau Figuur 9: productiecijfers op regio niveau Figuur 10: prognose verloop cashflow grondfinancieringsprojecten op concern niveau Figuur 11: EV verloop per regio Figuur 12: gemiddeld inzet EV per eenheid Figuur 13: tak A.0 Geen ontwikkeling. Figuur 14: tak A.1 Ontwikkeling Figuur 15: concessie en joint-venture model Figuur 16: kansverdeling NCW per 1-1-2006 uitleggebied Figuur 17: kansverdeling NCW per 1-1-2006 stedelijk herontwikkeling Figuur 18: grafische weergave rendement versus risico 2 4 6 16 23 24 25 26 26 27 28 29 38 40 42 50 51 52 Lijst met tabellen Tabel 1: mutaties milieus in km² Bron: VROM 2005 Tabel 2: de actoren op de grondmarkt. Tabel 3: doelstellingen actoren in de grondmarkt Tabel 4: schema resultaatbepaling project Tabel 5: gebruikte kansvariabelen Tabel 6: theoretische kans op scenario. Tabel 7: aantal gegeneerde scenario's per eindknoop. Tabel 8: percentage afslag van de waarderingsgrondslag. Tabel 9: grondwaarde per m² na afslag. Tabel 10: offset van moment van verkoop. Tabel 11: verkoopdata gronden Tabel 12: offset grondgebruik tak A.1.1 Tabel 13: grondgebruik in m2 tak A.1.1 Tabel 14: moment uitgifte grondexploitatie Tabel 15: Economische uitgangspunten. Tabel 16: percentage van scenario's groter dan verwacht resultaat bij uitleglocatie. Tabel 17: percentage scenario's groter dan verwacht resultaat herontwikkelingslocatie. Tabel 18: statistische gegevens scenario's Tabel 19: kansverdeling NCW per 1-1-2006 binnenstedelijke herontwikkeling. Tabel 20: uitleglocatie versus binnenstedelijke locatie Tabel 21: QS versus scenario-analyse uitleggebied Tabel 22: QS versus scenario anlyse stedelijk inbreidingslocatie 8 8 9 21 36 36 37 39 39 39 39 44 44 44 45 48 49 49 51 53 53 54 Model scenarioanalyse Gebiedsontwikkeling 1. Inleiding Rabo Vastgoed heeft in de afgelopen 5 jaar een stormachtige groei meegemaakt. Om de groei te kunnen realiseren heeft Rabo Vastgoed veel geïnvesteerd in gronden. De doelstelling van Rabo Vastgoed om in gronden te investeren is gelegen in de waarborging van de bedrijfscontinuïteit. Het investeren in gronden is een kapitaal- en kennisintensieve activiteit. Het brengt ook de nodige risico’s met zich mee. Bij de inkoop van een positie wordt een “go – no go” bepaald met behulp van bepaalde rekenregels. Als de uitkomsten goed zijn, dan wordt de positie ingekocht en wordt de positie tijdelijk ondergebracht in de grondportefeuille van Rabo Vastgoed. 1.1 Aanleiding De grondportefeuille van Rabo Vastgoed is gegroeid van 300 ha medio het jaar 2000 naar circa 2000 ha ultimo 2005. Om de samenhang en de kwaliteit van de portefeuille te bewaken en hierover te kunnen rapporteren – lees: de risico’s te kunnen kwantificeren- is binnen Rabo Vastgoed nog geen instrument ontwikkeld. Het management vraagt wel om op portefeuille-niveau periodieke rapportages met daarin opgenomen het risicoprofiel van de portefeuille. Dit onderzoek richt zich op de mogelijkheid om scenarioanalyse in te zetten als instrument om de risico’s van de grondportefeuille op inzichtelijke wijze te meten. 1.2 Onderzoeksopzet 1.2.1 Onderzoeksvraag Is scenarioanalyse geschikt om een grondportefeuille van een projectontwikkelaar actief te kunnen bewaken? 1.2.2 Onderwerpen Beschrijving grondmarkt Theorie scenarioanalyse Rabo Vastgoed in de grondmarkt Bestudering model WALS Beleidsachtergronden Rabo Vastgoed Modelbeschrijving model Gebiedsontwikkeling Conclusie ten aanzien van toepasbaarheid model Figuur 1: onderzoeksopzet Figuur 1 geeft schematisch de onderzoeksopzet weer. Een beschrijving wordt gegeven van de grondmarkt, de actoren en de motieven van de verschillende actoren. Op deze markt neemt Rabo Vastgoed op haar wijze een rol in als grote inkoper van gronden, waarvoor een beleid is geformuleerd. Dit beleid is sterk gericht op het bepalen van de mogelijkheden van één positie (dit is een aankoop van grond of een opstal). Momenteel heeft Rabo Vastgoed nog niet de mogelijkheid om de financiële effecten en het risicoprofiel van de gehele grondportefeuille inzichtelijk te maken nadat een nieuwe positie is ingenomen. Anders gezegd: verbetert of verslechtert de grondportefeuille door een positie op te nemen in de grondportefeuille? Scenarioanalyse is een instrument om complexe omgevingen te simuleren. Het wordt door woningbouwcorporaties gebruikt om hun vastgoedactiviteiten binnen ALM (Asset Liability Management) te simuleren. Een ALM model rekent het risicoprofiel van bijvoorbeeld een pensioenfonds door, onder verschillende beleidsvarianten in combinatie met verschillende asset allocaties. Daarbij wordt bovendien rekening gehouden met verschillende economische scenario's. Een ALM studie geeft inzicht in de toekomstige ontwikkeling van het pensioenfonds en biedt de mogelijkheid de diverse beleidsvariabelen die een pensioenfondsbestuur ter beschikking staan in hun onderlinge samenhang te evalueren. Onderzocht is of WALS (zie paragraaf 5.3), het model van scenarioanalyses dat speciaal hiervoor is ontwikkeld, woningbouwcorporaties antwoorden biedt op de vraag of je het risicoprofiel van de gehele grondportefeuille inzichtelijk kan maken. Om dit te kunnen toetsen is het 2 model Gebiedsontwikkeling ontwikkeld, waarbij aan de hand van 2 cases de toepasbaarheid van scenarioanalyse is onderzocht. Menig vastgoedontwikkelaar en aanverwante partijen hebben zich de laatste decennia op de grondmarkt begeven. Sommige partijen zijn hierbij dermate actief geworden dat bij hen sprake is van een grondportefeuille. Uit eigen waarneming blijkt dat de diverse partijen met een grondportefeuille diverse doelen nastreven, maar het beheer ervan of de beleidsdoelstelling op concern niveau niet hebben geregeld. Daar waar wel sprake is van beleid, ontbreekt het vervolgens aan instrumentarium om een portefeuille beleidsmatig aan en/of bij te sturen. Dit onderzoek wil komen tot een scenarioanalyse model waarmee het mogelijk is om het verwachte resultaat en de hierbij behorende risicobuffer van een project vast te leggen. 1.2.3 Probleemstelling Over de problematiek van het opzetten, beheren en benchmarking van vastgoedportefeuilles is bij pensioenfondsen en institutionele beleggers veel bekend. Modellen om de portefeuilles te beheren zijn dan ook redelijk eenvoudig te bemachtigen. Van groot belang is dat veel langjarig en consistent cijfermateriaal bekend is. Dit geldt zowel voor de inkoop, beheer en rendementen, maar vooral voor de relaties en gevoeligheden tussen de verschillende onderdelen van een portefeuille. Over grondportefeuilles daarentegen is relatief weinig bekend. De informatie hierover wordt angstvallig achtergehouden. De publieke gegevens uit de jaarstukken of -cijfers zijn zo versluierd dat hier nauwelijks informatie uit te halen is, laat staan eenduidige informatie. De praktijk wijst ook uit dat er geen behoefte is om gegevens uit te wisselen; het bedrijfsbelang is te groot om gegevens uit te wisselen. Er zijn geen grondportefeuille modellen bekend die deze vragen integraal en op consistente wijze benaderen, hoewel woningbouwcorporaties mogelijk wel over instrumenten voor dit doeleinde beschikken. In het voorliggende stuk zal hierop nader worden ingegaan. Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, is enig inzicht nodig in onderstaande punten: 1. sturingsmaatstaven om de risico’s te beperken en rendementen te optimaliseren; 2. het besluitvormingsproces van inkoop van nieuwe posities en het monitoren van bestaande posities. Figuur 2 laat het huidige inkoopproces zien: 3 Inkoop gronden / positities: - waar? - wat? - wanneer? - condities - resultaat: project / grondportefeuille Beheer van positie / grondportefeuille: - actief / passief - financiering - feitelijk beheer Desinvesteringen: - wanneer - kostprijs versus marktprijs Figuur 2: proces en de deelvragen van het onderzoek. 1.2.4 Hypothese Verondersteld wordt dat een integraal model verschillende doelen kan dienen: 1. Door het opstellen van een set van globale randvoorwaarden kan een inkoper vroegtijdig bepalen of een positie interessant is. 2. Op concern niveau kan men door het risicoprofiel integraal te beoordelen de juiste risicomaat en de minimale inzet aan Eigen Vermogen (EV) bepalen. 1.2.5 Onderzoeksmethodiek Er is literatuuronderzoek verricht naar: De huidige grondmarkt. 4 Theorie scenarioanalyse. Toepassing bij woningbouwcorporaties. Aan de hand van de bevindingen is de probleemomgeving van gebiedsontwikkelingen beschreven, op basis waarvan een model Gebiedsontwikkeling is opgesteld. Dit model is ingevoerd in een simulatiemodel en vervolgens zijn hier 2 cases mee doorgerekend. De resultaten van deze berekeningen worden vergeleken met de resultaten van de huidige beoordelingsmethodiek. De conclusies (toepasbaarheid van scenarioanalyse) en de aanbevelingen (het model verder ontwikkelen) hiervan worden nader uitgewerkt. 1.3 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgezet: Hoofdstuk 1: is de inleiding en de onderzoeksvraag. Hoofdstuk 2: gaat in op de grondmarkt en de kaders van dit rapport binnen deze markt. Hoofdstuk 3: Rabo Vastgoed neemt op de grondmarkt een bepaalde plaats in. Dit hoofdstuk gaat hier dieper op in. Hoofdstuk 4: gaat in op de achtergronden van het inkoopbeleid van Rabo Vastgoed en er wordt ingezoomd op de berekeningsmethodieken. Inzicht wordt gegeven in de grondportefeuille van Rabo Vastgoed medio 2005 en de huidige bewakingsmethodieken. Hoofdstuk 5: geeft een beschrijving van scenarioanalyse. Hoofdstuk 6: beschrijft het model Gebiedsontwikkeling. Met dit model kan vervolgens scenarioanalyses worden uitgevoerd op een enkele positie. Hoofdstuk 7: vergelijkt de resultaten tussen de huidige berekeningsmethodieken van Rabo Vastgoed met de resultaten uit de scenarioanalyse. Dit gebeurt aan de hand van 2 cases: een uitleglocatie en een stedelijke herontwikkelingslocatie. Hoofdstuk 8: conclusies en aanbevelingen. 5 2. Grondmarkt in Nederland In “De markt doorgrond” (Nai Uitgevers/Ruimtelijk Planbureau, 2005), een institutionele analyse van grondmarkten in Nederland, wordt de vraag gesteld of er in Nederland sprake is van een grondmarkt. Hierbij is de nieuwe institutionele economie als ingang gekozen, die de nadruk legt op het handelen van mensen binnen een omgeving van regels. De volgende termen passeren de revue: het prijsmechanisme, de invloed van regels (lees overheid), transactiekosten (kennis kost geld) en de markt als markt in rechten. Wat wordt in deze scriptie bedoeld met “grond”? Grond kan op verschillende wijze worden verdeeld (bestemming en gebruik). In dit onderzoek wordt onder grond verstaan gronden die als gevolg van een bestemmingswijziging tot bouwgrond in breedste zin én ten behoeve van vastgoedontwikkeling gewijzigd worden. Agrarische gronden, bosgronden en overige cultuurgronden maken geen onderdeel uit van deze scriptie. De grondmarkt bestaat uit onbebouwde en bebouwde gronden, al dan niet in stedelijk gebied. Met andere woorden,gronden en opstallen die bedoeld zijn om op termijn te transformeren naar woningbouw en commerciële voorzieningen in breedste zin (kantoren, overige commerciële voorzieningen, bedrijventerreinen, enz.) Figuur 3: verschuiving tussen groepen milieu in km². Bron: VROM. 2005 De grondmarkt wordt beschouwd als het meest ondoorzichtige onderdeel van de vastgoed, mede doordat verschillende partijen zich hierop begeven. In het boek “Onroerend goed als belegging” (Van Gool, Jager en Weisz , 2001) wordt aan deze markt het volgende unieke economisch kenmerk toegedicht: in Nederland kan het [de grondmarkt] substantieel niet groeien bij een groeiende vraag hiernaar. Bovendien 6 heeft grond nog het bijzondere kenmerk dat het locatiegebonden is. Een effect hiervan is dat volgens algemeen geldende economische wetten bij een stijgende vraag én een dalend aanbod de prijs van grond zal stijgen. Ten slotte wordt in het boek uiteengezet welke krachten (partijen) aanwezig zijn op deze markt. De overheid is als enige partij in staat om de bestemming van de grond te doen wijzigen. Men zou verwachten dat juist zij als belangrijkste speler zou optreden op deze markt, maar dat is niet het geval. De overheid heeft twee rollen: een passieve als opsteller van regels van de grondmarkt en een actieve bij de herontwikkeling van verouderde bedrijventerreinen. De prijsvorming op de grondmarkt wordt voor een belangrijk deel bepaald door ontwikkelende of bouwende partijen en niet door de overheid. In figuur 3 is af te lezen dat de transformatie van buitengebieden tussen 1996 en 2002 circa 203 km² ten gunste van overige bestemmingen is geweest. Daarnaast hebben tussen verschillende milieus verschuivingen plaats gevonden (zie tabel 1). Deze verschuivingen kan men ook scharen onder de grondmarkt. Niet altijd zal het verschuiven van een milieu leiden tot waardecreatie in economische zin, maar kan het tevens beschouwd worden als een waardecreatie vanuit ecologisch en/of maatschappelijk oogpunt. Te denken valt aan groencompensatie projecten en de Ruimte voor Ruimte regelingen in de verschillende provincies. Het is duidelijk dat, gezien de grote volumes oppervlakte, het hier gaat om grote financiële belangen. In onderstaande tabel worden de specificaties per milieu weergegeven. Centrum hoogstedelijk Centrum stedelijk Centrum laagstedelijk Centrum dorps Totaal centrum Woonmilieu hoogstedelijk Woonmilieu stedelijk Woonmilieu groenstedelijk Woonmilieu laagstedelijk Woonmilieu dorps Totaal woonmilieu Sociaal en culturele en openbare voorzieningen Bedrijventerrein bij wonen Bedrijventerrein Bedrijventerreinen (kleine en randen) Totaal bedrijvenmilieu 1996/1997 2000/2002 mutatie In % 11,7 12,1 0,4 3,3% 67,3 68,9 1,6 2,3% 114,0 115,1 1,1 1,0% 306,1 301,9 -4,2 -1,4% 499,1 498,0 -1,1 -0,2% 38,4 316,5 247,0 713,6 830,8 2.146,3 40,4 334,8 258,1 732,4 853,1 2.218,8 289,8 242,0 695,8 288,1 263,0 778,1 634,9 1.862,5 655,8 1.985,0 7 2,0 18,3 11,1 18,8 22,3 72,5 5,0% 5,5% 4,3% 2,6% 2,6% 3,3% -1,7 -0,6% 21,0 8,0% 82,3 10,6% 20,9 122,5 3,2% 6,2% Groen- en sportvelden Bouw- en stortplaatsen Grote infrastructuur Totaal overige milieus Totaal stedelijke milieus Buitengebied Totaal Nederland 153,3 177,7 236,7 567,7 161,8 217,0 225,1 603,9 5.075,6 5.305,7 8,5 5,3% 39,3 18,1% -11,6 -5,2% 36,2 6,0% 230,1 4,3% 30.355,8 30.141,4 -214,4 -0,7% 35.431,4 35.447,1 15,7 0,0% Tabel 1: mutaties milieus in km² Bron: VROM 2005 Ontwikkelaars zijn met name geïnteresseerd in de milieus centrum, woon en bedrijven. Dit onderzoek is voornamelijk gericht op deze milieus, omdat die direct rendement opleveren voor de actoren op de grondmarkt. Uiteraard hebben de overige milieus ook een maatschappelijke waarde. In de praktijk betekent dit dat ook de marktpartijen geïnteresseerd zijn in deze milieus, maar dan voornamelijk als katalysator om de ruimtelijke ontwikkelingen te versnellen cq als ruilobject. Gezien het kader van deze scriptie zal hierop niet nader worden ingegaan. 2.1 De actoren op de grondmarkt. De volgende partijen zijn actief op de grondmarkt: Financierende Ontwikkelende bouwers ontwikkelaars Woningbouwcorporaties cq verenigingen Pensioenfondsen Heijmans Rabo Vastgoed BV Rotij BAM Jansen De Jong Achmea Fortis Latei Interpolis Vastgoed Woningbouwcorporatie ‘t Oosten Vesteda Amvest Pur sang ontwikkelaars AMDC (voor de overname) Johan Matser (wel binding met TBI) Tabel 2: de actoren op de grondmarkt. De ontwikkelende bouwers kunnen nog worden onderscheiden in civieltechnische- en utiliteitsbouwers. Daarnaast zijn er de oorspronkelijke grondeigenaren en de overheden zoals het rijk, de provincies, gemeentes en waterschappen. De doelstellingen per actor om zich op de grondmarkt te begeven zijn verschillend, maar er zijn ook grote overlappingen. Tabel 3 geeft een overzicht van de verschillende doelstellingen. 8 doelstellingen Actoren Bouwers Financierders Woningbouwcorporaties Pensioenfondsen Pur sang ontwikkelaars Oorspronkelijke eigenaren Overheden bedrijfscontinuïtei verdeling van overige concern t risico's doelstellingen X X X X X X X X X X X Tabel 3: doelstellingen actoren in de grondmarkt 2.1.1 De Bouwers Bij de bouwers is de inkoop van grondposities gericht op de bedrijfscontinuïteit, wat neerkomt op het stapelen van stenen. Om deze continuïteit te waarborgen richten deze bedrijven zich voornamelijk op redelijke warme gronden (dit zijn gronden die tussen de 1 en 5 jaar tot ontwikkeling gebracht kunnen worden). Kenmerkend voor deze partijen is dat de financiering van de gronden vaak direct ten laste van het bedrijfsresultaat plaats vindt. Daardoor kan de financiering gerekend worden als ware het met 100% EV gefinancierd. Bij grotere ondernemingen schijnt de financiering van gronden een issue te zijn geworden. Vooral door de grote vertragingen van de ontwikkelingen van de gronden is het in het bezit hebben van gronden zeer kostbaar. Met name deze partijen zoeken allianties met partijen die geld hebben en komen dan snel uit bij financiers, woningbouwcorporaties en pensioenfondsen. Aangezien deze partijen niet bedreigend zijn voor hun onderneming is dat een logische stap. Van de volgende partijen bestaat het vermoeden dat zij omvangrijke grondposities hebben ingenomen: Heijmans, de gebroeders van Wanrooij, Jansen de Jong en sinds kort BAM door de overname van AM. 2.1.2 De Financier De motieven om gronden in te kopen zijn voor financiële instellingen verschillend. Het kan gaan om: 1. Financiering tijdens de ontwikkelperiode zonder risicoparticipatie. 2. Financiering tijdens de ontwikkelperiode met risicoparticipatie. 3. Het optimaliseren van de positie van de bank om bancaire zaken optimaal af te kunnen zetten. Afhankelijk van de concerndoelstellingen (accent op het eerste of tweede motief) is de betrokkenheid en aanwezigheid van de financier in het proces (inkoop, 9 ontwikkelen en verkoop objecten) groter of kleiner. Dit zal zich dan ook uiten in de te nemen risico’s in de wijze waarop gefinancierd wordt (zekerheden). Als de nadruk ligt op het eerste motief zal een financiële instelling zich niet richten op de inkoop van posities die ver weg in de tijd liggen. Daarnaast zal de betrokkenheid bij het ontwikkelproces laag zijn, omdat de vergoeding voor de financiële instellingen besloten zit in het financieringsarrangement. Kenmerkend voor deze partijen is dat de ontwikkelcapaciteit nihil is. Kiezen de financiële instellingen voor het tweede motief, dan ligt de doelstelling om winstmaximalisatie te behalen primair op het eindproduct: de opstallen of bouwrijpe grond. Deze partijen hebben dan wel de beschikking over projectontwikkelaars en overige disciplines die benodigd zijn om het ontwikkelproces aan te sturen. Het derde motief zal ten allen tijde worden geoptimaliseerd. Dit is voor de financiële instellingen heel belangrijk en vaak ook de voornaamste reden om de eerste stappen te zetten in vastgoed. Het bekendste voorbeeld is de inlijving van Bouwfonds door ABM-AMRO. Onlangs is bekend geworden dat ABN-AMRO Bouwfonds in de verkoop heeft gezet, exclusief de hypotheken. Blijkbaar staan de risico’s voor ABNAMRO van projectontwikkeling niet meer in verhouding tot de rendementen. Toch is de opmars in de projectontwikkeling van Rabo Vastgoed in de afgelopen 5 jaar opvallend met de twee producten financiering mèt en financiering zonder risicoparticipatie. Vooral financiering met risicoparticipatie beperkte zich in de voorgaande jaren tot een vast percentage van de winst. Als tegenprestatie biedt Rabo Vastgoed een financiering aan waar minder zekerheden worden gevraagd van de participant. Hierdoor behoudt de participant meer financiële ruimte in zijn onderneming. De financiële instellingen die zich vooral richten op het tweede motief (financiering met risicoparticipatie) zijn bereid om meer risico’s te lopen bij de inkoop van gronden. Enkele bekende financiële instellingen met omvangrijke grondposities zijn Bouwfonds, Rabo Vastgoed en Fortis. 2.1.3 De Woningbouwcorporaties en verenigingen Deze partijen willen in de uitleggebieden voet aan de grond krijgen. Met name daar waar zij minder sterk bestuurlijk worden ondersteund (lees: door de gemeente niet in een vooruitgeschoven positie zijn gebracht) is de noodzaak groot om met name in de uitleggebieden posities te verwerven. Meestal betreft het geen omvangrijke posities, maar voldoende groot om druk uit te kunnen oefenen om met de andere partijen aan tafel te zitten en zo hun belangen te waarborgen. Hun belang is de sociale component van het te realiseren programma op acceptabele wijze tot uitvoering te laten brengen. Onder acceptabel wordt begrepen: tegen gereduceerde grondkosten en op goede locaties binnen het plangebied. Ondanks de minder grote grondposities, hebben woningbouwcorporaties en verenigingen wel degelijk een financieel effect op de grondwaarde. De partijen in kwestie zijn niet bedreigend voor bouwers of financiële instellingen, en er is regelmatig sprake van samenwerkingsverbanden. Zij vullen elkaar goed aan, ook al hebben de corporaties in het algemeen geen behoefte aan financiering, omdat zij 10 immers zelf “goedkoop” geld kunnen aantrekken. Een corporatie zoekt voornamelijk ontwikkelkracht bij een financiële instelling.Een financiële instelling zoekt met name toenadering tot een woningbouwcorporatie om de sociale component van een bouwtaak in een uitleggebied in te vullen. 2.1.4 De Pensioenfondsen en overige beleggers Deze partijen hebben vergelijkbare motieven als een woningbouwcorporatie, met dien verstande dat zij vaak geen bestuurlijke bindingen hebben met gemeentes en derhalve ook zelfstandig posities dienen te verwerven in nieuwe gebieden. Deze partijen nemen evenmin grote grondposities in, maar wel voldoende om aan tafel te komen. De reden hiervan is dat deze partijen niet gaan voor de directe ontwikkelwinst, maar voor de lange termijn huurrendement en het indirecte resultaat uit de verkoop op de lange termijn (uitponden). Aangezien in de meeste locaties beperkte ruimte is voor het beleggershuursegment, is het innemen van grote posities evenmin noodzakelijk. Pensioenfondsen zoeken vanwege de geringe ontwikkelcapaciteit bouwers en pur sang ontwikkelaars op. Hier geldt de zoektocht naar gronden die op de korte tot middellange termijn tot ontwikkeling kan worden gebracht, omdat de allocatie van financiële middelen in grond niet direct leidt tot rendement.Minder toenadering wordt gezocht bij financiële instellingen. De redenen hiervoor zijn dat een financiële instelling geen toegevoegde waarde heeft (pensioenfondsen moeten juist projecten vinden waar zij hun geld naar toe kunnen brengen) én het aandeel van beleggershuur juist vaak ten koste gaat van het segment goedkope tot middeldure vrije sectorwoningen. 2.1.5 De Pur sang ontwikkelaar Het motief voor deze partijen om in gronden te financieren is gelegen in bedrijfscontinuïteit. Het grootste probleem voor de pur sang ontwikkelaar is dat de financiële reikwijdte meestal niet groot is en zoekt daarom samenwerkingsverbanden met financiële instellingen, woningbouwcorporaties en overheden. In de praktijk zijn er ook samenwerkingsverbanden tussen bouwers en pur sang ontwikkelaars, maar dan betreft het locaties die een korte doorlooptijd kennen of waarbij de risico’s voor deze partijen zijn doorgelegd naar een financiële instelling. Het ligt niet voor de hand dat de pur sang ontwikkelaar voor de lange termijn gronden inkoopt, maar in het algemeen relatief kleine posities inneemt op de middellange termijn (zebratechniek). Deze ontwikkelaars komen vaak aan hun ontwikkelvolume middels prijsvragen en/of vanwege hun specifieke kwaliteiten waarvoor zij worden gevraagd door bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, pensioenfondsen, gemeentes en financiële instellingen zonder eigen ontwikkelcapaciteit. 11 2.1.6 De oorspronkelijke eigenaren De oorspronkelijke eigenaren (b.v. agrariërs) worden de laatste decennia steeds meer bijgestaan door professionele adviseurs, die vaak afkomstig zijn uit de agrarische hoek en makelaardij (LTO, ZLTO). De meeste eigenaren hebben maar één doel voor ogen: het maximaliseren van de verkoopopbrengsten. De afgelopen jaren hebben de inkoopprijzen voor toekomstige woningbouwlocaties een enorme vlucht genomen en staan niet meer tot relatie met de huidige bestemming. Steeds vaker wordt er ingekocht tegen de toekomstige te realiseren bestemmingen (residueel rekenen). Hiervoor zijn verschillende rekentechnieken en benaderingen ontwikkeld door de verschillende partijen, die allen uiteindelijk op hetzelfde neerkomen: het meest gunstigste financiële plaatje te laten zien aan de verkopende partij. Aangezien de belangen voor alle partijen zo hoog zijn (een goede locatie is een schaars goed), zijn partijen bereid om hiervoor heel ver te gaan. In de rekensommen zal hierop nader worden ingegaan. 2.1.7 De overheden: rijk, provincies en gemeenten. De overheden moeten de ruimtelijke ordeningsdoelstellingen nastreven. Iedere overheid doet dit op haar eigen wijze. De overheid beschikt over diverse instrumenten (Wet Voorkeursrecht Gemeente, onteigeningswet, etc.) en mag als enige bestemmingsplannen op- en vaststellen. De afgelopen decennia is de overheid steeds verder verwijderd geraakt van de invulling van de ruimtelijke ordening en meer een faciliterende rol gaan vervullen. De laatste jaren is uit de politiek weer de roep gekomen om een sterkere overheidsrol in de ruimtelijke ordening. Een veel gehoorde klacht is dat er te weinig kwaliteit tegen te hoge prijzen is gerealiseerd in de VINEX wijken. Daarnaast zijn de afgelopen jaren de woningbouwprijzen geëxplodeerd zodat er geen evenwicht meer is in de woningbouw. Om hier invulling aan te geven is het Rijk bezig om een rijksgrondbedrijf op te richten waarbij alle rijksgronden in worden ondergebracht. De provincies op hun beurt leveren ook een aandeel. Zo heeft de provincie Zuid-Holland al een provinciaal grondbedrijf opgericht en de provincie Limburg kondigde onlangs aan een provinciaal grondbedrijf op te richten met een startkapitaal van € 100,-- miljoen en 5 locaties op te pakken. Het betreft locaties die marktpartijen minder interessant vinden: verouderde industrieterreinen, glastuinbouw en grootschalige groenprojecten. In het verleden bezaten gemeentes met een actief grondbeleid vaak veel grond. De afgelopen decennia hebben echter veel gemeentes gekozen om hierin minder actief te opereren cq via concessiemodellen uitvoering te geven aan hun ruimtelijke ordeningsbeleid. 12 3. Beleidsachtergronden Rabo Vastgoed bij inkoop van gronden. Rabo Vastgoed BV bestaat meer dan 25 jaar en maakt onderdeel uit van de Rabo Groep. Rabo Vastgoed behoort daarmee tot de financierende ontwikkelaars. Begin jaren tachtig, toen de vooruitzichten voor vastgoed slecht waren, kreeg Rabo Vastgoed bestaansrecht door relaties in vastgoed te helpen aan financiering van hun projecten. Het betrof hier financiering met risicoparticipatie, waarbij de zekerheid niet verder reikte dan het object en Rabo Vastgoed het verkooprisico van de ondernemer overnam. Dit is nog altijd een goed product in de markt getuige de vele partijen die de afgelopen 25 jaren hiervan gebruik hebben gemaakt. Tot begin jaren negentig kwam Rabo Vastgoed betrekkelijk eenvoudig aan haar projecten, namelijk via een prijsvraag of via de lokale banken en partijen die de weg hadden gevonden naar Rabo Vastgoed. Het ging hier voornamelijk om ontwikkelende bouwers en pur sang ontwikkelaars. De ontwikkelaars die begin jaren negentig de gewijzigde rol van de overheid in de ruimtelijke ordening goed hadden ingeschat en hier op inspeelden door grondposities in te nemen, waren spekkoper. Rabo Vastgoed ging met deze trend niet mee. Eind jaren negentig werd het steeds moeilijker om aan productie te komen, omdat de vastgoedmarkt ondertussen was geëxplodeerd. Begin jaren 2000 groeide Rabo Vastgoed explosief. Dit had te maken met de sterkere positionering van vastgoed binnen de Rabo Groep. Had Rabo Vastgoed in 2000 nog 300 ha bouwgrond in bezit, eind 2005 is dit opgelopen tot 2000 ha, met een verwachte bouwproductie van ca. 40.000 woningen. Daarnaast heeft Rabo Vastgoed bedrijfsterreinen en commerciële voorzieningen in haar portefeuille. Hiermee heeft het bedrijf op dit ogenblik één van de grootste grondportefeuilles van Nederland. Deze spectaculaire groei voldoet aan de doelstelling om binnen afzienbare tijd bij de top 3 van de projectontwikkelaars van Nederland te behoren. 3.1 Inkoop van gronden Gronden kunnen op verschillende manieren door Rabo Vastgoed worden verworven, ondermeer door: eigen inkoop acquisitie; benadering door derden; en prijsvragen. 3.1.1 Eigen inkoop acquisitie Rabo Vastgoed heeft geen organisatie heeft om zelf gronden te verwerven, en acquisitie langs deze weg komt nauwelijks voor. De gronden die op deze wijze zijn verworven hebben vaak hun oorsprong bij een lokale bank, waar een agrariër zijn 13 gronden heeft aangeboden. Hiermee kan aan de jaarlijkse behoefte aan gronden niet worden voldaan. De jaarlijkse behoefte van Rabo Vastgoed kan worden gedefinieerd als de benodigde aanvulling van gronden die zijn uitgestoten (in ontwikkeling worden gebracht) en de extra gronden die benodigd zijn om de groeidoelstelling van Rabo Vastgoed te kunnen invullen. De groeidoelstelling is om jaarlijks 4000 woningen uit de grondportefeuille te kunnen realiseren. Om dit te bereiken is de actieve werving van gronden in plaats van een passieve werving een voorwaarde. 3.1.2 Benadering door derden Rabo Vastgoed BV wordt om verschillende redenen benaderd om de posities (gronden) over te nemen cq participaties aan te gaan. Deze lopen uiteen van: herfinanciering: het inkopen van gronden legt over het algemeen gedurende een langere periode een groot beslag op de financiële middelen van een bedrijf. Vooral beursgenoteerde bedrijven hebben bij grote grondportefeuilles vaak behoefte om de portefeuille op een andere wijze te financieren, waarbij het geheel of gedeeltelijk van de “balans” halen van de gronden regelmatig aan de orde komt. herverdelen van de risico’s. tussentijds te gelde maken. putten uit kennis betreffende locatie- en vastgoedontwikkeling. Voor de ontwikkelende bouwer en pur sang ontwikkelaars zijn de bovenstaande motieven allemaal in meer of mindere mate aan de orde. Deze partijen hebben meestal vanwege continuïteitsdoelstellingen in het verleden gronden cq posities ingenomen om hun bouwproductie of ontwikkelproductie veilig te stellen. Zij hebben over het algemeen een minder goede financiële positie om op lange termijn gronden in te kopen. Voor een financierende ontwikkelaar ligt het motief veelal in het herwaarderen van een gegeven positie, anders gezegd, zij hebben dan geen fiducie meer in een gegeven locatie. Het delen van de risico’s speelt ook mee. Overigens is de verkrijging van posities uit deze hoek marginaal. De motieven van een financiële partij om zich in de grondmarkt te begeven is gelegen in het verzekeren van ontwikkelvolume (bedrijfscontinuïteit), financiering en afgeleide bankproducten (hypotheken, verzekeringen, etc.). Voor Rabo Vastgoed is er derhalve geen toegevoegde waarde om met een financierende ontwikkelaar een participatie aan te gaan. Voor woningbouwcorporaties ligt dit anders. Zij hebben vaak grote posities in bestaand stedelijk gebied dat in de komende jaren tot ontwikkeling gebracht moet worden, omdat enerzijds op die locaties het aanbod niet meer aansluit op de marktvraag en anderzijds de woningen vaak ook technisch aan hun eind zijn. Er zijn ook corporaties die posities innemen in de uitleggebieden. De reden hiervoor is om tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten (sociale) huurwoningen aan te 14 kunnen bieden. Omdat kennis om zelf grote locaties te ontwikkelen en kennis van de koopmarkt ontbreekt, is een corporatie bereidt om ontwikkelvolume af te staan om deze kennis alsnog binnen te halen. Tenslotte is het delen van de marktrisico’s van het koopsegment met een andere ontwikkelaar voor een corporatie ook een reden om posities in te nemen in de uitleggebieden. Pensioenfondsen kennen een algemeen probleem. Zij beschikken over voldoende financiële middelen, maar er zijn te weinig goede (directe) vastgoedobjecten in Nederland te verkrijgen. Op dit moment is bij deze partijen de behoefte aan kantoorobjecten niet zo groot, maar aan goede winkellocaties en beleggerhuurwoningen des te meer, terwijl de verkrijging daarvan problematisch is. Om deze reden hebben enkele pensioenfondsen in het verleden een positie verworven in uitleggebieden of stedelijke herontwikkelingsgebieden. Hierdoor was men er zeker van dat een deel van het te realiseren programma omgezet kon worden naar beleggerhuurwoningen of andere voor hen acceptabele bestemmingen. Deze partijen konden in het verleden betrekkelijk eenvoudig hun voorraad op peil houden en was er geen noodzaak om met andere partijen samen te werken. Met de veranderende vraag in de woningmarkt (hogere kwaliteit in zowel opstal als locatie en andere doelgroepen) is het op peil houden van de voorraad nu niet meer zo eenvoudig. Een mogelijkheid voor deze partijen is aansluiting te zoeken bij b.v. Rabo Vastgoed zodat een strategische alliantie gevormd kan worden waarbij de meerwaarde voor het pensioenfonds is gelegen in het landelijk participeren in de bestaande posities van Rabo Vastgoed en de aanwezigheid van een grote ontwikkelorganisatie. Voor de oorspronkelijke eigenaren (agrariërs) is Rabo Vastgoed een onderdeel van een vertrouwde organisatie waar zij vaak al generaties bankieren. Dit maakt vaak ook de drempel lager om hun gronden aan Rabo Vastgoed aan te bieden. De afgelopen decennia blijkt deze bron schaarser te worden, omdat ook andere sterke agrarische adviseurs (LTO, ZLTO, etc.) zich op deze markt hebben begeven. 3.1.3 Prijsvragen De laatste jaren hebben gemeentes, maar ook particuliere partijen hun posities “te koop” aangeboden in de vorm van een prijsvraag. De gemeentes beogen hiermee kwalitatief goede stedenbouwkundige plannen en een goed financieel bod te krijgen. Voor particuliere partijen is vaak het optimaliseren van het grondaanbod de enige drijfveer. Voor projectontwikkelaars is deze vorm van verkrijging van productie zeer risicovol. Het komt voor dat een aanbiedende partij tot wel 20 gegadigden uitnodigt. Het is dan vervallen tot een tender op de positie. Een positie die op deze wijze wordt verkregen kent over het algemeen een (te) hoog prijskaartje. 15 3.2 Uitwerking van de beleidsachtergronden van Rabo Vastgoed BV Risicovolle projecten worden gefinancierd met risicokapitaal en vreemd vermogen. Risicokapitaal vindt plaats als Eigen Vermogen (EV). Een financier bepaalt de verhouding tussen EV en Vreemd Vermogen (VV), Hierbij geldt dat hoe hoger het risico wordt ingeschat, de financier een hoger aandeel EV verlangt. Daarbij zal de financier een hogere renteopslag verlangen als risicopremie. Rabo Vastgoed maakt onderscheid tussen het financieren van grondinvesteringen, grondexploitaties en opstalprojecten (projectfinanciering). In onderstaand schema wordt met een tijdsbalk aangegeven wat men verstaat onder een grondfinancieringsproject, grondproject en een opstalproject. grondfinancieringsproject-------------------------------------------------------------------------------------> grondproject -------------------------------> opstalproject ----------> aankoop gronden / opstallen bouw- en woonrijjp opstalrealisatie grondfinancieringsproject ----------> bij aankoop van kavels welke reeds bouwrijp zijn gemaakt:<----1 jaar voor werkelijke opstalrealisatie = opstalproject Figuur 4: schema tijdsbalk grondfinancieringsproject grondproject – opstalprojecten De waardering van de risico’s van de volledige bedrijfsactiviteit van Rabo Vastgoed vindt op de balans uiteindelijk plaats als het ingezet EV. Over deze inzet wordt Rabo Vastgoed uiteindelijk door de aandeelhouder beoordeeld. Als beleidslijn werkt Rabo Vastgoed met een vergoeding over het ingezet EV en wordt berekend op basis van een IRR. Dit is het interne rendement van het ingezet EV. Grondinvesteringen beslaan momenteel (eind 2005) circa 80% van het EV van Rabo Vastgoed. Om dit beslag aan EV en daarmede ook de risico’s te beheersen is het noodzakelijk dat beleid wordt vastgesteld voor de investeringen in grond. Tussen projectfinanciering en grondfinanciering bestaan een aantal significante verschillen, die hun oorzaak vinden in het verschillende karakter van de projecten. Bij projectfinanciering wordt op basis van een goedgekeurde financieringslimiet een financiering verstrekt door Rabobank Nederland, in de vorm van een rekening courant met een kredietlimiet evenredig aan de financieringslimiet. De financieringstermijn is redelijk kort, één tot anderhalf jaar. De risico’s die het gevolg zijn van een mismatch, 16 komen voor rekening van Rabo Vastgoed. De financiële effecten van mismatchen als gevolg van deze vorm van financieren is klein. Een kenmerk van grondfinancieringsprojecten is veelal dat ze een zodanige cashflow kennen, dat sprake is van een langdurig vermogensbeslag. De bank wil voor deze financiering niet de risico’s lopen van een mismatch (de kosten van onder- of overfinanciering). De financiering door de bank geschiedt op basis van een prognose van de cashflow die door Rabo Vastgoed wordt aangeleverd. De projectrekening van de grondfinanciering kent geen kredietfaciliteit. De financiering wordt door de Rabobank Nederland aan Rabo Vastgoed BV verstrekt. Rabo Vastgoed BV verstrekt een lening aan het grondfinancieringsproject. De risico’s die ontstaan ten gevolge van de mismatch kunnen aanzienlijk zijn en komen in geval van grondfinanciering geheel voor rekening van Rabo Vastgoed BV in casu het project. projectfinanciering: Rabobank Nederland projectfinanciering grond(financierings)project: Rabobank Nederland Rabo Vastgoed BV grond(financierings)project Voor de bepaling of een grondaankoop geschikt is voor Rabo Vastgoed zijn criteria opgesteld: 1. Een grondfinancieringsproject moet zich schikken in de portefeuille. 2. Aankopen mogen in beginsel geen groter beslag van het EV vormen dan 5% van de gehele grondportefeuille. 3. Aankopen dienen geografisch verspreid plaats te vinden. 4. Verschillende aankopen in één economische (stads)regio mogen in beginsel gezamenlijk geen groter eigenvermogensbeslag hebben dan 10%. 5. De uit de grondaankopen te ontwikkelen bouwvolume dient in de tijd gespreid plaats te vinden en wel zodanig, dat geen pieken ontstaan in de ontwikkeling. 6. Het risicoprofiel van de grondpositie dient zich te schikken naar de grondportefeuille, zodat een juiste mix ontstaat (dit behoeft continue uitwerking). 7. Voor iedere aangedragen positie dient een Quick Scan (QS) te worden opgesteld, zodat per locatie kan worden afgewogen of deze binnen "het profiel" past. De QS is een rekenmodel van Rabo Vastgoed om een voorgenomen aankoop te kunnen beoordelen. In bijlagen 4 en 5 zijn twee voorbeelden opgenomen. Met bovenstaande criteria wordt getracht om marktrisico’s (het inklappen van de markt) te spreiden. Om het risico verder te verlagen gaat de voorkeur uit naar de realisatie van grondaankopen door middel van een optierecht of een gedeeltelijke aanbetaling, die gerelateerd is aan de huidige landbouwwaarde en waarbij een nabetaling plaats vindt 17 op het moment dat in ieder geval het bestemmingsplan is goedgekeurd. Beoogd wordt een zo laag en zo laat mogelijk EV in een project onder te brengen. 3.3 Grondfinancieringsproject Van een grond(financierings)project is sprake, indien: 1. grond is gekocht, voordat de voorverkoopdrempel is bereikt. De voorverkoopdrempel wordt uitgedrukt als een percentage van de bouwvolume binnen een opstalproject. Het doel van een voorverkoopdrempel is om het risico te beperken van onverkochte woningen. Opstalprojecten worden pas daadwerkelijk opgestart als de voorverkoopdrempel is gehaald. Meestal is dit een periode van twaalf maanden voor de start van de bouw; 2. er sprake is van een onroerend goed project met aankoop van grond zonder opschortende bepalingen betreffende het realiseren van een voorverkoopdrempel. 3.3.1 Grondproject Een grondproject is een project, waarin ruwe grond ontwikkeld wordt tot bouw- en woonrijpe kavels en waarvoor een afzonderlijke grondfinanciering wordt aangegaan. Er worden twee soorten van grondprojecten onderkend: grond met een nog te realiseren bestemmingswijziging, die passend is bij de door Rabo Vastgoed BV voorgestane ontwikkeling; grond met een goedgekeurde bestemmingswijziging. Een bestemmingswijziging is goedgekeurd, indien sprake is van: een door de gemeenteraad goedgekeurd voorstel voor een ontwerp bestemmingsplan of een voorstel tot een (gedeeltelijke) herziening van een bestaand bestemmingsplan. Er zal een risico inschatting gemaakt moeten worden of gedurende de termijn van ter visie legging geen bezwaarschriften ingediend worden die de ontwikkeling van het opstalproject nadelig kunnen beïnvloeden; een goedgekeurde vrijstelling van het bestemmingsplan in het kader van een artikel 19 W.R.O. (eventueel aangevuld met een vrijstelling in het kader van artikel 50 lid 5 W.W.), mits vooraf een verklaring van geen bezwaar is verkregen van Gedeputeerde Staten. Voor zover het bestemmingsplan jonger is dan 10 jaar, dan wel door Gedeputeerde Staten een vrijstelling is verleend conform artikel 33 lid 2 van de W.R.O., zal alsdan sprake zijn van de zelfstandige projectprocedure volgens de artikel 19 W.R.O.. 18 3.4 Uitgangspunten en criteria ter beoordeling inkoop van gronden Elk grond(financierings)project dat wordt aangeboden aan Rabo Vastgoed BV zal worden getoetst op objectieve en subjectieve maatstaven. Hiervoor zal per locatie een QS worden opgesteld. Op deze QS hebben minimaal alle hierna te benoemen criteria een plaats gekregen. 3.4.1 Uitgangspunten grond(financierings)project Uitgangspunten bij grond(financierings)projecten zijn: de aankoop van de grond voor het project wordt gedeeltelijk bancair gefinancierd, afhankelijk van het aandeel EV dat vereist is in het project; de lening voor de aankoop van de grond wordt verstrekt door Rabo Vastgoed BV; er wordt een rekening-courant zonder krediet faciliteiten geopend, waarop het bedrag van de lening wordt gestort; middels deze lening wordt de grondaankoop gefinancierd tot het moment, dat aan de opschortende voorwaarden van het opstalproject is voldaan. Het is mogelijk, dat dit gefaseerd plaats vindt; de vergoeding voor de inzet van EV is 15% per jaar; de hoogte van het in te zetten EV is afgestemd op de actuele risico’s in het project. 3.4.2 Wegingscriteria Bij alle projecten van Rabo Vastgoed, met uitzondering van strategische grondaankopen (plannen verder weg dan 10 jaar en geen zicht op een wijzing van het vigerende bestemmingsplan), is er zicht op een bouwplan. Het bouwplan of bouwprogramma wordt gedefinieerd in aantallen, differentiatie en bijbehorende grondquotes. Tevens dienen te worden opgenomen de risico’s, een scenario van de risico-ontwikkeling, de prognose planning, een scenario van de investeringen en desinvesteringen resp. de cashflow van het project en de gehanteerde rente. Voor de beoordeling van een grond(financierings)project wordt een QS uitgevoerd. Het meest waarschijnlijke cashflow scenario, het risico ontwikkelingsprofiel en het beslag aan EV in het ondernemingsplan van het project worden vastgesteld. Het project wordt voor het vreemde vermogen gefinancierd door Rabo Vastgoed BV, gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Indien er sprake is van grond met een nog te realiseren bestemmingswijziging passend bij de voorgestane ontwikkeling van Rabo Vastgoed BV, wordt in het ondernemingsplan duidelijk gemaakt wat de risicofactoren zijn en worden die vertaald in een percentage in te zetten EV. Als richtlijn geldt in deze situatie 50% vreemd vermogen en 50% EV. 19 Indien er sprake is van grond met een goedgekeurde bestemmingswijziging, die past bij de door Rabo Vastgoed BV voorgestane ontwikkeling, wordt in het ondernemingsplan duidelijk gemaakt wat de risicofactoren zijn in het project en worden die vertaald in een percentage in te zetten EV. Als richtlijn geldt in deze situatie 90% vreemd vermogen (VV) en 10% EV. Het risicoprofiel van het project zal zich in de tijd wijzigen. Een voorbeeld hiervan is grond waarvan de bestemming wijzigt. In een dergelijke situatie kan de inzet van EV afnemen. Als richtlijn geldt bij bestemmingswijziging, dat de inzet van het EV van 50% afneemt tot 10% gedurende de rest van de looptijd van de financiering. Als moment voor de bestemmingswijziging geldt de datum, waarop het raadsbesluit ter vaststelling van het bestemmingsplan is genomen. Het risicodeel in de door te berekenen rekenrente houdt aldus rekening met het gewijzigde planrisico. Rekenrente is het gewogen gemiddelde van inzet EV * Rev en VV * bancaire rente, waarbij Rev staat voor het rendement EV. In de praktijk betekent dit dat de IRR over het ingezet EV wordt benaderd. De projectrente wordt per kwartaal in rekening gebracht, terwijl de risicoreservering, de vergoeding voor de inzet van het EV, bij de afsluiting van het project wordt verrekend. Een grond(financierings)project wordt in beginsel doorbelast met alle integrale kosten en Rev aan de opstalprojecten (kostprijsbenadering). M.a.w: Rabo Vastgoed definieert Rev als onderdeel van de kostprijs. Binnen Rabo Vastgoed wordt de kostprijs + Rev de commerciële kostprijs genoemd. Als mocht blijken dat de marktconforme grondprijs wordt overschreden door de te belasten kosten, zal het opstalproject met de marktconforme grondprijs worden belast. Het dan optredende tekort op het grond(financierings)project zal in beginsel eerst ten laste worden gebracht van het Rev en mocht dit niet toereikend zijn, drukken op de winst van Rabo Vastgoed BV in dat jaar. Daarom wordt Rev binnen Rabo Vastgoed ook wel de (risico)buffer wordt genoemd. Mocht echter toch blijken dat het opstalproject meer rendement opbrengt dan voorzien, dan zal het deficit op het grond(financierings)project alsnog bij voorrang worden aangevuld. Schematisch ziet bovenstaande er als volgt uit: 20 kostprijs bijkomende kosten rente Kostprijs Rev 15% = risicobuffer Commericiële kostprijs marktconforme grondprijs Rev 15% = risicobuffer Werkelijke Rev 1 100 20 30 150 50 200 200 0 50 50 2 100 20 30 150 50 200 175 -25 50 25 3 100 20 30 150 50 200 130 -70 50 -20 15% 0< x < 15% < 0% Tabel 4: schema resultaatbepaling project In bovenstaande tabel 4 zijn de 3 mogelijkheden van resultaatbepaling van een project weergegeven. In de 1e kolom verloopt een project conform de uitgangspunten en maakt een winst van 15% op het ingezet EV (Rev = 15%). In de 2e kolom is weergegeven dat een project niet het volledige Rev kan goedmaken, maar wel de kostprijs. Het Rev zal derhalve teruglopen en liggen tussen de 0% en 15%. Er wordt dus nog wel winst gemaakt. Op het moment dat de marktprijs onder de kostprijs uitkomt, is er sprake van verlies. 3.5 Opname in de grondportefeuille Als de QS uitkomsten genereert die uitzicht bieden op een commercieel aantrekkelijk project, dan kan een projectmanager een ondernemingsplan indienen bij de directie. Deze beoordeelt het plan en kan vervolgens besluiten om het plan voor te leggen aan de Vastgoedcommissie. Als deze laatste het plan goedkeurt wordt het plan opgenomen in de grondportefeuille van Rabo Vastgoed. In een ondernemingsplan zijn de volgende elementen in ieder geval opgenomen: Hoe groot is de positie. De aankoopbedragen. De juridische constructie van aankoop. De verwachte bouwproductie, zowel in kwaliteit (differentiatie, verdeling naar woningbouw en niet woningbouw, prijsranges) als kwantiteit. Een gekozen scenario: wanneer wordt verwacht dat een positie tot ontwikkeling wordt gebracht? Alle tot dan toe bekende investeringen die nog moeten plaats vinden: nabetalingen, overige financiële verplichtingen. Een downrisk scenario: wat is in de ogen van de projectmanager het meest negatieve scenario dat kan optreden? 21 Naast bovenstaande punten zijn er andere elementen die opgenomen dienen te worden, maar die zijn in dit kader niet relevant. Aan de hand van bovenstaande elementen is het mogelijk om een inschatting te maken van het toekomstige resultaat. De bepaling van het resultaat vindt enkelvoudig plaats door het doorrekenen van één gekozen scenario, het voorkeursscenario. De overige scenario’s dienen slechts als een gevoeligheidsanalyse. Uit één van deze scenario’s kan een downrisk scenario worden gekozen. In de praktijk blijkt echter dat het downrisk scenario bestaat uit het inschatten van de mogelijke waardeontwikkeling van het onderliggende vastgoed (grond of opstal). In de meeste gevallen hoort bij een goedgekeurd ondernemingsplan een zogenaamde QS dat mede door het Grondbedrijf van Rabo Vastgoed is opgesteld. Voor de scenarioanalyse “Gebiedsontwikkeling” wordt uitgegaan van een volledige berekening én het ondernemingsplan. Wat onder scenarioanalyse “Gebiedsontwikkeling” wordt begrepen, komt in hoofdstuk 6 aan de orde. 22 4. Grondportefeuille Rabo Vastgoed ultimo 2005 Bij Rabo Vastgoed vindt het “go – no go” moment plaats op basis van een gekozen scenario. Dit scenario wordt vastgelegd in het ondernemingsplan. Periodiek wordt het ondernemingsplan getoetst op houdbaarheid. Dit gebeurt in het algemeen aan de hand van het wijzigen van uitgangspunten. Hierbij kan worden gedacht aan interne of externe factoren. Interne factoren zijn bijvoorbeeld wijziging van het financieringsbeleid. Een externe factor kan zijn het wijzigen van het ruimtelijke ordeningsbeleid, waarbij gebruik wordt gemaakt van een rekenmodule. In principe wordt het prognose saldo van het project opnieuw bepaald en wordt bovendien vastgelegd wat de prognose inzet van het EV van het project is. Schematisch ziet het een en ander er als volgt uit: Interne factoren Externe factoren Bijstellen ondernemingsplan aanpassen buffer (B project) aanpassen inzet EV Figuur 5: huidig proces risicobuffer van een ondernemingsplan In figuur 5 is te zien dat eventuele bijstellingen leiden tot aanpassingen van de prognose van de buffer (B project) en inzet EV van een project. Het aanpassen van de buffer en inzet EV voor het project heeft te maken met het aanpassen van beleidsuitgangspunten zonder dat hiermee de resultaten van het project wijzigen. Of anders gezegd: op projectniveau worden de wijzigingen doorgevoerd en op portefeuilleniveau kan worden besloten om hier anders mee om te gaan. Hierbij kan het gaan om het afwaarderen van het risicorendement van het project of het tussentijds nemen van een verlies. 23 Het huidige proces is statisch. Nadat alle projecten zijn gebufferd worden alle resultaten opgeteld. Dit leidt tot het vaststellen van de buffer en de inzet van EV over een bepaalde periode van de grondportefeuille. Een prognose wordt afgegeven hoe de buffer zich in de tijd en het hiermee samenhangende verloop van de inzet van het EV ontwikkelt. Naast deze financiële output worden ook andere sturingsgegevens gegenereerd zoals een prognose van de productiecijfers. Het management zou juist op basis van de outputcijfers sturing willen geven op portefeuille niveau. In figuur 6 is schematisch aangegeven hoe gestuurd zou kunnen worden. aanpassen projecten aanpassen financiering Σ B project financiële kasstromen operationele kasstromen Saldoprognose - buffers - inzet EV Figuur 6: model proces grondfinanciering gewenst. De gestippelde lijnen in figuur 6 van “Saldoprognose” naar “aanpassen projecten” en “aanpassen financiering” ontbreken in het huidige proces van risicobufferen. De lijnen zijn echter wel wenselijk om op portefeuilleniveau te kunnen sturen. Onder de operationele kasstromen wordt begrepen het saldo van de exploitatiekosten en opbrengsten op projectniveau. Voorbeelden van exploitatiekosten zijn: Verwervingskosten Beheerkosten Apparaatkosten Bouw- en woonrijpmaken Financieringskosten Voorbeelden van opbrengsten zijn: Beheeropbrengsten Kavelverkoop Tijdelijke exploitatieopbrengsten (verhuur) 24 Onder de financiële kasstromen wordt begrepen de wijze waarop Rabo Vastgoed de projecten zelf heeft gefinancierd. Het huidige financieringsbeleid is er op gericht om minimale rente risico’s te lopen binnen de projecten. Over het algemeen worden zogenaamde “1 op 1” financieringen aangetrokken. Met andere woorden: een financiering aangetrokken van Rabobank Nederland wordt door Rabo Vastgoed onder gelijke condities doorgezet naar een project. Onder gelijke condities wordt begrepen: 1. gelijke looptijden; 2. gelijke rentebetalingen. Het rentepercentage echter kan afwijken. Het verschil is de renteopslag en valt toe aan Rabo Vastgoed. Op portefeuille niveau zijn er mogelijkheden om op basis van de rentekasstromen derivaten aan te trekken. Derivaten zijn afgeleide financieringsproducten. Deze producten worden afgeleid van een onderliggende waarde, bijvoorbeeld kasstromen. Het voert in dit kader te ver om het financieringsbeleid van Rabo Vastgoed te beschrijven. Wel is van belang te onderkennen dat het financieringsbeleid op projectniveau andere risico’s kent dan op concernniveau. Om dit inzichtelijk te maken zie figuur 7. Rabobank Nederland Rabo Vastgoed Project 1 Project 2 Project 3 Figuur 7: financiering projecten Het saldo tussen de kasstromen (= rente verplichtingen) tussen Rabobank Nederland (RN) – Rabo Vastgoed en de kasstromen tussen ∑ Rabo Vastgoed – Project “n” zit een renteopslag. Deze renteopslag geldt als een risicovergoeding voor Rabo Vastgoed voor de genomen risico’s, b.v. een mismatch cq het niet doorgaan van projecten waardoor aan de renteverplichtingen niet meer voldaan kan worden. Door de financiële en operationele kasstromen van alle projecten te sommeren, ontstaat inzicht in de grondportefeuille van Rabo Vastgoed. Het management krijgt sturinggegevens op concernniveau en bestaat uit: Productiecijfers in de tijd, zowel op regio- als concernniveau. 25 Financiële gegevens met betrekking tot de financiering van de portefeuille in vreemd vermogen en EV. Aan de hand van de productiecijfers kan het management sturen op leemtes in de tijd. Deze leemtes kunnen bestaan uit gaten in de productieprognoses. Hier kan het besluit worden genomen om gerichter in deze leemtes productie te verwerven. Het omgekeerde kan ook plaats vinden: in een bepaalde periode kan ruimschoots voorzien zijn in productie. Voor het management zou dit kunnen betekenen dat posities in deze periode worden afgestoten. Het management kan tevens sturen op financiële kasstromen door bijvoorbeeld op een andere wijze te financieren (bijvoorbeeld derivaten). Het sturen op de operationele kasstromen behoort ook tot de mogelijkheden, maar zal in de praktijk moeilijker te realiseren zijn. Men kan hierbij denken aan het sturen van de productie door locaties in de tijd naar voren of juist naar achteren te schuiven. 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2005 2006 2007 2008 2009 woningen 31/12/2004 2010 woningen 01/04/2005 2011 2012 2013 onderhanden 31/12/2004 2014 2015 2016 onderhanden 01/04/2005 Figuur 8: productiecijfers grondportefeuille op concern niveau 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 2005 2006 2007 2008 Midden 2009 2010 Noordoost Figuur 9: productiecijfers op regio niveau 26 2011 2012 Noordwest 2013 Zuid 2014 2015 Zuid-Holland 2016 De figuren 8 en 9 geven de productiecijfers van de grondportefeuille op concern- en regioniveau weer. De cijfers komen uit de interne kwartaalrapportage 1-4-2005 van Rabo Vastgoed Op basis van de financiële gegevens kan een analyse worden gemaakt wanneer het ingezette EV weer terugkomt. De sommatie van het EV over alle projecten wordt vermenigvuldigd met een factor: een samenloopfactor (Ψ). In deze factor zit besloten dat niet alle risico’s tegelijkertijd en in hetzelfde tijdsvenster zullen plaats vinden. Bij Rabo Vastgoed is de samenloopfactor door Rabobank Nederland vastgelegd op 85% en is tot op heden niet onderbouwd. prognose verloop investeringen grondprojecten Rabo Vastgoed BV 500.000.000 450.000.000 400.000.000 350.000.000 250.000.000 200.000.000 150.000.000 100.000.000 50.000.000 0 31 -1 220 04 1420 05 110 -2 00 5 1420 06 110 -2 00 6 1420 07 110 -2 00 7 1420 08 110 -2 00 8 1420 09 110 -2 00 9 1420 10 110 -2 01 0 1420 11 € 300.000.000 datum Figuur 10: prognose verloop cashflow grondfinancieringsprojecten op concern niveau 27 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 1420 1- 05 72 1- 0 0 10 5 -2 0 1- 05 120 1- 06 420 1- 06 72 1- 0 0 10 6 -2 0 1- 06 120 1- 07 420 1- 07 72 1- 0 0 10 7 -2 0 1- 07 120 1- 08 420 1- 08 72 1- 0 08 10 -2 0 1- 08 120 1- 09 420 1- 09 72 1- 0 0 10 9 -2 0 1- 09 120 1- 10 420 1- 10 72 1- 0 1 10 0 -2 0 1- 10 120 1- 11 420 1- 11 72 1- 0 1 10 1 -2 0 1- 11 120 12 0 Midden Noordoost Noordwest Zuid Zuid-Holland Figuur 11: EV verloop per regio Cashflow is het saldo van investeringen en opbrengsten in een gegeven tijdsraam. Uit figuur 10 (uit kwartaalrapportage Rabo Vastgoed 1-4-2005) blijkt dat per 1-4-2005 ca. € 400 miljoen geïnvesteerd is in gronden. Het EV beslag van Rabo Vastgoed in de grondportefeuille wordt bepaald op basis van dit saldo en als risicokapitaal ingezet. In dit voorbeeld zou dit zijn: EV = cashflow periode * ß% * Ψ = € 400,-- * 30% * 85% = € 102,-- miljoen ß= risico maat in de grondportefeuille in een percentage Ψ = samenloopfactor in een percentage De uitkomst van € 102,-- miljoen kan als EV worden gelezen dat in de periode 1-42005 tot 1-7-2005 Rabo Vastgoed als EV heeft gealloceerd aan haar grondportefeuille. Dat wil zeggen, dat over deze periode bij een verwacht rendement van 15% op het EV een Rev behoort van € 102,-- * 15% / 4 = € 3,825 miljoen. Als men het ingezette EV deelt door de gegeven productie in een bepaalde periode kan men inzicht krijgen in de hoeveel benodigde risicokapitaal per productie eenheid gegeven de portefeuille. Op basis hiervan kan een analyse gemaakt worden van de kostprijs per productie eenheid. In figuur 12 (eigen bewerking kwartaalrapportage Rabo Vastgoed 1-4-2005) is te zien dat in de tijd de inkoopwaarde per eenheid fors stijgt. Wordt er in 2005 nog circa € 6.000,-- EV per productie eenheid gealloceerd, is dit in 2011 in de regio’s Zuid en Zuid-Holland opgelopen tot boven € 10.000,-- per eenheid. Dit kan worden afgeleid door figuur 9 en 11 te combineren. 28 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2005 2006 Midden 2007 Noordoost 2008 Noordwest 2009 Zuid Figuur 12: gemiddeld inzet EV per eenheid 29 Zuid-Holland 2010 TOTAAL 2011 5. Scenario-analyse Bij de inkoop van grond posities worden in de regel haalbaarheidsstudies gedaan. Deze worden vaak ook grondexploitaties genoemd. In deze berekeningen worden over een heel scala van economische en projectinhoudelijke uitgangspunten aannames gemaakt. De economische uitgangspunten betreffen rente, inflatie en de financieringsstructuur. Projectinhoudelijke uitgangspunten betreffen differentiatie, tijdstip van bouwen, inschattingen van de kosten van het bouw- en woonrijpmaken, enz. Uit al deze aannames wordt in de berekening de meest waarschijnlijke set uitgangspunten opgesteld. Hiermee wordt de grondexploitatie doorgerekend en men verkrijgt een resultaat. Er worden ook nog gevoeligheidsberekeningen gemaakt zodat de uitkomst in een bandbreedte gezien kan worden. Bij deze uitkomsten worden echter geen kanscijfers afgegeven of je ze zal realiseren. Dit is het grote verschil met scenario-analyse. Hierbij wordt gesproken over een verwacht resultaat met een kans (in een percentage uitgedrukt). 5.1 Scenario Een scenario is een beschrijving van een mogelijke staat van de toekomstige omgeving van een organisatie, rekening houdend met mogelijke ontwikkelingen van relevante met elkaar samenhangende factoren binnen deze omgeving (Brauers&Weber, 1988). Scenario-analyse maakt onderscheid tussen beleidskeuzen en externe onzekerheden. Beleidskeuzen kunnen beïnvloedbare grootheden (risico’s) zoals programma en wijze van financiering zijn. Externe grootheden zijn niet beïnvloedbare risico’s zoals rente en inflatie. Het gebruik van scenario’s kan verschillende doelstellingen hebben (Kramer, 2004): 1. Het opstellen van voorspellingen ter ondersteuning van strategie keuze. 2. Het testen van een strategie tegen mogelijke – waarschijnlijke (of aannemelijke – toekomstige ontwikkelingen, ook bekend als de risico- en gevoeligheidsanalyse. 3. Als een instrument ter ondersteuning van management development / managerial learning. Bovendien kunnen scenario’s de communicatie bevorderen tussen managers door het expliciet maken van aannames over de toekomst. Het opstellen van een scenario dient te voldoen aan een aantal eisen: 1. het moet alles- of veelomvattend zijn; 30 2. het dient consistent te zijn, en 3. een scenario moet coherent zijn. Onder alles- of veelomvattend wordt begrepen dat alle relevante factoren zo ruim mogelijk gedekt worden. Dit houdt in dat alle mogelijke benoemde scenario’s ook daadwerkelijk aan bod komen in de analyse. Bij het opstellen van een scenarioanalyse zal de juiste afweging gemaakt moeten worden tussen de mate van detaillering en de begrijpbaarheid van het scenario. Een scenario moet intern consistent zijn. De toegepaste variabelen mogen niet tegenstrijdig zijn. In het model worden relaties gelegd tussen economische grootheden (b.v. inflatie en rente) zodat de consistentie hierin geborgd is. Beleidsuitgangspunten kunnen echter leiden tot inconsistentie. Voorbeeld: een beleidsuitgangspunt kan zijn om de inzet van het EV in projecten te minimaliseren en het rendement op het project te maximaliseren. Hier tegenover staat dat de inzet van het EV een afspiegeling is van een bepaald risicoprofiel en er derhalve een bepaald EV behoefte ter financiering in een project vereist is, en dat het maximaliseren van het rendement op het project juist staat voor het minimaliseren van de inzet van het EV. Bij het bouwen van een model dient de coherentie te worden gewaarborgd. Deze waarborg kan worden bereikt door een goed theoretisch model te benutten zodat de uitkomsten van een scenario-analyse begrepen kunnen worden. Deze scenario’s voorspellen niet de toekomst, maar geven uiteenlopende kaders waarbinnen de toekomst zich waarschijnlijk zal ontwikkelen. Hierin ligt de kracht van scenario-analyse. Door met verschillende ontwikkelingen rekening te houden, kan worden ingespeeld op alle denkbare toekomstmogelijkheden. Een ondernemingsplan dat is gebaseerd op een scenario-analyse, is flexibel en robuust en speelt in op omgevingsveranderingen. Door scenario-analyse leert een bedrijf snel marktontwikkelingen te herkennen en tijdig in te spelen op kansen en bedreigingen. 5.2 Diverse methodieken Er zijn verschillende methodieken voor scenario-analyse voorhanden waaronder: Best case – worst case analyse. Stochastische of Monte Carlo simulatie. 5.2.1 Best case – worst case analyse Bij deze analyse wordt het meest waarschijnlijke scenario doorgerekend met een set variabelen die het meest waarschijnlijk wordt geacht. Daarna wordt het model 31 doorgerekend met een set variabelen waarbij de meest negatieve uitgangspositie van de variabelen wordt meegenomen. Dit wordt de worst case scenario genoemd. Tenslotte wordt een doorrekening gemaakt op basis van een set variabelen waarbij wordt uitgegaan van de veronderstelling dat alles mee zit. De uitkomst hiervan is dan de best case scenario. Het voordeel van deze analyse is dat deze snel kan worden opgezet. Bovendien zijn de verschillende varianten helderder uiteen te zetten. Minpunt is dat ook de verkeerde uitgangspunten kunnen worden gehanteerd. Voorbeeld: over het algemeen kan men aannemen dat korte rente lager is dan lange rente. Korte rente is het financieren tegen een 1 of 3 maanden Euribor rentetarief en lange rente is financiering tegen marktrente en een gegeven looptijd. De conclusie zou kunnen zijn dat men in de berekeningen altijd uitgaat van korte rente. Dit is niet correct, omdat de volatiliteit van korte rente over het algemeen veel hoger is dan van lange rente. De grootste consequentie van deze methodiek is dat de samenhang tussen de verschillende factoren niet gewaarborgd is. Het opstellen van een worst case scenario, waarbij zowel een hoge rente als een extreem laag inflatiecijfer worden verondersteld is niet zinvol, omdat dit in het verleden nooit heeft plaats gevonden. Afhankelijk van de beleidskeuze van het management - laat men zich leiden door de best of worst case- kan de uiteindelijke keuze voor een worst case scenario leiden tot een nodeloos risicomijdend gedrag. Men kan ook zelf scenario’s bedenken. In Nederland stelt het Centraal Planbureau (CPB) periodiek scenario’s op voor onder andere de bevolkingsgroei. De laatste scenario’s die in opdracht van de Rijksplanologische Dienst zijn opgesteld, zijn mede op basis van het grondgebruik op nationaal niveau doorgerekend (BF Research, 2002). Deze scenario’s van het CPB kunnen worden gebruikt om de scenario’s van de analyse te vullen. 5.2.2 Stochastische simulatie Een scenario biedt de mogelijkheid om de kasstroom van een specifiek project te simuleren. Het model kan middels individuele scenario’s de toekomstige kasstroom van een project bepalen. Indien de scenario’s van tevoren zijn vastgelegd en in het model ingevoerd, is er sprake van een deterministische simulatie. Dit model kenmerkt zich doordat elke unieke set variabelen een uniek antwoord kent. Door niet uit te gaan van vastgestelde input variabelen, maar deze juist door de computer te laten genereren, kunnen verschillende scenario’s worden doorgerekend. Men spreekt dan van een stochastische of Monte Carlo simulatie. Dit model bevat 1 of meer random variabelen. Uit deze variabelen worden scenario’s gegenereerd door random trekkingen te doen uit een specifieke verdelingsfunctie. Hierdoor zijn alle uitkomsten even waarschijnlijk gegeven de verdelingsfunctie Anders gezegd: bij het gooien van 2 dobbelstenen is het gooien van dubbel 6 (12 ogen in totaal) een even waarschijnlijke kans om dubbel 4 (8 ogen in totaal) te gooien. Maar de kans dat je 12 32 gooit is kleiner omdat het aantal mogelijkheden om 8 te gooien (scenario’s) veel groter is. Het is mogelijk om rekening te houden met de afhankelijkheden tussen de verschillende variabelen. Bij het maken van voldoende scenario’s is het mogelijk om een waarschijnlijkheid van een bepaalde uitkomst te kunnen schatten, waardoor men kansen kan berekenen en risico’s kwantificeren. Zo’n stochastische simulatie biedt dus de mogelijkheid om aan de hand van zowel de verwachte uitkomsten als risico’s specifiek beleid te maken. Bij het maken van een beleidskeuze (go / no go) kan expliciet rekening worden gehouden met zowel rendement als risico. Ten behoeve van het management kan men de uitkomsten helder maken, doordat het model random variabelen gebruikt uit een economisch tijdreeksmodel dat gevuld is met historische relevante grootheden. Hierdoor worden de uitkomsten in historische context geplaatst. Een veel gebruikt model is het Vector Auto Regressief (VAR) tijdreeksenmodel van de eerste orde. Voor een uitvoerige beschrijving van dit model wordt verwezen naar de verschillende publicaties over dit model (b.v. Kramer en van Welie, 2001) . Hier volstaat de opmerking dat het doel van VAR is om schattingen te maken betreffende de relaties tussen de verschillende economische grootheden. Het WALS model is, gebruikmakend van VAR, uitgebreid tot het zogenaamde Vector Error Correction Model (VECM). Hierdoor kunnen de opgegeven economische regimes worden meegenomen, waardoor de mogelijkheid wordt gecreëerd voor het management inzicht te verkrijgen in bijvoorbeeld inflatie- en renteontwikkelingen. De tijdskarakteristieken in de scenario’s corresponderen nog steeds met de historische tijdsreeks. In de volgende paragraaf zal een korte toelichting worden gegeven op het WALS model. 5.3 Woningbouwcorporaties: het Wals model Woningbouwcorporaties hebben in de afgelopen decennia steeds meer gebruik gemaakt van ALM modellen. Eén van de toonaangevende bureaus in Nederland is ORTEC BV. Dit bureau heeft in samenwerking met verschillende woningbouwcorporaties een ALM model ontwikkeld specifiek bedoeld voor woningbouwcorporaties: WALS (Woningcorporaties Assets & Liabilities Scenariosysteem). In WALS is een speciale module “Vastgoedontwikkeling" in samenwerking met het adviesbureau AKRO Consult ontwikkeld. In deze module worden nieuwe woningbouwprojecten van een woningbouwcorporatie opgenomen zodat deze integraal meegenomen kunnen worden in het ALM model. Het betreft hier een vergaande ontwikkeling op het gebied van vastgoed(ontwikkeling). Aan de hand van de beschrijving van scenario-analyses wordt getracht de uitkomsten van het voorliggende model te bespreken en te vergelijken. Voor het begrip van 33 gebiedsontwikkeling wordt in WALS volstaan met het opnemen van de kosten voor het bouw- en woonrijp maken, evenals de ontwikkelings- en faseringskosten. Het bestaande model binnen WALS is flexibel en het in betrekkelijk korte tijd veel scenario-analyses doorrekenen. Het basismodel van WALS kan op dit gebied verder worden ontwikkeld met een aparte module (template) voor Gebiedsontwikkeling. 34 6. Het opstellen van een risicoanalyse ten behoeve van gebiedsontwikkeling op basis van simulatie Een goede bestudering van de probleemomgeving is nodig om tot een goed model te komen die een betrouwbare risicoanalyse kan geven. In het model zal tot uitdrukking moeten komen hoe de kosten en opbrengsten met elkaar in relatie staan, en hoe de investeringen en opbrengsten zijn opgebouwd. Daarnaast zullen de doelstellingen van de onderneming moeten worden gedefinieerd, b.v. dat niet meer dan 30% van het balanstotaal aan EV in de grondportefeuille gaat zitten. Vervolgens moeten de relevante risicomaatstaven worden vastgelegd, b.v. dat een project ten allen tijde een rendement moet hebben van hoger dan 15% van het ingezette EV. Tenslotte moet een periode worden benoemd waarop de risicoanalyse betrekking heeft. Voor dit onderzoek is in het model nog geen rekening gehouden met een input van de ondernemingsdoelstelling of de benoeming van de relevante risicomaatstaven. Om de eerder gestelde onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, worden hierna modellen opgesteld om scenario’s te maken, op grond waarvan risicoanalyses ten behoeve van gebiedsontwikkeling gemaakt kunnen worden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van twee types gebiedsontwikkelingen: een binnenstedelijke herontwikkelingsopgave en een uitleggebied. 6.1 Het opstellen van de beslisboom De beslisboom kan helpen bij het inzichtelijk maken van het verloop van een proces. Het dwingt je om bij ieder knooppunt na te denken wat zich mogelijkerwijs tijdens het proces aandient. Bij ieder knooppunt moet men aangeven wat de kansen zijn: gaat men naar “boven” of naar “beneden” (zie figuur 13 en 14). In bijlage 1 is een volledige boom opgesteld vanaf het moment dat een positie wordt ingekocht tot en met het moment van realisatie van de opstallen. In de boom wordt gebruik gemaakt van een codering van ieder beslismoment. De codering is als volgt: A / B geeft de 2 hoofdprocessen weer, waarbij A staat voor gebiedsontwikkeling en B voor de opstalontwikkeling. A.0 geeft de eerste knooppunt aan A.0.0 geeft een aftakking weer van de boom. In dit voorbeeld begon de aftakking voorbeeld bij “0” en dit is tevens het einde van de tak en daarmee van een scenario. In het kader van dit onderzoek is besloten om het model op te stellen voor het hoofdproces “Gebiedsontwikkeling”. Voor de opstalontwikkeling is een volledig template operationeel en de verwachting is dat het betrekkelijk eenvoudig moet zijn om deze module hier aan te koppelen, waardoor de volledige keten van Vastgoedontwikkeling in een ALM model kan worden gesimuleerd. 35 Bij elk knooppunt moet een keuze worden gemaakt. Bij iedere aftakking hoort een percentage te worden genoemd. Dit percentage geeft uitdrukking aan de kans dat je in een tak terechtkomt. Voor het model zijn de gebruikte kansvariabelen ( zie tabel 5) als volgt bepaald: Kans op ontwikkeling Kans op traditioneel model Kans op 100% bouwvolume bij traditioneel model Kans op uitwerking conform ondernemingsplan Kans op positieve uitwerking (conditionele kans) Kans op extreme uitwerking (conditionele kans) 90% 30% 50% 60% 50% 25% A B C D E F Tabel 5: gebruikte kansvariabelen Ieder scenario heeft gelijke kans op optreden. Dit betekent dat als de scenario’s A.0.0 en A.0.4 meegenomen dienen te worden in de berekeningen, er voldoende scenario’s gedraaid moeten worden. In theorie kan men de kans dat een scenario hierin uitkomt, als volgt berekenen (tabel 6): Scenario: A.0.0 A.0.1 A.0.2 A.0.3 A.0.4 kans op geen kans op ontwikkeling scenario kans 10,00% 5,00% 10,00% 15,00% 10,00% 60,00% 10,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,50% 1,50% 6,00% 1,50% 0,50% Tabel 6: theoretische kans op scenario. Dit zou inhouden dat bij het doorrekenen van 100 scenario de scenario’s A.0.0 en A.0.4 niet worden meegenomen, omdat het model zo is ingericht dat alleen scenario’s worden opgenomen die groter zijn dan 1%. In theorie zou dit betekenen dat bij het doorrekenen van elke 200 scenario’s er telkens één in A.0.0 en A.0.4 terecht zou moeten komen. Om zeker te zijn dat een scenario wordt meegenomen in de uitkomsten, is het aantal scenario’s op 1500 bepaald. 36 Eindknoop A0.0 A0.1 A0.2 A0.3 A0.4 A1.0.0 A1.0.1 A1.1.0 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.4 Totaal Theoretische kans (1-A) * (1-D) * (1-E) * F (1-A) * (1-D) * (1-E) * (1-F) (1-A) * D (1-A) * (1-D) * E * (1-F) (1-A) * (1-D) * E * F A * B * (1-C) A*B*C A * (1-B) * (1-D) * (1-E) * F A * (1-B) * (1-D) * (1-E) * (1-F) A * (1-B) * D A * (1-B) * (1-D) * E * (1-F) A * (1-B) * (1-D) * E * F 1 Theoretische % 0,50% 1,50% 6,00% 1,50% 0,50% 13,50% 13,50% 3,15% 9,45% 37,80% 9,45% 3,15% 100,00% Aantal scenario's % scenario's 5 0,33% 21 1,40% 81 5,40% 20 1,33% 6 0,40% 241 16,07% 201 13,40% 45 3,00% 121 8,07% 560 37,33% 151 10,07% 48 3,20% 1500 100,00% Tabel 7: aantal gegenereerde scenario's per eindknoop. In tabel 7 staan onder de kolom “Aantal” het aantal gegeneerde scenario’s uit de computer. Het is duidelijk waarneembaar dat er een afwijking zit in de theoretische verdeling versus de waargenomen scenario’s. In knooppunt A0.0 zijn 5 scenario’s uiteindelijk terechtgekomen. Volgens de theoretische verdeling zouden er hier 1500 * 0,5% =7,5 scenario in terecht moeten komen. Dit zouden er dus 7 of 8 moeten zijn. 6.2 De “Takken” In deze paragraaf worden de afzonderlijke takken besproken. Vanaf het vertrekpunt “A Gebiedsontwikkeling” (zie figuur 13 en 14) kan de tak twee richtingen nemen: “Geen Ontwikkeling” of naar “Ontwikkeling”. Op dit knooppunt gooit de computer als het ware een dobbelsteen en kiest dan één van de takken. De gebruiker kan hierbij wel een kansverdeling aangeven. In dit voorbeeld is er 10% kans dat de richting van “Geen ontwikkeling” wordt gevolgd en 90% dat de richting “Ontwikkeling” wordt gevolgd. 37 6.2.1 Tak A.0: Geen Ontwikkeling A.0.0 Zwaar negatief 5% A.0.1 Negatief 15% A.0 Geen ontwikkeling A.0.2 Standaard 60% 15% A.0.3 Positief 10% 5% A Gebiedsontwikkeling A.0.4 Zwaar positief 90% A.1 Ontwikkeling Opbouw codering: A/B beslisknooppunt kernactiviteit A.0 kernkmooppunt A0.0.0 / A0.0.4 scenario Figuur 13: tak A.0 Geen ontwikkeling. Figuur 13 wordt de tak “A.0” weergegeven. In deze tak vindt geen ontwikkeling plaats. Hier eindigt het proces dan ook. In de praktijk betekent dit de verkoop van gronden tegen de onderliggende waarde van het onroerend goed. Het model houdt rekening met de verkoop van onbebouwde gronden en opstallen. Daarnaast wordt er een differentiatie aangebracht tussen agrarische-, cultuur- en natuurgronden, omdat deze een andere waardering kennen. Voor opstallen (woonhuis, stallen, kassen, etc.) kan gebruik worden gemaakt van taxatierapporten. In de takken A.0.0 tot en met A.0.4 worden de 5 mogelijkheden van verkoopopbrengsten geschat. De tak A.0.0.2 geeft het “standaard” scenario weer. Hierbij wordt rekening gehouden met de meest waarschijnlijk geachte verkoopprijzen. De takken A.0.0.0 en A.0.0.1 geven de negatieve afwijkingen weer en de takken A.0.0.3 en A.0.0.4 de positieve afwijkingen. Met negatief en positief wordt bedoeld dat de verkoopopbrengsten tegen- of meevallen. 38 zwaar negatief A.0.0 agrarische grond cultuurgrond natuurgrond opstallen woonhuis overige opstallen negatief A.0.1 positief A.0.3 zwaar positief A.0.4 -20,00% -20,00% -20,00% -10,00% 10,00% -10,00% 10,00% 10,00% 10,00% 20,00% 20,00% 20,00% -20,00% -20,00% -10,00% -10,00% 10,00% 10,00% 20,00% 20,00% Tabel 8: percentage afslag van de waarderingsgrondslag. Voorbeeld: in het standaard scenario wordt rekening gehouden met de veronderstelling dat agrarische grond een verkoopopbrengst kent van € 4,--/m². In de verschillende scenario’s wordt vervolgens gerekend met de opbrengsten per m² na afslag. Na afslag (tabel 8) wordt verondersteld dat de agrarische grond een waarde kent van € 3,20 per m² (zie tabel 9) in het scenario A.0.0. : zwaar negatief A.0.0 agrarische grond cultuurgrond natuurgrond opstallen woonhuis overige opstallen negatief A.0.1 positief A.0.3 zwaar positief A.0.4 3,20 20,00 0,00 3,60 27,50 0,00 4,40 27,50 0,00 4,80 30,00 0,00 256,00 40,00 288,00 45,00 352,00 55,00 384,00 60,00 Tabel 9: grondwaarde per m² na afslag. Het moment van verkoop beïnvloedt de uitkomst van het project. Daarnaast houdt een project ook gedurende kortere of langere tijd het EV vast. In tabel 10 zijn de offsets van iedere scenario opgegeven. Zwaar Negatief A.0.0 2 Negatief Positiief A.0.1 1 A.0.3 -1 Zwaar Positief A.0.4 -2 Tabel 10: offset van moment van verkoop. Voorbeeld: in het standaard scenario wordt rekening gehouden met de mogelijkheid dat de gronden worden verkocht op 1-1-2015. In de verschillende scenario’s wordt dan gerekend met de volgende verkoopdata (tabel 11) van de gronden: Zwaar Negatief A.0.0 1-1-2017 Negatief Positiief A.0.1 1-1-2016 A.0.3 1-1-2014 Tabel 11: verkoopdata gronden 39 Zwaar Positief A.0.4 1-1-2013 6.2.2 Tak A.1 Ontwikkeling A.1.0.0 Inleveren tegen kostprijs, 50% bouwvolume A.0 Geen ontwikkeling A.1.0 Traditioneel model 50% 10% A.1.0.1 Inleveren tegen 50% kostprijs, 100% bouwvolume (C) 30% A Gebiedsontwikkeling (B) 90% 5% A.1 Ontwikkeling A.1.1.0 Zwaar negatief (A) A.1.1 Concessie model 70% De uitwerking is gelijk. In de praktijk is de afwijking in de wijze waarop wordt samengewerkt. A.1.2 Joint-venture model kansvariab elen (zie tabel 6) A.1.1.1 Negatief 15% 60% 15% (D) A.1.1.3 Positief (E) 5% A.1.1.4 Zwaar positief (F) Figuur 14: tak A.1 Ontwikkeling In figuur 14 is de tak Ontwikkeling weergegeven. Vanuit het knooppunt A.1 kan de boom 3 kanten opgaan: 1. Er wordt ontwikkeld in een traditioneel model. 2. Er wordt ontwikkeld in een concessie model. 3. Er wordt ontwikkeld in een joint-venture model. 6.2.2.1 Tak A.1.0 Traditioneel model. Het traditionele model gaat er van uit dat de gemeente de grondexploitatie verzorgt (KPMG Metrum, 1998). Een variant hierop is het bouwclaim-model, waarin particuliere gronden worden ingeleverd bij de gemeente in ruil voor een ontwikkelings- en/of bouwrecht. In de scenariomodellen wordt verondersteld dat de ontwikkelaar zowel het ontwikkel- als het bouwrecht verzilvert. De projectontwikkelaar heeft geen investeringen meer in het bouw- en woonrijpmaken. Het risico van het bouw- en woonrijpmaken is hiermee van de projectontwikkelaar verlegd naar de gemeente. 40 A.1.1.2 Conform ondernemingsplan 6.2.2.1.1 Tak A.1.0.0 Inleveren tegen kostprijs en 50% bouwvolume In dit model levert de ontwikkelaar zijn gronden bij de gemeente in en ontvangt hiervoor bouwclaims. De wijze van inlevering is divers en afhankelijk van de doelstellingen die een gemeente en een projectontwikkelaar nastreven. In de praktijk betekent dit dat een gemeente op het moment X de volledige kostprijs (inkoopprijs+bijkomende kosten+rente, exclusief rendement) vergoedt aan de projectontwikkelaar. De projectontwikkelaar koopt vervolgens tegen een vastgestelde marktconforme grondprijs bouwrijpe grond in van de gemeente. Hij verkrijgt hiervoor 50% van het bouwvolume van het gehele project. Het inlevermoment van de grond is gelijk aan het betalingsmoment van de gemeente aan de ontwikkelaar. In het scenariomodel verloopt de inkoop van bouwrijpe grond synchroon met het oorspronkelijk opgenomen uitgiftescenario van het ondernemingsplan. Een ondernemingsplan is het scenario waarop een projectontwikkelaar het project denkt te kunnen realiseren. In de scenarioberekeningen is dit het eindknooppunt A.1.1.2. De prijs van de inkoop van de bouwrijpe gronden is gelijkgesteld aan de uitgifteprijs van het ondernemingsplan. De gedachte hierachter is, dat de projectontwikkelaar geen risico meer loopt in de grond en geen deficit meer heeft, behoudens de interne rendementseis gedurende de jaren dat de grond bij de projectontwikkelaar in de grondportefeuille heeft gezeten. Onder deficit wordt begrepen het verschil tussen de kostprijs van de gronden op moment “X”minus inleverprijs bij de gemeente. 6.2.2.1.2 Tak A.1.0.1 Inleveren tegen 50% van de kostprijs en 100% bouwvolume Een andere vorm ten slotte is, dat de gemeente 50% van de kostprijs vergoedt aan de ontwikkelaar, maar daar staat tegenover dat de ontwikkelaar het volledige bouwvolume behoudt. Voor het bijbehorende scenariomodel zijn de overige uitgangspunten gelijk aan scenariomodel A.1.0.1..De gedachte hierachter is dat de projectontwikkelaar risico blijft lopen op het deficit en dit alleen kan goedmaken middels een groter bouwvolume. 6.2.3 Concessie en Joint-Venture model. Bij het concessie model legt de overheid de taken en verantwoordelijkheden voor de grondexploitatie volledig bij de markt. De private partij neemt dan geheel voor eigen risico het bouw- en woonrijpmaken over van de gemeente. In beginsel worden tussen partijen afspraken gemaakt over het stedenbouwkundige plan en de kwaliteit waarin de gemeente het nieuwe openbare gebied krijgt geleverd. De gemeente is in dit geval facilitair in het verkrijgen van een bestemmingsplan. In het geval van een joint-venture is sprake van een gezamenlijke publiekprivate grondexploitatie (en soms ook van vastgoedexploitatie). De rol van de gemeente is 41 niet anders dan die van een private partij en loopt daarom ook risico in het resultaat van de grondexploitatie (en eventueel van de vastgoedexploitatie). Het verschil tussen het concessie model en een joint-venture model is gelegen in het proces en de wijze waarop de risico’s worden verdeeld tussen de partijen. Voor het model gebiedsontwikkeling zijn de uitkomsten op projectniveau echter nevengeschikt zodat er voor beide modellen kan worden volstaan met één scenario. Figuur 15: concessie en joint-venture model In figuur 15 zijn de eindknopen na knooppunt A1.1.1. weergegeven. Het scenariomodel van A.1.1 gaat uit van de aanwezigheid van een grondexploitatie en/of QS bij het ondernemingsplan. De scenariomodellen A1.1.0 en A.1.1.1 zijn negatief ten opzichte van het ondernemingsplan terwijl de scenariomodellen A1.1.3 en A.1.1.4 positief zijn ten opzichte van het ondernemingsplan. De afwijkingen tussen de scenariomodellen zijn gebaseerd op: Grondgebruik: omvang van het plangebied. Bij het innemen van een grondpositie is het vaak nog niet duidelijk hoeveel grond uiteindelijk in het plan tot ontwikkeling zal komen. Bij grote locaties ontstaan er stedenbouwkundige snijverliezen en moet er 42 ruimte worden gereserveerd voor bovenwijks. Bovendien zal een deel van een groter plan bestaan uit te handhaven objecten, zoals bestaande wegen en/of opstallen. Grondgebruik uitgifte percentage. De uitkomsten worden sterk beïnvloed door het percentage uitgeefbaar te verhogen of te verlagen ten opzichte van het ondernemingsplan. Bij een hoger percentage uitgeefbare grond is het mogelijk om meer woningen of bedrijven te realiseren. Voor het grondgebruik, zie tabel 12. De prognose van het moment van uitgifte. Met name vertraging heeft een negatief effect op het resultaat van de grondexploitatie. In de scenariomodellen is niet gekozen voor variatie in de programmering. De reden hiervoor is, dat uitgegaan moet worden van de aanname dat het programma (gemiddelde VON en uitgifte prijzen van niet woningbouw) in het ondernemingsplan de best guess is van dit moment. Om binnen de scenario’s te muteren/variëren zou oneigenlijk zijn, omdat de uitkomsten van de scenario’s dan niet meer vergelijkbaar zijn. Hetzelfde geldt voor het investeringsniveau voor het openbare gebied en de eventuele bijdragen aan fondsen. Ook hier is uitgegaan van een gelijkblijvend investeringsniveau. Met andere woorden, in beide gevallen wordt uitgegaan van een vast gegeven. Voor zowel de opbrengsten als de investeringen geldt echter wel dat beide onderhevig zijn aan de verschillende economische tijdreeksen, waardoor per scenario andere uitkomsten worden gegenereerd. Ook de uitgifteprijzen worden nu opgenomen als een vast gegeven. De uitgifteprijs van de woningbouw is thans als een grondquote opgenomen en voor de nietwoningbouw als een vaste uitgifte prijs per m² BVO (Bruto Vloer Oppervlakte). Bij de grondquote-methode wordt de grondprijs vermenigvuldigd met een percentage van de VON-prijs (Vrij Op Naam) en als grondwaarde opgenomen in de grondexploitatie. Het percentage van de grondquote is een onafhankelijke grootheid en kan zowel in positieve als negatieve zin verschuiven ten opzichte van het ondernemingsplan. Het model gaat ervan uit dat de grondquote gelijk is aan de residuele waarde, waardoor er een harde koppeling is tussen programma en uitgifteprijzen. Bij de residuele waarde methode wordt de waarde van de grond afgeleid van de opbrengsten minus de kosten van de bestemming (=opstal) die daarop wordt gerealiseerd. Anders gezegd: VON minus bouwkosten = residuele grondwaarde. 6.2.3.1 Grondgebruik tak A.1.1 Scenariomodel Bruto m2 plangebied Aantal m2 Te handhaven Aantal m2 Bovenwijks Netto m2 plangebied niet woningbouw Netto m2 plangebied woningbouw Ondernemingsplan zw. negatief A.1.1.2 A.1.1.0 1.500.000 ongew. 25.000 20% 100.000 20% 450.000 20% 925.000 resultante 43 negatief A.1.1.1 ongew. 10% 10% 10% resultante positief A.1.1.3 ongew. -10% -10% -10% resultante zwaar positief A.1.1.4 ongew. -20% -20% -20% resultante Tabel 12: offset grondgebruik tak A.1.1 Dit resulteert per scenario (zie tabel 13) in de volgende wijzigingen in het plangebied: Scenariomodel Bruto m2 plangebied Aantal m2 Te handhaven Aantal m2 Bovenwijks Netto m2 plangebied niet woningbouw Netto m2 plangebied woningbouw zw. negatief A.1.1.0 1.500.000 30.000 120.000 540.000 810.000 negatief A.1.1.1 1.500.000 27.500 110.000 495.000 867.500 positief A.1.1.3 1.500.000 22.500 90.000 405.000 982.500 zwaar positief A.1.1.4 1.500.000 20.000 80.000 360.000 1.040.000 Tabel 13: grondgebruik in m2 tak A.1.1 De wijzigingen zullen in de negatieve scenariomodellen (A.1.1.0 en A.1.1.1) leiden tot minder woningen c.q. niet-woningbouw. Het effect hiervan is een verlaging van de opbrengsten. In de positieve scenariomodellen (A.1.1.3 en A.1.1.4) leidt het tot een verhoging van de plancapaciteit en daarmee ook tot een verbetering van het grondexploitatieresultaat. 6.2.3.2 Uitgifte grondexploitatie tak 1.1 Ondernemingsplan zw. negatief negatief positief zwaar positief Scenariomodel A.1.1.2 A.1.1.0 A.1.1.1 A.1.1.3 A.1.1.4 Start desinvesteringen woningbouw 1-jan-14 3 2 -1 -2 Einde desinvesteringen woningbouw 1-jan-18 01-01-21 01-01-20 01-01-17 01-01-16 Tabel 14: moment uitgifte grondexploitatie In de negatieve scenariomodellen wordt er van uitgegaan dat (A.1.1.0 en A.1.1.1) een vertraging zal optreden in de grondexploitatie van respectievelijk 3 en 2 jaar (tabel 14). Een gelijkblijvend uitgiftetempo wordt verondersteld, waardoor aangenomen kan worden dat de grondexploitatie meer rentekosten heeft en dus het grondexploitatieresultaat nadelig zal beïnvloeden. Omgekeerd geldt dat een eerdere aanvang van de uitgifte (A.1.1.3 en A.1.1.4) zal leiden tot een positieve beïnvloeding van het resultaat. Onder uitgiftetempo bij woningbouw wordt begrepen het aantal woningen dat per jaar wordt verkocht en bij niet-woningbouw het aantal m² uitgifte van bouwrijpe grond. 6.3 De economische parameters In paragraaf 5.1.2 is aangegeven dat het model WALS is toegerust met VECM (Vector Error Correction Model). Dit betekent dat, als het management een lange termijn visie heeft van de economische ontwikkelingen, rente en inflatie, daarmee 44 rekening gehouden kan worden in het model. Dit gaat gepaard met een ingewikkelde berekening. In de scenario-analyses is gerekend met de volgende economische parameters (tabel 15): disconteringsvoet NCW verwachte prijsinflatie verwachte looninflatie verwachte bouwkostenstijging verwachte marktwaardeontwikkeling 6.00% in jaar 2006 en verder 3.00% in jaar 2006 en verder 3.00% in jaar 2006 en verder 3.00% in jaar 2006 en verder 2.00% in jaar 2006 en verder Tabel 15: Economische uitgangspunten. 6.4 2 Cases: uitbreidingslocatie en een stedelijke herontwikkeling Het grootste verschil tussen de 2 types gebiedsontwikkeling zit voornamelijk in de wijze waarop de gronden worden ingekocht en de absolute bedragen waarop er wordt ingekocht. Bij uitleggebieden wordt meestal een constructie toegepast van aan- en nabetaling, waarbij de nabetaling is gekoppeld aan een voorwaarde: een onherroepelijk bestemmingsplan of geldige bouwtitel. Bij stedelijke herontwikkelingsprojecten gaat dit niet op. Hier worden opstallen gekocht en in de regel dient er direct te worden afgerekend. Vooral daar waar oude bedrijfsterreinen worden getransformeerd tot woningbouw moeten bestaande bedrijven worden uitgekocht. Deze bedrijven kunnen niet wachten tot het moment dat er een geschikt bestemmingsplan aanwezig is, want zij moeten met het bedrijf verder. Met andere woorden: onmiddellijk incasseren en op zoek naar een nieuwe locatie. Zo ontstaat voor het herontwikkelingsproject een grote cashflow out. Vaak moeten vele panden aangekocht worden waardoor het tijdspad van verwerving langer is, waardoor dit type projecten met name gevoeliger zijn voor prijsopdrijving en rente. De kans op bezwaren van derden tijdens de ontwikkelingsfase is tevens groter, omdat deze gebieden zich midden in het stedelijke weefsel bevinden. Na het innemen van een positie (grond en/of opstallen) zal periodiek de vraag gesteld moeten worden of een positie tot ontwikkeling komt. Voor Rabo Vastgoed zijn dit de momenten van risicobuffer gesprekken. Om de uitkomsten van de scenario-analyse te kunnen plaatsen zijn er 2 cases uitgewerkt. Het betreft recente projecten en de gehanteerde cijfers zijn actueel. 6.4.1 Case 1: Uitbreidingslocatie Rabo Vastgoed is benaderd om nabij een grote gemeente een uitleglocatie te realiseren. De gemeente heeft de voorkeur geuit om de locatie te ontwikkelen in een 45 concessie model waarbij Rabo Vastgoed de beoogde ontwikkelaar is. De gehele locatie betreft circa 150 ha en is in verschillende beleidsnotities van diverse overheden aangewezen als uitleglocatie; waaronder een recente structuurvisie van de gemeente. De locatie betreft zogenaamd oud land, wat duidt op versnipperde eigendomsverhoudingen en vele eigenaren. Een bijkomende complicatie is dat er in het gebied enkele varkensbedrijven met hindercirkels zijn gevestigd. In de verschillende beleidsnotities is de plancapaciteit en programmering van het plangebied op circa 1000 woningen geschat (dit is 6,7 woningen per hectare). Naar Nederlandse begrippen is dit een hele lage bebouwingsdichtheid. In overleg met de gemeente en conform de wens van de gemeenteraad is de bebouwingsdichtheid van het plan opgetrokken naar 25 woningen per hectare. Tevens zal ruimte worden ingepland voor bijzondere voorzieningen (wijkwinkelcentrum) en een bedrijvenstrip langs de huidige provinciale weg. De risico’s van het plan, zoals geschat door en voor Rabo Vastgoed, zijn: Verwerving: Rabo Vastgoed kan 50% van het gebied onder controle krijgen. Dit aandeel wordt ingebracht door een ontwikkelaar waarmee Rabo Vastgoed een samenwerkingsverband voor dit project zal aangaan. Voor de overige hectares is een groot deel in handen van andere ontwikkelaars. Politiek risico: door de wijziging van het programma en differentiatie ten opzichte van de reeds genomen beleidsnotities zal het college aan de gemeenteraad moeten verzoeken tot wijziging. Marktrisico: omdat het plan nagenoeg gelijktijdig loopt met een ander groot uitleggebied, is er kans op overaanbod. Op basis van de QS berekening (zie bijlage 2) blijkt dat op basis van bovenstaande gegevens de resultaten dusdanig slecht zijn, dat er geen goedkeuring aan het project zal worden gegeven. In bijlage 3 is het model gebiedsontwikkeling van de tak A.1.1.2 opgenomen. Deze is te vergelijken met de QS (het ondernemingsplan). 6.4.2 Case 2: Stedelijke herontwikkelingslocatie Rabo Vastgoed heeft de mogelijkheid om een groot industrieel complex te verwerven. Daarnaast worden in de directe omgeving meer industriële objecten aangeboden. De locatie ligt direct aan de rand van een groot stadscentrum. Het hoofdstation van de NS ligt op 500 meter van de locatie. Door verschillende overheden (Rijk, provincie en gemeente) zijn in diverse beleidsnotities aangegeven dat de verdwijning van dit sterk verouderde bedrijventerrein zeer wenselijk is. De provincie heeft hiervoor al subsidies aan de gemeente toegezegd. De gemeente is om veel redenen niet in staat om dit plangebied op te pakken en heeft aan een consortium verzocht om dit te doen. Het exploitatie gebied in kwestie is circa 48 hectare groot. In overleg met de gemeente kan worden uitgegaan van circa 2650 woningen en 135.000 m² BVO niet woningbouw. De beoogde dichtheden zijn naar Nederlandse begrippen vergelijkbaar als hoogstedelijk, met andere woorden kantoren en bijzondere bebouwing 46 (commercieel en niet commercieel). De gemeente gaat uit van een joint-venture waarin de gemeente mogelijk zal participeren. De risico’s voor Rabo Vastgoed zijn: Zeer hoge verwervingsrisico’s zonder aan- en nabetalingsmogelijkheden. Bovendien is er een risico van restverwerving. Marktrisico’s: er wordt niet alleen in hoge stedelijke dichtheden gebouwd, maar het stedenbouwkundig plan voorziet in een hoge mate van integratie tussen wonen en werken. De differentiatie van de bestemmingen: op papier zijn vooral kantoren kostendragers, in de praktijk kan dit flinke tegenvallers opleveren/betekenen. De planologische risico’s: de kans op bezwaarschriften in een stedelijke omgeving is groter dan in uitleggebieden. De lange exploitatieperiode. Politiek risico. Op basis van de QS (zie bijlage 4) zijn de uitkomsten veelbelovend, en -ondanks de eerder genoemde risico’s- heeft het Grondbedrijf van Rabo Vastgoed aan de directie een positief advies afgegeven. In bijlage 5 is het model gebiedsontwikkeling van de tak A.1.1.2 opgenomen. Deze is te vergelijken met de QS (het ondernemingsplan). 6.5 Resultaat scenario-analyse In dit hoofdstuk worden (globaal) de resultaten van de scenario-analyse beschreven en vervolgens de uitkomsten van de cases. Voor zowel het stedelijke herontwikkelingsproject als voor de uitleglocatie zijn afzonderlijk1.500 scenario’s doorgerekend. 6.5.1 Conclusies Tak A.1.0 In het traditionele model zijn oneindig veel mogelijkheden waarin een grondexploitatiemodel kan resulteren. De variaties zitten voornamelijk in: De inleverprijs van de gemeente aan de projectontwikkelaar tussen 1% en 100% van de kostprijs. Het verkrijgen van een bouwvolume tussen de 1% en 100%. De (marktconforme) inkoopprijs voor de projectontwikkelaar van de bouwrijpe gronden. De momenten van leveren van bouwrijpe grond/Het moment van levering van bouwrijpe grond aan de projectontwikkelaar. Gekozen is voor deze 2 scenario’s, omdat de uitkomsten ten opzichte van de standaardberekening ver uit elkaar kunnen liggen. Bij een nadere analyse van de 241 47 scenario’s die in deze tak terecht zijn gekomen, blijkt dat 70,5% een lager resultaat laat zien dan het verwachte resultaat bij een uitleglocatie. Bij stedelijke herontwikkelingslocaties is dit zelfs dramatisch gestegen tot 94,1%. In de praktijk wordt dit beeld bevestigd. Dat het negatief uitpakt voor een projectontwikkelaar, heeft voornamelijk twee redenen. Ten eerste wordt de rendementseis over de gronden niet vergoed en als tweede reden wordt in de onderhandeling met een gemeente zelden een 100% bouwvolume binnengehaald. Als de inleverprijs van de gronden op het niveau ligt van de commerciële boekwaarde op het moment “X”, dan zal het % scenario, dat slechter scoort dan het verwachte resultaat, fors teruglopen. Onder commerciële boekwaarde op moment “X” wordt begrepen: inkoopprijs + bijkomende kosten + rentekosten + rendement op Eigen Vermogen. Dit betekent dat op projectniveau gestuurd moet worden op het maximaliseren van zowel de inleverprijs als de bouwvolumes. Dit is natuurlijk een open deur. Op portefeuille niveau echter kunnen de uitkomsten van het scenario het management wel doen besluiten om hier beleid op te formuleren. Dit zou b.v. kunnen door aan te geven dat de inkoopprijs van een locatie een niveau moet hebben waarbij tenminste 50% van het eindknoop A.1.0.0 en A.1.1.1 een positief resultaat kent. 6.5.2 Conclusies Tak A.1.1 A1.1.0 aantal scenario's A1.1.1 45 uitleglocaties % > verwacht resultaat A1.1.2 121 560 A1.1.3 A1.1.4 151 TOTAAL 48 925 23 55 360 85 32 555 51,11% 45,45% 64,29% 56,29% 66,67% 60,00% Tabel 16 percentage van scenario's groter dan verwacht resultaat bij uitleglocatie. De percentages in tabel 16 van A1.1.0 en A1.1.1 komen vreemd over, omdat het scenariomodel A.1.1.1 positiever zou moeten uitvallen. Hierdoor zou de verwachting mogen zijn dat het aantal positieve scenario’s in A1.1.1 hoger zou moeten zijn dan het percentage van A1.1.0. Dit geldt ook voor de percentages van de scenariomodellen van A1.1.2 en A1.1.3, waarbij de verwachting zou zijn dat het % van A1.1.3 hoger zou moeten uitvallen dan van A1.1.2 (ondernemingsplan). Dit kan verband houden met het aantal doorgerekende scenario’s, dat substantieel afwijkt (45 versus 121 en 560 versus 151). In totaal hebben 555 scenario’s ofwel 60% een hoger resultaat behaald dan verwacht. Dit betekent overigens ook dat 40% van de scenario’s uitkomt op een negatiever resultaat dan verwacht. 32,5% van de scenario’s komt negatief uit (resultaat <0). Bij de binnenstedelijke herontwikkelingslocatie liggen de cijfers substantieel anders. 48 A1.1.0 aantal scenario's uitleglocaties % > verwacht resultaat A1.1.1 45 30 66,67% A1.1.2 121 67 55,37% A1.1.3 560 436 77,86% 151 130 86,09% A1.1.4 48 47 97,92% Tabel 17: percentage scenario's groter dan verwacht resultaat herontwikkelingslocatie. Ook tabel 17 laat hetzelfde beeld zien als tabel 16. Het verschil tussen de twee tabellen ligt in het aantal scenario’s dat een beter resultaat kent dan het verwachte resultaat. Dit ligt substantieel hoger dan bij de uitleglocatie. In totaal zijn 73,7% van de scenario’s positief (groter resultaat dan “0”). 6.5.3 Resultaten scenario-analyse case Uitleggebied. Verwachte NCW Minimumwaarde Maximumwaarde Aantal scenario's VaR (95%) VaR (5%) Risicobuffer (=gemiddelde minus VaR 95%) 9.676.911 -143.654.165 857.251.811 1500 -54.450.889 161.937.192 64.127.800 Tabel 18: statistische gegevens scenario's In tabel 18 zijn de statistische gegevens van de case Uitleggebied weergegeven. De verwachte Netto Contante Waarde (NCW) is de waarde die resulteert wanneer men het project precies met de verwachte inflatiecijfers doorrekent en waarbij tevens rekening gehouden wordt met de verschillende kansen in een bepaalde eindknoop terecht te komen. Stel dat de verwachte NCW (o.b.v. de verwachte inflatie) van eindknoop 1 -100 is en van eindknoop 2 +100, en je komt met kans 60% in knooppunt 1 en met 40% in knooppunt 2, dan is de verwachte NCW van het totaalproject 60% x -100 + 40% x +100 = -20. Het betreft hier niet de meest waarschijnlijke uitkomst, maar meer de gemiddelde waarde waarop men- gegeven alle kans aannames- uit komt. Value at Risk (VaR) (95%) is de waarde die met 95% zekerheid gehaald gaat worden (slechts 5% zal dus slechter uitpakken). VaR is het bedrag dat verloren gaat als het 5% kwantiel scenario in werking treedt. De risicobuffer is het verschil tussen de verwachte waarde van het project en de waarde die met 95% zekerheid gehaald wordt. Bij de verwachting het project tegen de verwachte waarde te kunnen realiseren, dient rekening gehouden te worden dat maximaal tot de VaR(95)-waarde (terug)gezakt kan worden. Het verschil tussen deze twee waarden moet in feite als 49 TOTAAL 925 710 76,76% risicobuffer gereserveerd worden om uiteindelijk met 95%-zekerheid het project te kunnen realiseren. De resultaten worden hieronder grafisch weergegeven, verdeeld in stappen van € 25,-miljoen. Kansverdeling NCW per 1-1-2006 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -200 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 NCW in miljoenen euro's Figuur 16: kansverdeling NCW per 1-1-2006 uitleggebied Uit figuur 16 kan worden afgeleid dat de massa aan de linkerzijde van de “0” een grotere massa kent dan aan de rechterzijde. De conclusie die hieraan kan worden verbonden is dat de kans op een sluitende grondexploitatie (prognose resultaat >0) groter is dan een verliesgevende grondexploitatie. In bijlage 6 is af te lezen dat de kans op een positieve grondexploitatie 53,4% bedraagt. Ook de spreiding van de resultaten rond de “0” lijn is prettig. Dit geeft aan dat het management ook kan sturen binnen een bandbreedte van verwachte resultaten. De verwachte NCW bedraagt € 9.677.000,-- op prijspeil 01-01-2006. Hier hoort een VaR (95%) bij van - € 54.450.000,--. De risicobuffer bedraagt: Verwachte waarde - VaR = € 9.677.000,-- - -€ 54.450.000,-In bijlage 7 is een grafiek van alle cashflows opgenomen in een zogenaamd wolkenveld weergegeven. 6.5.4 Resultaat scenario-analyse binnenstedelijke herontwikkelingslocatie. 50 900 Verwachte NCW Minimumwaarde Maximumwaarde Aantal scenario's VaR (95%) VaR (5%) Risicobuffer (=gemiddelde minus VaR 95%) -4.296.490 -105.489.225 586.737.659 1500 -61.696.854 125.501.305 57.400.364 Tabel 19: kansverdeling NCW per 1-1-2006 binnenstedelijke herontwikkeling. In de bijlage 8 is af te lezen dat bij deze locatie ten opzichte van de uitleglocatie meer scenario’s van het ondernemingsplan (A1.1.2) positief uitpakt, maar uiteindelijk een negatief verwachte NCW voor het gehele project uitkomt. Die wordt veroorzaakt doordat uiteindelijk meer scenario’s (50,7%) een kans hebben op een uitkomst < € 0,- Kansverdeling NCW per 1-1-2006 25% 20% 15% 10% 5% 0% -200 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 NCW in miljoenen euro's Figuur 17: kansverdeling NCW per 1-1-2006 stedelijk herontwikkeling In figuur 17 is duidelijk waar te nemen dat ten opzichte van figuur 16 de kans op een negatief resultaat groter is. Er bevindt zich meer “massa” aan de linkerzijde van de “0” dan aan de rechterzijde. Dit komt ook tot uitdrukking in het berekende verwachte resultaat van NCW - € 4.296.000,--. 51 900 7. Vergelijking uitkomsten huidige methodiek Rabo Vastgoed met de uitkomsten van de scenarioanalyse Indien een keuze gemaakt moet worden voor een project, dan zou deze in het voordeel uitvallen van de uitleglocatie. Hierbij dient overigens wel de opmerking geplaatst te worden dat er nog geen uitspraken zijn gedaan of de risicomaatstaf voldoet aan (andere) Rabo Vastgoed maatstaven. De argumenten om te kiezen voor de uitleglocatie zijn: De kans op een positief resultaat is voor de uitleglocatie groter dan voor de binnenstedelijke locatie. Het verwachte resultaat is voor de uitleglocatie positief en voor de binnenstedelijke ontwikkeling negatief. De kans op een verlies groter dan € 50,-- miljoen is bijna 2 keer groter bij de binnenstedelijke locatie dan bij een uitleglocatie. Kans NCW < -50 miljoen euro 20% 15% 10% 5% 0% -10 -5 0 5 10 15 Verwachte NCW per 1-1-2006 Figuur 18: grafische weergave rendement versus risico In figuur 17 is de gekozen rendementsmaatstaf de verwachte NCW per 1-1-2006 en de gekozen risicomaatstaf is de kans op een NCW kleiner dan -€ 50,-- miljoen. De benadering van scenario-analyse in gebiedsontwikkeling leidt tot diepere inzichten dan de huidige beoordelingsmethodiek. Dit kan worden afgeleid uit figuur 17, de correctheid van de uitkomsten buiten beschouwing gelaten. Met de huidige 52 20 beoordelingsmethodiek worden alleen de NCW met elkaar vergeleken. Daarnaast worden ook risico’s genoemd die niet te kwantificeren zijn. Maatstaf Investeringsniveau nominaal Opbrengstenniveau nominaal Verwachte NCW per 1-1-2006 Value at Risk (95% zekere waarde) Aan te houden risicobuffer Kans op NCW kleiner dan 0 miljoen euro Kans op NCW kleiner dan -50 miljoen euro Kans op NCW kleiner dan -100 miljoen euro Uitleglocatie 144.926.375 220.067.421 9.676.911 -54.450.889 64.127.800 46,6% 6,1% 0,5% Binnenstedelijke ontwikkeling 113.430.350 171.422.013 -4.296.490 -61.696.854 57.400.364 50,7% 11,7% 0,1% Tabel 20: uitleglocatie versus binnenstedelijke locatie In tabel 20 worden beide locaties naast elkaar gezet. Het is interessant om de uitkomsten van de huidige berekeningsmethodieken van Rabo Vastgoed met de uitkomsten van de scenario-analyse te vergelijken. Zoals eerder aangegeven zijn de uitkomsten momenteel niet met elkaar te vergelijken, omdat de uitkomsten van de QS (of grondexploitatie) ééndimensionaal (het puntschatten van een resultaat) zijn, dit in tegenstelling tot die van de scenario-analyse. QS 144.875.000 220.059.125 -1.133.156 25.703.042 investeringsniveau opbrengstenniveau NCW bij basisscenario Risicobuffer scenario-analyse 144.926.375 220.067.421 9.679.911 64.127.800 Tabel 21: QS versus scenario-analyse uitleggebied In tabel 21 zijn de uitkomsten van de QS naast de uitkomsten van scenario-analyse gezet. In dit stadium zijn de uitkomsten van de scenario-analyse nog niet goed te beoordelen. De bijbehorende risicobuffer (€ 64.128.000,--) van de scenario-analyse is fors. Eerst moet uitgezocht worden wat de relatie is tussen de risicobuffer en de 95% VaR en de inzet van het EV in projecten. Voor Rabo Vastgoed zou bovenstaande uitkomst van de QS leiden tot afwijzing van het project (negatief basisscenario). In de berekeningsmethodiek van Rabo Vastgoed wordt rekening gehouden met een risicobuffer. Deze is echter gerelateerd aan de inzet van het EV en kent dus ook een andere grondslag als de risicobuffer uit de scenario-analyse. De interessante vraag rijst hoe groot de risicobuffer bij de scenario-analyse zou moeten zijn bij een verschuiving waarbij de NCW van de scenario-analyse naar “0” zou worden gebracht. De VaR zou dan naar beneden bijgesteld moeten worden (bijvoorbeeld van 95% naar 80%). De omgekeerde weg zou zijn om te berekenen welk percentage bij een VaR van € 25.703.000,-- zou zitten. Volgens mij is dit niet de juiste weg, maar zou het beter zijn om de discussie aan te gaan over welk percentage voor de organisatie wel acceptabel zou zijn. 53 QS 115.127.462 171.434.441 10.101.812 20.807.564 investeringsniveau opbrengstenniveau NCW bij basisscenario Risicobuffer scenario-analyse 113.430.350 171.422.013 -4.296.490 57.400.364 Tabel 22: QS versus scenario anlyse stedelijk inbreidingslocatie Uit tabel 22 is af te lezen dat de QS voor deze locatie een commercieel aantrekkelijk rendement laat zien (€ 14.102.000,--) met een risicobuffer van € 20.808.000,--. Voor Rabo Vastgoed zou bovenstaande uitkomst van de QS leiden tot het opnemen van het project in de grondportefeuille. Opvallend is dat uit de scenario-analyse juist blijkt dat de verwachte waarde -€ 4.297.000,-- bedraagt met tevens een forse risicobuffer. Ook hier geldt dat een conclusie nog niet getrokken kan worden zonder dat de relaties tussen risicobuffers QS en risicobuffers scenario-analyse zijn onderzocht. Met het oog op de beschreven resultaten, zou het in het kader van te nemen beslissingen interessant kunnen zijn om beide projecten te consolideren. De resultaten wijzen op een mogelijke wederzijdse beïnvloeding van beide kasstromen in de voorbeeldprojecten. In een vervolg van dit onderzoek zal het effect van de wederzijdse beïnvloeding van de kasstromen zeker nog nader onderzocht moeten worden. Immers kennis te hebben van de totale beïnvloeding van alle kasstromen zou inhouden dat ook dan pas daadwerkelijk gestuurd kan worden op het risicoprofiel van de portefeuille en niet op basis van een optelling van de risicobuffers. Daarnaast zal veel meer kennis vergaard moeten worden van de invloed van de wijze van financiering en de hiermee samenhangende risico’s. Dit kan alleen worden verkregen als de volledige grondportefeuille én de financieringsmodule is geactiveerd. 54 8. Conclusies en aanbevelingen De vraag of scenario-analyse een geschikt instrument is om een model te sturen, waarbij de grondportefeuille van een projectontwikkelaar actief kan worden bewaakt, kan bevestigend worden beantwoord. Het gebruik van scenario-analyse draagt bij tot betere inzichten van de financiële risico’s van gebiedsontwikkeling. De huidige wijze van “go / no go” zoals dat bij Rabo Vastgoed in gebruik is, voldoet in mijn ogen niet. Met name het statische karakter en het 1 dimensionaal (puntschatten) beoordelen van de berekeningen is, gezien de grote risico’s van deze projecten, niet van deze tijd. In de opzet zijn twee hypothesen gedefinieerd: 1. Door het opstellen van een set van globale randvoorwaarden kan een inkoper vroegtijdig bepalen of een positie interessant kan zijn. 2. Op concern niveau kan het risicoprofiel integraal worden beoordeeld. Zij kan dan hiernaar gaan handelen. De uitkomst hiervan is de juiste risicomaat te bepalen. De neerslag hiervan is het bepalen van de minimale inzet aan Eigen Vermogen (EV) binnen het bedrijf. Hypothese nummer 1 kan met een integraal model gebaseerd op scenario-analyse bevestigd worden. De set van globale randvoorwaarden zijn: De grootte van de positie. De aankoopbedragen. De juridische constructie van aankoop. De verwachte bouwproductie, zowel in kwaliteit (differentiatie, verdeling naar woningbouw en niet woningbouw, prijsranges) als kwantiteit. Een gekozen scenario: wanneer wordt verwacht dat een positie tot ontwikkeling wordt gebracht? Alle tot dan toe bekende investeringen die nog moeten plaats vinden: nabetalingen, overige financiële verplichtingen. Hypothese nummer 2 kan met dit onderzoek nog niet worden bevestigd zonder nader onderzoek, maar alle ingrediënten zijn aanwezig om deze vraag bevestigend te beantwoorden. Dit wil zeggen dat scenario-analyse een geschikt instrument is om het risicoprofiel van een grondportefeuille op concern niveau integraal te beoordelen. Met behulp van het ontwikkelde template Gebiedsontwikkeling is het mogelijk om de volledige grondportefeuille van Rabo Vastgoed snel in te voeren. Hierdoor kunnen analyses op portefeuille niveau worden gemaakt, maar moet aan een aantal randvoorwaarden zijn voldaan: Men dient gebruik te maken van de financieringsmodule, die de invloed van financiering onderzoekt. Deze module moet custom made worden gemaakt. 55 De risicomaatstaf, waaraan de risicobuffer direct is gekoppeld, dient bepaald te worden. In de berekeningen wordt nog uitgegaan van 95% met heel grote risicobuffers. Onderzocht moeten worden bij welke percentage Rabo Vastgoed zich prettig voelt. Beoordeling van nieuwe locaties splitsen in twee beoordelingen: o Op projectniveau. o Op portefeuille niveau. Beleidsdoelstellingen dienen geformuleerd te worden. Nu zijn die er nog niet, hoewel er jaarlijks een aantal hectares uit de portefeuille in productie wordt genomen en weer dient te worden aangevuld. In het bijzonder zal de confrontatie tussen beide cijfers (saldo inkoop versus uitstoot) bepalend zijn voor de inkoopstrategie van Rabo Vastgoed. De inkoopprijzen van gronden kennen een sterk stijgende curve terwijl de risico’s toenemen. Het simuleren van inkoopstrategieën van gronden die verder weg in de tijd liggen en de hierbij behorende risicoprofielen zijn goed te simuleren met dit model. Het formuleren van de regiodoelstellingen nadat de concerndoelstellingen zijn vastgelegd. Uit het model kunnen regio’s dan ook sturingsinformatie krijgen om op regioniveau de ondernemingsplannen te vullen. Met deze module kunnen de risicoprofielen van een project inzichtelijk gemaakt worden voor het management. Dit geldt ook voor de keuze tussen twee projecten. Dit is thans niet mogelijk. Het aanpassen van het proces risicobuffer van Rabo Vastgoed. Het huidige proces is statisch. Op dit moment is het niet mogelijk om beleidsvarianten op de gehele grondportefeuille te simuleren. Hierdoor is het ook niet mogelijk om de verschillende risico’s van de beleidsvarianten te kwantificeren en tegen elkaar af te zetten. Het aantal van 1500 door te berekenen scenario’s is te weinig. Het advies is om het aantal door te rekenen scenario’s op 3000 of meer scenario’s in te stellen. Hierdoor zal de verdeling over de verschillende eindknopen meer voldoen aan het theoretisch statistische model. De zwakke punten van scenario-analyse zijn: De inschattingen op de knooppunten is mensenwerk, waardoor nog geen statistische cijfers aanwezig zijn om in een model te verwerken. Verkeerde aannames van economische parameters door management kunnen forse verstoringen geven in de uitkomsten. Het model is kennisintensief. De aannames van de markt (opbrengstenkant) en de investeringen voor bijvoorbeeld het bouw- en woonrijpmaken vraagt continue aandacht en expertise. Het verkeerd inschatten van de opbrengsten kan tot grote foutkansen in de resultaten leiden. 56 Literatuurlijst. 1. Bong, D.F. (2001), Nota “Grond(financierings)projecten”, Rabo Vastgoed BV, Utrecht 2. Brouwer, J., Mattemaker, L., Heida, H., 2002, “Ruimtevraag wonen, werken en voorzieningen herberekend. Verkenningen 2000 – 2030 voor deel 3 van de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening”, ABF Research, Delft 3. Ernst & Young, “Wat is nu een scenariostudie eigenlijk”, http://www.ey.nl/?pag=2618, opgevraagd 30 januari 2006 4. KPMG Metrum (december 1998), “Procesmanagement van stedelijke gebiedsontwikkeling”, De Meern 5. Kramer, E.L., 2003, Dictaat ALM-sheets ASRE, Amsterdam 6. Kramer, E.L., 2004, Dictaat ALM III 2004/2005 ASRE, Brauers&Weber 1988, Amsterdam 7. Kramer, E.L., van Welie, T., 2001, “An asset liability management model for housing associations.”, Journal of Property Investment & Finance, Vol 19 no. 6, Academic Papers, Rotterdam 8. Maat, K., Harts, J.J., Zeijlmans van Emmichoven, M., Goetgeluk, R., 2005, “Dynamiek van Stedelijke Milieus 1996 – 2002”, Onderzoeksbureau OTB, pagina 16, Delft 9. Segeren, A., Needham, B., 2005, “De markt doorgrond: een institutionele analyse van grondmarkten in Nederland”, NAi uitgevers, Rotterdam 10. Van Gool, p., Jager, P., Weisz, R.M., 2001, “Onroerend goed als belegging”, Wolters-Noordhoff bv Groningen, pagina 121 ev 57 Dankwoord Voordat ik aan deze studie begon dacht ik 1 á 2 modules van de MsRE opleiding te gaan volgen. Om de opleiding af te ronden met een thesis is destijds niet bij mij opgekomen. Mijn werkgever heeft mij de mogelijkheid gegeven om het probleem te onderzoeken en heeft mij daarvoor alle ruimte gegeven. Het afgelopen jaar heb ik steun gekregen van verschillende mensen bij het schrijven cq brainstormen over het onderwerp. Ik wil al deze mensen bedanken. Mijn dank gaat in het bijzonder uit naar mijn toegewezen thesis begeleider M. Francke. In korte tijd heeft hij mij enthousiast weten te maken om voor de thesis een goede en begrijpelijke structuur neer te zetten. Bovendien heeft hij mij in contact gebracht met 2 experts op het gebied van scenario-analyse. Beiden hebben veel tijd besteed om het model op te zetten en de scenario-analyses te maken. Ik wil dan ook de heren David Kronbichler en Erik-Jan van der Goes bedanken voor hun inzet! Mijn dankwoord zou niet compleet zijn zonder dat ik mijn zus en haar man bedank voor de vele uren die zij hebben vrijgemaakt om mijn thesis te stroomlijnen en te voorzien van vele kritische kanttekeningen. Tenslotte ben ik mijn vrouw en twee dochters niet vergeten: vele weken hebben zij geduld moeten opbrengen voor die man in zijn werkhok. Audie Bong ’s-Hertogenbosch 27 maart 2006 58 Bijlage 1: beslisboom A.0.0 Zwaar negatief A.0.1 Negatief A.0 Geen ontwikkeling A.0.2 Standaard B.0.1 Zwaar negatief A.1.0.0 Inleveren tegen kostprijs, 50% bouwvolume B.0.1 Negatief A.0.3 Positief A.0.3 Zwaar positief B.0 verkoop Vastgoed ontwikkeling A.1.0.1 Inleveren tegen 50% kostprijs, 100% bouwvolume B.0.2 Standaard B.0.3 Positief A.1.0 Traditoneel model B.0.4 Zwaar positief A Gebiedsontwikkeling B.1.0 Zwaar negatief B.0 Vastgoed ontwikkeling A.1 Ontwikkeling A.1.1 Concessie model De uitwerking is gelijk. In de praktijk is de afwijking in de wijze waarop wordt samengewerkt. A.1.1.0 Zwaar negatief B.1.1 Negatief B.1 Vastgoed ontwikkeling RVG A.1.1.1 Negatief B.1.2 Conform ondernemingsplan B.1.3 Positief A.1.1.2 Conform ondernemingsplan B.1.4 Zwaar positief A.1.1.3 Positief A.1.1.4 Zwaar positief A.1.2 Joint-venture model Voor deze studie wordt beperkt (of als er ingebakken formats zijn kan dit mogelijk snel worden ingpast) tot de gebiedsontwikkeling. De vastgoedontwikkeling vindt in de praktijk ook plaats in een andere omgeving (Gebiedsmaatschappij --> opstalmaatschappij)met ieder een eigen risico profiel. Opbouw codering: A/B beslisknooppunt kernactiviteit A.0 kernkmooppunt A0.0 scenario Bijlage 1: beslisboom 30-1-2006 Model scenarioanalyse Rabo Vastgoed B.V. Quickscan QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. 2004 Blad 1 Blad 2 Blad 3 Blad 4 Blad 5 Blad 6 Blad 7 Blad 8 Quick Scan voorblad Versie QS: 1 oktober 2005 Quickscan voorblad Ruimte en project Fasering Risicoprofiel Advies bedrijfsbureau Grafieken Samenvatting Nieuwe Kaart + aantekeningen QSdatabase locatie Projectmanager Projectontwikkelaar Gemeente Plangebied Regio Regiodirecteur R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Basisinformatie: 2 17 januari 2006 30 januari 2006 1 1 Geen status 3.Groen Stedelijk excl. Hoofdinfra Checklist: 1.500.000 1.375.000 279 53% 3.626 5.516 25% 37 52.429 39,66 5.198.000 22.681.000 8,47% 9,28% 942 2014 2020 ja 50,00% P. Ietje Puk m² bruto plangebied m² netto plangebied Gemiddelde grondopbrengst / m² uitgeefbaar Uitgeefbaar (woning+niet woningbouw) Aantal woningen Aantal fictieve eenheden Gemiddelde grondquote per woning Fictieve eenheden / ha Gewogen gemiddelde kavelprijs woningbouw Verwervingskosten per m² (Contante Waarde) Aandeel RVG EV bij start project aandeel RVG EV maximaal in jaar 2013 Inzet EV bij start Aandeel EV in grondportefeuille RVG Aandeel EV per fictieve eenheid Start desinvesteringen Einde desinvesteringen Participatieproject? Aandeel RVG in project Participanten Gevoeligheidsanalyse Basis Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5 Scenario 6 30-1-2006 Aanmaak datum Printdatum Quickscannummer Versie Status Ontwikkelingstype Monumenten Archeologie Bodemverontreiniging Habitat regelgeving Indicatie van hinderwetcircels Sloop opstallen/verharding Ondergrondse infra Zakelijke rechten Planschade Hoogteverschillen maaiveld Bijzondere civiele kunstwerken Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Ja Geen indicatie Geen indicatie Nee Nee Tunnels * De binnen dit kader gegeven antwoorden hebben geen invloed op de berekeningsuitkomsten! Grondsoort Ophogen of grondverbetering Zand Afdracht aan fondsen Nee Bovenwijkse voorzieningen Bijdrage per woning / fictieve eenheid? Overige opbrengsten (/ kosten) Opbrengsten (/ kosten) totaal? Voor kosten negatief bedrag invullen! Resultaat Contante Waarde: -1.133.156 TEKORT 32.828.625 OVERSCHOT -26.482.299 TEKORT -1.262.779 TEKORT -6.607.035 TEKORT -14.284.182 TEKORT -8.110.939 TEKORT Pagina 1 van 1 Nee Ja 1.830,53 Ja -6.875.000 Resultaat CW per (fictieve) eenheid: -205 1 5.952 3/3 -4.801 -3/3 -229 3/2/1/0/-1/-2/-3 -1.198 -3/-3/0 -2.590 vertraging 2 jaar -1.471 bouwclaim 10:53 Rabobank Vastgoed Quickscan 2 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Ruimte en Project Projectmanager Projectontwikkelaar Gemeente Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Quickscannummer Versie Regio: Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Rente en Financieringskosten: Uitgangspunten Bruto plangebied Te handhaven Bovenwijks Niet woningbouw Prijspeildatum investeringen Prijspeildatum opbrengsten 1.500.000 25.000 100.000 450.000 jan-2006 jan-2006 Woningbouw Netto plangebied woningbouw Woningdichtheid Kavelprijs Kavelprijs Grondquote Aantal woningen Totaal aantal (fict.) won. eenh. 925.000 39 367 52.429 25% 3.626 5.516 m² m² m² m² Rente VV Rev % inzet EV % inzet VV Kostenstijging Opbrengstenstijging Rekenrente m² Aantal woningen / ha netto plangebied Gewogen gemiddelde kavelprijs / m² uitgeefbaar Gewogen gemiddelde / woning Gewogen gemiddelde / woning stuks stuks % Uitgeefbaar % Verharding % Groen / Water Voor vaststellen bestemmingsplan Na vaststellen bestemmingsplan 5,00% 15,00% 35,00% 65,00% 3,00% 0,00% 8,50% 5,00% 15,00% 25,00% 75,00% 3,00% 0,00% 7,50% Verdeling Referentie bij de Ruimtegebruik gebiedstypologie 56% 32% 12% 60% 20% 20% 100% 100% Gemiddelde kavelopp. 120 0 0 140 0 175 250 Kavelprijs: ex BTW 10.084 0 0 47.269 0 69.328 126.050 27 32 0 0 0 0 0 143 6.723 12.101 0 0 0 0 0 52.429 60 Beschrijving Woningbouwprogramma Eengezinswoning Type sociaal Eengezinswoning Type 2 Eengezinswoning Type 3 Eengezinswoning Type 4 Eengezinswoning Type 5 Eengezinswoning Type 6 Vrije Kavel Meergezinswoning Type sociaal Meergezinswoning Type 9 Meergezinswoning Type 10 Meergezinswoning Type 11 Meergezinswoning Type 12 Meergezinswoning Type 13 Meergezinswoning Type 14 Gewogen gemiddelde(n) Niet woningbouw Netto plangebied niet-won. % uitgeefbaar Netto uitgeefbaar Omschrijving: Percentage Kantoren Percentage Commercieel Percentage Niet-commercieel Kengetallen Woningbouwprogramma egw V.O.N.: (Incl. BTW) 120.000 Aandeel in % 20,00% Grondquote: in % 10,00% 225.000 20,00% 25,00% 5,70 24,56 725 300.000 500.000 20,00% 20,00% 27,50% 30,00% 6,30 15,00 netto m² g.b.o. per appartement 75,00 90,00 27,78 16,67 725 725 Woonlagen (1 app. / woonlaag) Aantal Woningen fsi 5,00 5,00 363 363 3,50 3,50 100.000 120.000 10,00% 10,00% 8,00% 12,00% 251.000 100% 25% 450.000 60% 270.000 Verdeling 25% 25% 50% 100% fsi 1,25 1,00 0,75 0,94 120.000 Grondquote 15% Eengezinswoning tot 145.000 Eengezinswoning tot 190.000 Eengezinswoning tot 260.000 Eengezinswoning tot Eengezinswoning tot Uitgeefbaar 67.500 67.500 135.000 270.000 m² BVO 84.375 67.500 101.250 253.125 / m² BVO 125 175 75 118,33 Kavelbreedte 5,1 Kavelgrootte 130 15% 7% 5,4 135 18% 15% 5,4 135 23% 20% 5,7 145 340.000 31% 15% 6,3 190 390000 35% 7% 8,7 260 390.000 39% 5% 10,8 100% 0% Kengetallen Woningbouwprogramma mgw 430 Kavelgroote m2 gbo 80 bij 1 woonlaag 114 Meergezinswoning tot 120.000 Meergezinswoning tot 145.000 11% 5% 90 129 Meergezinswoning tot 190.000 13% 7% 100 143 Meergezinswoning tot 260.000 15% 8% 105 150 Meergezinswoning tot 340.000 20% 1% 110 157 Meergezinswoning tot 390000 25% 1% 120 171 390.000 28% 0% 150 214 22% 100% 30,1 167 Gewogen gemiddelde(n) 30-1-2006 134 161 0 0 0 0 0 Totaal opbrengst 10.546.875 11.812.500 7.593.750 29.953.125 380 10,8 Appartement Grondquote 11% Meergezinswoning > Aandeel 4% Kaveloppervlak bij 1 woonlaag 1.890 Aandeel 5% Vrije Kavels Aantal Woningen 725 3.626,00 Aantal fictieve woning-eenheden Eengezinswoning tot Eengezinswoning > Kavelmaten breedte diepte 5,40 22,22 Pagina 1 van 1 10:54 Rabobank Vastgoed Quickscan 3 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Fasering Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Ja Woningbouwplanning Jaar Start Bouwrijpmaken Managementen kosten woonrijpmaken Verwerving Opbrengsten woningbouw Fasering woningbouw (* uitgangspunt 1 jan v/h jaar) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Verwerving Jaar (* uitgangspunt 1 jan v/h jaar) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Scenario's Basis Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5 Scenario 6 30-1-2006 Opbrengsten niet woningbouw Fasering Fasering niet Overige woningbouw opbrengsten / kosten Rekenrente Eind 8,50% 7,50% 0 24.911.172 0 17.760 0 0,0% 0 0,0% 0% 1.059.480 25.988.412 25.988.412 0 0 18.293 0 0,0% 0 0,0% 0% 2.209.792 28.216.497 28.216.497 0 0 18.842 0 0,0% 0 0,0% 0% 2.399.203 30.634.541 30.634.541 0 0 19.407 0 0,0% 0 0,0% 0% 2.604.761 33.258.709 33.258.709 0 0 19.989 0 0,0% 0 0,0% 0% 2.827.840 36.106.538 36.106.538 0 0 20.589 0 0,0% 0 0,0% 0% 3.069.931 39.197.057 0 0 21.206 0 0,0% 0 0,0% 0% 3.332.651 42.550.915 42.550.915 61.210.588 3.263.625 21.843 0 0,0% 0 0,0% 0% 6.357.910 113.404.880 113.404.880 0 3.361.534 22.498 38.021.200 20,0% 0 0,0% 17% 7.206.472 87.162.028 87.162.028 0 13.327.038 23.173 38.021.200 20,0% 4.992.188 16,7% 20% 5.424.783 64.267.442 64.267.442 0 13.726.849 23.868 38.021.200 20,0% 4.992.188 16,7% 20% 3.722.708 40.071.287 0 14.138.655 24.584 38.021.200 20,0% 4.992.188 16,7% 20% 1.923.466 14.488.411 14.488.411 0 14.562.815 25.322 38.021.200 20,0% 4.992.188 16,7% 20% 20.684 -12.572.349 -12.572.349 0 14.999.699 26.081 0 0,0% 4.992.188 16,7% 2% -566.666 -2.949.459 -2.949.459 0 11.435.842 26.864 0 0,0% 4.992.188 16,7% 2% 21.435 3.698.459 86.121.759 88.816.058 330.317 190.106.000 Overdrachtsbelasting Bijkomende kosten in % Aanbetaling en nabetaling per Betaling + m² bruto bijkomende kosten NCW 100,0% EV / fict.ehd. Rev 16,61 16,61 10.395.365 942 1.559.305 0,00 0,00 11.286.599 1.023 1.692.990 0,00 0,00 0,00 12.253.817 1.111 1.838.072 0,00 0,00 0,00 13.303.484 1.206 1.995.523 0,00 0,00 0,00 14.442.615 1.309 2.166.392 0,00 0,00 0,00 15.678.823 1.421 inzet EV 2.351.823 0,00 0,00 0,00 17.020.366 1.543 2.553.055 40,20 40,81 23,05 45.361.952 4.112 6.804.293 0,00 0,00 0,00 17.432.406 1.580 2.614.861 0,00 0,00 0,00 12.853.488 1.165 1.928.023 0,00 0,00 0,00 8.014.257 727 1.202.139 0,00 0,00 0,00 2.897.682 263 434.652 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0,00 0,00 0,00 739.692 67 110.954 55,20 57,41 39,66 3% -3% 3/2/1/0/-1/-2/-3 -3/-3/0 vertraging 2 jaar bouwclaim 100,0% 41.614.449 6,00% Ja 0,00 0% 100,0% 40.071.287 1,50% 15,00 Scenario aanduiding 29.953.125 39.197.057 Resultaten CW per woning of fictieve eenheid -205 5952 -4801 -229 -1198 -2590 -1471 27.252.082 Resultaten CW totaal -1.133.156 32.828.625 -26.482.299 -1.262.779 -6.607.035 -14.284.182 -8.110.939 Pagina 1 van 1 10:54 Rabobank Vastgoed Quickscan 5 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Advies bedrijfsbureau Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur Uitgangspunten woningbouw Netto plangebied Woningdichtheid Uitgeefbaar Kavelprijs Kavelprijs Grondquote 925.000 39 56% 367 52.429 25% m² won/ha van netto plangebied per m² uitgeefbaar (gemiddeld) gewogen gemiddelde per woning gewogen gemiddelde per woning Uitgangspunten niet-woningbouw Netto plangebied Uitgeefbaar Grondprijs Grondprijs 450.000 60% 111 118 m² van netto plangebied per m² uitgeefbaar (gemiddeld) per m² bvo (gemiddeld) Totaal Resultaten en Kengetallen 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Startjaar expl. Eindjaar expl. 2006 2021 Plan Verwervingskosten per m² bruto Verwervingskosten NCW per m² bruto Ratio na- / aanbetaling op NCW 57,41 39,66 1,39 Verwervingskosten per m² netto ) Bouw- en woonrijpmaken per m² netto * Faseringskosten per m² netto Managementkosten per m² netto Overige kosten/opbrengsten per m² netto Fondsen en bovenwijkse voorzieningen per m² netto Totale kosten per m² netto Opbrengsten gronduitgifte per m² netto 62,63 38,03 49,04 0,24 5,00 7,79 162,73 160,04 Bouw- en woonrijpmaken per m² uitgeefbaar * Opbrengsten gronduitgifte per m² uitgeefbaar ) 66,34 279,22 Gewogen gemiddelde kavelprijs won. Gewogen gemiddelde grondquote won. Gewogen gemiddelde von-prijs Gewogen gemiddelde kavelgrootte egw Gewogen gemiddelde kavelgrootte totaal Aandeel sociale woningbouw Aandeel gestapelde woningbouw 52.429 25% 251.000 137 143 30% 20% Omvang benodigd EV RVG start Inzet EV / fict. ehd. Geprognosticeerd Rev / fict. ehd. Ratio Rev / inzet EV 5.197.682 942 2.470 2,62 Start desinvesteringen Eind desinvesteringen 2014 2020 Positieve scenario's: Negatieve scenario's: 1 6 ) * Kosten brm en wrm zijn incl. planontwikkelings- en planrealisatiekosten. Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. Conclusies / advies Grondbedrijf Gezien: Gezien: Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:55 Rabobank Vastgoed Quickscan 6 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Grafieken Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019 Inzet EV in project Uitleg Noord 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 -5.000.000 Inzet EV in de regio Noord-Oost Nederland Inzet EV in project Uitleg Noord 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Woningbouwproductie in project Uitleg Noord 2016 ev. Woningbouwproductie uit grondprojecten in de regio Noord-Oost Nederland 400.000.000 350.000.000 300.000.000 250.000.000 200.000.000 150.000.000 100.000.000 50.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016 ev. Omzet (incl. BTW) in de regio Noord-Oost Nederland 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:56 Rabobank Vastgoed Quickscan 7 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Samenvatting Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Uitleg Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens RUIMTEGEBRUIK Bruto Plangebied Te handhaven Reservering bovenwijks m² 1.500.000 25.000 100.000 Netto Plangebied 1.375.000 Woningbouw procentueel Ruimteverdeling bruto plangebied 2% 7% Groen en water 12% Uitgeefbaar Verharding Groen/water 925.000 518.130 296.416 110.454 56,0% 32,0% 11,9% Uitgeefbaar Verharding Groen/water 450.000 270.000 108.000 72.000 60,0% 24,0% 16,0% Niet-woningbouw Bovenwijks 7% 62% Verharding 27% Uitgeefbaar 52% 30% 100% FINANCIEEL Basis Scenario Te handhaven 2% Te handhaven Bovenwijks Verharding Groen en water Bedrag Investeringen Uitgeefbaar Hoeveelheid stuks / m² bvo Bedrag Opbrengsten Grondverwerving 86.121.759 Woningbouw eengezinswoningen 41.920.799 meergezinswoningen Bouw- en woonrijpmaken Managementkosten 330.317 Diversen Planontwikkeling en VTU Fondsen / bovenwijks subtotaal woningbouw 6.875.000 Niet-woningbouw 10.367.565 Kantoren 10.711.636 Commercieel Niet -commercieel 2.901 725 st. st. 183.280.588 6.825.412 3.626 st. 190.106.000 84.375 67.500 101.250 m² 10.546.875 11.812.500 7.593.750 m² m² m² subtotaal niet-woningbouw Subtotaal investeringen 156.327.076 Subtotaal opbrengsten Kostenstijging Rentekosten (rekenrente) 25.816.058 41.614.449 Totaal investeringen Resultaat 30-1-2006 Opbrengstenstijging 223.757.584 Totaal opbrengsten Eindwaarde Contante Waarde 2006 253.125 m² 29.953.125 220.059.125 - 220.059.125 -3.698.459 -1.133.156 Pagina 1 van 1 10:56 Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied Algemeen Regio Gemeente Plangebied Regio directeur Projectmanager Projectontwikkelaar Ontwikkelingstype Wel of geen Participatie Aandeel RVG Start grondfinancieringsproject Einde exploitatie Kerngegevens grondgebruik Bruto m2 plangebied Aantal m2 Te handhaven Aantal m2 Bovenwijks Netto m2 plangebied niet woningbouw Netto m2 plangebied woningbouw Kerngegevens woningbouw Start desinvesteringen woningbouw Einde desinvesteringen woningbouw Won.dichtheid (won/ha) Totaal aantal Woningen % Uitgeefbaar woningbouw % groen + water woningbouw % Verharding woningbouw Gewogen gemiddelde Kavelprijs woning excl. BTW Gewogen gemiddelde VON-prijs incl. BTW Gewogen gemiddelde Grondquote Gewogen gemiddelde kavelgrootte Woningbouwprogramma in Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 Woningbouwprogramma in VON incl. BTW Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 Woningbouwprogramma in grondquote Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied Invoerveld Uitvoerveld 2 Uitleggebied Uitbreiding R. Abovg Abon Groen Stedelijk incl. hoofdinfrastr. Ja 50,00% 01-jan-06 01-jan-20 1.500.000 25.000 100.000 450.000 925.000 ja 1-jan-14 1-jan-18 26,37 3.626 55,00% 25,00% 20,00% 52.429 251.000 24,86% 140,30 ja ja ja ja ja ja ja gemiddelde kavelgrootte 120 % 20,00% 140 20,00% 175 250 15 18 0 0 0 0 20,00% 20,00% 10,00% 10,00% woonlagen appartement opp. 5 5 75 90 120.000 225.000 300.000 500.000 100.000 120.000 10,00% 25,00% 27,50% 30,00% 8,00% 12,00% kavelprijs excl. 10.084 0 0 47.269 0 69.328 126.050 6.723 12.101 0 0 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 0 0 Kerngegevens niet woninigbouw Start desinvesteringen niet woningbouw Einde desinvesteringen niet woningbouw % uitgeefbaar niet woningbouw totaal "platte meters" uitgeefbaar % verdeling naar: 01-01-15 01-01-20 60,00% 270.000 kantoren commercieel niet commercieel 25,00% 25,00% 50,00% platte meters 67.500 67.500 135.000 kantoren commercieel niet commercieel 1,25 1,00 0,75 BVO's 84.375 67.500 101.250 Floor Space Index (FSI): Totaal aantal fictieve eenheden Aantal fictieve eenheden per ha 1.804 ja 13,12 ja Gronduitgifteprijzen per m² BVO kantoren commercieel niet commercieel Gewogen gemiddelde fictieve kavelprijs / m2 uitgeefbaar 125,00 175,00 75,00 10.546.875 11.812.500 7.593.750 16.602 Investeringen Verwervingskosten aanbetaling per m² bruto plangebied - TH 15,00 Wel of geen OVB ja OVB 6% Nabetaling voor / onvoorwaardelijk voorwaardelijk Nabetaling per m² 35,00 Nabetaling over hoeveel jaar 7,00 OVB nabetalen 20% % Bijkomende kosten over aanbetaling 1,00% % Fee over nabetaling 0,50% % Jaarlijkse indexering over nabetaling 2,00% 22.125.000 1.327.500 51.625.000 619.500 221.250 258.125 Bouw- en woonrijpmaken per m2 netto plangebied (WB+ nWB) 45,00 61.875.000 Managementkosten per m2 netto plangebied (WB + nWB) 0,50 687.500 Overige kosten / opbrengsten per m2 netto plangebied (WB + nWB)5,00 6.875.000 Fondsen en bovenwijkse voorzieningen per m2 netto plangebied (WB 4,50 + nWB) 6.187.500 Totale kosten per m2 netto plangebied (WB + nWB) 55,00 75.625.000 % inzet EV voor BP % inzet EV na BP Debetrente VV start Creditrente VV Einde periode VV in jaren Kosten-stijging Opbrengstenstijging woningbouw Opbrengstenstijging niet woningbouw 35,00% 25,00% 5,00% 1,00% 7,00 nog in te bouwen? 3,00% 2,00% 1,00% Principe Fasering Investeringen Verwerving aanbetaling Verwerving nabetaling Start Bouw- en woonrijpmaken Einde Bouw- en woonrijpmaken % per jaar Bwrm managementkosten tot start bouw- en woonrijpmaken Fondsen en bovenwijkse lopen mee met uitgifte 1-jan-06 1-jan-13 1-jan-13 1-jan-21 11,11% 12,50% 25,00% Principe Fasering Opbrengsten Start uitgifte woningbouw Einde uitgifte woningbouw % per jaar uitgifte woningbouw 1-jan-14 1-jan-18 20,00% 38.022.859 Start uitgifte niet woningbouw Einde uitgifte niet woningbouw % per jaar uitgifte woningbouw 1-jan-15 1-jan-20 16,67% 4.992.188 Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied 24.293.250 51.883.125 6.875.000 85.938 1.546.875 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied Cashflow totaal % per jaar start eind Investeringen Verwerving aanbetaling 24.293.250 100,00% 1-jan-06 1-jan-06 Verwerving nabetaling 51.883.125 100,00% 1-jan-13 1-jan-13 Bouw- en woonrijpmaken 61.875.000 11,11% 1-jan-13 1-jan-21 managementkosten tot start bouw- en woonrijpmaken 687.500 12,50% 1-jan-06 1-jan-13 Fondsen en bovenwijkse lopen mee met uitgifte 6.187.500 1-jan-14 1-jan-20 TOTAAL investeringen 144.926.375 Opbrengsten Woningbouw 190.114.296 20,00% 1-jan-14 1-jan-18 Niet woningbouw 29.953.125 16,67% 1-jan-15 1-jan-20 TOTAAL opbrengsten 220.067.421 1-jan-06 1-jan-07 1-jan-08 1-jan-09 1-jan-10 1-jan-11 1-jan-12 1-jan-13 1-jan-14 1-jan-15 1-jan-16 1-jan-17 1-jan-18 1-jan-19 1-jan-20 1-jan-21 24.293.250 0 0 85.938 0 24.379.188 0 0 0 85.938 0 85.938 0 0 0 85.938 0 85.938 0 0 0 85.938 0 85.938 0 0 0 85.938 0 85.938 0 0 0 85.938 0 85.938 0 0 0 85.938 0 85.938 0 51.883.125 6.875.000 85.938 0 58.844.063 0 0 6.875.000 0 1.069.065 7.944.065 0 0 6.875.000 0 1.209.428 8.084.428 0 0 6.875.000 0 1.209.428 8.084.428 0 0 6.875.000 0 1.209.428 8.084.428 0 0 6.875.000 0 1.209.428 8.084.428 0 0 6.875.000 0 140.362 7.015.362 0 0 6.875.000 0 140.362 7.015.362 0 0 6.875.000 0 0 6.875.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 38.022.859 0 38.022.859 38.022.859 38.022.859 4.992.188 4.992.188 43.015.047 43.015.047 38.022.859 4.992.188 43.015.047 38.022.859 4.992.188 43.015.047 0 4.992.188 4.992.188 0 4.992.188 4.992.188 0 0 0 Kostenstijging Nabetaling Overige kosten muv fondens en bovenwijks TOTAAL kostenstijging 0 0 0 0 2.578 2.578 0 5.234 5.234 0 7.969 7.969 0 10.786 10.786 0 13.688 13.688 0 16.676 16.676 7.714.277 1.600.138 9.314.415 0 1.834.044 1.834.044 0 2.095.316 2.095.316 0 2.364.425 2.364.425 0 2.641.608 2.641.608 0 2.927.106 2.927.106 0 3.221.169 3.221.169 0 3.524.054 3.524.054 0 3.836.026 3.836.026 Opbrengstenstijging Woningbouw Niet woningbouw TOTAAL opbrengstenstijging 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6.526.980 0 6.526.980 7.417.977 467.694 7.885.672 8.326.794 522.293 8.849.087 9.253.787 577.438 9.831.225 10.199.320 633.134 10.832.454 0 689.388 689.388 0 746.203 746.203 0 0 0 28.094.664 29.107.366 99.625 102.614 913.077 945.989 29.107.366 30.155.969 30.155.969 99.445.295 68.402.764 30.246.892 68.158.477 -34.771.730 -40.720.975 -41.415.281 1.130.849 3.729.199 2.565.104 1.134.258 99.445.295 68.402.764 30.246.892 -10.034.131 -10.034.131 -42.120.236 -100.341 -52.254.708 -52.254.708 -42.835.967 -522.547 -95.613.223 -95.613.223 4.554.956 -956.132 -92.014.398 -92.014.398 4.801.026 -920.144 -88.133.517 -88.133.517 10.711.026 -881.335 -78.303.826 10.187.578 10.554.589 354.446 367.011 24.861.324 14.306.735 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -78.303.826 Saldo begin periode Saldo inv-opbr rente (op basis van verhouding EV - VV) Saldo einde periode Ingezet EV per periode Mutatie EV IRR Bijlage 3: model scenarioanalyse uitleggebied 0 24.379.188 25.260.027 26.172.149 27.116.650 24.379.188 88.516 91.171 93.906 96.723 0 792.324 820.951 850.595 881.291 24.379.188 25.260.027 26.172.149 27.116.650 28.094.664 8.532.716 8.532.716 8.841.009 308.294 9.160.252 319.243 9.490.827 9.833.132 330.575 342.305 17.100.691 -7.760.633 7.561.723 -9.538.968 0 -7.561.723 16,17% 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Rabo Vastgoed B.V. Quickscan 1 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. 2004 Blad 1 Blad 2 Blad 3 Blad 4 Blad 5 Blad 6 Blad 7 Blad 8 Quick Scan voorblad Versie QS: 1 oktober 2005 Quickscan voorblad Ruimte en project Fasering Risicoprofiel Advies bedrijfsbureau Grafieken Samenvatting Nieuwe Kaart + aantekeningen QSdatabase locatie Projectmanager Projectontwikkelaar Gemeente Plangebied Regio Regiodirecteur R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Basisinformatie: Aanmaak datum Printdatum Quickscannummer Versie Status Ontwikkelingstype 2 Checklist: 489.500 409.500 607 58% 2.643 3.192 25% 65 55.292 112,15 2.681.000 5.774.000 4,37% 4,79% 840 2008 2020 ja 50,00% P. Ietje Puk m² bruto plangebied m² netto plangebied Gemiddelde grondopbrengst / m² uitgeefbaar Uitgeefbaar (woning+niet woningbouw) Aantal woningen Aantal fictieve eenheden Gemiddelde grondquote per woning Fictieve eenheden / ha Gewogen gemiddelde kavelprijs woningbouw Verwervingskosten per m² (Contante Waarde) Aandeel RVG EV bij start project aandeel RVG EV maximaal in jaar 2007 Inzet EV bij start Aandeel EV in grondportefeuille RVG Aandeel EV per fictieve eenheid Start desinvesteringen Einde desinvesteringen Participatieproject? Aandeel RVG in project Participanten Monumenten Archeologie Bodemverontreiniging Habitat regelgeving Indicatie van hinderwetcircels Sloop opstallen/verharding Ondergrondse infra Zakelijke rechten Planschade Hoogteverschillen maaiveld Bijzondere civiele kunstwerken Gevoeligheidsanalyse Basis Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5 Scenario 6 Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Geen indicatie Ja Geen indicatie Geen indicatie Nee Nee Tunnels * De binnen dit kader gegeven antwoorden hebben geen invloed op de berekeningsuitkomsten! Grondsoort Ophogen of grondverbetering Zand Afdracht aan fondsen Nee Bovenwijkse voorzieningen Nee Overige opbrengsten (/ kosten) Opbrengsten (/ kosten) totaal? Voor kosten negatief bedrag invullen! 30-1-2006 17 januari 2006 30 januari 2006 1 1 Geen status 1.Centrum Stedelijk Resultaat Contante Waarde: 10.101.812 OVERSCHOT 34.102.133 OVERSCHOT -7.841.156 TEKORT 11.707.839 OVERSCHOT 5.417.508 OVERSCHOT 1.304.219 OVERSCHOT -1.473.746 TEKORT Pagina 1 van 1 Nee Ja -6.198 Resultaat CW per (fictieve) eenheid: 3.165 0/3 10.684 3/3 -2.457 -3/3 3.668 3/2/1/0/-1/-2/-3 1.697 -3/-3/0 409 vertraging 2 jaar -462 bouwclaim 10:57 Rabobank Vastgoed Quickscan 2 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Ruimte en Project Projectmanager Projectontwikkelaar Gemeente Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Quickscannummer Versie Regio: Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Rente en Financieringskosten: Uitgangspunten Bruto plangebied Te handhaven Bovenwijks Niet woningbouw Prijspeildatum investeringen Prijspeildatum opbrengsten 489.500 0 80.000 48.559 jan-2006 jan-2006 m² m² m² m² Rente VV Rev % inzet EV % inzet VV Kostenstijging Opbrengstenstijging Rekenrente Woningbouw Netto plangebied woningbouw Woningdichtheid Kavelprijs Kavelprijs Grondquote Aantal woningen Totaal aantal (fict.) won. eenh. 360.941 73 625 55.292 25% 2.643 3.192 m² Aantal woningen / ha netto plangebied Gewogen gemiddelde kavelprijs / m² uitgeefbaar Gewogen gemiddelde / woning Gewogen gemiddelde / woning stuks stuks % Uitgeefbaar % Verharding % Groen / Water Voor vaststellen bestemmingsplan Na vaststellen bestemmingsplan 5,00% 15,00% 35,00% 65,00% 3,00% 0,00% 8,50% 5,00% 15,00% 25,00% 75,00% 3,00% 0,00% 7,50% Verdeling Referentie bij de Ruimtegebruik gebiedstypologie 65% 49% -13% 45% 40% 15% 100% 100% Gemiddelde kavelopp. 110 135 150 200 0 0 0 Kavelprijs: ex BTW 14.496 39.580 75.630 113.445 0 0 0 24 28 35 50 0 0 0 88 11.597 20.336 34.454 52.941 0 0 0 55.292 45 Beschrijving Woningbouwprogramma Eengezinswoning Type sociaal Eengezinswoning Type 2 Eengezinswoning Type 3 Eengezinswoning Type 4 Eengezinswoning Type 5 Eengezinswoning Type 6 Vrije Kavel Meergezinswoning Type sociaal Meergezinswoning Type 9 Meergezinswoning Type 10 Meergezinswoning Type 11 Meergezinswoning Type 12 Meergezinswoning Type 13 Meergezinswoning Type 14 Gewogen gemiddelde(n) Niet woningbouw Netto plangebied niet-won. % uitgeefbaar Netto uitgeefbaar Omschrijving: Percentage Kantoren Percentage Commercieel Percentage Niet-commercieel Kengetallen Woningbouwprogramma egw V.O.N.: (Incl. BTW) 115.000 157.000 300.000 450.000 Aandeel in % 4,02% 1,99% 20,03% 13,98% Grondquote: in % 15,00% 30,00% 30,00% 30,00% 92.000 121.000 205.000 315.000 5,60% 3,01% 29,99% 21,38% 15,00% 20,00% 20,00% 20,00% 268.368 100% 25% 48.559 100% 48.559 Verdeling 29% 71% 0% 100% Kavelmaten breedte diepte 5,40 20,37 5,40 25,00 5,40 27,78 6,30 31,75 netto m² g.b.o. per appartement 85,00 102,00 126,00 180,00 (1 app. / woonlaag) Aantal Woningen fsi 5,00 5,00 5,00 5,00 148 80 793 565 4,50 4,50 4,50 4,50 Woonlagen 2.643,00 Aantal fictieve woning-eenheden fsi 5,00 1,81 0,75 2,74 Uitgeefbaar 14.194 34.365 0 48.559 Aantal Woningen 106 53 529 369 m² BVO 70.969 62.201 0 133.170 / m² BVO 225 150 0 189,97 120.000 Grondquote 18% Aandeel 0% Kavelbreedte 5,1 Kavelgrootte 104 Eengezinswoning tot 145.000 18% 0% 5,4 108 Eengezinswoning tot 190.000 22% 0% 5,4 108 Eengezinswoning tot 260.000 28% 0% 5,7 116 Eengezinswoning tot 340.000 37% 5% 6,3 152 Eengezinswoning tot 390000 42% 5% 8,7 208 390.000 47% 0% 10,8 100% 0% Vrije Kavels Kengetallen Woningbouwprogramma mgw 344 Kavelgroote m2 gbo 80 bij 1 woonlaag 89 Meergezinswoning tot 120.000 Meergezinswoning tot 145.000 11% 15% 90 100 Meergezinswoning tot 190.000 13% 20% 100 111 Meergezinswoning tot 260.000 15% 25% 105 117 Meergezinswoning tot 340.000 20% 10% 110 122 Meergezinswoning tot 390000 25% 10% 120 133 390.000 28% 0% 150 167 18% 100% 91,5 119 Gewogen gemiddelde(n) Totaal opbrengst 15.968.020 9.330.153 0 25.298.173 304 10,8 Appartement Grondquote 11% Meergezinswoning > Aandeel 10% 118 142 175 250 0 0 0 549 Eengezinswoning tot Eengezinswoning > Kaveloppervlak bij 1 woonlaag Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:58 Rabobank Vastgoed Quickscan 3 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Fasering Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Ja Woningbouwplanning Jaar Start Bouwrijpmaken Managementen kosten woonrijpmaken Verwerving Opbrengsten woningbouw Fasering woningbouw (* uitgangspunt 1 jan v/h jaar) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Verwerving Jaar (* uitgangspunt 1 jan v/h jaar) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Scenario's Basis Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5 Scenario 6 Opbrengsten niet woningbouw Fasering Fasering niet Overige woningbouw opbrengsten / kosten Rekenrente Eind 8,50% 7,50% 0 12.840.000 0 17.760 0 0,0% 0 0,0% 0% 546.455 13.404.215 13.404.215 12.840.000 882.454 18.293 0 0,0% 0 0,0% 0% 1.723.340 28.868.301 28.868.301 12.840.000 908.927 18.842 8.592.813 5,9% 0 0,0% 5% 2.359.183 36.402.752 36.402.752 12.840.000 2.800.385 19.407 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 2.931.941 44.714.655 44.714.655 12.840.000 2.884.396 19.989 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 3.558.506 53.737.718 53.737.718 0 2.970.928 20.589 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 3.757.003 50.206.409 50.206.409 0 3.060.056 21.206 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 3.495.520 46.503.363 46.503.363 0 3.151.858 21.843 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 3.221.258 42.618.493 42.618.493 0 3.246.414 22.498 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 2.933.464 38.541.039 38.541.039 0 3.343.806 23.173 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 2.631.332 34.259.521 34.259.521 0 3.444.120 23.868 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 2.314.006 29.761.686 29.761.686 0 3.547.444 24.584 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 1.980.570 25.034.455 25.034.455 0 3.653.867 25.322 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 1.630.046 20.063.861 20.063.861 0 3.763.483 26.081 8.592.813 5,9% 1.687.388 6,7% 6% 1.261.391 14.834.986 14.834.986 0 2.580.475 26.864 43.022.517 29,4% 6.736.904 26,6% 29% -655.579 -32.970.876 64.200.000 40.238.613 330.317 146.136.267 Overdrachtsbelasting Bijkomende kosten in % Aanbetaling en nabetaling per Betaling + m² bruto bijkomende kosten NCW 100,0% inzet EV EV / fict.ehd. 26,23 5.361.686 840 804.253 26,23 24,18 11.547.320 1.809 1.732.098 25,84 26,23 22,28 7.280.550 1.140 1.092.083 25,84 26,23 20,54 8.942.931 1.401 1.341.440 25,84 26,23 18,93 10.747.544 1.684 1.612.132 0,00 0,00 0,00 10.041.282 1.573 1.506.192 0,00 0,00 0,00 9.300.673 1.457 1.395.101 0,00 0,00 0,00 8.523.699 1.335 1.278.555 0,00 0,00 0,00 7.708.208 1.207 1.156.231 0,00 0,00 0,00 6.851.904 1.073 1.027.786 0,00 0,00 0,00 5.952.337 932 892.851 0,00 0,00 0,00 5.006.891 784 751.034 0,00 0,00 0,00 4.012.772 629 601.916 0,00 0,00 0,00 2.966.997 465 445.050 0,00 0,00 0,00 0 0 124,02 131,15 112,15 3% -3/-3/0 vertraging 2 jaar bouwclaim 33.688.437 Rev 26,23 -3% 3/2/1/0/-1/-2/-3 100,0% 6,00% Ja 25,84 0% 100,0% 1,50% 20,65 Scenario aanduiding 25.298.173 Resultaten CW per woning of fictieve eenheid 3165 10684 -2457 3668 1697 409 -462 0 15.636.719 Resultaten CW totaal 10.101.812 34.102.133 -7.841.156 11.707.839 5.417.508 1.304.219 -1.473.746 Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:58 Rabobank Vastgoed Quickscan 5 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Advies bedrijfsbureau Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur Uitgangspunten woningbouw Netto plangebied Woningdichtheid Uitgeefbaar Kavelprijs Kavelprijs Grondquote 360.941 73 65% 625 55.292 25% Uitgangspunten niet-woningbouw Netto plangebied Uitgeefbaar Grondprijs Grondprijs 48.559 100% 521 190 m² won/ha van netto plangebied per m² uitgeefbaar (gemiddeld) gewogen gemiddelde per woning gewogen gemiddelde per woning 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens Startjaar expl. Eindjaar expl. 2006 2021 m² van netto plangebied per m² uitgeefbaar (gemiddeld) per m² bvo (gemiddeld) Totaal Resultaten en Kengetallen Plan Verwervingskosten per m² bruto Verwervingskosten NCW per m² bruto Ratio na- / aanbetaling op NCW 131,15 112,15 3,28 Verwervingskosten per m² netto ) Bouw- en woonrijpmaken per m² netto * Faseringskosten per m² netto Managementkosten per m² netto Overige kosten/opbrengsten per m² netto Fondsen en bovenwijkse voorzieningen per m² netto Totale kosten per m² netto Opbrengsten gronduitgifte per m² netto 156,78 76,06 104,47 0,81 0,02 0,00 338,13 418,64 Bouw- en woonrijpmaken per m² uitgeefbaar * Opbrengsten gronduitgifte per m² uitgeefbaar ) 110,29 607,07 Gewogen gemiddelde kavelprijs won. Gewogen gemiddelde grondquote won. Gewogen gemiddelde von-prijs Gewogen gemiddelde kavelgrootte egw Gewogen gemiddelde kavelgrootte totaal Aandeel sociale woningbouw Aandeel gestapelde woningbouw 55.292 25% 268.368 65 88 10% 60% Omvang benodigd EV RVG start Inzet EV / fict. ehd. Geprognosticeerd Rev / fict. ehd. Ratio Rev / inzet EV 2.680.843 840 2.449 2,92 Start desinvesteringen Eind desinvesteringen 2008 2020 Positieve scenario's: 5 Negatieve scenario's: 2 Let op bij waarde bouwclaimmodel ivm nabetaling na startbouw ) * Kosten brm en wrm zijn incl. planontwikkelings- en planrealisatiekosten. Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. Conclusies / advies Grondbedrijf Gezien: Gezien: Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:59 Rabobank Vastgoed Quickscan 6 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Grafieken Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2016 2017 2018 2019 Inzet EV in project Inbreiding locatie Noord 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 -5.000.000 Inzet EV in de regio Noord-Oost Nederland Inzet EV in project Inbreiding locatie Noord 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Woningbouwproductie in project Inbreiding locatie Noord 2016 ev. Woningbouwproductie uit grondprojecten in de regio Noord-Oost Nederland 400.000.000 350.000.000 300.000.000 250.000.000 200.000.000 150.000.000 100.000.000 50.000.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016 ev. Omzet (incl. BTW) in de regio Noord-Oost Nederland 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:59 Rabobank Vastgoed Quickscan 7 QUICK SCAN GRONDFINANCIERING Rabo Vastgoed B.V. Samenvatting Projectmanager Projectontwikkelaar Plaats Plangebied R v. Oorbeeld R v. Oorbeeld Asre Uitleg Inbreiding locatie Noord Quickscannummer Versie Regio Regiodirecteur 1 1 Noord-Oost Nederland J.C.L. Severens RUIMTEGEBRUIK Bruto Plangebied Te handhaven Reservering bovenwijks m² 489.500 80.000 Netto Plangebied 409.500 Woningbouw Uitgeefbaar Verharding Groen/water 360.941 233.840 175.398 48.297- Uitgeefbaar Verharding Groen/water 48.559 48.559 - Niet-woningbouw procentueel Ruimteverdeling bruto plangebied 0% 16% Groen en waterTe handhaven Bovenwijks 0% 14% 8% Verharding 30% 74% 64,8% 48,6% -13,4% Uitgeefbaar 48% 10% 100,0% 0,0% 0,0% 100% FINANCIEEL Basis Scenario Te handhaven Bovenwijks Verharding Groen en water Bedrag Investeringen Uitgeefbaar Hoeveelheid stuks / m² bvo Bedrag Opbrengsten Grondverwerving 64.200.000 Woningbouw eengezinswoningen 22.864.676 meergezinswoningen Bouw- en woonrijpmaken Managementkosten 330.317 Diversen Planontwikkeling en VTU Fondsen / bovenwijks subtotaal woningbouw 6.198 Niet-woningbouw 8.281.324 Kantoren Commercieel Niet -commercieel 1.058 1.585 st. st. 85.577.097 60.559.170 2.643 st. 146.136.267 70.969 62.201 - m² 15.968.020 9.330.153 - m² m² m² subtotaal niet-woningbouw Subtotaal investeringen 95.682.514 Subtotaal opbrengsten Kostenstijging Rentekosten (rekenrente) 9.092.613 33.688.437 Totaal investeringen Resultaat Opbrengstenstijging 138.463.564 Totaal opbrengsten Eindwaarde Contante Waarde 2006 133.170 m² 25.298.173 171.434.441 - 171.434.441 32.970.876 10.101.812 Alle bedragen (uitgezonderd von-prijzen) zijn excl. omzetbelasting. 30-1-2006 Pagina 1 van 1 10:59 Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie Algemeen Regio Gemeente Plangebied Regio directeur Projectmanager Projectontwikkelaar Ontwikkelingstype Wel of geen Participatie Aandeel RVG Start grondfinancieringsproject Einde exploitatie Invoerveld Uitvoerveld 2 Knooppunt Reconstructie Stationsgebied R. Abovg Abon Centrum Stedelijk Ja 50,00% 1-jan-06 1-jan-20 Kerngegevens grondgebruik Bruto m2 plangebied Aantal m2 Te handhaven Aantal m2 Bovenwijks Netto m2 plangebied niet woningbouw Netto m2 plangebied woningbouw 489.500 0 64.000 38.847 386.653 ja Kerngegevens woningbouw Start desinvesteringen woningbouw Einde desinvesteringen woningbouw Won.dichtheid (won/ha) Totaal aantal Woningen % Uitgeefbaar woningbouw % groen + water woningbouw % Verharding woningbouw Gewogen gemiddelde Kavelprijs woning excl. BTW Gewogen gemiddelde VON-prijs incl. BTW Gewogen gemiddelde Grondquote Gewogen gemiddelde kavelgrootte 1-jan-07 1-jan-20 74,86 3.185 67,50% 25,00% 7,50% 55.290 268.357 24,52% 81,94 Woningbouwprogramma in Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 Woningbouwprogramma in VON incl. BTW Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 Woningbouwprogramma in grondquote Eengezinswoning woning type Sociaal Eengezinswoning woning type 2 Eengezinswoning woning type 3 Eengezinswoning woning type 4 Eengezinswoning woning type 5 Eengezinswoning woning type 6 Eengezinswoning woning type Vrije Kavel Meergezinswoning type Sociaal Meergezinswoning type 2 Meergezinswoning type 3 Meergezinswoning type 4 Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie ja ja ja ja ja ja ja gemiddelde kavelgrootte 110 135 150 200 % woonlagen appartement opp. 4,02% 1,99% 20,03% 13,98% 17 20 25 36 0 0 5,60% 3,01% 29,99% 21,38% 5 5 5 5 85 102 126 180 115.000 157.000 300.000 450.000 92.000 121.000 205.000 315.000 15,00% 30,00% 30,00% 30,00% 15,00% 20,00% 20,00% 20,00% kavelprijs excl. 14.496 39.580 75.630 113.445 0 0 0 11.597 20.336 34.454 52.941 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie Meergezinswoning type 5 Meergezinswoning type 6 0 0 Kerngegevens niet woninigbouw Start desinvesteringen niet woningbouw Einde desinvesteringen niet woningbouw % uitgeefbaar niet woningbouw totaal "platte meters" uitgeefbaar % verdeling naar: 1-jan-07 1-jan-20 100,00% 38.847 kantoren commercieel niet commercieel 29,23% 70,77% 0,00% platte meters 11.357 27.490 0 kantoren commercieel niet commercieel 5,00 1,81 0,75 BVO's 56.784 49.686 0 Floor Space Index (FSI): Totaal aantal fictieve eenheden Aantal fictieve eenheden per ha 1.299 ja 30,54 ja Gronduitgifteprijzen per m² BVO kantoren commercieel niet commercieel Gewogen gemiddelde fictieve kavelprijs / m2 uitgeefbaar 225,00 150,00 75,00 12.776.400 7.452.960 0 15.568 Investeringen Verwervingskosten aanbetaling per m² bruto plangebied - TH 122,57 Wel of geen OVB ja OVB 6% Nabetaling voor / onvoorwaardelijk onvoorwaardelijk Nabetaling per m² 0,00 Nabetaling over hoeveel jaar 0,00 OVB nabetalen 80% % Bijkomende kosten over aanbetaling 1,00% % Fee over nabetaling 0,50% % Jaarlijkse indexering over nabetaling 2,00% 60.000.000 3.600.000 0 0 600.000 0 Bouw- en woonrijpmaken per m2 netto plangebied (WB+ nWB) 73,20 31.146.600 Managementkosten per m2 netto plangebied (WB + nWB) 2,50 1.063.750 Overige kosten / opbrengsten per m2 netto plangebied (WB + nWB) 0,00 0 Fondsen en bovenwijkse voorzieningen per m2 netto plangebied (WB 40,00+ nWB) 17.020.000 Totale kosten per m2 netto plangebied (WB + nWB) 115,70 49.230.350 % inzet EV voor BP % inzet EV na BP Debetrente VV start Creditrente VV Einde periode VV in jaren Kosten-stijging Opbrengstenstijging woningbouw Opbrengstenstijging niet woningbouw 35,00% 25,00% 5,00% 1,00% 0,00 nog in te bouwen? 3,00% 2,00% 1,00% Principe Fasering Investeringen Verwerving aanbetaling Verwerving nabetaling Start Bouw- en woonrijpmaken Einde Bouw- en woonrijpmaken % per jaar Bwrm managementkosten tot start bouw- en woonrijpmaken Fondsen en bovenwijkse lopen mee met uitgifte 1-jan-06 1-jan-06 1-jan-06 1-jan-21 6,25% 100,00% 7,69% Principe Fasering Opbrengsten Start uitgifte woningbouw Einde uitgifte woningbouw % per jaar uitgifte woningbouw 1-jan-07 1-jan-20 7,14% 12.579.535 Start uitgifte niet woningbouw Einde uitgifte niet woningbouw % per jaar uitgifte woningbouw 1-jan-07 1-jan-20 7,14% 1.444.954 Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie 64.200.000 0 1.946.663 1.063.750 1.309.231 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie Cashflow totaal % per jaar start eind Investeringen Verwerving aanbetaling 64.200.000 20,00% 1-jan-06 1-jan-10 Verwerving nabetaling 0 100,00% 1-jan-06 1-jan-06 Bouw- en woonrijpmaken 31.146.600 6,25% 1-jan-06 1-jan-21 managementkosten tot start bouw- en woonrijpmaken1.063.750 100,00% 1-jan-06 1-jan-06 Fondsen en bovenwijkse lopen mee met uitgifte 17.020.000 1-jan-07 1-jan-20 TOTAAL investeringen 113.430.350 Opbrengsten Woningbouw 176.113.496 7,14% 1-jan-07 1-jan-20 Niet woningbouw 20.229.360 7,14% 1-jan-07 1-jan-20 TOTAAL opbrengsten 196.342.856 1-jan-10 1-jan-11 1-jan-12 1-jan-13 1-jan-14 1-jan-15 1-jan-16 1-jan-17 1-jan-18 1-jan-19 1-jan-20 1-jan-21 12.840.000 12.840.000 12.840.000 12.840.000 12.840.000 0 0 0 0 0 1.946.663 1.946.663 1.946.663 1.946.663 1.946.663 1.063.750 0 0 0 0 0 1.215.714 1.215.714 1.215.714 1.215.714 15.850.413 16.002.377 16.002.377 16.002.377 16.002.377 1-jan-06 1-jan-07 1-jan-08 1-jan-09 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 1.215.714 3.162.377 0 0 1.946.663 0 0 1.946.663 0 12.579.535 12.579.535 12.579.535 12.579.535 12.579.535 0 1.444.954 1.444.954 1.444.954 1.444.954 1.444.954 0 14.024.490 14.024.490 14.024.490 14.024.490 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 12.579.535 1.444.954 1.444.954 14.024.490 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 12.579.535 1.444.954 14.024.490 0 0 0 Kostenstijging Nabetaling Overige kosten muv fondens en bovenwijks TOTAAL kostenstijging 0 0 0 0 58.400 58.400 0 118.552 118.552 0 180.508 180.508 0 244.323 244.323 0 310.053 310.053 0 377.754 377.754 0 447.487 447.487 0 519.311 519.311 0 593.291 593.291 0 669.489 669.489 0 747.974 747.974 0 828.813 828.813 0 912.077 912.077 0 997.839 997.839 0 1.086.174 1.086.174 Opbrengstenstijging Woningbouw Niet woningbouw TOTAAL opbrengstenstijging 0 0 0 251.591 14.450 266.040 508.213 29.044 537.257 769.968 43.784 813.752 1.036.958 58.671 1.095.629 1.309.288 73.707 1.382.995 1.587.065 88.894 1.675.958 1.870.397 104.232 1.974.629 2.159.395 119.724 2.279.119 2.454.174 135.371 2.589.545 2.754.848 151.174 2.906.022 3.061.536 167.135 3.228.671 3.374.357 183.256 3.557.614 3.693.435 199.538 3.892.973 4.018.894 215.983 4.234.878 0 0 0 -23.824.685 -36.921.299 -12.858.367 -13.098.646 -238.247 -369.213 -36.921.299 -50.389.158 -50.389.158 -13.342.810 -503.892 -64.235.860 -64.235.860 -13.590.914 -642.359 -78.469.133 -78.469.133 -13.843.009 -784.691 -93.096.833 -93.096.833 -14.099.152 -930.968 -108.126.953 -108.126.953 3.032.837 -1.081.270 -106.175.386 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -106.175.386 Saldo begin periode Saldo inv-opbr rente (op basis van verhouding EV - VV) Saldo einde periode Ingezet EV per periode Mutatie EV IRR Bijlage 5: model scenarioanalyse binnenstedelijke locatie 0 15.850.413 18.135.798 20.284.393 22.288.279 24.139.230 12.988.699 1.250.515 -11.091.846 15.850.413 1.770.247 1.559.182 1.344.643 1.126.581 -11.935.055 -12.160.317 -12.389.255 -12.621.921 0 515.138 589.413 659.243 724.369 784.525 422.133 46.894 -110.918 15.850.413 18.135.798 20.284.393 22.288.279 24.139.230 12.988.699 1.250.515 -11.091.846 -23.824.685 5.547.644 5.547.644 6.347.529 799.885 7.099.538 752.008 7.800.898 701.360 8.448.730 647.833 4.546.045 -3.902.686 437.680 -4.108.364 0 -437.680 0 0 0 0 0 0 23,10% 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 6: uitkomsten scenarioanalyse gebiedsontwikkeling scenario projectscen nummer ario 775 A1.0.1 1198 A1.0.1 752 A1.0.1 1119 A1.0.1 258 A1.0.1 321 A1.0.1 1031 A1.0.1 568 A1.0.1 1227 A1.0.1 1393 A1.0.1 411 A1.0.1 49 A1.0.1 751 A1.0.1 1022 A1.0.1 417 A1.0.1 1266 A1.0.1 930 A1.0.1 1249 A1.0.1 1059 A1.0.1 1134 A1.0.1 404 A1.0.1 540 A1.0.1 379 A1.0.1 184 A1.0.1 923 A1.0.1 1278 A1.0.1 120 A1.0.1 250 A1.0.1 729 A1.0.1 689 A1.0.1 1316 A1.0.1 1322 A1.0.1 103 A1.0.1 2 A1.0.1 1381 A1.0.1 206 A1.0.1 1341 A1.0.1 750 A1.0.1 519 A1.0.1 241 A1.0.1 646 A1.0.1 252 A1.0.1 541 A1.0.1 264 A1.0.1 577 A1.0.1 664 A1.0.1 1132 A1.0.1 38 A1.0.1 492 A1.0.1 735 A1.0.1 436 A1.1.1 891 A1.0.1 1210 A1.0.1 1472 A1.1.3 701 A1.0.1 799 A1.0.1 98 A1.1.3 582 A1.1.2 36 A1.0.1 895 A1.1.2 1282 A1.0.1 3 A1.0.1 1254 A1.0.1 39 A1.1.2 423 A1.1.1 818 A1.1.1 211 A1.0.1 986 A1.1.2 563 A1.1.1 82 A1.0.1 1208 A1.0.1 246 A1.1.1 997 A1.1.2 1195 A1.0.1 1387 A1.1.2 677 A1.0.1 1079 A1.0.1 1060 A1.0.0 290 A1.0.1 426 A1.0.0 NCW per 1-12006 -143.654.165 -119.542.637 -114.690.065 -111.751.253 -109.345.341 -108.522.705 -108.395.971 -103.015.710 -97.043.442 -96.879.840 -95.699.665 -95.640.076 -94.186.604 -94.148.339 -92.743.694 -88.737.515 -88.599.485 -86.953.409 -86.805.266 -84.246.090 -83.767.488 -82.318.125 -82.134.283 -81.664.852 -81.649.802 -81.363.200 -80.629.285 -78.547.733 -78.388.784 -78.175.516 -77.710.546 -77.114.196 -76.871.316 -75.334.091 -73.955.224 -73.837.222 -73.507.076 -73.420.024 -72.548.603 -70.513.991 -70.025.615 -69.736.832 -69.098.427 -68.621.779 -68.389.978 -65.685.297 -65.473.504 -64.828.056 -63.363.108 -63.218.102 -62.803.706 -62.654.797 -62.500.630 -61.188.084 -59.746.321 -59.698.967 -59.667.335 -59.454.494 -58.933.397 -58.789.545 -58.271.995 -58.194.317 -57.820.908 -57.479.126 -57.112.905 -56.602.053 -56.590.144 -55.972.545 -55.932.901 -55.787.110 -55.716.059 -55.542.547 -55.392.667 -55.077.021 -54.450.889 -54.430.904 -54.344.582 -54.002.387 -53.618.094 -53.470.988 Bijlage 6: uitkomsten scenarioanalyse uitleggebied scenario projects nummer cenario 834 A1.0.1 532 A1.0.1 784 A1.1.1 89 A1.0.1 1024 A1.1.3 1133 A1.0.1 1374 A1.0.1 197 A1.1.3 598 A1.1.3 673 A1.0.1 711 A1.0.1 364 A1.0.1 1136 A1.0.1 548 A1.0.1 1264 A1.0.0 1230 A1.0.1 458 A1.1.2 140 A1.1.3 593 A1.1.1 533 A1.1.2 669 A1.0.1 1184 A1.1.2 527 A1.1.3 218 A1.0.1 1340 A1.0.1 511 A1.1.2 1083 A1.1.2 741 A1.1.2 758 A1.1.4 479 A1.0.1 315 A1.1.1 1182 A1.1.3 368 A1.1.3 951 A1.1.2 982 A1.1.2 1277 A1.1.2 1333 A1.1.1 1450 A1.1.2 115 A1.0.1 21 A1.1.0 513 A1.1.2 655 A1.1.0 1014 A1.0.1 996 A1.0.1 776 A1.1.3 948 A1.1.3 987 A1.1.1 304 A1.1.2 928 A1.1.1 509 A1.0.0 1007 A1.1.0 1303 A1.1.1 1039 A1.0.0 1092 A1.1.2 1275 A1.1.2 1143 A1.1.0 122 A1.0.1 221 A1.1.0 1349 A1.1.2 661 A1.1.2 914 A1.0.0 570 A1.1.3 901 A1.1.3 50 A1.1.2 517 A1.1.1 1415 A1.1.1 1069 A1.0.1 127 A1.1.3 110 A1.0.1 965 A1.1.0 1219 A1.1.2 432 A1.1.2 842 A1.1.2 160 A1.0.0 594 A1.0.1 74 A1.1.2 1326 A1.1.3 1065 A1.0.1 1055 A1.0.1 538 A1.0.1 NCW per 1-12006 -53.339.266 -53.311.254 -52.863.072 -52.660.839 -52.570.227 -52.313.293 -51.780.405 -51.534.053 -50.566.191 -50.388.490 -50.227.104 -49.801.563 -49.342.492 -49.291.797 -49.175.367 -48.809.472 -48.511.357 -48.455.117 -48.230.598 -48.219.588 -48.170.996 -47.843.815 -47.770.034 -47.694.105 -47.197.971 -46.690.882 -46.507.043 -46.254.239 -46.160.618 -46.149.953 -45.333.304 -45.319.243 -44.988.873 -44.852.549 -44.309.719 -44.303.853 -44.251.941 -44.207.147 -44.038.288 -43.901.884 -43.847.569 -43.719.260 -43.346.082 -43.294.070 -43.099.930 -43.053.723 -42.592.413 -42.531.517 -42.502.761 -42.329.541 -42.191.356 -41.820.944 -41.715.036 -41.624.610 -41.600.155 -41.543.983 -41.224.619 -41.214.522 -41.058.920 -41.036.735 -41.029.508 -40.929.070 -40.716.538 -40.691.122 -40.525.973 -40.195.309 -39.999.665 -39.603.164 -39.358.507 -39.332.996 -39.270.687 -39.200.213 -39.179.378 -39.106.353 -39.036.724 -39.014.739 -38.916.013 -38.606.157 -38.416.559 -38.278.757 scenario projects nummer cenario 616 A1.1.1 1121 A1.1.2 704 A1.0.0 830 A1.0.0 300 A1.1.2 200 A1.0.0 131 A1.1.2 875 A1.1.2 1019 A1.0.1 574 A1.1.3 685 A1.1.3 1005 A1.1.2 1411 A1.1.4 596 A1.0.1 618 A1.1.1 945 A1.1.2 627 A1.1.1 1498 A1.0.1 341 A1.0.0 807 A1.1.1 1215 A1.0.0 360 A1.1.2 1158 A1.1.3 55 A1.0.0 778 A1.1.3 958 A1.1.3 106 A1.0.0 325 A1.1.3 1465 A1.0.1 1258 A1.0.1 869 A1.1.2 175 A1.1.2 839 A1.1.2 33 A1.1.2 349 A1.1.1 395 A1.1.1 229 A1.1.2 333 A1.1.2 829 A1.1.2 893 A1.1.1 318 A1.1.2 1166 A1.1.2 390 A1.1.1 1086 A1.1.1 595 A1.0.0 876 A1.1.2 1363 A1.1.2 1154 A1.0.1 86 A1.1.1 944 A1.1.0 1414 A1.1.2 159 A1.1.2 599 A1.0.0 1209 A1.1.2 182 A1.1.2 1125 A1.1.2 885 A1.1.3 170 A1.0.1 366 A1.1.2 369 A1.1.2 501 A1.1.3 1366 A1.1.2 757 A1.1.2 1054 A1.1.1 338 A1.1.1 374 A1.0.0 905 A1.1.0 260 A1.0.0 507 A1.0.1 528 A1.1.1 1077 A1.0.1 688 A1.1.1 191 A1.0.0 53 A1.1.1 678 A1.1.3 422 A1.0.0 1315 A1.1.2 721 A1.0.0 76 A1.0.0 1096 A1.1.3 NCW per 1-12006 -38.133.942 -37.976.609 -37.720.718 -37.591.024 -37.441.752 -37.307.572 -37.207.577 -37.154.141 -37.068.994 -36.870.208 -36.831.497 -36.521.604 -36.514.192 -36.505.089 -36.333.956 -36.231.491 -36.181.420 -36.003.984 -35.982.355 -35.847.843 -35.569.566 -35.439.894 -35.379.856 -34.797.154 -34.703.028 -34.679.748 -34.645.138 -34.477.499 -34.280.890 -34.219.965 -34.197.284 -33.858.328 -33.842.437 -33.819.717 -33.812.978 -33.777.805 -33.246.884 -33.086.656 -33.040.256 -32.898.149 -32.830.991 -32.715.514 -32.335.232 -32.335.134 -32.316.449 -32.311.567 -32.272.143 -32.224.289 -32.154.312 -32.137.535 -31.938.391 -31.855.895 -31.813.182 -31.346.925 -31.196.290 -31.178.302 -31.055.356 -30.992.475 -30.924.175 -30.602.714 -30.599.892 -30.491.623 -30.438.350 -30.296.375 -30.258.030 -30.135.117 -30.050.188 -30.019.703 -29.861.040 -29.654.313 -29.650.836 -29.621.055 -29.110.842 -29.109.260 -29.105.779 -29.026.527 -29.020.237 -28.973.260 -28.863.811 -28.805.429 scenario projects nummer cenario 1302 A1.0.1 62 A1.0.1 124 A1.1.4 1309 A1.0.1 28 A1.1.2 1213 A1.0.1 1140 A1.1.2 1186 A1.1.3 83 A1.1.2 845 A1.1.1 163 A1.1.2 164 A1.0.1 675 A1.0.0 623 A1.0.1 1167 A1.1.2 493 A1.0.1 852 A1.1.3 728 A1.0.0 376 A1.1.0 1403 A1.1.1 244 A1.0.0 1240 A1.1.3 1105 A1.0.0 843 A1.1.1 263 A1.1.3 514 A1.0.0 1358 A1.1.3 726 A1.1.2 1305 A1.1.3 1212 A1.0.0 1259 A1.1.2 1270 A1.1.0 1470 A1.1.2 913 A1.0.0 878 A1.1.2 466 A1.1.2 433 A1.0.0 451 A1.1.1 1290 A1.1.2 259 A1.0.1 1093 A1.0.0 652 A1.1.2 13 A1.1.1 1361 A1.1.2 546 A1.1.1 353 A1.1.2 772 A1.1.1 1428 A1.0.0 1026 A1.1.3 1347 A0.1 180 A1.0.0 319 A1.1.1 1343 A1.1.2 1301 A0.1 81 A0.2 1045 A0.2 628 A0.1 649 A1.0.0 1243 A1.1.2 746 A0.2 380 A1.1.2 946 A0.1 6 A0.2 1345 A1.1.2 1378 A1.0.0 1396 A1.0.0 398 A1.1.2 1346 A1.0.0 764 A0.0 1234 A1.1.2 542 A0.2 121 A1.1.2 898 A0.1 580 A0.2 449 A0.1 702 A0.2 65 A0.2 19 A0.3 1372 A0.2 925 A0.2 NCW per 1-12006 -28.716.080 -28.497.400 -28.325.792 -27.810.093 -27.459.905 -27.352.948 -27.348.253 -27.218.533 -27.174.810 -27.113.932 -27.088.968 -27.074.396 -27.067.796 -26.826.284 -26.794.488 -26.696.315 -26.694.815 -26.693.189 -26.481.009 -26.229.295 -26.157.102 -25.991.344 -25.767.310 -25.706.332 -25.590.668 -25.583.130 -25.575.592 -25.492.172 -25.422.866 -25.127.872 -25.073.228 -25.003.676 -24.968.115 -24.897.039 -24.850.762 -24.695.193 -24.657.691 -24.652.973 -24.311.029 -24.123.666 -24.107.952 -23.944.328 -23.725.684 -23.714.455 -23.692.115 -23.687.863 -23.662.915 -23.505.541 -23.235.662 -23.234.530 -23.074.928 -23.013.362 -22.916.114 -22.878.205 -22.776.121 -22.698.662 -22.668.763 -22.615.716 -22.594.538 -22.579.075 -22.505.017 -22.503.065 -22.391.715 -22.300.374 -22.233.406 -22.176.590 -22.148.804 -21.973.562 -21.964.165 -21.959.899 -21.920.632 -21.909.290 -21.887.470 -21.840.977 -21.822.612 -21.775.665 -21.771.654 -21.707.366 -21.690.866 -21.672.646 scenario projects nummer cenario 629 A1.0.0 248 A1.0.1 1281 A1.0.0 957 A0.3 782 A0.2 974 A1.0.0 660 A0.3 307 A1.0.0 331 A0.1 37 A0.0 1354 A1.1.3 1460 A1.1.2 682 A1.1.1 961 A0.3 1173 A1.1.2 1385 A1.0.0 301 A1.1.3 635 A0.3 150 A0.2 831 A0.2 1487 A0.2 1100 A1.0.1 1497 A1.0.1 1017 A0.2 1477 A0.2 536 A0.2 1224 A0.2 637 A0.3 625 A0.2 547 A0.3 41 A0.3 1225 A0.1 1067 A0.2 847 A0.2 292 A0.2 828 A0.2 1313 A0.2 1116 A0.2 1107 A0.3 1348 A1.1.3 761 A0.3 659 A0.2 569 A0.2 1078 A0.2 400 A0.4 553 A1.0.0 1091 A1.0.1 1128 A0.2 207 A1.0.1 1175 A0.2 1123 A0.2 552 A0.2 955 A0.2 963 A0.2 645 A0.2 1368 A1.1.1 85 A0.2 1405 A1.0.0 1394 A1.1.2 336 A0.2 868 A0.2 1157 A0.2 603 A0.2 1108 A0.2 1171 A1.0.0 172 A1.1.2 803 A0.2 959 A1.0.0 456 A0.3 734 A1.1.2 231 A0.1 1318 A1.1.2 1324 A0.2 865 A0.1 174 A0.1 1061 A1.0.0 731 A0.1 337 A1.1.3 1464 A1.0.1 619 A1.1.4 NCW per 1-12006 -21.664.694 -21.662.962 -21.585.766 -21.585.742 -21.557.732 -21.546.042 -21.545.508 -21.530.624 -21.516.893 -21.447.988 -21.432.925 -21.366.889 -21.361.262 -21.292.274 -21.274.090 -21.240.849 -21.166.426 -21.144.678 -21.142.785 -21.038.815 -20.953.890 -20.866.724 -20.819.442 -20.766.489 -20.674.981 -20.653.179 -20.626.428 -20.594.426 -20.542.600 -20.448.047 -20.359.076 -20.319.186 -20.316.094 -20.315.741 -20.212.349 -20.173.838 -20.170.155 -20.158.142 -20.121.838 -20.117.754 -20.115.592 -20.107.870 -20.102.456 -20.060.418 -19.984.944 -19.967.327 -19.965.276 -19.939.290 -19.885.494 -19.885.014 -19.800.264 -19.783.788 -19.741.720 -19.731.650 -19.657.588 -19.635.463 -19.470.536 -19.387.569 -19.377.961 -19.331.615 -19.326.756 -19.289.643 -19.283.268 -19.270.989 -19.218.044 -19.176.675 -19.169.716 -19.167.293 -19.148.436 -19.120.170 -18.989.567 -18.965.474 -18.958.042 -18.943.701 -18.937.247 -18.883.004 -18.840.030 -18.823.016 -18.813.909 -18.788.743 30-1-2006 scenario projects nummer cenario 280 A0.3 247 A0.2 1068 A1.0.1 1452 A1.0.1 1447 A1.1.1 662 A1.1.2 225 A0.2 139 A0.2 607 A0.2 606 A1.0.1 1126 A0.2 1289 A1.1.1 824 A1.0.0 407 A0.3 832 A1.0.0 732 A1.1.2 526 A0.2 309 A0.2 504 A1.0.1 1292 A0.2 460 A0.1 871 A0.1 1443 A0.1 1491 A0.2 1344 A0.2 370 A0.0 365 A0.2 723 A1.1.2 481 A0.0 1271 A0.2 879 A1.0.0 199 A1.1.2 284 A0.2 622 A1.0.0 991 A0.2 920 A1.1.3 1113 A0.3 971 A1.0.1 129 A1.1.2 1187 A1.1.2 742 A1.1.2 1032 A0.1 562 A0.4 1233 A0.2 381 A0.0 125 A1.0.0 1127 A0.4 1353 A1.0.0 1177 A0.1 797 A1.0.0 510 A1.1.4 1429 A1.1.2 518 A1.1.3 1252 A1.0.0 872 A1.1.2 840 A0.3 1272 A0.3 15 A1.1.2 1222 A1.0.0 1481 A0.2 75 A1.0.0 79 A0.3 391 A0.3 1495 A1.1.2 343 A0.2 1268 A1.1.1 558 A0.2 910 A0.2 806 A0.2 462 A0.2 643 A1.1.2 666 A0.3 1189 A1.0.0 786 A0.3 1248 A1.0.0 285 A0.1 556 A0.2 60 A1.0.0 453 A1.0.0 362 A1.1.2 NCW per 1-12006 -18.760.834 -18.757.321 -18.689.251 -18.646.882 -18.634.743 -18.586.356 -18.569.583 -18.551.598 -18.515.308 -18.505.582 -18.479.105 -18.474.276 -18.470.735 -18.465.401 -18.413.643 -18.373.671 -18.352.701 -18.318.002 -18.312.621 -18.308.426 -18.273.149 -18.209.516 -18.194.631 -18.185.066 -18.170.976 -18.055.063 -18.038.020 -18.028.300 -18.001.130 -17.947.385 -17.857.929 -17.852.479 -17.851.711 -17.671.108 -17.656.053 -17.631.353 -17.594.394 -17.563.811 -17.540.446 -17.482.702 -17.455.946 -17.384.596 -17.358.581 -17.338.755 -17.317.247 -17.278.815 -17.211.568 -17.192.130 -17.119.360 -17.095.819 -17.095.602 -17.079.423 -16.975.139 -16.914.213 -16.910.217 -16.863.594 -16.839.666 -16.835.077 -16.811.453 -16.786.262 -16.778.671 -16.770.192 -16.614.270 -16.513.863 -16.469.221 -16.415.269 -16.399.562 -16.368.862 -16.324.032 -16.219.945 -16.211.549 -16.149.610 -16.028.545 -16.005.478 -15.928.688 -15.838.897 -15.817.839 -15.814.752 -15.800.464 -15.789.185 scenario projects nummer cenario 1489 A1.0.1 1214 A0.2 900 A1.0.0 237 A1.1.2 114 A1.0.0 936 A1.0.0 245 A1.1.0 846 A0.2 228 A0.2 382 A1.0.1 238 A0.2 821 A1.1.2 1483 A1.1.2 448 A1.0.0 1416 A0.1 242 A0.2 396 A0.2 554 A0.2 665 A0.2 313 A1.0.0 1199 A1.1.3 383 A1.0.0 1474 A1.0.0 1200 A1.1.2 450 A1.0.0 487 A1.0.0 345 A1.0.0 683 A1.1.2 473 A1.1.2 461 A0.2 1339 A1.0.1 1097 A1.0.0 709 A1.0.1 881 A0.2 770 A1.0.1 1500 A1.1.1 288 A0.2 992 A1.0.0 585 A0.2 789 A1.1.2 1382 A1.1.2 195 A1.0.1 605 A1.1.1 1205 A1.0.1 193 A1.1.2 1421 A1.1.3 1161 A1.1.2 1319 A0.1 418 A1.1.0 1090 A1.1.2 706 A1.1.4 975 A1.1.3 796 A1.0.1 1469 A0.2 437 A1.1.2 386 A1.0.0 1180 A1.1.2 61 A1.1.0 490 A1.1.1 482 A1.1.2 1228 A1.0.1 185 A1.1.2 459 A1.1.2 929 A1.0.0 874 A1.1.3 203 A1.1.2 282 A1.1.0 154 A1.0.0 78 A1.1.3 565 A1.1.3 933 A1.1.1 406 A1.1.0 1174 A1.0.0 1088 A1.1.1 1196 A1.1.3 63 A1.1.2 1206 A1.1.1 954 A1.1.2 1229 A1.0.0 765 A1.1.2 NCW per 1-12006 -15.726.477 -15.685.586 -15.654.726 -15.603.029 -15.591.590 -15.515.973 -15.457.706 -15.450.204 -15.447.666 -15.421.818 -15.375.125 -15.325.089 -15.295.192 -15.219.003 -15.166.836 -15.120.075 -14.977.680 -14.869.735 -14.822.758 -14.688.477 -14.687.922 -14.637.706 -14.589.749 -14.524.447 -14.478.252 -14.397.105 -14.369.873 -14.321.295 -14.230.222 -14.112.197 -13.877.260 -13.815.554 -13.790.282 -13.735.231 -13.620.031 -13.566.261 -13.444.736 -13.374.409 -13.242.793 -13.090.628 -13.084.971 -13.072.214 -13.044.410 -13.038.624 -13.006.343 -12.979.113 -12.900.252 -12.877.998 -12.856.026 -12.854.630 -12.813.184 -12.802.849 -12.786.205 -12.767.943 -12.717.550 -12.617.451 -12.546.654 -12.509.265 -12.383.305 -12.369.507 -12.187.738 -12.187.243 -12.176.420 -12.006.420 -11.993.857 -11.989.389 -11.953.598 -11.858.894 -11.832.666 -11.817.638 -11.712.933 -11.696.230 -11.678.494 -11.647.814 -11.513.163 -11.504.580 -11.287.187 -11.138.977 -11.128.922 -11.121.285 scenario projects nummer cenario 1048 A1.0.0 119 A1.1.3 1317 A1.1.3 1377 A1.0.0 1253 A1.1.3 674 A0.2 281 A0.2 243 A1.0.0 1449 A0.4 267 A1.0.0 296 A1.1.2 232 A1.0.0 725 A1.0.0 270 A1.0.0 707 A1.1.3 1141 A0.1 425 A0.4 1162 A1.0.0 186 A1.0.0 708 A1.1.2 430 A1.0.0 1242 A1.1.2 1287 A1.1.2 1000 A1.1.3 133 A0.4 753 A1.0.0 1365 A1.1.2 1432 A1.1.0 1476 A1.0.0 1499 A1.0.0 464 A1.1.2 287 A1.1.2 1051 A1.1.3 862 A1.0.0 67 A1.0.0 230 A1.1.2 924 A1.0.1 1064 A1.1.3 236 A1.1.3 578 A1.0.0 10 A1.1.2 1239 A1.1.0 1328 A1.1.1 743 A1.1.3 1241 A1.1.1 715 A1.1.2 966 A1.1.1 1307 A1.1.1 1009 A1.0.0 687 A1.1.2 194 A1.1.2 1457 A1.0.0 808 A1.1.2 1406 A1.0.0 471 A0.2 1461 A1.1.0 235 A1.1.2 670 A1.0.0 275 A1.0.0 1458 A1.0.0 883 A1.1.3 73 A1.0.0 1102 A1.0.0 298 A1.1.3 769 A1.0.0 94 A1.1.2 636 A1.0.0 1172 A1.1.3 815 A1.1.2 1145 A1.1.1 724 A1.1.2 1367 A1.1.4 1334 A1.0.0 377 A1.0.1 854 A1.0.0 916 A1.0.0 1279 A1.1.2 44 A1.0.0 543 A1.0.0 641 A1.0.0 NCW per 1-12006 -11.052.618 -10.958.407 -10.923.929 -10.773.447 -10.528.645 -10.472.171 -10.451.102 -10.260.716 -10.121.574 -10.115.779 -10.023.979 -9.916.586 -9.832.900 -9.786.193 -9.780.652 -9.702.822 -9.667.839 -9.662.062 -9.496.906 -9.438.864 -9.393.720 -9.380.155 -9.144.940 -9.029.139 -9.002.593 -8.878.668 -8.877.936 -8.740.567 -8.739.143 -8.726.728 -8.698.555 -8.502.147 -8.356.429 -8.318.224 -8.248.216 -8.092.855 -8.085.396 -8.072.215 -7.902.238 -7.858.848 -7.844.068 -7.716.842 -7.634.953 -7.622.087 -7.444.006 -7.399.566 -7.292.916 -7.275.195 -7.174.256 -6.992.917 -6.936.396 -6.893.531 -6.871.933 -6.846.370 -6.785.812 -6.769.284 -6.642.446 -6.639.187 -6.552.910 -6.486.754 -6.320.577 -5.935.612 -5.911.297 -5.870.227 -5.572.454 -5.538.378 -5.510.341 -5.417.559 -5.205.089 -5.105.962 -5.043.224 -4.958.346 -4.854.091 -4.799.450 -4.788.606 -4.723.581 -4.684.413 -4.587.328 -4.555.617 -4.507.547 scenario projects nummer cenario 995 A1.1.4 173 A1.1.2 409 A1.0.0 634 A1.1.2 289 A1.0.0 856 A1.1.2 811 A1.1.2 22 A1.1.3 730 A1.1.2 141 A1.0.0 438 A1.0.0 1494 A1.1.2 894 A1.1.2 84 A1.1.1 428 A1.1.3 1454 A1.1.3 344 A1.0.0 254 A1.1.1 1138 A1.1.2 1399 A1.1.1 77 A1.0.1 697 A1.1.3 1467 A1.1.3 1314 A1.0.0 980 A1.0.0 68 A1.1.0 939 A1.1.3 255 A1.0.0 1434 A1.1.2 860 A1.1.2 477 A1.1.2 612 A1.0.0 457 A1.0.0 274 A1.1.1 1056 A1.0.0 760 A1.1.4 549 A1.1.2 602 A1.0.1 463 A1.1.2 429 A1.0.0 1081 A1.0.0 589 A1.1.1 88 A1.0.0 1131 A1.1.1 227 A1.0.0 102 A1.1.2 938 A1.1.1 1453 A1.0.1 999 A1.0.1 126 A1.0.1 147 A1.1.1 467 A1.0.0 375 A1.0.1 161 A1.0.0 897 A1.1.3 663 A1.1.2 1012 A1.0.1 1294 A1.0.1 128 A1.0.0 1285 A1.0.0 970 A1.1.3 1232 A1.1.2 474 A1.1.0 1129 A1.1.2 1122 A1.0.0 902 A1.1.1 257 A1.0.1 651 A1.1.2 1023 A1.1.2 420 A1.0.0 1389 A1.1.0 1256 A1.0.0 1444 A1.1.2 322 A1.1.3 446 A1.1.2 1362 A1.1.2 226 A1.1.2 1179 A1.0.0 1320 A1.0.0 1183 A1.0.0 NCW per 1-12006 -4.378.590 -4.374.658 -4.348.468 -4.308.289 -4.267.996 -4.265.079 -4.259.787 -4.239.486 -4.226.780 -4.224.241 -4.210.085 -4.161.343 -4.082.596 -4.072.139 -4.054.586 -3.967.954 -3.949.452 -3.936.605 -3.917.988 -3.760.046 -3.546.852 -3.475.411 -3.441.426 -3.420.327 -3.349.096 -3.247.609 -3.137.098 -2.883.014 -2.881.616 -2.778.117 -2.724.731 -2.668.481 -2.550.537 -2.528.689 -2.323.566 -2.240.437 -2.200.733 -2.057.925 -1.999.383 -1.982.143 -1.966.044 -1.889.403 -1.748.885 -1.719.340 -1.654.718 -1.422.877 -1.396.612 -1.235.212 -1.151.345 -1.117.222 -1.109.117 -840.013 -584.209 -570.027 -517.360 -379.708 -67.891 -43.700 -12.411 49.330 288.065 320.555 635.298 690.809 745.209 830.749 850.456 921.902 941.227 985.147 1.029.938 1.138.435 1.290.762 1.451.127 1.477.550 1.513.993 1.545.565 1.662.420 1.663.556 1.705.931 53,40% aantal scenario's >0 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 6: uitkomsten scenarioanalyse gebiedsontwikkeling scenario projectscen nummer ario 791 A1.0.0 926 A1.1.2 354 A1.1.2 907 A1.1.2 1430 A1.0.0 812 A1.0.0 1306 A1.0.1 1329 A1.0.0 1153 A1.1.2 763 A1.1.2 196 A1.0.0 942 A1.0.0 976 A1.1.2 1482 A1.1.2 1390 A1.1.2 998 A1.0.0 877 A1.0.1 1304 A1.1.4 153 A1.0.0 486 A1.0.0 1201 A1.0.1 330 A1.1.2 1412 A1.1.2 1423 A1.1.2 385 A1.0.0 615 A1.1.2 69 A1.1.2 261 A1.0.0 440 A1.1.2 452 A1.1.2 107 A1.1.2 523 A1.1.2 295 A1.1.2 1250 A1.1.2 1052 A1.1.2 857 A1.0.0 1104 A1.0.0 529 A1.1.2 201 A1.1.2 1236 A1.1.1 11 A1.0.0 952 A1.0.0 1190 A1.0.0 559 A1.1.2 597 A1.0.0 768 A1.0.1 1016 A1.1.4 978 A1.0.0 158 A1.0.0 1459 A1.1.2 130 A1.1.1 66 A1.0.0 91 A1.1.2 1371 A1.0.0 171 A1.1.2 135 A1.1.2 378 A1.0.0 1087 A1.0.0 1438 A1.1.4 233 A1.1.4 45 A1.1.2 137 A1.1.2 499 A1.1.2 1431 A1.0.0 555 A1.1.1 524 A1.1.2 327 A1.1.4 837 A1.0.0 1466 A1.1.2 777 A1.0.0 1327 A1.0.1 1261 A1.0.1 506 A1.1.2 1386 A1.1.2 188 A1.0.0 152 A1.1.2 320 A1.1.3 1273 A1.0.1 610 A1.1.2 431 A1.0.0 NCW per 1-12006 1.931.609 1.977.957 2.011.917 2.046.245 2.130.174 2.261.653 2.266.961 2.593.452 2.670.013 2.740.647 2.836.214 2.860.308 2.869.877 2.932.522 2.982.758 3.080.650 3.081.374 3.210.077 3.261.402 3.316.917 3.323.251 3.349.505 3.485.701 3.495.060 3.543.723 3.577.673 3.579.735 3.762.431 4.167.390 4.242.047 4.288.239 4.292.181 4.323.691 4.375.243 4.538.828 4.594.745 4.633.842 4.771.208 4.899.691 4.989.407 5.059.963 5.091.881 5.114.857 5.142.295 5.252.906 5.287.720 5.353.863 5.606.711 5.772.188 5.933.724 5.983.160 6.119.891 6.177.830 6.186.174 6.189.709 6.246.076 6.420.846 6.441.608 6.509.987 6.512.571 6.527.783 6.560.319 6.585.848 6.696.994 6.875.506 7.173.024 7.300.501 7.372.240 7.425.001 7.506.188 7.728.658 7.786.365 7.966.925 8.076.953 8.107.394 8.115.747 8.175.104 8.205.150 8.208.372 8.273.844 Bijlage 6: uitkomsten scenarioanalyse uitleggebied scenario projects nummer cenario 1094 A1.1.2 630 A1.1.2 1488 A1.1.2 361 A1.1.3 408 A1.0.0 1299 A1.1.4 12 A1.1.2 1178 A1.0.0 100 A1.1.1 656 A1.1.2 1194 A1.0.0 679 A1.1.2 444 A1.1.2 1062 A1.1.4 816 A1.0.0 1114 A1.1.3 393 A1.0.0 918 A1.0.0 413 A1.1.0 415 A1.1.2 1422 A1.1.1 1440 A1.0.0 801 A1.1.3 744 A1.1.0 817 A1.1.2 412 A1.0.0 355 A1.0.0 178 A1.1.2 1216 A1.1.0 639 A1.1.2 794 A1.1.2 567 A1.1.3 356 A1.0.0 941 A1.0.0 1074 A1.1.2 1427 A1.1.2 30 A1.1.2 802 A1.1.3 1082 A1.1.3 584 A1.1.2 1284 A1.1.2 836 A1.1.1 1417 A1.1.2 855 A1.0.0 123 A1.0.0 1433 A1.1.2 156 A1.0.1 1484 A1.1.2 56 A1.1.1 712 A1.1.2 176 A1.1.2 347 A1.1.2 1202 A1.1.3 849 A1.0.0 600 A1.1.2 790 A1.1.1 43 A1.1.2 14 A1.0.1 93 A1.0.0 1356 A1.0.0 334 A1.1.4 401 A1.1.2 1115 A1.1.2 1231 A1.0.0 397 A1.1.2 1193 A1.1.2 1351 A1.1.2 405 A1.1.4 387 A1.1.2 988 A1.0.0 1025 A1.1.2 747 A1.1.3 80 A1.1.2 650 A1.0.1 311 A1.1.2 814 A1.1.0 882 A1.1.3 1286 A1.1.2 1291 A1.1.4 866 A1.1.0 NCW per 1-12006 8.403.954 8.422.105 8.489.619 8.559.551 8.600.899 8.701.380 8.718.608 8.725.310 8.785.342 9.053.128 9.156.916 9.175.344 9.270.286 9.328.177 9.340.344 9.392.377 9.521.772 9.525.518 9.557.880 9.645.682 9.709.180 9.763.213 9.815.166 9.894.849 9.928.073 10.046.110 10.083.207 10.146.454 10.220.679 10.259.843 10.326.017 10.375.024 10.623.633 10.713.480 10.826.960 10.901.837 10.959.657 11.142.957 11.174.243 11.272.678 11.442.228 11.565.990 11.620.931 11.641.719 11.787.446 11.792.047 11.812.828 12.057.771 12.107.530 12.126.039 12.132.723 12.163.496 12.178.917 12.321.391 12.417.734 12.528.533 12.649.982 12.686.611 12.726.143 12.805.482 12.810.314 13.034.138 13.086.493 13.116.891 13.117.642 13.306.843 13.531.589 13.552.607 13.600.327 13.668.980 13.692.251 13.735.511 13.783.821 13.949.044 14.099.004 14.148.503 14.172.468 14.435.573 14.542.823 14.859.504 scenario projects nummer cenario 111 A1.1.2 632 A1.1.1 266 A1.0.1 727 A1.0.1 738 A1.1.2 435 A1.0.0 1269 A1.1.3 809 A1.0.0 1089 A1.0.0 323 A1.0.1 1359 A1.0.1 1342 A1.1.2 1 A1.0.0 1298 A1.1.2 1425 A1.1.0 389 A1.1.3 1020 A1.0.0 1063 A1.1.2 1008 A1.1.2 1246 A1.1.1 826 A1.0.0 534 A1.1.4 604 A1.1.3 613 A1.0.1 693 A1.1.0 1120 A1.1.4 695 A1.1.2 1463 A1.1.1 1338 A1.1.2 620 A1.1.2 798 A1.1.2 198 A1.1.2 1150 A1.1.2 214 A1.0.0 219 A1.0.1 859 A1.1.4 647 A1.1.3 116 A1.1.2 1426 A1.1.2 169 A1.1.1 771 A1.0.0 57 A1.1.2 853 A1.1.4 1103 A1.1.2 773 A1.0.0 949 A1.1.2 1493 A1.1.1 749 A1.1.3 1066 A1.0.1 890 A1.1.3 1288 A1.1.2 979 A1.1.2 648 A1.1.1 671 A1.1.2 1337 A1.1.3 956 A1.1.1 273 A1.1.2 672 A1.0.0 745 A1.1.2 269 A1.0.1 631 A1.0.0 316 A1.1.3 213 A1.1.2 827 A1.1.3 644 A1.0.1 1395 A1.1.2 960 A1.1.2 1478 A1.1.2 667 A1.0.0 220 A1.1.3 1392 A1.0.0 531 A1.1.2 1015 A1.1.3 20 A1.0.0 234 A1.0.0 96 A1.0.0 468 A1.0.1 168 A1.0.0 1370 A1.1.3 530 A1.1.2 NCW per 1-12006 14.933.056 15.319.002 15.506.035 15.582.320 15.758.431 16.192.612 16.208.336 16.416.387 16.498.099 16.519.225 16.711.185 16.739.053 16.760.209 16.824.584 16.845.598 16.882.737 17.160.442 17.166.158 17.513.142 17.699.084 17.877.887 18.002.711 18.003.269 18.179.314 18.349.281 18.528.419 18.709.804 18.793.042 18.878.238 18.979.101 19.065.155 19.120.955 19.123.690 19.169.491 19.201.078 19.499.489 19.695.629 20.002.427 20.269.220 20.402.906 20.585.241 20.723.000 20.824.092 21.290.098 21.307.844 21.457.555 21.562.442 21.631.026 21.741.450 21.938.638 21.976.698 21.996.876 22.237.415 22.256.948 22.352.636 22.383.769 22.388.467 22.420.075 22.569.876 22.604.145 23.054.800 23.299.921 23.310.868 23.384.885 23.490.127 23.497.663 23.528.936 23.896.842 24.077.283 24.116.123 24.345.356 24.806.283 24.853.394 24.986.974 25.038.279 25.080.008 25.278.311 25.286.401 25.463.863 25.718.924 scenario projects nummer cenario 873 A1.1.2 293 A1.1.3 58 A1.0.0 134 A1.1.3 1001 A1.1.2 303 A1.1.1 215 A1.0.0 1439 A1.1.1 329 A1.1.2 1144 A1.1.2 1080 A1.0.0 192 A1.1.2 654 A1.1.4 1029 A1.0.0 1490 A1.1.2 884 A1.1.2 339 A1.1.0 1036 A1.0.1 491 A1.1.3 414 A1.0.0 7 A1.1.2 310 A1.1.2 1156 A1.0.1 972 A1.1.1 892 A1.1.2 99 A1.0.1 402 A1.0.0 521 A1.1.2 108 A1.1.2 1245 A1.1.2 754 A1.0.0 1149 A1.1.2 850 A1.1.3 591 A1.1.1 1085 A1.1.3 573 A1.0.1 592 A1.1.2 694 A1.0.0 1480 A1.1.4 718 A1.1.2 441 A1.1.2 717 A1.1.3 1050 A1.0.1 931 A1.1.2 1191 A1.1.1 680 A1.0.1 864 A1.0.0 1479 A1.0.1 306 A1.1.2 434 A1.0.0 1475 A1.1.3 759 A1.1.0 640 A1.0.0 1112 A1.1.2 1035 A1.1.2 1042 A1.1.2 332 A1.0.0 324 A1.1.3 774 A1.1.2 357 A1.1.3 710 A1.1.2 1057 A1.1.3 889 A1.1.2 1332 A1.0.0 863 A1.1.2 138 A1.0.0 805 A1.0.0 443 A1.0.0 1357 A1.1.2 617 A1.1.2 940 A1.1.2 498 A1.1.3 557 A1.1.2 642 A1.0.1 579 A1.1.2 495 A1.1.3 993 A1.1.4 112 A1.1.2 27 A1.1.1 823 A1.1.2 NCW per 1-12006 25.730.451 25.732.521 25.775.716 25.775.742 26.072.159 26.111.455 26.161.461 26.232.877 26.291.928 26.585.870 26.655.632 26.681.473 27.028.836 27.100.991 27.214.597 27.265.952 27.270.349 27.459.218 27.492.626 27.513.841 27.547.490 27.662.068 27.827.038 27.947.931 27.962.490 28.045.376 28.154.589 28.337.379 28.882.420 28.966.161 29.070.721 29.165.349 29.206.794 29.278.622 29.324.214 29.458.997 29.674.705 29.833.894 29.847.981 29.857.621 30.248.897 30.257.125 30.344.608 30.501.354 30.698.727 31.079.020 31.162.811 31.496.899 31.498.200 31.517.504 31.600.425 31.852.560 31.894.147 31.897.576 32.395.352 32.572.132 32.661.782 32.903.482 32.976.175 33.207.773 33.345.493 33.357.002 33.498.666 33.550.825 33.625.118 33.667.411 33.792.292 33.900.715 34.012.087 34.136.782 34.140.308 34.163.954 34.272.842 34.389.309 34.496.232 34.556.023 34.596.520 34.756.925 34.805.490 34.897.292 scenario projects nummer cenario 1027 A1.0.1 762 A1.1.3 488 A1.1.0 326 A1.1.3 181 A1.1.2 609 A1.1.2 1296 A1.1.2 71 A1.1.2 447 A1.0.0 359 A1.0.0 915 A1.0.1 937 A1.1.2 903 A1.0.1 698 A1.0.0 478 A1.1.2 800 A1.1.2 340 A1.1.2 484 A1.1.3 262 A1.1.3 1276 A1.1.2 515 A1.1.2 32 A1.1.2 787 A1.1.2 1251 A1.0.0 1049 A1.1.3 1204 A1.1.2 1170 A1.1.1 1364 A1.1.2 935 A1.1.3 497 A1.1.0 1185 A1.0.0 983 A1.1.3 272 A1.1.2 1004 A1.1.3 470 A1.1.2 146 A1.1.2 72 A1.1.2 1047 A1.1.2 657 A1.1.2 684 A1.1.2 690 A1.1.2 1336 A1.1.2 740 A1.1.2 1323 A1.1.2 277 A1.1.3 439 A1.0.1 421 A1.1.4 48 A1.1.2 1257 A1.1.3 372 A1.1.2 23 A1.1.3 1070 A1.0.0 696 A1.0.0 1413 A1.1.4 537 A1.1.1 502 A1.1.0 981 A1.0.1 212 A1.1.2 29 A1.1.2 614 A1.1.1 1163 A1.0.1 4 A1.1.1 151 A1.1.2 1160 A1.1.2 858 A1.1.2 1435 A1.1.2 1030 A1.1.1 921 A1.1.3 1147 A1.1.2 183 A1.1.2 638 A1.1.1 46 A1.0.1 24 A1.1.2 927 A1.1.4 588 A1.1.2 95 A1.1.3 118 A1.1.2 1308 A1.1.2 716 A1.0.0 165 A1.1.4 NCW per 1-12006 35.115.368 35.144.836 35.470.978 35.550.800 35.660.240 35.747.553 35.817.798 36.211.989 36.395.027 36.623.110 36.827.193 36.891.585 36.957.948 36.976.158 36.982.943 37.211.915 37.411.093 37.654.551 37.713.002 37.894.698 38.142.168 38.762.707 38.914.630 38.951.572 38.958.342 39.003.333 39.176.768 39.198.041 39.290.181 39.324.275 39.491.777 39.627.966 39.971.456 40.024.804 40.027.594 40.033.810 40.184.373 40.184.918 40.273.125 40.384.884 40.669.591 40.670.168 40.738.518 40.766.382 41.245.834 41.663.638 41.900.954 42.191.278 42.211.080 42.221.412 42.246.756 42.444.404 42.520.887 42.593.975 42.611.329 42.653.805 42.869.840 43.353.006 43.469.914 43.488.793 43.521.031 43.840.681 43.911.318 43.941.961 44.229.454 44.609.995 44.634.023 44.760.826 44.898.875 45.049.651 45.108.353 45.220.109 45.399.302 45.664.825 46.164.671 46.644.878 46.934.344 46.977.871 47.266.849 47.321.343 30-1-2006 scenario projects nummer cenario 70 A1.1.2 819 A1.1.2 410 A1.1.2 737 A1.1.4 209 A1.1.2 756 A1.0.1 733 A1.1.3 500 A1.0.0 271 A1.1.3 691 A1.1.2 239 A1.1.1 1151 A1.1.3 917 A1.1.2 1255 A1.1.2 1176 A1.1.2 909 A1.1.2 351 A1.1.1 1456 A1.1.4 912 A1.1.2 985 A1.1.2 767 A1.1.2 720 A1.1.2 1139 A1.1.2 399 A1.1.2 455 A1.1.2 1118 A1.1.1 1446 A1.1.2 1071 A1.1.3 1130 A1.1.1 105 A1.1.3 1267 A1.0.0 1197 A1.1.0 1203 A1.1.2 54 A1.1.3 520 A1.1.2 1420 A1.1.2 990 A1.0.0 136 A1.0.0 1402 A1.1.2 887 A1.1.3 317 A1.1.2 736 A1.0.0 1165 A1.1.2 472 A1.1.1 51 A1.1.2 1451 A1.1.2 601 A1.1.2 268 A1.0.1 1159 A1.1.2 142 A1.1.2 1473 A1.1.2 861 A1.0.0 1300 A1.1.2 1028 A1.1.2 508 A1.1.2 1238 A1.1.2 388 A1.1.2 1471 A1.1.2 1360 A1.1.3 608 A1.1.3 342 A1.1.2 469 A1.0.0 442 A1.1.2 1376 A1.1.2 90 A1.1.3 525 A1.1.2 42 A1.0.0 1095 A1.0.0 621 A1.1.2 419 A1.0.0 658 A1.1.2 851 A1.1.2 1404 A1.1.2 34 A1.1.2 1407 A1.1.3 291 A1.0.1 392 A1.1.2 550 A1.0.1 416 A1.1.2 216 A1.0.0 NCW per 1-12006 47.510.308 47.618.805 47.995.041 48.189.271 48.291.175 48.380.875 48.792.825 49.064.756 49.273.946 49.389.129 49.519.476 49.617.989 50.021.648 50.164.692 50.308.636 50.342.197 50.385.781 50.483.077 50.595.328 50.663.978 50.693.178 50.807.655 50.987.744 51.063.624 51.306.714 52.183.279 52.303.582 52.309.580 52.426.781 52.501.593 52.565.356 52.840.766 52.934.403 53.018.591 53.544.560 53.607.431 53.931.013 54.085.845 54.253.219 54.403.447 54.697.500 54.753.689 54.815.741 54.892.715 55.063.603 55.127.294 55.132.728 55.628.037 55.630.366 55.709.198 56.050.309 56.537.426 56.645.269 56.899.644 57.101.820 57.238.906 57.257.858 57.313.281 57.438.392 57.505.492 57.859.732 58.940.884 59.308.598 59.622.375 59.778.246 59.800.865 60.090.002 60.269.856 60.416.487 60.553.640 61.108.379 61.559.654 62.177.342 62.194.400 62.258.892 62.298.119 62.370.311 62.833.301 63.342.601 63.443.433 scenario projects nummer cenario 1040 A1.1.1 714 A1.1.3 1397 A1.1.2 950 A1.1.3 1409 A1.1.2 240 A1.1.2 624 A1.1.2 162 A1.1.2 1410 A1.1.3 1379 A1.1.4 1018 A1.0.0 906 A1.1.2 867 A1.1.2 1468 A1.1.2 899 A1.1.1 1352 A1.1.0 1293 A1.0.1 1220 A1.1.2 148 A1.1.2 143 A1.1.4 1388 A1.1.2 822 A1.1.2 1441 A1.1.2 833 A1.1.3 1033 A1.0.0 668 A1.1.1 1310 A1.1.2 611 A1.1.2 394 A1.1.2 1226 A1.1.2 350 A1.1.2 904 A1.1.3 496 A1.1.2 1043 A1.1.2 1110 A1.1.3 1076 A1.1.2 166 A1.1.0 177 A1.1.1 346 A1.1.3 522 A1.1.1 1044 A1.0.1 1111 A1.0.0 1058 A1.1.2 189 A1.1.2 1072 A1.1.1 804 A1.1.2 1260 A1.0.1 1013 A1.1.2 302 A1.1.2 363 A1.1.1 977 A1.0.1 202 A1.1.2 535 A1.1.3 465 A1.1.2 1207 A1.0.0 919 A1.1.2 157 A1.1.2 572 A1.0.1 1011 A1.1.1 348 A1.1.3 279 A1.1.4 113 A1.0.1 222 A1.1.2 1280 A1.1.2 795 A1.1.1 328 A1.1.2 1192 A1.1.2 1109 A1.1.2 1034 A1.1.2 424 A1.1.2 308 A1.1.0 1146 A1.1.3 551 A1.1.2 783 A1.1.2 576 A1.1.2 358 A1.1.2 265 A1.1.2 445 A1.1.2 1117 A1.0.0 896 A1.1.2 NCW per 1-12006 63.458.928 63.865.817 64.572.925 64.907.705 64.959.877 65.012.928 65.220.401 65.540.778 65.582.676 65.885.465 65.940.775 66.596.451 66.673.307 67.141.658 67.147.957 67.366.294 67.391.474 67.391.931 67.418.692 67.776.761 67.789.295 68.292.062 68.626.391 69.554.225 69.836.517 69.839.844 69.902.327 70.056.003 70.362.056 71.525.599 72.509.020 72.604.082 72.657.962 73.109.736 73.289.636 73.760.705 73.821.147 74.319.549 74.742.264 75.036.343 75.261.627 75.294.544 75.529.812 75.660.045 75.762.239 76.302.980 76.303.837 76.365.163 76.794.845 76.851.064 77.233.203 77.478.423 77.797.281 78.030.569 80.408.561 80.799.778 81.621.031 81.961.806 82.053.521 82.056.235 82.378.341 82.737.036 83.430.307 84.146.671 84.380.757 84.866.636 85.017.367 85.436.463 85.447.345 85.468.954 85.911.223 85.937.989 86.265.799 86.566.670 86.583.829 86.884.740 86.967.174 87.092.851 87.093.840 87.108.146 scenario projects nummer cenario 1445 A1.1.2 283 A1.1.2 276 A1.1.3 571 A1.1.1 560 A1.1.1 1375 A1.0.0 1330 A1.1.2 626 A1.1.2 838 A1.1.2 1247 A1.1.3 539 A1.1.0 297 A1.1.2 564 A1.1.2 294 A1.1.2 480 A1.1.2 335 A1.1.2 1442 A1.1.1 1073 A1.1.0 1237 A1.1.2 1098 A1.1.2 1325 A1.1.4 217 A1.1.2 1400 A1.1.2 1164 A1.0.1 1235 A1.1.2 713 A1.1.2 144 A1.1.3 1168 A1.1.2 371 A1.1.2 1321 A1.1.2 1486 A1.1.2 475 A1.1.2 1485 A1.1.2 16 A1.1.2 820 A1.1.2 755 A1.1.3 454 A1.1.2 149 A1.1.4 633 A1.1.2 964 A1.1.1 1283 A1.1.2 880 A1.1.2 947 A1.0.1 251 A1.1.3 31 A1.1.4 1373 A1.1.2 984 A1.1.2 835 A1.1.2 1297 A1.1.2 943 A1.1.2 1155 A1.1.2 686 A1.0.1 1437 A1.1.2 911 A1.1.1 1099 A1.1.3 780 A1.1.2 352 A1.1.2 676 A1.1.2 5 A1.0.1 476 A1.1.2 1455 A1.0.1 1142 A1.1.4 367 A1.1.1 8 A1.1.2 224 A1.1.1 204 A1.1.2 848 A1.0.0 653 A1.0.1 953 A1.1.3 505 A1.1.3 788 A1.1.2 825 A1.1.0 703 A1.1.2 503 A1.1.2 1350 A1.1.1 26 A1.1.2 1408 A1.1.2 1188 A1.1.2 179 A1.1.2 305 A1.1.2 NCW per 1-12006 87.130.586 87.534.062 87.716.211 88.003.654 88.277.717 88.700.324 89.111.176 89.414.317 89.514.218 90.186.276 91.451.565 91.603.334 92.208.858 92.306.796 92.577.274 92.644.817 92.967.859 93.053.742 94.201.334 94.246.549 94.493.081 95.017.640 95.161.783 95.550.981 95.673.649 95.843.444 95.996.440 96.309.085 96.895.534 97.065.726 97.099.433 97.102.946 97.288.403 98.212.409 98.544.314 98.899.585 99.281.929 99.580.877 99.906.532 99.913.817 99.968.063 100.118.129 100.818.380 100.926.877 101.391.052 101.799.974 102.068.939 103.275.515 103.537.642 104.276.611 104.389.338 104.898.582 105.330.326 106.262.908 106.785.474 107.005.513 107.360.471 108.289.285 108.437.283 108.585.476 108.779.378 108.784.019 109.177.257 109.467.514 109.580.729 109.771.609 110.925.702 111.178.677 111.883.618 112.123.304 112.293.144 112.902.842 113.016.595 113.227.092 115.271.872 115.327.915 116.304.989 116.480.407 117.037.766 117.085.095 scenario nummer 1448 208 1038 590 512 278 64 253 373 1369 700 841 1053 47 566 844 886 17 934 1124 1383 587 101 1312 1496 97 989 256 516 1148 1335 1418 494 1355 1274 1244 1221 1492 781 810 1436 1391 1152 1398 544 1223 187 785 779 719 485 766 1135 969 384 1217 681 1311 699 489 1137 25 1211 1002 908 1101 249 1106 793 888 1181 1006 968 586 1037 1084 1010 739 52 922 projects cenario A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.3 A1.1.2 A1.1.4 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.3 A1.0.1 A1.1.4 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.1 A1.0.1 A1.1.2 A1.1.0 A1.1.2 A1.1.4 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.4 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.2 A1.0.1 A1.0.1 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.4 A1.1.4 A1.1.4 NCW per 1-12006 117.615.853 117.716.922 118.091.658 119.610.853 120.127.727 120.367.625 121.094.820 121.223.475 121.546.853 121.579.454 121.794.475 122.985.843 123.473.356 123.626.004 125.306.472 125.706.649 126.423.616 127.579.197 128.065.249 128.694.645 130.472.896 130.696.552 133.073.643 133.433.728 133.938.613 135.445.401 135.619.163 135.719.602 135.756.976 135.942.468 136.106.217 136.431.775 137.913.890 138.272.326 139.099.245 140.143.641 140.149.976 140.170.305 140.269.424 141.607.097 141.961.764 145.284.145 146.226.601 146.339.345 146.388.080 147.157.266 147.273.714 148.322.197 148.934.991 150.117.840 150.303.048 150.589.523 150.925.434 152.012.064 152.090.723 152.129.306 152.833.372 153.666.889 153.999.303 155.831.671 157.293.561 158.220.084 159.187.959 159.591.462 159.792.582 161.937.192 162.174.623 163.254.235 163.508.221 164.044.203 165.889.601 167.860.418 167.995.992 168.890.637 169.223.153 169.520.736 170.318.595 171.557.524 172.210.114 172.397.298 scenario nummer 205 792 9 722 1041 1262 155 104 967 18 132 692 483 145 870 1021 1419 109 167 1380 1075 962 1462 312 314 705 92 1331 117 1169 299 223 1046 1424 59 87 427 545 1218 210 575 994 748 1295 40 973 1401 932 403 581 813 561 583 35 190 286 1003 1384 1265 1263 projects cenario A1.1.2 A1.1.2 A1.1.0 A1.1.2 A1.1.4 A1.1.2 A1.1.4 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.3 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.0 A1.1.0 A1.1.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.0.1 A1.0.0 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.0 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.0.1 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.2 A1.1.1 A1.1.3 A1.0.1 A1.1.1 A1.1.1 A1.1.1 NCW per 1-12006 172.763.929 175.913.508 176.493.384 179.559.129 179.734.035 181.382.947 182.382.207 183.113.051 183.668.951 185.077.636 188.106.641 190.888.277 191.929.275 192.637.196 194.108.851 197.270.850 201.238.083 202.429.234 202.633.967 203.381.520 203.463.276 205.275.883 206.879.671 207.025.950 207.937.987 209.316.673 211.127.286 211.529.617 219.106.696 222.505.503 227.093.503 238.636.974 242.103.153 243.064.011 244.955.734 245.963.495 251.131.139 256.777.961 256.797.399 257.896.625 258.544.831 260.675.502 263.631.562 266.443.805 266.807.521 270.020.622 276.708.320 277.186.503 281.319.068 285.627.569 296.778.254 314.109.419 326.857.624 332.854.510 368.323.034 387.322.419 422.332.004 430.188.296 498.971.824 857.251.811 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 7: uitkomsten scenarioanalyse binnenstedelijke locatie scenario projectscen nummer ario 775 A1.0.1 1393 A1.0.1 1198 A1.0.1 1031 A1.0.1 49 A1.0.1 930 A1.0.1 1134 A1.0.1 1264 A1.0.0 568 A1.0.1 426 A1.0.0 1278 A1.0.1 752 A1.0.1 1119 A1.0.1 1059 A1.0.1 184 A1.0.1 689 A1.0.1 729 A1.0.1 646 A1.0.1 701 A1.0.1 160 A1.0.0 751 A1.0.1 1249 A1.0.1 1316 A1.0.1 704 A1.0.0 1022 A1.0.1 321 A1.0.1 492 A1.0.1 103 A1.0.1 1341 A1.0.1 1039 A1.0.0 433 A1.0.0 664 A1.0.1 923 A1.0.1 341 A1.0.0 599 A1.0.0 914 A1.0.0 417 A1.0.1 514 A1.0.0 750 A1.0.1 1093 A1.0.0 258 A1.0.1 1060 A1.0.0 675 A1.0.0 541 A1.0.1 677 A1.0.1 374 A1.0.0 379 A1.0.1 540 A1.0.1 422 A1.0.0 1378 A1.0.0 120 A1.0.1 992 A1.0.0 448 A1.0.0 1405 A1.0.0 264 A1.0.1 1322 A1.0.1 1195 A1.0.1 1266 A1.0.1 60 A1.0.0 1174 A1.0.0 1132 A1.0.1 509 A1.0.0 799 A1.0.1 252 A1.0.1 1229 A1.0.0 404 A1.0.1 1248 A1.0.0 2 A1.0.1 532 A1.0.1 1215 A1.0.0 669 A1.0.1 595 A1.0.0 386 A1.0.0 1476 A1.0.0 430 A1.0.0 106 A1.0.0 191 A1.0.0 1396 A1.0.0 38 A1.0.1 270 A1.0.0 NCW per 1-12006 -105.489.225 -99.191.290 -94.892.085 -90.910.217 -83.281.533 -81.364.809 -80.434.181 -79.920.717 -79.808.225 -79.282.104 -78.658.823 -78.117.146 -78.045.889 -76.706.792 -76.646.917 -76.075.574 -74.610.697 -74.306.119 -73.807.444 -73.568.616 -72.916.598 -72.506.893 -71.694.204 -71.326.577 -71.215.790 -71.143.329 -71.023.288 -70.744.770 -70.432.215 -69.944.677 -69.901.492 -69.282.583 -69.067.668 -68.011.163 -67.670.410 -67.630.088 -67.537.428 -67.354.886 -67.313.088 -67.299.966 -67.221.357 -66.850.340 -66.777.664 -66.734.467 -66.169.140 -66.117.820 -65.854.312 -65.620.498 -65.555.350 -65.205.077 -65.046.635 -64.921.064 -64.488.617 -64.233.050 -64.070.494 -64.049.237 -64.014.137 -63.934.827 -63.671.309 -63.623.720 -63.517.235 -63.439.521 -63.150.416 -63.009.555 -62.904.745 -62.852.703 -62.770.439 -62.647.006 -62.567.295 -62.443.674 -62.344.031 -62.335.543 -61.948.822 -61.869.671 -61.696.854 -61.479.460 -61.446.771 -61.005.257 -60.767.669 -60.627.613 scenario projects nummer cenario 250 A1.0.1 1314 A1.0.0 3 A1.0.1 1212 A1.0.0 1254 A1.0.1 929 A1.0.0 834 A1.0.1 453 A1.0.0 577 A1.0.1 345 A1.0.0 180 A1.0.0 290 A1.0.1 913 A1.0.0 55 A1.0.0 980 A1.0.0 959 A1.0.0 260 A1.0.0 241 A1.0.1 1222 A1.0.0 629 A1.0.0 622 A1.0.0 1385 A1.0.0 728 A1.0.0 1252 A1.0.0 125 A1.0.0 1281 A1.0.0 641 A1.0.0 721 A1.0.0 211 A1.0.1 89 A1.0.1 411 A1.0.1 769 A1.0.0 1346 A1.0.0 1061 A1.0.0 438 A1.0.0 1122 A1.0.0 232 A1.0.0 1334 A1.0.0 487 A1.0.0 244 A1.0.0 1014 A1.0.1 164 A1.0.1 1133 A1.0.1 1457 A1.0.0 114 A1.0.0 1499 A1.0.0 1282 A1.0.1 73 A1.0.0 1055 A1.0.1 1171 A1.0.0 543 A1.0.0 383 A1.0.0 161 A1.0.0 1069 A1.0.1 344 A1.0.0 457 A1.0.0 1227 A1.0.1 1097 A1.0.0 936 A1.0.0 832 A1.0.0 206 A1.0.1 1081 A1.0.0 141 A1.0.0 1048 A1.0.0 978 A1.0.0 1162 A1.0.0 218 A1.0.1 1381 A1.0.1 200 A1.0.0 563 A1.1.1 548 A1.0.1 797 A1.0.0 1371 A1.0.0 75 A1.0.0 974 A1.0.0 753 A1.0.0 673 A1.0.1 784 A1.1.1 1189 A1.0.0 1105 A1.0.0 Bijlage 7: uitkomsten scenarioanalyse binnenstedelijke locatie NCW per 1-12006 -60.522.090 -60.455.032 -60.435.150 -60.420.827 -60.312.281 -60.200.192 -60.173.209 -60.023.348 -60.018.440 -59.965.964 -59.775.878 -59.741.596 -59.401.303 -59.213.549 -59.036.475 -58.903.437 -58.739.013 -58.663.146 -58.447.080 -58.414.973 -58.404.670 -58.344.067 -58.312.585 -58.089.053 -58.072.451 -58.068.956 -57.986.690 -57.928.941 -57.556.149 -57.126.765 -57.059.027 -56.870.005 -56.855.243 -56.783.229 -56.701.648 -56.614.839 -56.596.613 -56.431.889 -56.355.731 -56.166.629 -55.934.878 -55.861.682 -55.809.626 -55.412.648 -55.375.548 -55.316.242 -55.189.124 -55.112.390 -55.074.446 -54.902.110 -54.821.239 -54.776.821 -54.686.328 -54.558.369 -54.544.221 -54.411.925 -54.350.932 -54.340.457 -54.128.031 -54.064.190 -53.892.142 -53.861.694 -53.786.740 -53.777.259 -53.694.617 -53.662.583 -53.552.824 -53.288.031 -52.996.083 -52.924.699 -52.844.073 -52.826.373 -52.802.085 -52.640.720 -52.634.811 -52.581.083 -52.524.916 -52.485.576 -52.295.763 -52.111.891 scenario projects nummer cenario 1136 A1.0.1 1353 A1.0.0 862 A1.0.0 824 A1.0.0 1458 A1.0.0 612 A1.0.0 649 A1.0.0 1102 A1.0.0 507 A1.0.1 854 A1.0.0 186 A1.0.0 1208 A1.0.1 289 A1.0.0 830 A1.0.0 1079 A1.0.1 1465 A1.0.1 67 A1.0.0 1340 A1.0.1 450 A1.0.0 243 A1.0.0 1213 A1.0.1 44 A1.0.0 1474 A1.0.0 1285 A1.0.0 307 A1.0.0 1347 A0.1 791 A1.0.0 110 A1.0.1 1194 A1.0.0 918 A1.0.0 1087 A1.0.0 267 A1.0.0 1428 A1.0.0 1230 A1.0.1 255 A1.0.0 636 A1.0.0 261 A1.0.0 88 A1.0.0 816 A1.0.0 725 A1.0.0 988 A1.0.0 1256 A1.0.0 879 A1.0.0 76 A1.0.0 951 A1.1.2 66 A1.0.0 1406 A1.0.0 486 A1.0.0 393 A1.0.0 82 A1.0.1 857 A1.0.0 711 A1.0.1 429 A1.0.0 355 A1.0.0 628 A0.1 1498 A1.0.1 1301 A0.1 855 A1.0.0 578 A1.0.0 1178 A1.0.0 275 A1.0.0 900 A1.0.0 916 A1.0.0 1190 A1.0.0 420 A1.0.0 408 A1.0.0 670 A1.0.0 313 A1.0.0 596 A1.0.1 849 A1.0.0 597 A1.0.0 378 A1.0.0 746 A0.2 21 A1.1.0 431 A1.0.0 1210 A1.0.1 1179 A1.0.0 81 A0.2 6 A0.2 1183 A1.0.0 NCW per 1-12006 -51.969.547 -51.849.978 -51.605.723 -51.498.220 -51.320.118 -51.208.881 -51.149.269 -51.116.827 -50.913.298 -50.681.323 -50.556.522 -50.522.145 -50.285.553 -50.190.149 -50.120.092 -50.054.459 -49.968.994 -49.918.877 -49.895.870 -49.694.907 -49.321.371 -49.091.026 -49.023.801 -48.768.488 -48.590.879 -48.263.101 -48.244.951 -48.216.812 -48.131.023 -47.871.484 -47.849.024 -47.820.570 -47.769.679 -47.696.280 -47.578.394 -47.349.036 -47.311.855 -47.234.826 -47.226.963 -46.961.463 -46.678.286 -46.651.406 -46.537.685 -46.482.365 -46.457.813 -46.434.835 -46.431.576 -46.225.063 -46.047.658 -46.027.300 -45.963.612 -45.933.344 -45.848.140 -45.748.839 -45.736.180 -45.631.101 -45.472.870 -45.438.545 -45.420.393 -45.295.505 -45.267.593 -45.182.200 -44.836.228 -44.769.634 -44.695.584 -44.640.050 -44.592.814 -44.399.085 -44.270.168 -44.148.677 -43.976.786 -43.805.783 -43.657.749 -43.618.599 -43.590.520 -43.579.510 -43.548.811 -43.547.128 -43.270.214 -43.252.445 scenario projects nummer cenario 538 A1.0.1 248 A1.0.1 1019 A1.0.1 1045 A0.2 356 A1.0.0 812 A1.0.0 62 A1.0.1 436 A1.1.1 479 A1.0.1 1065 A1.0.1 467 A1.0.0 227 A1.0.0 660 A0.3 390 A1.1.1 1143 A1.1.0 553 A1.0.0 898 A0.1 946 A0.1 782 A0.2 360 A1.1.2 154 A1.0.0 616 A1.1.1 1184 A1.1.2 942 A1.0.0 1275 A1.1.2 961 A0.3 395 A1.1.1 246 A1.1.1 831 A0.2 1009 A1.0.0 996 A1.0.1 36 A1.0.1 952 A1.0.0 1372 A0.2 385 A1.0.0 941 A1.0.0 349 A1.1.1 1430 A1.0.0 593 A1.1.1 1225 A0.1 1175 A0.2 1224 A0.2 635 A0.3 150 A0.2 667 A1.0.0 764 A0.0 1431 A1.0.0 98 A1.1.3 1154 A1.0.1 331 A0.1 19 A0.3 957 A0.3 1320 A1.0.0 315 A1.1.1 627 A1.1.1 400 A0.4 458 A1.1.2 41 A0.3 1302 A1.0.1 735 A1.0.1 702 A0.2 1377 A1.0.0 1374 A1.0.1 837 A1.0.0 449 A0.1 1258 A1.0.1 998 A1.0.0 637 A0.3 625 A0.2 655 A1.1.0 754 A1.0.0 580 A0.2 96 A1.0.0 1017 A0.2 37 A0.0 1089 A1.0.0 536 A0.2 542 A0.2 623 A1.0.1 1329 A1.0.0 NCW per 1-12006 -43.192.930 -43.073.470 -42.946.743 -42.902.105 -42.900.634 -42.821.138 -42.607.125 -42.428.047 -42.361.199 -42.308.645 -42.186.060 -42.116.430 -42.112.153 -41.925.488 -41.901.972 -41.726.016 -41.700.837 -41.695.125 -41.571.012 -41.464.153 -41.409.510 -41.395.461 -41.310.048 -40.946.212 -40.885.045 -40.816.011 -40.735.242 -40.621.419 -40.507.463 -40.386.023 -40.130.738 -39.990.190 -39.963.983 -39.866.670 -39.780.295 -39.684.018 -39.677.878 -39.350.334 -39.242.274 -39.192.867 -39.096.892 -39.033.874 -38.994.016 -38.982.964 -38.865.424 -38.789.091 -38.782.375 -38.695.059 -38.616.396 -38.443.558 -38.386.950 -38.348.294 -38.323.328 -38.310.580 -38.275.444 -37.998.047 -37.992.078 -37.931.301 -37.912.703 -37.816.761 -37.710.385 -37.573.993 -37.441.477 -37.271.797 -37.237.322 -37.202.824 -37.150.189 -37.150.063 -37.051.402 -37.042.780 -37.000.942 -36.959.604 -36.859.788 -36.858.411 -36.853.711 -36.807.794 -36.554.638 -36.423.549 -36.420.543 -36.265.171 scenario projects nummer cenario 618 A1.1.1 1128 A0.2 123 A1.0.0 65 A0.2 153 A1.0.0 74 A1.1.2 1477 A0.2 1054 A1.1.1 432 A1.1.2 139 A0.2 986 A1.1.2 1487 A0.2 39 A1.1.2 435 A1.0.0 1259 A1.1.2 1157 A0.2 845 A1.1.1 761 A0.3 1067 A0.2 963 A0.2 871 A0.1 196 A1.0.0 493 A1.0.1 1356 A1.0.0 582 A1.1.2 1107 A0.3 895 A1.1.2 925 A0.2 128 A1.0.0 818 A1.1.1 731 A0.1 891 A1.0.1 1309 A1.0.1 945 A1.1.2 826 A1.0.0 85 A0.2 1116 A0.2 511 A1.1.2 1392 A1.0.0 33 A1.1.2 304 A1.1.2 319 A1.1.1 1123 A0.2 603 A0.2 829 A1.1.2 364 A1.0.1 965 A1.1.0 1368 A1.1.1 1233 A0.2 569 A0.2 1020 A1.0.0 11 A1.0.0 309 A0.2 456 A0.3 215 A1.0.0 1056 A1.0.0 1313 A0.2 864 A1.0.0 170 A1.0.1 1077 A1.0.1 1078 A0.2 402 A1.0.0 158 A1.0.0 1029 A1.0.0 803 A0.2 247 A0.2 928 A1.1.1 875 A1.1.2 1231 A1.0.0 1177 A0.1 336 A0.2 1403 A1.1.1 86 A1.1.1 338 A1.1.1 368 A1.1.3 1158 A1.1.3 1303 A1.1.1 443 A1.0.0 552 A0.2 473 A1.1.2 NCW per 1-12006 -36.171.011 -36.160.815 -36.110.803 -36.083.966 -36.051.315 -35.972.958 -35.932.937 -35.816.030 -35.752.750 -35.568.316 -35.563.358 -35.543.054 -35.129.290 -35.042.460 -35.029.853 -35.029.700 -34.945.966 -34.923.984 -34.848.026 -34.803.661 -34.768.647 -34.739.005 -34.714.285 -34.657.817 -34.558.134 -34.415.243 -34.408.876 -34.267.308 -34.234.703 -34.209.181 -34.142.998 -34.142.268 -34.099.913 -33.986.226 -33.912.397 -33.808.132 -33.794.577 -33.776.977 -33.773.886 -33.756.917 -33.739.383 -33.477.314 -33.382.380 -33.369.000 -33.346.965 -33.319.128 -33.317.679 -33.313.584 -33.304.789 -33.228.276 -33.153.462 -33.115.734 -33.109.828 -32.960.547 -32.943.237 -32.826.574 -32.824.564 -32.683.834 -32.653.396 -32.648.015 -32.640.220 -32.616.380 -32.493.660 -32.362.013 -32.305.820 -32.244.808 -32.220.137 -32.170.418 -32.090.419 -32.085.063 -32.074.251 -31.678.914 -31.671.846 -31.651.364 -31.634.089 -31.625.907 -31.624.043 -31.304.062 -31.292.836 -31.291.434 scenario projects nummer cenario 847 A0.2 1489 A1.0.1 409 A1.0.0 547 A0.3 1497 A1.0.1 229 A1.1.2 1086 A1.1.1 659 A0.2 412 A1.0.0 631 A1.0.0 771 A1.0.0 1339 A1.0.1 1205 A1.0.1 777 A1.0.0 407 A0.3 694 A1.0.0 1271 A0.2 1166 A1.1.2 292 A0.2 396 A0.2 231 A0.1 1332 A1.0.0 640 A1.0.0 944 A1.1.0 280 A0.3 1108 A0.2 987 A1.1.1 645 A0.2 382 A1.0.1 757 A1.1.2 370 A0.0 773 A1.0.0 828 A0.2 1491 A0.2 607 A0.2 245 A1.1.0 533 A1.1.2 1127 A0.4 1349 A1.1.2 955 A0.2 1277 A1.1.2 562 A0.4 1443 A0.1 93 A1.0.0 1200 A1.1.2 688 A1.1.1 556 A0.2 997 A1.1.2 1005 A1.1.2 284 A0.2 174 A0.1 606 A1.0.1 83 A1.1.2 1344 A0.2 15 A1.1.2 228 A0.2 517 A1.1.1 872 A1.1.2 1450 A1.1.2 377 A1.0.1 1481 A0.2 727 A1.0.1 333 A1.1.2 318 A1.1.2 115 A1.0.1 504 A1.0.1 893 A1.1.1 242 A0.2 175 A1.1.2 122 A1.0.1 1460 A1.1.2 666 A0.3 163 A1.1.2 259 A1.0.1 865 A0.1 365 A0.2 1113 A0.3 661 A1.1.2 359 A1.0.0 225 A0.2 30-1-2006 NCW per 1-12006 -31.152.772 -31.132.010 -30.935.556 -30.791.846 -30.734.726 -30.489.379 -30.444.561 -30.356.062 -30.339.781 -30.338.473 -30.299.888 -30.279.229 -30.199.727 -30.160.590 -30.149.373 -30.139.686 -29.919.174 -29.802.664 -29.772.162 -29.700.859 -29.657.292 -29.505.064 -29.382.641 -29.309.687 -29.239.827 -29.160.515 -29.120.106 -29.101.444 -28.995.013 -28.878.500 -28.661.914 -28.651.056 -28.647.417 -28.560.006 -28.439.085 -28.194.438 -28.162.542 -28.100.851 -28.083.636 -28.028.566 -28.001.296 -27.897.425 -27.841.804 -27.814.496 -27.758.922 -27.673.796 -27.583.031 -27.552.927 -27.329.367 -27.269.143 -27.191.152 -27.116.195 -27.077.465 -27.061.636 -26.917.904 -26.679.121 -26.645.982 -26.630.798 -26.565.515 -26.453.260 -26.405.003 -26.319.741 -26.319.323 -26.253.739 -26.191.088 -26.178.320 -26.069.096 -25.979.737 -25.977.375 -25.953.293 -25.899.976 -25.739.813 -25.657.155 -25.538.125 -25.484.795 -25.463.435 -25.380.768 -25.367.956 -25.187.058 -25.015.258 scenario projects nummer cenario 1126 A0.2 1315 A1.1.2 652 A1.1.2 772 A1.1.1 234 A1.0.0 1440 A1.0.0 1387 A1.1.2 1500 A1.1.1 1125 A1.1.2 188 A1.0.0 362 A1.1.2 214 A1.0.0 466 A1.1.2 1415 A1.1.1 1292 A0.2 1234 A1.1.2 770 A1.0.1 462 A0.2 991 A0.2 971 A1.0.1 842 A1.1.2 1100 A1.0.1 585 A0.2 381 A0.0 1121 A1.1.2 513 A1.1.2 910 A0.2 1209 A1.1.2 481 A0.0 1272 A0.3 1145 A1.1.1 526 A0.2 807 A1.1.1 598 A1.1.3 1363 A1.1.2 1007 A1.1.0 924 A1.0.1 182 A1.1.2 1080 A1.0.0 1228 A1.0.1 1324 A0.2 869 A1.1.2 207 A1.0.1 558 A0.2 53 A1.1.1 1091 A1.0.1 1214 A0.2 709 A1.0.1 1472 A1.1.3 1187 A1.1.2 1366 A1.1.2 287 A1.1.2 138 A1.0.0 809 A1.0.0 806 A0.2 451 A1.1.1 221 A1.1.0 868 A0.2 1032 A0.1 1219 A1.1.2 528 A1.1.1 447 A1.0.0 353 A1.1.2 605 A1.1.1 391 A0.3 1452 A1.0.1 1469 A0.2 519 A1.0.1 168 A1.0.0 682 A1.1.1 13 A1.1.1 414 A1.0.0 680 A1.0.1 185 A1.1.2 574 A1.1.3 1319 A0.1 195 A1.0.1 1416 A0.1 999 A1.0.1 281 A0.2 NCW per 1-12006 -24.927.386 -24.883.929 -24.840.607 -24.821.654 -24.744.125 -24.717.452 -24.552.488 -24.494.207 -24.426.545 -24.331.920 -24.202.557 -24.096.780 -24.077.444 -24.065.038 -24.048.402 -24.006.463 -23.990.693 -23.819.830 -23.756.749 -23.755.951 -23.715.713 -23.643.396 -23.565.231 -23.526.444 -23.518.084 -23.440.555 -23.406.880 -23.373.125 -23.205.466 -23.135.444 -23.112.993 -23.106.870 -23.034.625 -22.958.446 -22.956.034 -22.923.635 -22.872.870 -22.802.097 -22.585.446 -22.573.178 -22.383.302 -22.340.003 -22.305.029 -22.263.840 -22.239.248 -22.148.437 -22.041.570 -21.964.724 -21.929.831 -21.885.703 -21.689.365 -21.628.471 -21.620.110 -21.542.509 -21.540.799 -21.530.472 -21.314.860 -20.867.728 -20.809.582 -20.686.092 -20.573.958 -20.529.919 -20.483.117 -20.482.695 -20.456.130 -20.432.004 -20.428.874 -20.265.492 -20.018.210 -19.818.513 -19.708.116 -19.570.384 -19.547.503 -19.525.035 -19.044.089 -18.996.453 -18.888.036 -18.861.361 -18.840.764 -18.757.948 scenario projects nummer cenario 131 A1.1.2 672 A1.0.0 343 A0.2 840 A0.3 933 A1.1.1 852 A1.1.3 726 A1.1.2 894 A1.1.2 135 A1.1.2 1083 A1.1.2 1167 A1.1.2 938 A1.1.1 1173 A1.1.2 958 A1.1.3 1464 A1.0.1 948 A1.1.3 1068 A1.0.1 237 A1.1.2 732 A1.1.2 1318 A1.1.2 665 A0.2 643 A1.1.2 300 A1.1.2 982 A1.1.2 1343 A1.1.2 1359 A1.0.1 366 A1.1.2 1131 A1.1.1 881 A0.2 776 A1.1.3 1024 A1.1.3 786 A0.3 58 A1.0.0 269 A1.0.1 1070 A1.0.0 285 A0.1 500 A1.0.0 460 A0.1 741 A1.1.2 1 A1.0.0 20 A1.0.0 1273 A1.0.1 1361 A1.1.2 876 A1.1.2 1095 A1.0.0 193 A1.1.2 527 A1.1.3 238 A0.2 129 A1.1.2 843 A1.1.1 796 A1.0.1 1470 A1.1.2 698 A1.0.0 878 A1.1.2 1141 A0.1 288 A0.2 77 A1.0.1 197 A1.1.3 885 A1.1.3 594 A1.0.1 554 A0.2 1140 A1.1.2 84 A1.1.1 716 A1.0.0 821 A1.1.2 199 A1.1.2 778 A1.1.3 61 A1.1.0 663 A1.1.2 1012 A1.0.1 674 A0.2 1088 A1.1.1 815 A1.1.2 434 A1.0.0 1358 A1.1.3 482 A1.1.2 954 A1.1.2 1261 A1.0.1 1180 A1.1.2 1096 A1.1.3 NCW per 1-12006 -18.505.870 -18.220.759 -18.217.373 -17.986.916 -17.976.733 -17.957.117 -17.770.381 -17.629.793 -17.527.179 -17.519.820 -17.370.740 -17.366.138 -17.287.754 -17.201.327 -17.141.578 -17.058.246 -17.050.456 -16.915.030 -16.848.387 -16.765.660 -16.723.700 -16.697.517 -16.656.263 -16.613.141 -16.525.817 -16.516.795 -16.515.228 -16.411.901 -16.385.025 -16.356.999 -16.338.451 -16.116.338 -16.019.611 -15.859.041 -15.807.699 -15.727.316 -15.706.752 -15.480.573 -15.470.370 -15.457.777 -15.351.872 -15.246.654 -15.117.360 -14.719.091 -14.689.601 -14.359.115 -14.353.748 -14.312.826 -14.310.739 -14.237.495 -14.074.070 -14.012.031 -14.011.667 -13.979.039 -13.870.874 -13.848.587 -13.820.408 -13.635.845 -13.574.237 -13.553.886 -13.365.469 -13.354.770 -13.306.085 -13.301.571 -13.294.256 -12.971.546 -12.938.990 -12.737.301 -12.558.966 -12.507.298 -12.337.573 -12.305.447 -12.284.295 -12.250.265 -12.214.032 -12.190.518 -12.187.998 -12.121.349 -12.009.143 -11.888.711 scenario projects nummer cenario 765 A1.1.2 589 A1.1.1 471 A0.2 68 A1.1.0 50 A1.1.2 140 A1.1.3 332 A1.0.0 469 A1.0.0 1290 A1.1.2 811 A1.1.2 94 A1.1.2 901 A1.1.3 877 A1.0.1 549 A1.1.2 1050 A1.0.1 126 A1.0.1 602 A1.0.1 176 A1.1.2 613 A1.0.1 846 A0.2 147 A1.1.1 257 A1.0.1 1270 A1.1.0 369 A1.1.2 461 A0.2 79 A0.3 1008 A1.1.2 172 A1.1.2 325 A1.1.3 121 A1.1.2 419 A1.0.0 1287 A1.1.2 1161 A1.1.2 1327 A1.0.1 734 A1.1.2 1243 A1.1.2 1268 A1.1.1 1333 A1.1.1 1104 A1.0.0 1326 A1.1.3 42 A1.0.0 1289 A1.1.1 423 A1.1.1 715 A1.1.2 687 A1.1.2 1453 A1.0.1 839 A1.1.2 159 A1.1.2 398 A1.1.2 254 A1.1.1 1449 A0.4 763 A1.1.2 425 A0.4 861 A1.0.0 1251 A1.0.0 173 A1.1.2 1156 A1.0.1 723 A1.1.2 418 A1.1.0 1239 A1.1.0 1427 A1.1.2 1206 A1.1.1 990 A1.0.0 230 A1.1.2 226 A1.1.2 584 A1.1.2 742 A1.1.2 28 A1.1.2 708 A1.1.2 376 A1.1.0 1307 A1.1.1 1479 A1.0.1 1092 A1.1.2 1483 A1.1.2 1201 A1.0.1 43 A1.1.2 683 A1.1.2 907 A1.1.2 758 A1.1.4 651 A1.1.2 NCW per 1-12006 -11.707.277 -11.621.275 -11.594.893 -11.563.424 -11.548.316 -11.519.403 -11.482.029 -11.335.282 -11.238.544 -11.225.499 -11.184.467 -11.128.247 -11.086.252 -11.048.521 -10.922.935 -10.868.919 -10.684.183 -10.600.803 -10.511.402 -10.344.774 -10.256.577 -10.212.619 -10.173.240 -10.136.616 -10.117.935 -10.091.911 -9.709.707 -9.481.777 -9.341.740 -9.186.977 -9.140.609 -9.121.802 -9.083.701 -9.026.793 -8.935.909 -8.892.717 -8.819.720 -8.814.447 -8.589.874 -8.432.209 -8.391.103 -8.161.287 -8.142.542 -8.120.135 -7.964.963 -7.936.605 -7.843.421 -7.785.800 -7.773.944 -7.726.935 -7.666.339 -7.663.048 -7.535.780 -7.485.188 -7.340.486 -7.283.360 -7.079.315 -7.075.189 -7.056.183 -6.936.298 -6.499.873 -6.449.265 -6.234.602 -6.214.822 -6.205.838 -6.140.059 -6.137.533 -6.127.860 -6.087.155 -6.012.029 -5.995.834 -5.974.637 -5.753.291 -5.737.047 -5.714.786 -5.693.080 -5.544.439 -5.502.198 -5.465.771 -5.455.945 scenario projects nummer cenario 219 A1.0.1 156 A1.0.1 1066 A1.0.1 274 A1.1.1 905 A1.1.0 1267 A1.0.0 1461 A1.1.0 966 A1.1.1 662 A1.1.2 712 A1.1.2 546 A1.1.1 133 A0.4 490 A1.1.1 1294 A1.0.1 902 A1.1.1 1253 A1.1.3 696 A1.0.0 178 A1.1.2 573 A1.0.1 1182 A1.1.3 506 A1.1.2 706 A1.1.4 102 A1.1.2 1279 A1.1.2 736 A1.0.0 10 A1.1.2 1444 A1.1.2 1429 A1.1.2 1417 A1.1.2 1432 A1.1.0 768 A1.0.1 124 A1.1.4 1345 A1.1.2 1199 A1.1.3 1390 A1.1.2 1240 A1.1.3 1241 A1.1.1 678 A1.1.3 1023 A1.1.2 794 A1.1.2 323 A1.0.1 685 A1.1.3 836 A1.1.1 730 A1.1.2 1129 A1.1.2 282 A1.1.0 194 A1.1.2 266 A1.0.1 650 A1.0.1 524 A1.1.2 1447 A1.1.1 630 A1.1.2 474 A1.1.0 216 A1.0.0 263 A1.1.3 91 A1.1.2 45 A1.1.2 1186 A1.1.3 99 A1.0.1 107 A1.1.2 1232 A1.1.2 610 A1.1.2 1305 A1.1.3 975 A1.1.3 1298 A1.1.2 1399 A1.1.1 644 A1.0.1 1153 A1.1.2 634 A1.1.2 1185 A1.0.0 648 A1.1.1 380 A1.1.2 1484 A1.1.2 970 A1.1.3 437 A1.1.2 1414 A1.1.2 1495 A1.1.2 529 A1.1.2 397 A1.1.2 1094 A1.1.2 NCW per 1-12006 -5.328.063 -5.142.824 -4.961.684 -4.919.616 -4.892.266 -4.812.060 -4.659.917 -4.146.060 -4.097.466 -3.921.263 -3.828.528 -3.735.186 -3.625.511 -3.587.982 -3.532.238 -3.470.921 -3.340.214 -3.010.917 -2.815.893 -2.732.397 -2.728.584 -2.625.330 -2.568.221 -2.381.906 -2.311.417 -1.923.979 -1.868.263 -1.686.184 -1.681.506 -1.250.240 -1.222.735 -1.215.153 -1.038.132 -1.021.372 -952.705 -695.722 -508.070 -227.971 -186.659 -122.331 -9.866 151.583 326.970 479.453 598.367 609.438 695.815 886.673 890.475 913.725 936.161 1.056.511 1.121.464 1.193.194 1.510.375 1.684.245 1.758.413 1.874.181 1.880.029 1.964.420 2.020.470 2.028.868 2.045.271 2.057.045 2.078.474 2.126.193 2.152.375 2.234.020 2.253.349 2.307.973 2.391.069 2.391.669 2.520.885 2.783.775 2.787.722 2.836.197 3.024.580 3.030.844 3.082.086 3.144.751 49,27% Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 7: uitkomsten scenarioanalyse binnenstedelijke locatie scenario projectscen nummer ario 1365 A1.1.2 570 A1.1.3 406 A1.1.0 1425 A1.1.0 1434 A1.1.2 14 A1.0.1 744 A1.1.0 440 A1.1.2 789 A1.1.2 1052 A1.1.2 981 A1.0.1 1382 A1.1.2 468 A1.0.1 559 A1.1.2 639 A1.1.2 679 A1.1.2 1144 A1.1.2 100 A1.1.1 1250 A1.1.2 805 A1.0.0 501 A1.1.3 1459 A1.1.2 1411 A1.1.4 415 A1.1.2 452 A1.1.2 63 A1.1.2 743 A1.1.3 203 A1.1.2 56 A1.1.1 295 A1.1.2 337 A1.1.3 523 A1.1.2 1090 A1.1.2 1063 A1.1.2 116 A1.1.2 387 A1.1.2 1033 A1.0.0 724 A1.1.2 127 A1.1.3 311 A1.1.2 860 A1.1.2 1026 A1.1.3 69 A1.1.2 632 A1.1.1 298 A1.1.3 1488 A1.1.2 171 A1.1.2 1422 A1.1.1 459 A1.1.2 817 A1.1.2 1423 A1.1.2 235 A1.1.2 939 A1.1.3 656 A1.1.2 814 A1.1.0 1426 A1.1.2 518 A1.1.3 119 A1.1.3 439 A1.0.1 798 A1.1.2 790 A1.1.1 446 A1.1.2 1375 A1.0.0 555 A1.1.1 236 A1.1.3 510 A1.1.4 136 A1.0.0 1138 A1.1.2 1421 A1.1.3 856 A1.1.2 1386 A1.1.2 1389 A1.1.0 463 A1.1.2 1466 A1.1.2 1216 A1.1.0 1351 A1.1.2 1394 A1.1.2 903 A1.0.1 57 A1.1.2 707 A1.1.3 NCW per 1-12006 3.336.333 3.374.168 3.543.626 3.559.387 3.617.535 3.635.850 3.648.460 3.691.012 3.741.034 3.881.444 4.049.011 4.178.210 4.270.282 4.302.328 4.316.824 4.342.882 4.585.738 4.872.253 4.875.743 4.877.725 4.961.646 5.098.168 5.226.298 5.303.639 5.511.304 5.550.249 5.782.584 5.837.438 5.842.084 5.844.265 5.928.129 5.945.258 6.085.463 6.141.937 6.305.121 6.430.629 6.435.667 6.469.637 6.471.302 6.755.255 6.760.376 6.864.256 7.044.412 7.058.209 7.107.888 7.309.661 7.321.113 7.436.212 7.459.897 7.479.630 7.527.262 7.632.595 7.968.871 8.009.301 8.086.554 8.248.304 8.368.252 8.480.017 8.489.566 8.587.291 8.611.868 8.683.111 8.688.360 8.734.361 9.302.171 9.392.079 10.018.234 10.096.503 10.109.947 10.218.432 10.255.562 10.261.883 10.315.602 10.360.913 10.434.339 10.443.729 10.452.532 10.513.204 10.667.057 10.879.160 scenario projects nummer cenario 12 A1.1.2 738 A1.1.2 1354 A1.1.3 1328 A1.1.1 1463 A1.1.1 892 A1.1.2 354 A1.1.2 697 A1.1.3 1025 A1.1.2 949 A1.1.2 441 A1.1.2 884 A1.1.2 1115 A1.1.2 1306 A1.0.1 1196 A1.1.3 1027 A1.0.1 1395 A1.1.2 1493 A1.1.1 152 A1.1.2 920 A1.1.3 413 A1.1.0 1236 A1.1.1 693 A1.1.0 375 A1.0.1 1362 A1.1.2 32 A1.1.2 882 A1.1.3 979 A1.1.2 1051 A1.1.3 1490 A1.1.2 1117 A1.0.0 268 A1.0.1 303 A1.1.1 619 A1.1.4 499 A1.1.2 1242 A1.1.2 1082 A1.1.3 46 A1.0.1 1111 A1.0.0 464 A1.1.2 1478 A1.1.2 926 A1.1.2 137 A1.1.2 213 A1.1.2 567 A1.1.3 897 A1.1.3 80 A1.1.2 873 A1.1.2 477 A1.1.2 1439 A1.1.1 1482 A1.1.2 531 A1.1.2 488 A1.1.0 1433 A1.1.2 614 A1.1.1 1172 A1.1.3 192 A1.1.2 296 A1.1.2 1163 A1.0.1 1149 A1.1.2 620 A1.1.2 310 A1.1.2 1338 A1.1.2 960 A1.1.2 1118 A1.1.1 1001 A1.1.2 579 A1.1.2 329 A1.1.2 22 A1.1.3 1047 A1.1.2 615 A1.1.2 111 A1.1.2 808 A1.1.2 976 A1.1.2 112 A1.1.2 592 A1.1.2 351 A1.1.1 1246 A1.1.1 361 A1.1.3 347 A1.1.2 Bijlage 7: uitkomsten scenarioanalyse binnenstedelijke locatie NCW per 1-12006 10.965.499 11.138.276 11.140.190 11.274.809 11.293.668 11.349.264 11.502.691 11.653.927 11.691.499 11.731.076 11.902.247 12.143.401 12.236.022 12.343.351 12.350.827 12.386.633 12.411.868 12.532.582 12.634.287 12.679.043 13.102.085 13.140.844 13.414.791 13.426.907 13.438.691 13.556.499 13.768.978 14.048.927 14.082.138 14.571.555 14.595.517 14.694.820 14.760.010 14.763.895 14.832.551 14.848.866 14.862.707 14.957.474 15.070.075 15.334.946 15.351.336 15.384.474 15.394.625 15.519.836 15.580.063 15.681.268 15.815.722 15.994.489 16.496.175 16.537.095 16.668.071 16.843.142 16.941.610 17.000.330 17.008.887 17.147.192 17.260.056 17.446.551 17.490.607 17.622.500 17.638.837 17.642.066 17.816.620 17.886.684 17.913.072 18.010.084 18.388.255 18.399.568 18.421.821 18.654.460 18.876.828 18.926.434 19.050.718 19.227.244 19.332.536 19.383.201 19.406.727 19.452.953 19.545.297 19.687.884 scenario projects nummer cenario 340 A1.1.2 78 A1.1.3 428 A1.1.3 1412 A1.1.2 130 A1.1.1 320 A1.1.3 201 A1.1.2 1367 A1.1.4 557 A1.1.2 273 A1.1.2 565 A1.1.3 1284 A1.1.2 874 A1.1.3 756 A1.0.1 718 A1.1.2 695 A1.1.2 740 A1.1.2 301 A1.1.3 1342 A1.1.2 1064 A1.1.3 1446 A1.1.2 956 A1.1.1 401 A1.1.2 291 A1.0.1 1454 A1.1.3 1288 A1.1.2 7 A1.1.2 478 A1.1.2 1317 A1.1.3 774 A1.1.2 802 A1.1.3 767 A1.1.2 671 A1.1.2 1438 A1.1.4 1036 A1.0.1 30 A1.1.2 1193 A1.1.2 4 A1.1.1 1286 A1.1.2 1044 A1.0.1 322 A1.1.3 759 A1.1.0 883 A1.1.3 866 A1.1.0 1494 A1.1.2 169 A1.1.1 1276 A1.1.2 760 A1.1.4 146 A1.1.2 657 A1.1.2 915 A1.0.1 609 A1.1.2 588 A1.1.2 858 A1.1.2 410 A1.1.2 1245 A1.1.2 1304 A1.1.4 686 A1.0.1 1114 A1.1.3 995 A1.1.4 690 A1.1.2 617 A1.1.2 600 A1.1.2 148 A1.1.2 1376 A1.1.2 1197 A1.1.0 601 A1.1.2 1030 A1.1.1 330 A1.1.2 940 A1.1.2 233 A1.1.4 710 A1.1.2 1348 A1.1.3 1000 A1.1.3 212 A1.1.2 1299 A1.1.4 530 A1.1.2 515 A1.1.2 1471 A1.1.2 972 A1.1.1 NCW per 1-12006 19.822.459 20.142.124 20.178.091 20.399.281 20.499.526 20.696.011 20.738.744 20.859.842 20.932.893 20.950.128 21.124.661 21.401.889 21.414.163 21.421.652 21.438.805 21.547.298 21.550.124 21.574.256 21.909.146 22.034.891 22.148.831 22.238.654 22.262.896 22.586.599 22.660.070 22.890.381 23.060.823 23.203.069 23.374.689 23.509.496 23.690.898 23.757.482 23.979.973 23.995.449 24.351.225 25.189.380 25.477.662 25.519.076 25.628.693 25.838.657 26.026.742 26.042.634 26.056.858 26.619.042 26.642.015 27.095.268 27.238.226 27.268.404 27.324.260 27.424.781 27.450.624 27.509.307 27.676.117 27.803.581 27.811.694 27.942.888 28.093.108 28.189.660 28.283.194 28.300.739 28.313.091 28.458.470 28.569.900 28.606.082 28.652.686 29.108.405 29.184.308 29.324.551 29.670.805 29.839.935 29.844.907 29.892.222 29.895.875 30.119.012 30.167.296 30.337.986 30.400.720 30.408.251 30.463.131 30.498.406 scenario projects nummer cenario 1420 A1.1.2 1300 A1.1.2 1085 A1.1.3 848 A1.0.0 1147 A1.1.2 1018 A1.0.0 1475 A1.1.3 306 A1.1.2 118 A1.1.2 1150 A1.1.2 1364 A1.1.2 745 A1.1.2 1220 A1.1.2 1207 A1.0.0 863 A1.1.2 151 A1.1.2 801 A1.1.3 1016 A1.1.4 931 A1.1.2 316 A1.1.3 591 A1.1.1 909 A1.1.2 1120 A1.1.4 1170 A1.1.1 800 A1.1.2 1112 A1.1.2 1337 A1.1.3 1042 A1.1.2 521 A1.1.2 1308 A1.1.2 198 A1.1.2 470 A1.1.2 108 A1.1.2 455 A1.1.2 621 A1.1.2 1296 A1.1.2 444 A1.1.2 935 A1.1.3 72 A1.1.2 1035 A1.1.2 342 A1.1.2 1293 A1.0.1 859 A1.1.4 327 A1.1.4 977 A1.0.1 1336 A1.1.2 272 A1.1.2 1160 A1.1.2 749 A1.1.3 1269 A1.1.3 71 A1.1.2 684 A1.1.2 611 A1.1.2 985 A1.1.2 1202 A1.1.3 1058 A1.1.2 1076 A1.1.2 497 A1.1.0 51 A1.1.2 1402 A1.1.2 823 A1.1.2 334 A1.1.4 604 A1.1.3 209 A1.1.2 534 A1.1.4 1062 A1.1.4 917 A1.1.2 1028 A1.1.2 1130 A1.1.1 1467 A1.1.3 1049 A1.1.3 1255 A1.1.2 850 A1.1.3 1013 A1.1.2 181 A1.1.2 520 A1.1.2 525 A1.1.2 947 A1.0.1 1352 A1.1.0 24 A1.1.2 NCW per 1-12006 30.551.498 31.032.348 31.155.895 31.170.705 31.327.669 31.359.624 31.437.036 31.576.904 31.766.997 31.781.783 31.918.425 32.105.639 32.298.812 32.411.869 32.454.981 32.633.230 32.874.248 32.902.506 33.040.969 33.082.219 33.199.917 33.207.903 33.551.884 33.639.246 33.993.578 34.021.694 34.033.022 34.433.229 34.485.940 34.532.826 34.803.835 35.024.847 35.033.313 35.162.029 35.189.051 35.453.639 35.724.513 35.825.062 35.881.463 35.990.737 36.296.092 36.665.646 36.861.506 37.039.666 37.093.116 37.385.349 37.457.620 37.748.101 37.951.426 38.206.655 38.235.433 38.466.513 38.491.586 38.599.680 38.629.688 39.067.715 39.286.231 39.385.724 39.557.599 39.623.950 39.684.296 39.756.608 39.899.957 40.168.105 40.279.560 40.333.137 40.418.008 40.491.039 40.605.645 40.617.853 40.700.503 40.825.212 40.869.453 40.886.112 40.926.353 41.277.231 41.519.069 41.533.739 41.802.113 41.856.769 scenario projects nummer cenario 1257 A1.1.3 937 A1.1.2 317 A1.1.2 668 A1.1.1 502 A1.1.0 1103 A1.1.2 27 A1.1.1 1235 A1.1.2 240 A1.1.2 1074 A1.1.2 1291 A1.1.4 1238 A1.1.2 220 A1.1.3 1323 A1.1.2 339 A1.1.0 399 A1.1.2 1370 A1.1.3 747 A1.1.3 1015 A1.1.3 1388 A1.1.2 302 A1.1.2 465 A1.1.2 388 A1.1.2 363 A1.1.1 142 A1.1.2 906 A1.1.2 889 A1.1.2 572 A1.0.1 1072 A1.1.1 912 A1.1.2 1260 A1.0.1 372 A1.1.2 508 A1.1.2 658 A1.1.2 1159 A1.1.2 1297 A1.1.2 1139 A1.1.2 550 A1.0.1 638 A1.1.1 1204 A1.1.2 1410 A1.1.3 537 A1.1.1 819 A1.1.2 1043 A1.1.2 927 A1.1.4 1404 A1.1.2 804 A1.1.2 691 A1.1.2 1226 A1.1.2 183 A1.1.2 787 A1.1.2 165 A1.1.4 1191 A1.1.1 496 A1.1.2 70 A1.1.2 964 A1.1.1 113 A1.0.1 1468 A1.1.2 1151 A1.1.3 239 A1.1.1 993 A1.1.4 162 A1.1.2 921 A1.1.3 495 A1.1.3 522 A1.1.1 887 A1.1.3 890 A1.1.3 222 A1.1.2 48 A1.1.2 29 A1.1.2 326 A1.1.3 34 A1.1.2 357 A1.1.3 1040 A1.1.1 389 A1.1.3 101 A1.0.1 899 A1.1.1 394 A1.1.2 1176 A1.1.2 720 A1.1.2 NCW per 1-12006 42.110.006 42.525.976 42.818.581 43.009.257 43.396.702 43.554.550 43.600.132 43.695.411 43.713.434 43.899.500 44.201.686 44.239.845 44.375.178 44.507.059 44.661.295 44.801.165 45.066.136 45.346.431 45.385.497 45.779.042 46.117.627 46.313.381 46.327.550 46.489.161 46.520.998 46.572.721 46.651.684 46.823.271 46.997.704 47.007.834 47.300.234 47.411.020 47.989.326 48.101.997 48.149.954 48.329.269 48.440.731 48.491.315 48.529.504 48.836.038 48.841.153 49.100.888 49.263.374 49.266.460 49.270.225 49.275.421 49.310.182 49.356.962 49.880.420 49.987.742 50.284.488 50.489.330 50.505.326 50.596.120 50.789.865 50.959.092 51.017.705 51.036.902 51.442.557 51.659.198 51.802.956 52.003.106 52.048.758 52.102.693 52.161.282 52.335.534 52.381.655 52.459.367 52.519.176 52.521.086 52.914.971 52.939.562 53.373.733 53.567.284 53.858.911 53.915.305 54.025.101 54.038.084 54.102.603 54.483.227 scenario projects nummer cenario 294 A1.1.2 1110 A1.1.3 1486 A1.1.2 867 A1.1.2 277 A1.1.3 983 A1.1.3 919 A1.1.2 1413 A1.1.4 217 A1.1.2 293 A1.1.3 177 A1.1.1 551 A1.1.2 851 A1.1.2 1397 A1.1.2 1164 A1.0.1 1451 A1.1.2 717 A1.1.3 421 A1.1.4 642 A1.0.1 733 A1.1.3 576 A1.1.2 1409 A1.1.2 653 A1.0.1 1109 A1.1.2 1011 A1.1.1 324 A1.1.3 491 A1.1.3 262 A1.1.3 820 A1.1.2 350 A1.1.2 1002 A1.0.1 1455 A1.0.1 297 A1.1.2 1400 A1.1.2 1321 A1.1.2 484 A1.1.3 624 A1.1.2 1071 A1.1.3 1350 A1.1.1 23 A1.1.3 472 A1.1.1 1310 A1.1.2 265 A1.1.2 308 A1.1.0 853 A1.1.4 822 A1.1.2 1203 A1.1.2 445 A1.1.2 346 A1.1.3 1407 A1.1.3 208 A1.1.2 1456 A1.1.4 714 A1.1.3 896 A1.1.2 626 A1.1.2 1148 A1.0.1 1237 A1.1.2 1073 A1.1.0 737 A1.1.4 1280 A1.1.2 157 A1.1.2 405 A1.1.4 827 A1.1.3 1192 A1.1.2 283 A1.1.2 512 A1.1.2 564 A1.1.2 1473 A1.1.2 476 A1.1.2 166 A1.1.0 8 A1.1.2 202 A1.1.2 1360 A1.1.3 1373 A1.1.2 647 A1.1.3 1441 A1.1.2 498 A1.1.3 984 A1.1.2 105 A1.1.3 1435 A1.1.2 30-1-2006 NCW per 1-12006 54.543.078 54.962.016 55.105.843 55.134.762 55.476.981 56.151.006 56.187.144 56.291.454 57.048.001 57.159.958 57.341.139 57.530.928 57.671.838 57.985.484 58.187.115 58.199.906 58.497.701 58.637.276 58.860.177 59.358.723 59.368.573 59.396.632 59.434.430 59.617.927 59.655.273 59.736.849 59.789.684 59.814.246 60.117.564 60.343.019 60.442.418 60.820.346 60.987.506 61.119.181 61.153.390 61.609.789 61.678.837 62.463.146 62.574.723 62.708.040 62.712.314 62.747.070 62.796.752 62.916.496 63.297.940 63.973.678 64.008.311 64.237.133 64.313.273 64.378.803 64.423.805 64.605.231 64.699.879 65.044.868 65.218.764 65.417.100 65.449.234 65.595.981 65.646.347 65.824.675 65.826.721 66.191.275 66.376.058 66.405.804 66.663.965 66.845.274 67.209.002 67.341.691 67.387.560 67.738.995 67.847.913 68.017.326 68.031.124 68.395.920 68.673.171 68.701.255 68.729.288 68.821.934 68.883.277 68.929.286 scenario projects nummer cenario 1057 A1.1.3 1480 A1.1.4 480 A1.1.2 1379 A1.1.4 783 A1.1.2 454 A1.1.2 371 A1.1.2 654 A1.1.4 1357 A1.1.2 1165 A1.1.2 943 A1.1.2 442 A1.1.2 143 A1.1.4 54 A1.1.3 1445 A1.1.2 271 A1.1.3 16 A1.1.2 713 A1.1.2 335 A1.1.2 352 A1.1.2 224 A1.1.1 1330 A1.1.2 1442 A1.1.1 204 A1.1.2 189 A1.1.2 762 A1.1.3 795 A1.1.1 560 A1.1.1 838 A1.1.2 1098 A1.1.2 1004 A1.1.3 134 A1.1.3 305 A1.1.2 1034 A1.1.2 880 A1.1.2 1168 A1.1.2 90 A1.1.3 424 A1.1.2 911 A1.1.1 416 A1.1.2 571 A1.1.1 1155 A1.1.2 1038 A1.1.2 358 A1.1.2 780 A1.1.2 788 A1.1.2 485 A1.1.2 328 A1.1.2 95 A1.1.3 392 A1.1.2 475 A1.1.2 26 A1.1.2 1448 A1.1.2 253 A1.1.2 47 A1.0.1 1391 A1.1.2 633 A1.1.2 535 A1.1.3 539 A1.1.0 950 A1.1.3 494 A1.1.2 544 A1.1.2 608 A1.1.3 373 A1.1.2 841 A1.1.2 1485 A1.1.2 1053 A1.1.2 590 A1.1.1 825 A1.1.0 1437 A1.1.2 278 A1.1.2 25 A1.1.2 64 A1.1.2 676 A1.1.2 1211 A1.0.1 781 A1.1.2 1492 A1.1.2 934 A1.1.2 969 A1.1.2 1436 A1.1.2 NCW per 1-12006 69.059.471 69.087.716 69.136.196 69.294.729 69.799.802 69.894.822 69.939.854 70.080.938 70.176.175 70.372.021 70.746.251 70.787.564 71.020.053 71.213.177 71.351.035 71.709.716 72.472.706 72.719.522 72.844.202 72.947.454 72.952.154 73.390.913 73.606.275 74.117.825 74.735.350 74.752.193 76.362.633 76.555.232 76.659.780 76.724.187 76.999.944 77.389.483 77.532.654 77.694.231 78.078.445 78.188.842 78.473.061 78.479.565 78.680.947 78.890.625 79.108.795 79.285.924 79.305.431 79.708.576 79.750.979 79.925.630 80.344.459 80.884.339 80.994.751 81.051.515 81.388.495 81.581.143 81.819.298 81.892.130 82.076.666 82.123.051 82.151.045 82.294.561 83.756.027 83.804.640 85.382.195 85.574.362 85.847.061 86.589.579 87.187.063 87.913.912 88.660.244 88.705.480 88.950.441 89.397.494 90.438.933 90.601.309 90.964.693 91.059.070 91.252.454 92.454.776 93.998.292 94.020.984 94.071.017 94.212.086 scenario projects nummer cenario 384 A1.1.2 766 A1.1.2 844 A1.1.2 755 A1.1.3 149 A1.1.4 276 A1.1.3 703 A1.1.2 256 A1.1.2 1283 A1.1.2 968 A1.1.2 1152 A1.1.1 953 A1.1.3 700 A1.1.2 17 A1.1.2 279 A1.1.4 5 A1.0.1 1188 A1.1.2 1311 A1.1.2 251 A1.1.3 1496 A1.1.2 1101 A1.0.1 1335 A1.1.2 1010 A1.0.1 785 A1.1.2 835 A1.1.2 1244 A1.1.2 1099 A1.1.3 367 A1.1.1 793 A1.1.2 31 A1.1.4 904 A1.1.3 833 A1.1.3 1146 A1.1.3 1223 A1.1.2 1247 A1.1.3 503 A1.1.2 489 A1.1.2 1369 A1.1.2 989 A1.1.2 1408 A1.1.2 1124 A1.1.2 249 A1.1.2 179 A1.1.2 144 A1.1.3 1084 A1.1.2 1106 A1.1.2 1135 A1.1.2 505 A1.1.3 888 A1.1.2 1037 A1.1.2 810 A1.1.2 97 A1.0.1 210 A1.0.0 792 A1.1.2 1142 A1.1.4 1181 A1.1.2 1418 A1.1.0 587 A1.1.3 516 A1.1.1 908 A1.1.2 117 A1.0.1 187 A1.1.2 779 A1.1.2 1325 A1.1.4 167 A1.1.2 586 A1.1.2 1331 A1.1.2 1355 A1.1.4 1218 A1.0.1 1262 A1.1.2 9 A1.1.0 1221 A1.1.4 719 A1.1.3 109 A1.1.2 705 A1.1.2 132 A1.1.2 967 A1.1.2 722 A1.1.2 699 A1.1.2 1041 A1.1.4 NCW per 1-12006 94.220.496 94.413.794 94.461.107 94.753.053 94.785.849 94.954.271 95.726.882 95.746.722 96.046.073 96.125.285 96.319.616 96.329.419 96.623.573 96.706.600 97.429.992 97.712.395 97.888.255 97.922.008 97.996.991 98.374.789 99.281.552 99.702.521 100.142.924 100.162.472 100.208.513 101.664.589 102.063.695 102.240.534 103.026.171 103.304.235 103.853.108 103.992.205 104.758.507 104.973.607 105.136.391 105.597.311 106.645.563 106.983.600 107.011.929 107.769.906 107.774.928 108.467.101 108.622.147 109.125.126 109.190.015 110.224.340 110.635.465 111.014.428 111.697.561 113.168.743 115.306.401 116.973.819 117.213.910 117.347.886 117.732.359 118.530.636 118.556.307 118.567.563 119.173.877 119.456.342 120.019.293 120.250.859 122.278.136 122.298.199 123.242.385 125.501.305 126.196.318 126.962.505 127.690.647 128.464.216 129.239.986 129.342.537 132.113.861 132.947.650 133.063.162 134.095.143 134.587.702 135.151.240 135.281.454 136.285.326 scenario projects nummer cenario 104 A1.1.2 870 A1.1.2 145 A1.1.2 681 A1.1.2 739 A1.1.4 483 A1.1.2 1075 A1.1.2 886 A1.1.4 18 A1.1.2 566 A1.1.3 1462 A1.1.2 1217 A1.1.3 348 A1.1.3 1383 A1.1.3 1274 A1.1.1 1312 A1.1.4 1169 A1.1.2 205 A1.1.2 692 A1.1.2 314 A1.1.1 1046 A1.1.2 1006 A1.1.3 155 A1.1.4 1137 A1.1.3 1380 A1.1.3 1021 A1.1.2 1398 A1.1.2 427 A1.1.2 973 A1.1.2 52 A1.1.4 299 A1.1.2 312 A1.1.2 223 A1.1.2 932 A1.1.2 545 A1.1.2 962 A1.1.2 1295 A1.1.2 575 A1.1.2 813 A1.0.1 1424 A1.1.0 403 A1.1.2 922 A1.1.4 59 A1.1.0 92 A1.1.2 40 A1.1.2 87 A1.1.1 1401 A1.1.2 35 A1.1.2 1419 A1.1.2 581 A1.1.2 583 A1.1.2 561 A1.1.2 190 A1.1.1 748 A1.1.0 1003 A1.0.1 994 A1.1.2 1384 A1.1.1 286 A1.1.3 1265 A1.1.1 1263 A1.1.1 NCW per 1-12006 136.749.002 137.194.262 137.359.061 137.798.646 138.656.848 139.731.383 140.083.658 140.354.005 141.026.668 141.719.475 141.897.551 144.710.016 144.891.261 145.172.277 145.715.799 146.171.957 146.319.315 146.344.262 146.900.947 147.011.744 147.441.464 149.650.243 150.342.047 157.331.053 160.431.982 163.501.708 164.081.979 168.147.645 169.152.834 169.548.585 169.987.991 171.185.530 172.846.815 173.012.174 174.213.683 176.172.817 176.594.837 181.736.394 183.026.208 188.107.418 189.224.021 191.011.781 191.385.498 192.339.016 193.583.291 194.123.287 205.109.705 206.295.963 206.670.881 215.069.094 220.756.734 226.687.258 245.577.829 254.448.296 261.353.835 261.542.320 300.520.354 306.907.644 383.719.012 586.737.659 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 8: wolkenveld uitleggebied 1500 scenario s verloop Liquide middelen, uitleglocatie Bijlage 8: wolkenveld uitleggebied 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling Bijlage 9: wolkenveld binnenstedelijke locatie 1500 scenario s verloop Liquide middelen, binnenstedelijke locatie Bijlage 9: wolkenveld binnenstedelijke locatie 30-1-2006 Model scenarioanalyse gebiedsontwikkeling