Top margin 1

IP/02/769
Brussel, 29 Mei 2002
Een nieuwe uitdaging inzake vliegtuigemissies: de
Commissie kijkt naar schone alternatieven voor
fossiele brandstoffen
Met vloeibare waterstof aangedreven vliegtuigen zijn een milieuvriendelijk
duurzaam alternatief voor met fossiele brandstoffen aangedreven
vliegtuigen. Het onderzoekproject CRYOPLANE toont aan dat het gebruik van
vloeibare waterstof technisch uitvoerbaar is en de milieueffecten van het
luchtverkeer aanzienlijk kan verminderen zonder dat de veiligheid erdoor in
het gedrang wordt gebracht. Aan het project wordt samengewerkt door 35
partners uit de industrie, onderzoekcentra en academische instellingen uit 11
landen van de EU, ondermeer ook door het Gemeenschappelijk Centrum
voor Onderzoek (GCO) van de Commissie. Het staat onder leiding van
Airbus, de grootste Europese vliegtuigbouwer. De resultaten van het door de
Commissie gefinancierde project, dat een looptijd van 26 maanden had, zijn
op 27 en 28 mei in Ispra voorgesteld. Dit is een illustratie van de nieuwe
benadering van onderzoek in de EU, die wordt voorgestaan in het 6e
kaderprogramma voor onderzoek (FP6): de EU zal de onderzoekinspanningen concentreren op grote technologische projecten, teneinde een
kritische massa en een echte toegevoegde waarde op EU-niveau te bereiken.
"Het Cryoplane-project is niet alleen een goede illustratie van de wijze waarop
onderzoek een essentiële component is van de bevordering van het industriële
concurrentievermogen en duurzame ontwikkeling, het toont ook aan hoe de
bundeling van verspreide middelen het Europese onderzoek- en ontwikkelingswerk
concurrentievoordeel oplevert," zei het voor onderzoek bevoegde Commissielid
Philippe Busquin. "Dit is de geest van FP6. Wij zetten een stap in de goede richting."
De kosten van waterstofbrandstof zijn hoger dan die van kerosine en de voorraad
fossiele brandstoffen kan nog voor de komende 50 jaar in de behoeften van de
luchtvaart voorzien, maar de omschakeling naar duurzame technologie is
onvermijdelijk en kan al in 2015 beginnen. Er is nog meer en diepgaander onderzoek
vereist om aan de specifieke behoeften van de luchtvaart te kunnen voldoen. Een
programma voor onderzoek en ontwikkeling (O&O) op lange termijn is dan ook
essentieel om de overgang voor te bereiden.
Ondanks een scherpe terugval na de terreuraanslagen van 11 september 2001 zal
het luchtverkeer naar verwachting in het volgende decennium snel weer opklimmen
naar een jaarlijkse groei van 4 tot 5%. De milieueffecten van het vliegen moeten
echter worden bijgestuurd om ongunstige wereldwijde klimaatverandering tegen te
gaan. Het luchtverkeer draagt voor ongeveer 3% bij tot door de mens veroorzaakte
broeikasgasemissies, in het bijzonder kooldioxide (CO2). De vooruitgang in de
vliegtuigbouw leidt tot aanzienlijke verbeteringen op het gebied van energieefficiëntie, maar technologische innovatie is noodzakelijk om de toename van het
verkeer te compenseren.
Vloeibare waterstof is de enige bekende alternatieve duurzame brandstof voor deze
toepassing: het gas kan worden aangemaakt met behulp van waterelektrolyse
waarbij gebruik wordt gemaakt van duurzame bronnen; het primaire
verbrandingsproduct ervan is water, hetgeen uiterst lage emissies oplevert en de
luchtvaart niet langer afhankelijk laat zijn van fossiele brandstoffen.
CRYOPLANE is opgezet om de eisen ten aanzien van met vloeibare waterstof
aangedreven vliegtuigen te evalueren. Het project was gericht op
vliegtuigconfiguratie
en
-prestaties,
systemen
en
componenten,
minimumverandering en onconventionele voortstuwingssystemen, veiligheid,
milieuvriendelijkheid,
infrastructuur
voor
brandstofproductie/distributie
en
luchthavenexploitatie en scenario's voor de overgang van kerosine naar waterstof.
Vloeibare waterstof heeft een hoger energiegehalte dan kerosine (2,8 maal meer bij
hetzelfde gewicht), waardoor het startgewicht kan worden verlaagd of de nuttige
lading kan worden verhoogd. De ruimte en isolatie die nodig zijn voor de opslag
ervan vereisen een sterk afwijkende vliegtuigconfiguratie en grote aanpassingen van
de huidige ontwerpprincipes voor de integratie van brandstofsysteemcomponenten,
zodat nader onderzoek en vroegtijdige tests nodig zijn. Door de grotere emissie van
water (2,8 maal zoveel als bij kerosine) is ook een zorgvuldige studie vereist van de
karakterisering en de vorming van condensatiesporen tijdens de vlucht .
Over het algemeen wordt met behulp van vernieuwbare energie geproduceerde
waterstof beschouwd als een brandstof die de luchtvaart de kans geeft blijvend te
groeien op lange termijn, zonder schade toe te brengen aan de atmosfeer. Tot de
resultaten en verwezenlijkingen van CRYOPLANE behoren:
- Identificatie van algemene vliegtuigconfiguraties die voldoen aan de eisen
inzake efficiënt en veilig vliegen in alle categorieën, van zakenvliegtuigen tot
zeer grote lange-afstandsvliegtuigen. De prestaties daarvan zijn geanalyseerd
en vergeleken met conventionele vliegtuigen.
- Beoordeling van de technische uitvoerbaarheid en beschikbaarheid van
componenten voor brandstofsysteemarchitecturen die kunnen worden
aangepast aan de alternatieve tankopstellingen welke voor verschillende
vliegtuigencategorieën nodig zijn. Gedetailleerd O&O zal noodzakelijk zijn om
aan specifieke luchtvaartvereisten te voldoen.
- Bevestiging dat waterstofmotoren wat energieverbruik betreft even efficiënt
kunnen zijn als kerosinemotoren, met als voordeel ondermeer een aanzienlijke
vermindering van emissies.
- Beoordeling van luchtvaartveiligheidsaspecten waaruit blijkt dat met waterstof
aangedreven vliegtuigen tenminste aan de huidige internationale vereisten
inzake luchtwaardigheid kunnen voldoen. Grootschalige tests zijn nodig voor
kritische gevallen.
- Bevestiging van opmerkelijke milieuvoordelen. Uitgebreide computersimulaties
tonen ook aan dat de condensatiesporen van met waterstof aangedreven
vliegtuigen veel minder zullen bijdragen tot door de mens veroorzaakte
broeikasgassen dan de uitstoot van met kerosine aangedreven vliegtuigen.
- Gedetailleerde kwantificatie van werelwijde en regionale scenario's voor een
zachte overgang naar vloeibare waterstofbrandstoffen, waarbij Noord-Europa
als toonaangevende regio tijdens overgang wordt beschouwd.
Voor nadere informatie kunt u de volgende websites raadplegen:
http://www.eads.net/eads/en/index.htm?/xml/en/businet/airbus/cryoplane/cryoplane.htm&airbus
http://www.cordis.lu/growth
2